InfoHub Logo

Bir jańalyq! Keıbir pysyq jigitterimiz kórgendeı-aq taıyp berip, ıakı aldy — artyńdy oraı sóılep, sizben shapqylaǵanda qusa qutqarmastaı, qashsa jetkizbecteı sheshensymaq bolyp júr, joldastar!

Mine, osy roldi atqaryp júrgen «sheshenimizdiń» biri — 17 shahta komsomol uıymdarynyń hatshysy Nurtazauly desek asyryp aıtpaǵan bolmaspyz. Óıtkeni kúnderden bir kún jolyǵa qalyp:

— Bıylǵy meh — lavalar konkýrsinen bergi isterińizdi bir sóz qylaıyqshy — deı bergenimde:

— Podajdyı tovarysh! Ol tipti uzaq qoı... Bylaısha aıtqanda endi, komsomoldyń konkýrs shartyn oryndap, tańdaýly báıit alǵany, keıin jaýapsyzdyq, jumysqa shyqpaı qalǵany, maskúnemdilikke salynǵany, rý qozdyrǵany, mehanızmniń toqtaǵany... ushy-qıyrsyz emes pe! — dep papırosyn burq etkizdi.

— Endeshe, kúzdiń kúngi jas ekpindiler sletinde ózin prızıdıýmde otyryp ólkelik, oblystyq partıa komıtetterine bergen serttiń oryndalýyna keleshek — dep bloknotymdy asha bastadym.

— Áı, sirá, munyń da reti kelse... Álgi bir kógaldandyrý tresi bizge kóp meshaıt etti ǵoı... Taldy birese Býkbadan, birese odan, birese budan al dep, áıteýir... Aqyry qur qalǵanymyz. Tym qursa mektep pen aýrýhananyń tóńiregine de tal ege almadyq. Ózgesi bosa bolmasa da — 100 prosent — dep bir búgilip jantaıa ketti.

— Bárin aıtta, birin aıt, Mırzoıan haty ne boldy? — dedim taǵy shuqylap.

— Vot, sereznyı másele. Mine, osy... Oǵan endi prámo — shyrt-shyrt túkire bastady. Tegi ispen jaýap berer dep úmittendik.

— Ia, joldas, sonymen kombomoldaryń qansha edi? — degenimde:

— Jumysshysy, qyzmetshisi bar, onyń ıtogy 65, onyń 58 shahter, slesar, mashınes... Ásheıin-aq — dep bas barmaǵyn bytyrlata myltyqtyń qulaǵyndaı qaıyrdy Nurtazın.

— Sonyń nesheýi ekinshi? — dep saýsaǵyna qaǵyp qaldym taǵy.

— Ekinshi deńiz... endeshe bizde tipten az, faktysheskı 20. Ánebir Ákimuly, Aımaǵambetuly sekildileri bolmasa, kóbi qoǵam jumysynan qashyq júredi. Bylaısha aıtqanda, znashıt, 10 ǵana shyn ekpindi bar-aý — dep jymyń etti.

Áńgimege qyzý kiristik.

— Oı, kóp jasa... tehnıkaǵa jetilý, mehanızmdi meńgerý, arttaǵyny qatarǵa alý jóninde ne istedińizder?

— Bilesiń óziń, men kelgel1 3-4-aq aı... buryn uıym jumysynyń on ekide bir nusqasy bolmapty... Mırzoıan hatyn talqylap, komsomoldardy túgel meh — lavaǵa bekittim... Aımǵambetuly, Áishmuly, Muqajanuldary qazir mehanızmdi ózdiginen basqarýǵa jarady. Smena saıyn mashınalardyń hálin tekserip, shtabqa jazyp otyrady. Ol endi solaı... Al, tehnıka oqýyn ýchaske nachalnıgi Sársembaev bastap júrgizgenshe búgin tabany kúrekteı 19 kún. Ázir emtıhan bergen, ıakı bererlik komsomolymyz joqtyń qasy...

— Tipti, úlken ózgeris jasaǵan ekensiń «tovarısh»... Tazalyqtyń, mádenıettiń qamyn óz qoldaryna aldyńdar ma?

— Búl jaǵynan da sorly emespiz. Shahterlerge hat tanytý úshin 15 komsomol bólingen. Onyń nátıjesin «toshnyı» aıta almaımyn. Ekpindilerdiń úlgisin baragynda tazalyq jaqsy. Komsomoldar otyrǵan 36-41 — baraktar «pomeıemý» úlgili deýge bolady — dedi de, osynyn aınaldyrýy jaman eken, tegi masqara bolarmyn degen kisime malaqaıyn basyna jalp etkizip, asyǵa túregeldi.

— Bir-eki mınýtqa shydańyz — dedim. Qabaǵy salbyrap túsip ketti, tizesin búgip.

— Jumysshy páterlerin ashana, magazın, kóshelerden ylastyqtarmen batyl kúrese almaýlaryńyz qalaı?

— «Pravelno» aıtasyz, joldas, árıne, ol jóninde bizge ursýǵa da bolady. Ras, kóshelerde ylastyq bar, dárethanalar sharasynan asqan, zavhoz ony kórmeıdi. Ras, jumysshy baraktarynda mádenıetińizdiń kúni. Bir barakta keminde 15-20 shahterdiń semásy bar. Biri taza bolǵanmen, biri las. Úgitimizge kónbeı qoıdy. Lastyqqa tózim bermeýge múmkinshiliktiń ózi de joq — dep sóz aıaǵyn kúmiljite taıyp berdi.

Ushtasqan bylyqtyń shetin bassań, ortasy bylqyldaıtyn ádeti ǵoı. Detkolonıanyń ishin aralap, Nurtazın aıtqan 36-41 — baraktardaǵy komsomoldardyń «tamasha» jataq úıleri men ekpindilerdiń úlpili bararyn da sholyp óttim. Aıtqany shylǵı ótirik. Bárinde de tazalyq, tártip, mádenıetti turmys úshin kúres joq. Bári de komsomol uıymynyń Mırzoıan joldas qoıǵan eki mindetin oryndaýda aqsonar myljyń, qurǵaq dabyl, kóz boıaýshylyqty myqtap berilgen kýálik aıtqaly tur.

Bulary endi jumsaǵyraq aıtqanda, uıat qoı, tipti, uıat nárse ǵoı, joldastar. Buǵan qalalyq komsomoldar komıteti qalaı qaraıdy eken?

1935.

---