Qazaq halqynyń salt-dástúrindegi oıyn elementteriniń bala tárbıesindegi roli
Qazaq halqynyń salt - dástúrindegi oıyn elementteriniń bala tárbıesindegi róli
«Qazaqstannyń damýyndaǵy ındýstrıaldyq - ınovasıalyq basymdyqtar: jańa belester» atty Respýblıkalyq ǵylymı - tájirıbelik konferensıada oqylǵan.
Qazaq halqy – rýhanı zor baılyqtyń murageri. Ol óziniń órisi bıik syn sapasy óskeleń mádenıetke bir kúnde jetken joq. Osy mol zor qazynynyń túp - tórkini sonaý 6 - 8 ǵasyrdaǵy Orhan Eneseı ejelgi túrik jazbalarynan bastalady. Qazirgi Qazaqstan terıtorıasynda júrgizilgen arheologıalyq qazbalar bizdiń ertedegi ata - babalarymyzdyń tek mal baqqan, jerin shet jaýdan qorǵaǵan batyr jaýynger ǵana emes, aqyn, jyrshy, sheshen, sonymen qosa sáýletshi, músinshi, usta, zerger bolǵany ekenin dáleldendi.
Qaı zamanda bolmasyn adamzat aldynda turatyn uly murat mindetteriniń eń bastysy - óziniń isin ómirin jalǵastyratyn salaýatty sanaly urpaq tárbıeleý. urpaq tárbıesi keleshek qoǵam qamyn oılaý bolyp tabylady. Al urpaqty jan - jaqty kelbetti etip ósirýde halyqtyq salt - dástúrlerdiń tálim tárbıelik, bilim tanymdylyq róli orasan zor. Ózge halyqtar sıaqty qazaq eliniń urpaq tárbıesi jóninde atam zamannan beri jıyp - tergen mol tájirıbesi bar. Aǵa býyn óz boıyndaǵy izettilikti, qaıyrymdylyq, kishipeıildilik, ádeptilik, elen - jerin, Otanyn súıýshilik eń asyl qasıetterin jas urpaqqa kúndelikti turmysta únemi úıretip, qany men janyna sińirip keledi.
Adamnyń jaryq dúnıege kelgen kúninen bastap onyń eseıip, o dúnıege attanyp ketkenge deıingi ómiri men is - áreketi, basqalarmen qarym - qatynasy ataýlynyń barlyǵy salt - dástúrden ózekti oryn alyp, adamnyń dúnıege kózqarasyn qalyptastyratyn tárbıe mektebi./1, 3 - bet/
Dástúr aqparattyq qyzmet atqarady. Aqparlar dástúr arqyly ekshelip, qorytylyp, qoǵam jadynda saqtalady, sonyń arqasynda ǵasyrdan - ǵasyrǵa jetedi. Soǵan baılanysty adamdardyń dúnıege kelgen jańa urpaqtary ózara qarym - qatynas normalaryn qaıtadan jasap qalyptastyryp áýrelenbeıdi, ıaǵnı burynnan qalǵan jol - josyndy basshylyqqa alady.
Dástúrde jınalǵan aqparlar arqyly ata - babadan qalǵan materıaldyq jáne mádenıetke ıe murager bolady. Mysaly halqymyzdyń «Ata salǵan jol bar, ene pishken ton bar», «Ata kórgen – oq jonar, ana kórgen – ton pisher» deýiniń máni burynǵydan qalǵan salt dástúrimizdi basshylyqqa alynýǵa mindettiligin bildiredi.
Qazaq - dástúri baı jáne qatań saqtaıtyn halyq. Týǵan halqynyń minez - qulqy, nanym - senimin jete zerdelegen ǵulama Ahmet Baıtursynov qazaqtyń qudaıdan keıingi qorqatyny dástúr buzýshylyq ekenin aıtady.
Salt – dástúr ulttyq tárbıe. ulttyq tárbıeni oqytý úshin mektepte muǵalim balanyń jas dara erekshelikterine saı qazaqtyń oıyndary, maqal - mátel jáne alýan túrli salt - dástúrdi pedagogıkalyq turǵydan iriktep alý kerek. Balaǵa ulttyq tárbıeni der kezinde meńgertý ustazdyń basty mindeti.
Qazaqtyń ulttyq oıyndary erteden kele jatqan dástúrlerdiń biri.
Halyqtyń aýyzeki poetıkalyq shyǵarmashylyǵynyń ishinde tárbıeniń taptyrmas quraly retinde oıyndar men oıyn óleńderdiń mańyzy zor. Olarda adamdardyń kúndelikti turmys áreketiniń san qyry, eńbegi, ulttyq bastaýlar, namys, qaısarlyq, erjúrektik týraly túsinigi, eptiligi, shydamdylyqty, jyldamdyqty, kúsh - qaıratty, ásem qımyl - qozǵalysty meńgertý tilegi, ustamdylyqqa, tapqyrlyqqa, qorshaǵan ortadan alǵan áserin shyǵarmashylyqpen kórsetýge, sonymen birge jeńiske jetýge degen talpynysy aıqyn baıqalady. Máselen, «Asaý mástek» oıyny eptilikke, shydamdylyqqa mashyqtanýdy jáne at ústinde óner kórsetýge qajetti basqa da qasıetterdi qalyptastyrsa, «Qalaı aıtýdy bilemin» oıyny tabıǵat qubylystarynan habardar bolýdy talap etedi. Jan - janýarlardyń minez - qulqyn, olardyń syrtqy kórinisin, janýarlardan shyǵatyn dybystardy aınytpaı salyp berýi tıis. Oıyn azdap teatrlanǵan oıyn - saýyq túrinde ótedi, munda án, jyr aıta bilý, kórgen – bilgenderin este saqtaı bilý qabiletine mán beriledi. /2, 129 - bet/
Halqymyzdyń tarıhı – mádenı muralarynyń túrleri san alýan. Solardyń qaı - qaısysy da damýǵa, onyń ıgiligine qyzmet etýge baǵyttalǵan. Osyndaı qundy mádenı ıgilikterdiń biri - ult oıyndary.
Halyq óziniń qorshaǵan dúnıeniń qyry men syryn egjeı - tegjeıli bilýdi balanyń sanasyna oıyn arqyly jastaıynan sińire bilýdi kózdegen. Oıyn bala tabıǵatymen egiz. Óıtkeni, bala oıynsyz óspek emes, jan - jaqty damymaq emes. Barshamyzǵa belgili, oıyn arqyly balanyń dene qurlysy jetilip, ózi jasaǵan qımylyna senimi artady. Oıyn – balalardyń oqýǵa, eńbekke degen belsendiligin arttyrýdaǵy basty qural./3, 3 - bet/
Oıyn degenimiz - jas ereksheligine qaramaıtyn, adamnyń kóńil kúıin kóteretin, oılandyratyn úrdis. Oıyn - tózimdilikti, alǵyrttyqty, tapqyrlyqty, uqyptylyqty, izdempazdyqty, iskerlikti, dúnıetanym órisiniń kólemdiligin, kóp bilýdi, sondaı – aq basqa da tolyp jatqan sapalylyq qasıetterdiń qalyptastyrýǵa úlken múmkindigi bar pedagogıkalyq tıimdi ádisterdiń biri. Sondyqtan oıyndy sabaqta, sabaqtan tys ýaqytta paıdalaný - úlken nátıje beredi.
Sabaǵymda oıyn elementteriniń ár túrin qoldaný arqyly oqýshylardyń yntasyn, sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyramyn. Sabaqqa qatyspaıtyn oqýshy bolmaıdy. Sóıleý mádenıetin damytý, óz oılaryn ashyq aıtý maqsatynda «Jýrnalıs jolǵa shyqty» - oıynyn oınatamyn.
Oıyn: «Jýrnalıser jolǵa shyqty» oıynynyń sharty. Ár toptan eki oqýshy shyǵyp, kelesi top múshelerine kez - kelgen taqyrypta suraq qoıady, sóıtip olar ózderiniń sheshendik ónerin kórsetedi.
«Altyn qaqpa» oıyny
Bul oıynǵa búkili qatysady. Birneshe suraq berý arqyly oqýshy tańdalyp alynyp, kelesi bólimdegi suraqtarǵa birinshi bolyp jaýap bergen oqýshy kelesi qaqpalarǵa ótedi. Oıynnyń sońynda «Altyn qaqpaǵa» kim jetse sol jeńimpaz bolyp sanalady.
Kelesi qyzyqty oıyndarymyzdyń biri «Kókpar» oıyny.
«Kókpar» oıynynyń erejesimen tanystyraıyn.
Top birneshe topqa bólinedi. Ár top ózderine at qoıady. Oqyǵan suraqqa qaı komanda birinshi jaýap berse sol komanda serkeni aldy dep esepteımiz. Taǵy suraq oqylady oǵan jaýapty serke alǵan komanda jaýap beredi, eger jaýap bere almasa kelesi komanda jaýabyn aıtady. Oıyn osylaı jalǵasa beredi.
Kelesi oıynymyz «Qalaı aıtýdy bilemin» oıyny.
Oıynnyń sharty
Úlestirmeli qaǵazǵa tórt túliktiń sýreti kelesi jaǵyna esep beriledi. Esepti shyǵaryp, sýrettegi tórt túlikke baılanysty maqal aıtý kerek, eger maqal bilmese, onda sol tórt túliktiń dybysyn salady. Mysaly qoıǵa baılanysty maqal. «Mal ósirseń qoı ósir, tabysy onyń kól kósir» t. b
«Asaý mástek» oıyny
Oıynnyń sharty
Úlestirmeli qaǵazdyń, syrtyna qulyn, jabaǵy, taı, baıtal, bıe t. b attyń jas erekshelikterine baılanysty jylqynyń túrlerine qaraı deńgeılik tapsyrmalar beriledi de, oryndalǵannan keıin osy jylqynyń túrlerine anyqtama beredi.
«Ǵajaıyp qorjyn» oıynyna ertedegi ata - babalarymyz qoldanǵan ólshem birlikterdi aldyq. Bul oıynnyń qyzyqty ótýi kóbine oıyndy júrgizetin jetekshige baılanysty. Onyń kópshilikti ózine úıirip alýy, sóz sheberligine, tańdap alǵan materıalyna, ony jetkize bilýine, ıaǵnı daıarlyǵyna baılanysty eken.
Oıynnyń sharty: belgi salynǵan asyqtar.
Qorjynǵa qol salǵanda, qolǵa ilingen asyqqa (+) belgisi salynǵan bolsa, sózdiń qalaǵan bir árpin ashýǵa bolady, al (+2) tańbasy bar asyq bolsa, upaıy eki eselenedi, (kók) asyq shyqsa kúısin, (qyzyl) asyq – syılyq, (Ǵ) belgisi bar asyq shyqsa, mýzykalyq sálem.
1 top. Taqtaıshada ata - babamyzdyń paıdalanǵan ertedegi uzyndyq ólshem birligi: (shaqyrym)
Kórermendermen oıyn. «Shaqyrym» bizdiń ata - babamyzdan qoldanǵan uzyndyq ólshem birligi, al bizosy ólshem birlikti qazir qandaı ataýmen qoldanyp júrmiz? ( kılometr) oıyn osylaı jalǵasa beredi. /4, 29 - bet/
«Qalaýyń bilsin» oıynynda ár toptan bir - birden oqýshy shyǵyp, ústel ústindegi zattardyń bilezik, syrǵa, júzik, torsyq, qamshy t. b. qalaǵanyn alyp, ondaǵy belgi qaǵazdaǵy esepti shyǵarýǵa kirisedi jáne sol zattardyń qazaq turmysyndaǵy ornyna, jasalý joldaryn toqtalady./4, 31 - bet/
Osy oıyndardy oınaý arqyly oqýshylardyń oıy tynyǵady, ómir tanymy keńeıedi, birlesedi, uıymshyldyqqa úırenedi, sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵy artady.
Osyǵan baılanysty men mynandaı usynys jasaǵym kelip otyr, ár ustaz óz sabaǵynda oıyn elementterin baılanystyryp ótkizse, keleshek urpaqqa óz salt – dástúrlerimizdi qurmetteı bilýge, qasterleýge, qazaq halqy óziniń keremet bir úlken ult ekenin, óziniń qanshalyq murasy bar ekenin sezinedi. Rýhanı zor baılyǵymyzdy boıymyzǵa ana sútindeı sińirip ósireıik.
Óıtkeni erteń elimizdi el etetin, Otanyn jaýdan qorǵaıtyn er júrek batyr – jas urpaqtyń moıynynda.
«Halqyńnyń qandaı ekenin
Saltynan synap bil» - degen jaqsy halyq danalyǵy bar.
Kimde - kim dástúrsiz ómir súrem dese, bul - onyń jetesizdiginen týyndaǵan bos qıaly, keýdemsoq taıazdyǵy ǵana. Ǵasyrlar boıy damý barysynda jas alǵan qoǵamnyń ómir súrý saltyna aınalǵan salt - sana, dástúrden bas tartý atam zamanǵy jabaılyqqa qaıta oralǵysy kelgendikten basqa eshteńe emes. Sondyqtan da qazaq eliniń keleshegi de, ónege salty da, erligi de, eldige de jas urpaq sizderge amanat!.
Aqshabaqova Kýlzıpa Amırhanovna
№ 17 kásiptik lıseı, Qaraǵandy oblysy
Qarqaraly aýdany, Egindibulaq aýyly
«Qazaqstannyń damýyndaǵy ındýstrıaldyq - ınovasıalyq basymdyqtar: jańa belester» atty Respýblıkalyq ǵylymı - tájirıbelik konferensıada oqylǵan.
Qazaq halqy – rýhanı zor baılyqtyń murageri. Ol óziniń órisi bıik syn sapasy óskeleń mádenıetke bir kúnde jetken joq. Osy mol zor qazynynyń túp - tórkini sonaý 6 - 8 ǵasyrdaǵy Orhan Eneseı ejelgi túrik jazbalarynan bastalady. Qazirgi Qazaqstan terıtorıasynda júrgizilgen arheologıalyq qazbalar bizdiń ertedegi ata - babalarymyzdyń tek mal baqqan, jerin shet jaýdan qorǵaǵan batyr jaýynger ǵana emes, aqyn, jyrshy, sheshen, sonymen qosa sáýletshi, músinshi, usta, zerger bolǵany ekenin dáleldendi.
Qaı zamanda bolmasyn adamzat aldynda turatyn uly murat mindetteriniń eń bastysy - óziniń isin ómirin jalǵastyratyn salaýatty sanaly urpaq tárbıeleý. urpaq tárbıesi keleshek qoǵam qamyn oılaý bolyp tabylady. Al urpaqty jan - jaqty kelbetti etip ósirýde halyqtyq salt - dástúrlerdiń tálim tárbıelik, bilim tanymdylyq róli orasan zor. Ózge halyqtar sıaqty qazaq eliniń urpaq tárbıesi jóninde atam zamannan beri jıyp - tergen mol tájirıbesi bar. Aǵa býyn óz boıyndaǵy izettilikti, qaıyrymdylyq, kishipeıildilik, ádeptilik, elen - jerin, Otanyn súıýshilik eń asyl qasıetterin jas urpaqqa kúndelikti turmysta únemi úıretip, qany men janyna sińirip keledi.
Adamnyń jaryq dúnıege kelgen kúninen bastap onyń eseıip, o dúnıege attanyp ketkenge deıingi ómiri men is - áreketi, basqalarmen qarym - qatynasy ataýlynyń barlyǵy salt - dástúrden ózekti oryn alyp, adamnyń dúnıege kózqarasyn qalyptastyratyn tárbıe mektebi./1, 3 - bet/
Dástúr aqparattyq qyzmet atqarady. Aqparlar dástúr arqyly ekshelip, qorytylyp, qoǵam jadynda saqtalady, sonyń arqasynda ǵasyrdan - ǵasyrǵa jetedi. Soǵan baılanysty adamdardyń dúnıege kelgen jańa urpaqtary ózara qarym - qatynas normalaryn qaıtadan jasap qalyptastyryp áýrelenbeıdi, ıaǵnı burynnan qalǵan jol - josyndy basshylyqqa alady.
Dástúrde jınalǵan aqparlar arqyly ata - babadan qalǵan materıaldyq jáne mádenıetke ıe murager bolady. Mysaly halqymyzdyń «Ata salǵan jol bar, ene pishken ton bar», «Ata kórgen – oq jonar, ana kórgen – ton pisher» deýiniń máni burynǵydan qalǵan salt dástúrimizdi basshylyqqa alynýǵa mindettiligin bildiredi.
Qazaq - dástúri baı jáne qatań saqtaıtyn halyq. Týǵan halqynyń minez - qulqy, nanym - senimin jete zerdelegen ǵulama Ahmet Baıtursynov qazaqtyń qudaıdan keıingi qorqatyny dástúr buzýshylyq ekenin aıtady.
Salt – dástúr ulttyq tárbıe. ulttyq tárbıeni oqytý úshin mektepte muǵalim balanyń jas dara erekshelikterine saı qazaqtyń oıyndary, maqal - mátel jáne alýan túrli salt - dástúrdi pedagogıkalyq turǵydan iriktep alý kerek. Balaǵa ulttyq tárbıeni der kezinde meńgertý ustazdyń basty mindeti.
Qazaqtyń ulttyq oıyndary erteden kele jatqan dástúrlerdiń biri.
Halyqtyń aýyzeki poetıkalyq shyǵarmashylyǵynyń ishinde tárbıeniń taptyrmas quraly retinde oıyndar men oıyn óleńderdiń mańyzy zor. Olarda adamdardyń kúndelikti turmys áreketiniń san qyry, eńbegi, ulttyq bastaýlar, namys, qaısarlyq, erjúrektik týraly túsinigi, eptiligi, shydamdylyqty, jyldamdyqty, kúsh - qaıratty, ásem qımyl - qozǵalysty meńgertý tilegi, ustamdylyqqa, tapqyrlyqqa, qorshaǵan ortadan alǵan áserin shyǵarmashylyqpen kórsetýge, sonymen birge jeńiske jetýge degen talpynysy aıqyn baıqalady. Máselen, «Asaý mástek» oıyny eptilikke, shydamdylyqqa mashyqtanýdy jáne at ústinde óner kórsetýge qajetti basqa da qasıetterdi qalyptastyrsa, «Qalaı aıtýdy bilemin» oıyny tabıǵat qubylystarynan habardar bolýdy talap etedi. Jan - janýarlardyń minez - qulqyn, olardyń syrtqy kórinisin, janýarlardan shyǵatyn dybystardy aınytpaı salyp berýi tıis. Oıyn azdap teatrlanǵan oıyn - saýyq túrinde ótedi, munda án, jyr aıta bilý, kórgen – bilgenderin este saqtaı bilý qabiletine mán beriledi. /2, 129 - bet/
Halqymyzdyń tarıhı – mádenı muralarynyń túrleri san alýan. Solardyń qaı - qaısysy da damýǵa, onyń ıgiligine qyzmet etýge baǵyttalǵan. Osyndaı qundy mádenı ıgilikterdiń biri - ult oıyndary.
Halyq óziniń qorshaǵan dúnıeniń qyry men syryn egjeı - tegjeıli bilýdi balanyń sanasyna oıyn arqyly jastaıynan sińire bilýdi kózdegen. Oıyn bala tabıǵatymen egiz. Óıtkeni, bala oıynsyz óspek emes, jan - jaqty damymaq emes. Barshamyzǵa belgili, oıyn arqyly balanyń dene qurlysy jetilip, ózi jasaǵan qımylyna senimi artady. Oıyn – balalardyń oqýǵa, eńbekke degen belsendiligin arttyrýdaǵy basty qural./3, 3 - bet/
Oıyn degenimiz - jas ereksheligine qaramaıtyn, adamnyń kóńil kúıin kóteretin, oılandyratyn úrdis. Oıyn - tózimdilikti, alǵyrttyqty, tapqyrlyqty, uqyptylyqty, izdempazdyqty, iskerlikti, dúnıetanym órisiniń kólemdiligin, kóp bilýdi, sondaı – aq basqa da tolyp jatqan sapalylyq qasıetterdiń qalyptastyrýǵa úlken múmkindigi bar pedagogıkalyq tıimdi ádisterdiń biri. Sondyqtan oıyndy sabaqta, sabaqtan tys ýaqytta paıdalaný - úlken nátıje beredi.
Sabaǵymda oıyn elementteriniń ár túrin qoldaný arqyly oqýshylardyń yntasyn, sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyramyn. Sabaqqa qatyspaıtyn oqýshy bolmaıdy. Sóıleý mádenıetin damytý, óz oılaryn ashyq aıtý maqsatynda «Jýrnalıs jolǵa shyqty» - oıynyn oınatamyn.
Oıyn: «Jýrnalıser jolǵa shyqty» oıynynyń sharty. Ár toptan eki oqýshy shyǵyp, kelesi top múshelerine kez - kelgen taqyrypta suraq qoıady, sóıtip olar ózderiniń sheshendik ónerin kórsetedi.
«Altyn qaqpa» oıyny
Bul oıynǵa búkili qatysady. Birneshe suraq berý arqyly oqýshy tańdalyp alynyp, kelesi bólimdegi suraqtarǵa birinshi bolyp jaýap bergen oqýshy kelesi qaqpalarǵa ótedi. Oıynnyń sońynda «Altyn qaqpaǵa» kim jetse sol jeńimpaz bolyp sanalady.
Kelesi qyzyqty oıyndarymyzdyń biri «Kókpar» oıyny.
«Kókpar» oıynynyń erejesimen tanystyraıyn.
Top birneshe topqa bólinedi. Ár top ózderine at qoıady. Oqyǵan suraqqa qaı komanda birinshi jaýap berse sol komanda serkeni aldy dep esepteımiz. Taǵy suraq oqylady oǵan jaýapty serke alǵan komanda jaýap beredi, eger jaýap bere almasa kelesi komanda jaýabyn aıtady. Oıyn osylaı jalǵasa beredi.
Kelesi oıynymyz «Qalaı aıtýdy bilemin» oıyny.
Oıynnyń sharty
Úlestirmeli qaǵazǵa tórt túliktiń sýreti kelesi jaǵyna esep beriledi. Esepti shyǵaryp, sýrettegi tórt túlikke baılanysty maqal aıtý kerek, eger maqal bilmese, onda sol tórt túliktiń dybysyn salady. Mysaly qoıǵa baılanysty maqal. «Mal ósirseń qoı ósir, tabysy onyń kól kósir» t. b
«Asaý mástek» oıyny
Oıynnyń sharty
Úlestirmeli qaǵazdyń, syrtyna qulyn, jabaǵy, taı, baıtal, bıe t. b attyń jas erekshelikterine baılanysty jylqynyń túrlerine qaraı deńgeılik tapsyrmalar beriledi de, oryndalǵannan keıin osy jylqynyń túrlerine anyqtama beredi.
«Ǵajaıyp qorjyn» oıynyna ertedegi ata - babalarymyz qoldanǵan ólshem birlikterdi aldyq. Bul oıynnyń qyzyqty ótýi kóbine oıyndy júrgizetin jetekshige baılanysty. Onyń kópshilikti ózine úıirip alýy, sóz sheberligine, tańdap alǵan materıalyna, ony jetkize bilýine, ıaǵnı daıarlyǵyna baılanysty eken.
Oıynnyń sharty: belgi salynǵan asyqtar.
Qorjynǵa qol salǵanda, qolǵa ilingen asyqqa (+) belgisi salynǵan bolsa, sózdiń qalaǵan bir árpin ashýǵa bolady, al (+2) tańbasy bar asyq bolsa, upaıy eki eselenedi, (kók) asyq shyqsa kúısin, (qyzyl) asyq – syılyq, (Ǵ) belgisi bar asyq shyqsa, mýzykalyq sálem.
1 top. Taqtaıshada ata - babamyzdyń paıdalanǵan ertedegi uzyndyq ólshem birligi: (shaqyrym)
Kórermendermen oıyn. «Shaqyrym» bizdiń ata - babamyzdan qoldanǵan uzyndyq ólshem birligi, al bizosy ólshem birlikti qazir qandaı ataýmen qoldanyp júrmiz? ( kılometr) oıyn osylaı jalǵasa beredi. /4, 29 - bet/
«Qalaýyń bilsin» oıynynda ár toptan bir - birden oqýshy shyǵyp, ústel ústindegi zattardyń bilezik, syrǵa, júzik, torsyq, qamshy t. b. qalaǵanyn alyp, ondaǵy belgi qaǵazdaǵy esepti shyǵarýǵa kirisedi jáne sol zattardyń qazaq turmysyndaǵy ornyna, jasalý joldaryn toqtalady./4, 31 - bet/
Osy oıyndardy oınaý arqyly oqýshylardyń oıy tynyǵady, ómir tanymy keńeıedi, birlesedi, uıymshyldyqqa úırenedi, sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵy artady.
Osyǵan baılanysty men mynandaı usynys jasaǵym kelip otyr, ár ustaz óz sabaǵynda oıyn elementterin baılanystyryp ótkizse, keleshek urpaqqa óz salt – dástúrlerimizdi qurmetteı bilýge, qasterleýge, qazaq halqy óziniń keremet bir úlken ult ekenin, óziniń qanshalyq murasy bar ekenin sezinedi. Rýhanı zor baılyǵymyzdy boıymyzǵa ana sútindeı sińirip ósireıik.
Óıtkeni erteń elimizdi el etetin, Otanyn jaýdan qorǵaıtyn er júrek batyr – jas urpaqtyń moıynynda.
«Halqyńnyń qandaı ekenin
Saltynan synap bil» - degen jaqsy halyq danalyǵy bar.
Kimde - kim dástúrsiz ómir súrem dese, bul - onyń jetesizdiginen týyndaǵan bos qıaly, keýdemsoq taıazdyǵy ǵana. Ǵasyrlar boıy damý barysynda jas alǵan qoǵamnyń ómir súrý saltyna aınalǵan salt - sana, dástúrden bas tartý atam zamanǵy jabaılyqqa qaıta oralǵysy kelgendikten basqa eshteńe emes. Sondyqtan da qazaq eliniń keleshegi de, ónege salty da, erligi de, eldige de jas urpaq sizderge amanat!.
Aqshabaqova Kýlzıpa Amırhanovna
№ 17 kásiptik lıseı, Qaraǵandy oblysy
Qarqaraly aýdany, Egindibulaq aýyly
You Might Also Like
-
Taqyryby: 8 sanynyń quramyMaqsat: 8 sanynyń quramyn shyǵartyp, ony jattatý,Bilimdilik: Órnek qurastyryp, onyń mánin tabýǵa, sóz esepterdi túsinip, shyǵarýǵa jáne kesindilerdi salystyryp, olardyń uzyn...
