«Qazaqstan - 2050» strategıasyn iske asyrýda matematıkany oqytý máseleleri
«Qazaqstan - 2050» strategıasyn iske asyrýda matematıkany oqytý máseleleri.
«Qazaqstan qazir jańǵyrtý kezeńin artqa tastap, jańa kezeńge aıaq basty. Dál osy beles jańa zamandaǵy jańa Qazaqstannyń ornyn anyqtady», - dep atap kórsetken bolatyn Elbasy N.Á.Nazarbaev.
Olaı bolsa egemendi elimizdiń órkendep ósýine baǵyt beretin, basshy bolatyn «Qazaqstan – 2050» strategıasy.
HHİ ǵasyrda bilimin damyta almaǵan eldiń tyǵyryqqa tireleri anyq.
«Básekege qabiletti damyǵan memleket bolý úshin biz saýattyǵy joǵary elge aınalýymyz kerek», - degen bolatyn «Qazaqstan – 2050» strategıasy – qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty joldaýynda.
Qoǵamda jatqan áleýmettik – ekonomıkalyq ózgeristerge sáıkes bilim berý maqsaty men mazmuny, mindeti áleýmettik deńgeıge sáıkes keletin bilimmen qarýlanǵan oqýshylardy daıyndaýdy qajet etedi. Jas urpaqty jan – jaqty jetilgen, aqyl – parasatty, óresi bıik, óz Otanyn súıetin adam etip tárbıeleýdegi basty tulǵa – ustaz.
Qazirgi tańda jemisti eńbekpen, shyǵarmashylyq, izdenispen ǵana jańarý jolyna shyǵa alamyz.
Qazirgi jańa oqytý tehnologıasynyń aldyna qoıǵan maqsaty: birinshi orynǵa balanyń bilimin, biligi men daǵdysy emes, onyń tulǵasynyń bilim berý arqyly damýyn qoıyp otyr.
Matematıkany oqytýdyń árbir kezeńinde oqýshylardyń programmalyq materıaldardy oqyp úırenýi olardyń qalyptasqan bilimine, iskerligine jáne daǵdylaryna, matematıkany oqytýdaǵy qyzyǵýshylyǵyn damytýǵa tikeleı baılanysty.
Elbasy N. Á. Nazarbaev joldaýda: «Sizderdiń oqýlaryńyz ben ósip – ónýlerińiz úshin barlyq jaǵdaıdy jasaýǵa tyrystym. Álemdik deńgeıdegi ýnıversıtet, zıatkerlik mektepter ashtym «Bolashaq» baǵdarlamasyn qurdym.
Sizderdiń tabystaryńyz – ata – analaryńyzdyń tabysy, týǵandaryńyz ben týysqandaryńyzdyń tabysy, otbasylaryńyzdyń tabysy, barlyq otandastarymyzdyń tabysy, bizdiń Otanymyzdyń tabysy» dep jastarǵa jańa múmkindikter ashýǵa baǵyt – baǵdar bere otyryp, úlken senim de artty.
Jańa saıası jáne ekonomıkalyq baǵyt tek bilim arqyly ǵana qalyptasatynyn bilýimiz kerek.
«Maǵan jaqsy muǵalim kerek, óıtkeni – ol mekteptiń júregi», - dep Y. Altynsarın aıtqandaı qazirgi mektep úshin jaqsy muǵalim, izdenimpaz, shyǵarmashyl, jańashyl muǵalim aýadaı qajet.
Muǵalim bedelin qaıtarý memleket tarapynan ǵana emes, óz tarapymyzdan da kóp jumystar júrgizilýdi talap etedi.
Ustaz óz ultyna qyzmet ete alatyn ultjandy, óz pánin tereń meńgerýmen birge, oqýshylardy da pánge qyzyqtyra alatyn sheber, únemi izdenis ústinde bolatyn jańashyl bolýy kerek. Muǵalimniń kez – kelgen sabaǵy shyǵarmashylyq sıpatta ótkizilip otyrsa oqýshy derbestiginiń qalyptasýy joǵary deńgeıge kóterileri sózsiz. Erekshe qabiletti, daryndy oqýshylardy izdendirý, baıqaý, zıatkerlik saıystar, olımpıadalarǵa daıyndaý tek kásiptik deńgeıi joǵary muǵalimderdiń ǵana qolynan keledi.
Matematıka pánin oqytý jeńilden aýyrǵa qaraı satylaı túsindirý sıaqty ádisterdi tańdaý úshin múmkindiginshe izdenister qajet.
Oqýshylardy sabaqta, sabaqtan tys ótkizilgen keshterde, ónege saǵattarynda, izdenis, shyǵarmashylyq jumystardyń nátıjesi ǵana olardyń oılaý daǵdysy qalyptasqan el jandy, Otanshyl bilimdi urpaq tárbıeleýge múmkindik beredi. Oqýshylardyń ulttyq sanasyna qozǵaý salyp, keıbir taqyryptardy, ásirese geometrıalyq uǵymdardy kıiz úıdi, onyń jabdyqtaryn, qazaqtyń ulttyq qol óner buıymdaryn sabaq taqyrybymen baılanystyra otyryp úıretý ıgilikti isterdiń biri dep esepteımin.
«Matematıka jan – jaqty qamtıtyn ǵylym», - desek halqymyzdyń ádet – ǵurpy, ulttyq minez, sezimderi, oılary maqal – mátelderde kórinis tapqan.
Sandardyń qanatty sózderdi qoldanýy: «Jetige kelgenshe jerden taıaq jeısiń», «30 kún oıyn, 40 kún toıyn», «Jigitke jeti óner de az», t. b. «Sandar syry», «Qazaqsha jyl ataýlary», «Oı – jumbaqtar», kıeli sandar bári bir ádet – ǵurypqa baılanysty.
«Natýral sandar» taraýynda – qasıetti sandar, 41 qumalaq, 7 qazyna, 3 jáne 7 sandaryna baılanysty halyqtyq uǵymdar, múshel jas esepteý, «Sheńber» taqyrybynda kıiz úıdiń shańyraǵy, «Buryshtar», «Paralel túzýler» taqyrybyndaǵy – kerege, kerege kózderi arasyndaǵy buryshtar, «Tórtburyshtar» taraýynda – keregedegi geometrıalyq fıgýralardyń aýdanyn tabýǵa ártúrli qanatty úılerdiń aýdanyn esepteý jumystary t. b paıdalana otyrý oqýshyǵa sabaqta meńgerýmen birge ulttyq salt – dástúrimizdi dáripteı otyryp, ulttyq tanymymyzdy qalyptastyrý bolyp tabylady.
Sabaq ótý barysynda sabaq josparynyń ár kezeńine saı qanatty naqyl sózderdi óz ornymen paıdalanyp otyrsa, oqýshynyń sóz qudiretin tanýymen múmkindik beredi, tanymyn tereńdetedi.
«Bilim izdegen óser, Búlik izdegen ósher», «Bilimdi myńdy jyǵady», «Jeńilgeni jasymaǵan, jeńgeni tasymaǵan urpaqpyz», «Eskisiz jańa bolmaıdy, Esepsiz dana bolmaıdy», «Eńbek pen maqsat egiz, ol – adamnyń qos qanaty». «Bes nárseden qashyq bol, bes nársege asyq bol» - deı otyryp oqýshynyń zeıinin arttyrý, úı jumysyn tekserý kezinde «Aqyl azbaıdy, bilim tozbaıdy», sabaqty bekitý kezinde «Aqyldy adam batpan – aq, aqylsyz adam sasqalaq», fıgýralardy syzý kezinde «Sheshenniń sózi mergen, sheberdiń kózi mergen», «Kóp oılaǵan tabar, kóp úrlegen jaǵar» dep oılaı bilýge daǵdylandyramyn. «Kóp sóz kúmis, az sóz altyn» deı otyryp matematıkada qysqa, dál, naqty sóıleýge úıretemin.
«Qazaqstan - 2050» strategıasyn iske asyrý baǵytynda tehnıkalyq bilimdi damytý úshin mektepte naqty ǵylymdardy oqytý, jańa býyn oqýlyǵy jáne jańa býyn oqytý máselesi «Halyq pedagogıkasy rýhanı ýyz» ekenin eskere otyryp, oqýshynyń ulttyq tanymyn qalyptastyrýmen qatar órilip otyrǵan jaǵdaıda ǵana oń sheshimin taýyp, ýaqyt úrdisinen shyǵady dep esepteımin.
Sonymen birge bul baǵytty iske asyrýda: tehnıkalyq baǵyttaǵy bilimdi damytý, jańa býyn oqýlyǵy máselesi jáne oqytý máseleleri, mektepte naqty ǵylymdardy oqytý máselesi, oqýshylardy shyǵarmashylyqqa baýlı otyryp, ǵylymı jumystarǵa baǵyttaý máseleleri tur.
«Oqý men tárbıe egiz», olaı bolsa oqýshylardy Otanshyldyq sezimge tárbıeleý, máseleleriń eń basty nazarǵa ustaýymyz qajet.
Erteńgi keler kúnniń búginimen de nurly bolýyna yqpal etip, adamzat qoǵamyn alǵa alyp baratyn qudiret kúsh tek – bilim.
Bilim teńiz, onyń tereńine boılap, qyry men syryn jetik biletin tulǵalardy daıyndaıtyn – muǵalim.
Pándi tereń uǵyndyrýdyń joldary – jańa tehnologıa negizderin paıdalaný. Tıimdi de oryndy paıdalanǵan oqytý tehnologıasy – sapaly bilim negizi bolady.
«Qazaqstan qazir jańǵyrtý kezeńin artqa tastap, jańa kezeńge aıaq basty. Dál osy beles jańa zamandaǵy jańa Qazaqstannyń ornyn anyqtady», - dep atap kórsetken bolatyn Elbasy N.Á.Nazarbaev.
Olaı bolsa egemendi elimizdiń órkendep ósýine baǵyt beretin, basshy bolatyn «Qazaqstan – 2050» strategıasy.
HHİ ǵasyrda bilimin damyta almaǵan eldiń tyǵyryqqa tireleri anyq.
«Básekege qabiletti damyǵan memleket bolý úshin biz saýattyǵy joǵary elge aınalýymyz kerek», - degen bolatyn «Qazaqstan – 2050» strategıasy – qalyptasqan memlekettiń jańa saıası baǵyty joldaýynda.
Qoǵamda jatqan áleýmettik – ekonomıkalyq ózgeristerge sáıkes bilim berý maqsaty men mazmuny, mindeti áleýmettik deńgeıge sáıkes keletin bilimmen qarýlanǵan oqýshylardy daıyndaýdy qajet etedi. Jas urpaqty jan – jaqty jetilgen, aqyl – parasatty, óresi bıik, óz Otanyn súıetin adam etip tárbıeleýdegi basty tulǵa – ustaz.
Qazirgi tańda jemisti eńbekpen, shyǵarmashylyq, izdenispen ǵana jańarý jolyna shyǵa alamyz.
Qazirgi jańa oqytý tehnologıasynyń aldyna qoıǵan maqsaty: birinshi orynǵa balanyń bilimin, biligi men daǵdysy emes, onyń tulǵasynyń bilim berý arqyly damýyn qoıyp otyr.
Matematıkany oqytýdyń árbir kezeńinde oqýshylardyń programmalyq materıaldardy oqyp úırenýi olardyń qalyptasqan bilimine, iskerligine jáne daǵdylaryna, matematıkany oqytýdaǵy qyzyǵýshylyǵyn damytýǵa tikeleı baılanysty.
Elbasy N. Á. Nazarbaev joldaýda: «Sizderdiń oqýlaryńyz ben ósip – ónýlerińiz úshin barlyq jaǵdaıdy jasaýǵa tyrystym. Álemdik deńgeıdegi ýnıversıtet, zıatkerlik mektepter ashtym «Bolashaq» baǵdarlamasyn qurdym.
Sizderdiń tabystaryńyz – ata – analaryńyzdyń tabysy, týǵandaryńyz ben týysqandaryńyzdyń tabysy, otbasylaryńyzdyń tabysy, barlyq otandastarymyzdyń tabysy, bizdiń Otanymyzdyń tabysy» dep jastarǵa jańa múmkindikter ashýǵa baǵyt – baǵdar bere otyryp, úlken senim de artty.
Jańa saıası jáne ekonomıkalyq baǵyt tek bilim arqyly ǵana qalyptasatynyn bilýimiz kerek.
«Maǵan jaqsy muǵalim kerek, óıtkeni – ol mekteptiń júregi», - dep Y. Altynsarın aıtqandaı qazirgi mektep úshin jaqsy muǵalim, izdenimpaz, shyǵarmashyl, jańashyl muǵalim aýadaı qajet.
Muǵalim bedelin qaıtarý memleket tarapynan ǵana emes, óz tarapymyzdan da kóp jumystar júrgizilýdi talap etedi.
Ustaz óz ultyna qyzmet ete alatyn ultjandy, óz pánin tereń meńgerýmen birge, oqýshylardy da pánge qyzyqtyra alatyn sheber, únemi izdenis ústinde bolatyn jańashyl bolýy kerek. Muǵalimniń kez – kelgen sabaǵy shyǵarmashylyq sıpatta ótkizilip otyrsa oqýshy derbestiginiń qalyptasýy joǵary deńgeıge kóterileri sózsiz. Erekshe qabiletti, daryndy oqýshylardy izdendirý, baıqaý, zıatkerlik saıystar, olımpıadalarǵa daıyndaý tek kásiptik deńgeıi joǵary muǵalimderdiń ǵana qolynan keledi.
Matematıka pánin oqytý jeńilden aýyrǵa qaraı satylaı túsindirý sıaqty ádisterdi tańdaý úshin múmkindiginshe izdenister qajet.
Oqýshylardy sabaqta, sabaqtan tys ótkizilgen keshterde, ónege saǵattarynda, izdenis, shyǵarmashylyq jumystardyń nátıjesi ǵana olardyń oılaý daǵdysy qalyptasqan el jandy, Otanshyl bilimdi urpaq tárbıeleýge múmkindik beredi. Oqýshylardyń ulttyq sanasyna qozǵaý salyp, keıbir taqyryptardy, ásirese geometrıalyq uǵymdardy kıiz úıdi, onyń jabdyqtaryn, qazaqtyń ulttyq qol óner buıymdaryn sabaq taqyrybymen baılanystyra otyryp úıretý ıgilikti isterdiń biri dep esepteımin.
«Matematıka jan – jaqty qamtıtyn ǵylym», - desek halqymyzdyń ádet – ǵurpy, ulttyq minez, sezimderi, oılary maqal – mátelderde kórinis tapqan.
Sandardyń qanatty sózderdi qoldanýy: «Jetige kelgenshe jerden taıaq jeısiń», «30 kún oıyn, 40 kún toıyn», «Jigitke jeti óner de az», t. b. «Sandar syry», «Qazaqsha jyl ataýlary», «Oı – jumbaqtar», kıeli sandar bári bir ádet – ǵurypqa baılanysty.
«Natýral sandar» taraýynda – qasıetti sandar, 41 qumalaq, 7 qazyna, 3 jáne 7 sandaryna baılanysty halyqtyq uǵymdar, múshel jas esepteý, «Sheńber» taqyrybynda kıiz úıdiń shańyraǵy, «Buryshtar», «Paralel túzýler» taqyrybyndaǵy – kerege, kerege kózderi arasyndaǵy buryshtar, «Tórtburyshtar» taraýynda – keregedegi geometrıalyq fıgýralardyń aýdanyn tabýǵa ártúrli qanatty úılerdiń aýdanyn esepteý jumystary t. b paıdalana otyrý oqýshyǵa sabaqta meńgerýmen birge ulttyq salt – dástúrimizdi dáripteı otyryp, ulttyq tanymymyzdy qalyptastyrý bolyp tabylady.
Sabaq ótý barysynda sabaq josparynyń ár kezeńine saı qanatty naqyl sózderdi óz ornymen paıdalanyp otyrsa, oqýshynyń sóz qudiretin tanýymen múmkindik beredi, tanymyn tereńdetedi.
«Bilim izdegen óser, Búlik izdegen ósher», «Bilimdi myńdy jyǵady», «Jeńilgeni jasymaǵan, jeńgeni tasymaǵan urpaqpyz», «Eskisiz jańa bolmaıdy, Esepsiz dana bolmaıdy», «Eńbek pen maqsat egiz, ol – adamnyń qos qanaty». «Bes nárseden qashyq bol, bes nársege asyq bol» - deı otyryp oqýshynyń zeıinin arttyrý, úı jumysyn tekserý kezinde «Aqyl azbaıdy, bilim tozbaıdy», sabaqty bekitý kezinde «Aqyldy adam batpan – aq, aqylsyz adam sasqalaq», fıgýralardy syzý kezinde «Sheshenniń sózi mergen, sheberdiń kózi mergen», «Kóp oılaǵan tabar, kóp úrlegen jaǵar» dep oılaı bilýge daǵdylandyramyn. «Kóp sóz kúmis, az sóz altyn» deı otyryp matematıkada qysqa, dál, naqty sóıleýge úıretemin.
«Qazaqstan - 2050» strategıasyn iske asyrý baǵytynda tehnıkalyq bilimdi damytý úshin mektepte naqty ǵylymdardy oqytý, jańa býyn oqýlyǵy jáne jańa býyn oqytý máselesi «Halyq pedagogıkasy rýhanı ýyz» ekenin eskere otyryp, oqýshynyń ulttyq tanymyn qalyptastyrýmen qatar órilip otyrǵan jaǵdaıda ǵana oń sheshimin taýyp, ýaqyt úrdisinen shyǵady dep esepteımin.
Sonymen birge bul baǵytty iske asyrýda: tehnıkalyq baǵyttaǵy bilimdi damytý, jańa býyn oqýlyǵy máselesi jáne oqytý máseleleri, mektepte naqty ǵylymdardy oqytý máselesi, oqýshylardy shyǵarmashylyqqa baýlı otyryp, ǵylymı jumystarǵa baǵyttaý máseleleri tur.
«Oqý men tárbıe egiz», olaı bolsa oqýshylardy Otanshyldyq sezimge tárbıeleý, máseleleriń eń basty nazarǵa ustaýymyz qajet.
Erteńgi keler kúnniń búginimen de nurly bolýyna yqpal etip, adamzat qoǵamyn alǵa alyp baratyn qudiret kúsh tek – bilim.
Bilim teńiz, onyń tereńine boılap, qyry men syryn jetik biletin tulǵalardy daıyndaıtyn – muǵalim.
Pándi tereń uǵyndyrýdyń joldary – jańa tehnologıa negizderin paıdalaný. Tıimdi de oryndy paıdalanǵan oqytý tehnologıasy – sapaly bilim negizi bolady.
You Might Also Like
-
Dúnıetaný páninen «Jer – ǵarysh denesi» taraýy boıynsha 4 - synyp oqýshylarynyń bilimderin tekserýge arnalǵan test
