InfoHub Logo

Taqyryby: Qazaqstan Uly Otan soǵysy jyldarynda
Kesh senarıi
İ júrgizýshi
Qaıyrly kún, qurmetti qonaqtar, ustazdar, jáne oqýshylar! Osydan 70 jyl buryn, dál osy kúni tań qylań bere fashısik Germanıa Keńestik Sosıalısik Respýblıkalar Odaǵyna shabýyl jasady.
Soǵysty birinshi bolyp qarsy alǵandardyń qatarynda Keńes Odaǵynyń batys shebin kúzetken ondaǵan myń qazaqstandyq - shekarashylar boldy. Ataqty Brest garnızonynyń ózinde
1941 jyldyń kókteminde bizdiń 3 myńdaı jerlesimiz qyzmet etken, shilde aıynda olardyń kópshiligi áskerden elge qaıtýlary kerek bolǵan. Biraq jaýdyń shabýyly olardyń bul josparlaryn kúl - talqan etti. Soǵys órti ishke qaraı tez enip, Brest qamalynyń tiri qalǵan qorǵaýshylary partızandar qozǵalysyna qosyldy. Olardyń qatarynda 190 qazaqstandyq bolǵan jáne olardyń kóbisiniń súıegi Belarýs jerinde qalǵan.

İİ júrgizýshi
Uly Otan soǵysyna qatysqan: Baýyrjan Momyshuly, Mánshúk Mametova, Álıa Moldaǵulova, Málik Ǵabdýllın, Talǵat Bıgeldınov t. b. óz jerlesterimiz bar. Ol kisilerge qurmetpen bas ıemiz.
Al osy beıbit ómirge jete almaǵan, erlikpen qaza tapqan aǵalarymyz ben apalarymyzdyń rýhyna bas ıip, eske alaıyq.
İ - júrgizýshi
Dál osynaý jadyrańqy jaı kúni
Bolsa daǵy qaı ǵasyrdyń qaı jyly
Uly Otanym basyn ıip bir mınýt,
Esine almaq sol bir apat qaıǵyny

1 mınýt únsizdikpen eske alý
Aýyl soǵys ardagerleri

İİ júrgizýshi Soǵys kenetten bastalǵanymen, Qazaqstan, búkil Keńes Odaǵy sıaqty, alǵashqy kúnnen bastap judyryqtaı jumyldy. Respýblıkanyń túkpir - túkpirinde áskerı komısarıattarǵa eriktiler aǵyldy. Keshe ǵana mektep partasynda otyrǵan bozbalalar men boıjetkender de, qala men aýyl turǵyndary da soǵysqa surandy.

Bult túnerip aspannan
Talmaı kózden jas tamǵan
Tutqıyldan jaý tıip
Qyrǵyn soǵys bastalǵan

İ júrgizýshi
Soǵys jalmap aǵa - ini baýyrdy,
Zar jylatty tynysh jatqan aýyldy.
Jalǵyzynan aıyrypty anany,
Ákesinen aıyrypty balany.

Án: «Sarbazdar»

İ júrgizýshi
Soǵystyń alǵashqy kúnderinen bastap qazaqstandyqtar barlyq maıdanda shaıqasty.
Olar Otan úshin fashıserge qarsy baǵyttalǵan urysqa aıanbaı kiristi. Qazaqstanda uıymdastyrylǵan kóptegen áskerı bólimder maıdanǵa jiberildi. Dańqty Brest qamalyn qorǵaýshylardyń qatarynda myńdaǵan qazaqstandyqtar boldy.
İİ júrgizýshi
Qazaqstandyqtardyń jaýyngerlik dańqy, ásirese, Moskva túbindegi shaıqasta shyqty. Respýblıkada jasaqtalǵan 316 – atqyshtar dıvızıasyna Maskvaǵa aparatyn negizgi ózekti joldyń biri – Volokalamsk tas jolyn qorǵaý tapsyryldy. Munda Baýyrjan Momyshuly basqarǵan 1075 ulan atqyshtar polki jaý shabýylyna erlikpen toıtarys berdi.

İ júrgizýshi
Jeńis degen jaqsylyqtyń syńary,
Jiger menen qushtarlyqtyń quraly.
Kúreskerdiń armany men urany,
Qýanysh pen merekeniń bulaǵy.
Kórinis:

İ - júrgizýshi
1939 jyldyń deregi boıynsha, bizdiń respýblıkamyzda 6, 2 mıllıon adam turyp jatqan. Soǵys jyldary Keńes Armıasynyń qataryna 1 mıllıon 200 myń qazaqstandyq shaqyrylǵan,
20 - dan astam atqyshtar dıvızıasy men basqa da qurylymdar jasaqtalǵan. Fashısermen bolǵan shaıqastarda 328 - shi, 310 - shy, 312 - shi, 314 - shi, 316 - shy, 387 - shi, 391 - shi, 8 - shi, 29 - shy, 102 - shi, 405 - shi atqyshtar dıvıasy, 100 - shi jáne 101 - shi ulttyq, 81 - shi, 105 - shi, 106 - shy kavalerıalyq dıvızıalar, 74 - shi jáne 75 - shi teńiz atqyshtar brıgadasy, 209 - shy Zaısan, 219 - shy mınomettik, 85 - shi zenıttik, 662 - shi, 991 - shi jáne 992 - shi avıasıalyq polkter erekshe kózge tústi. Maıdanǵa 14 100 júk jáne jeńil avtokólik, 1 500 shynjyr tabandy traktor, 110 400 jylqy, 16 200 arba jóneltildi.

İİ júrgizýshi
Qazaqstan armıa men flot úshin ofıserlik kadrlar jáne rezervtik kúshter daıyndaýǵa da laıyqty úles qosty. 1941 - 1945 jyldary áskerı oqý oryndaryna 42 myńnan astam jas qazaqstandyq joldandy, al Qazaqstannyń aýmaǵynda sol jyldary jumys istegen 27 áskerı oqý orny tolyq emes málimet boıynsha 16 myńdaı ofıser daıyndap shyǵarǵan.
Bizdiń jerlesterimiz maıdan dalasynda erlikpen shaıqasqan. Jaýyngerlik erlikteri úshin júzdegen myń qazaqstandyq medal - ordendermen marapattalsa, 500 - deı adam Keńes Odaǵynyń Batyry, 100 - den astam adam - Dańq ordeniniń tolyq ıegeri atanǵan. Tórt qazaqstandyq eki márte Keńes Odaǵynyń Batyry atandy, olar - Talǵat Bıgeldınov, Sergeı Lýganskıı, Ivan Pavlov jáne Leonıd Beda. Keńes Odaǵy Batyrlarynyń qatarynda qazaqtyń eki qyzy - mergen Álıa Moldaǵulova men pýlemetshi Mánshúk Mámetova bar. Reıhstagqa Jeńis týyn tikkenderdiń biri - qazaq jigiti Rahymjan Qoshqarbaev. Jaýdyń tylynda partızandardyń qatarynda da qazaqstandyqtar shaıqasqan. Solardyń biri - Qasym Qaısenov. Al tanymal qolbasshy, áskerı jazýshy Baýyrjan Momyshulyn, 28 panfılovshylardyń erligin bilmeıtin qazaq joq shyǵar.