InfoHub Logo

Ál Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq ýnıversıteti
Dintaný mamandyǵynyń 4 kýrs stýdenti Jaksylykbaeva.A.K
Jetekshi aǵa oqytýshy Týngatova Ý.A.

https://www.kaznu.kz/

 

Árbir memlekettiń dinı bilim berý júıesiniń qalyptasýyndaǵy basymdyqtardy birinshi kezekte memleket qurýshy ulttyń dinı qatystylyǵy aıqyndaıtyny belgili. Musylman qazaq ultynyń otany – Qazaqstandaǵy dinı bilim berý júıesi sońǵy júzjyldyqtarǵa deıin biryńǵaı ıslamı arnada damydy. Qazaqstandaǵy ıslamı bilim berý júıesiniń erte orta ǵasyrlardan bastalǵan myń jyldan asa tarıhy men tájirıbesi bar.  Eń alǵashqy ıslamı orta oqý oryndary bolǵan medreselerdiń  arab jerinde emes, Túrkistan ólkesinde paıda bolǵany tarıhtan belgili. Munyń basty sebebi tildik faktordyń áseri bolyp tabylady. Musylmandyqty qabyldaǵan túrki halyqtary úshin ıslam dininiń negizderin úırený, sharıǵat zańdylyqtaryn túsiný, zertteý, taratý talpynysyn arab tilindegi Quran Kárimdi, Muhammed paıǵambar hadısterin, ıslamdyq mátinderdi ıgerý arqyly ǵana júzege asyrý múmkin bolyp tabylatyn. 

Dintaný ǵylymynda adamnyń dinı ómiri basty nazarǵa ıe. Ony zertteý sekýlárlyq dáýir fenomenderin (jaratylystaný ǵylymynda qarastyrylatyn qubylys nemese oqıǵa fenomen retinde túsindiriledi) qarastyrý joldaryn osy kezeńde qaıta paıymdaýdy talap etetin belgili bir qıyndyqtar týdyrady. Dinı senim dinderdiń óz ishinde túrli aǵymdardyń aralasýyna alyp keletin transformasıaǵa ushyraıdy, osy sekildi dinder úshin  qarjy máselesi birinshi orynǵa shyǵady. Bul dinı ahýalǵa taldaý jasaýda, ony boljaýda jekelegen qıyndyqtardyń týýyna negiz bolady.Dintaný ǵylymy qoǵam men memlekettiń dúnıetanymdyq suranystary náıjesinde qalyptasty. Mysal retinde keıbir elderde ǵylymı-fılosofıalyq ádisterdiń ornyna saıası sekýlárızm fenomeni qoldanylǵanyn aıtýǵa bolady. Bul dintaný ǵylymyn sýbektıvti kózqarastarmen shekteı turǵanymen, onyń damýyna da belgili bir dárejede yqpal etti.

Dintaný pániniń otandyq mamandar jetispeıtin jekelegen oqý baǵdarlamalaryn oqytý úshin qazir shetelden mamandar shaqyrý úderisi jolǵa qoıylǵan. Halyqaralyq tájirıbe almasý jáne bilim kýrstarynyń mazmunyn baıytý turǵysynan bul úderis óte mańyzdy. Degenmen shaqyrylatyn mamannyń memlekettik nemese orys tilin ıgermeýi, aýdıtorıanyń aǵylshyn tiline jetik bolmaýy saldarynan oqý úderisiniń sozylmaly sıpat alyp, qıyndyqpen ıgerilýi ózindik saldarlar týyndatýda.

---