InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Qazaqstandaǵy ósimdikterdi saqtaýdaǵy qoryqtar men ulttyq saıabaqtardyń mańyzy
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdilik: Oqýshylarǵa Memlekettik tabıǵı qoryq qory uǵymyn qalyptastyrý, qoryqtardyń maqsatyn túsindirý, Qazaqstannyń qoryqtary men tanystyrý.
2. Damytýshylyq: Oqýshylardyń tabıǵatty qorǵaý sharalary týraly bilimi men oı - órisin damytý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy tabıǵat ásemdigin sezinýge, tabıǵatty qorǵaýǵa, uqyptylyqqa, izdenýge tárbıeleý
Sabaqtyń túri: saıahat - tanymdyq sabaq
Sabaqtyń ádis - tásilderi: áńgimelesý, oı tastaý, pikirlerdi júıeleý, tapsyrmalarmen jumys isteý, oı tujyrymdaý
Jumys formalary: toptyq, juptyq, jekeleı
Sabaqtyń kórnekiligi: Qazaqstannyń qoryqtary týraly kitaby. Qoryqtarǵa arnalǵan slaıdtar. Qoryqtar týraly óleńder, suraqtar men tapsyrmalar t. b.

Sabaqtyń barysy:
I. Uıymdastyrý (oqýshylardy toptarǵa bólý)
II «Bilgenge marjan» (jańa sabaq qoryqtar týraly qysqasha maǵlumat beriledi)
II. 1 Oı ashar (ınteraktıvti taqtadan qoryqtar týraly slaıd kórsetiledi)
II. 2 Ornyn tap (kartamen jumys)
III. «Bilim kilti tanymdylyqta» (bilimdi júıeleý jáne qorytyndylaý)
III. 1. Sáıkestigin tabý
IV. Qorytyndy.
Tabıǵat biz tozdyrýǵa qımas úı,
Joǵyn izde, shashylǵanyn jına, súı.
Qoryq - aqtaý Jer - ananyń aq sútin,
Kórsetip bir syrǵa - bal, syıǵa - syı.
Tabıǵattan shıpa tappaı keldi kim,
Endi ózine kerek bop tur em búgin.
Saqtaı alar qoryq sońǵy dáneker,
Tabıǵattyń uly tepe - teńdigin.
dep aqyn Orazaqyn Asqar aǵalaryn aıtqandaı tabıǵattyń tepe - teńdigin saqtaıtyn sońǵy dáneker - qoryqtarǵa saıahatymyzdy bastaımyz.
Tabıǵat - qoǵam baılyǵy. Tirshilikke qajettiniń bárin tabıǵattan alatynymyz barshamyzǵa málim. Degenmen, tabıǵat qazynasy sarqylmaıtyn máńgilik qor emes. Onyń adam ıgiligi úshin uzaq merzimdi paıdalanylýy, adamnyń qamqorlyǵyn qajet etedi. Qorshaǵan orta tazalyǵy, orman, qazba baılyqtar, sý baılyǵy, janýarlar men ósimdikter dúnıesi qazirgi kúnniń únemi nazarynda turǵan basty máselelerdiń biri. Bizdiń búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby «Qazaqstannyń qoryqtary dep atalady. Qoryq degenimiz – búkil tabıǵat kesheni tabıǵı kúıinde saqtalatyn aýmaqtar, tabıǵatty qorǵaý formalarynyń biri.. Qoryqtarda kóp jyldar boıy tabıǵatta ótip jatatyn ózgeristerge baqylaý júrgizilip, onyń damý zańdylyqtary zertteledi. Sonyń negizinde tabıǵı úderisterdiń damýyna, keleshegine boljam jasalady. Qoryqtar – tabıǵat etalony. Mundaǵy orman - toǵaı, jaıqalǵan shabyndyq, ań - qus, aıdyń shalqar kólder múmkindiginshe sol burynǵy ásem qalpynda saqtalýy tıis. Qazirgi tańda Qazaqstan aýmaǵynda 10 qoryq uıymdastyrylǵan. Elimizde bolashaqta birneshe qoryq ashylýy múmkin. Olarǵa: Betpaqdala, Torǵaı, Balqash mańy, Jońǵar jáne Zaısan qoryqtary t. b.
Qazaqstan qoryqtary
Aqsý - Jabaǵyly qoryǵy
Ataqty dınozavr qańqalaryn
Ań - qustyń, ósimdiktiń barshalaryn,
Barlaýǵa kúsh salyp júr qansha ǵalym.
Osy jer aza tutyp kórsetti elim,
Aqsý - Jabaǵyly qoryǵy - Ońtústik Qazaqstan oblysy, Talas jáne Ógem jotalarynyń aralyǵynda ornalasqan. 1926 jyly 14 shildede uıymdastyrylyp, 85, 4 myń ga - dan astam jerdi alyp jatyr.
Ósimdikteri men janýarlary: aǵash tárizdi arsha, arqar, Sibir taý tekesi, aq tyrnaqty aıý, ala mysyq, borsyq. Jalpy qustarǵa baı qoryqtardyń biri.
Qorǵaljyn qoryǵy
İshinde kól bar taýdyń, ormannyń,
Tyń jerdegi kóldiń tyńy - Qorǵaljyn.
Qoryq bolyp kútim kórip bul kezde,
Alýan qusqa aıdyny bir tolǵan kún
Qorǵaljyn qoryǵy – 1968 jyly Aqmola oblysynyń dala zonasynda ornalasqan.
Ósimdikteri men janýarlary: qyzǵylt qoqıqaz, suqsyr qusy, úırek, qaz, sýyr, ala qorjyny, sý, egeýquıryq, t. b. Qoryq aýmaǵyndaǵy Teńiz kólinde qyzǵylt qoqıqaz uıa salyp, balapan shyǵarady. Qorǵaljyn kólinde suqsyr mekendeıdi. Kóktemgi ushyp kelý kezeńinde sýda júzetin qustardyń myńdaǵan sanynyń birigetin orny, sonyń arqasynda qoryq dúnıejúzilik ataqqa ıe boldy. Ol IýNESKO tizimine aıryqsha qorǵalatyn batpaqty - kól landshaft esebinde kirdi.