Qazaqstannyń ózenderi
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqstannyń ózenderi
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Qazaqstannyń ózenderi, ózenderdiń qorektenýi men rejımi týraly túsinik berý
Damytýshylyq: fızıkalyq karta, tapsyrmalar oryndaý arqyly ózender jaıynda tolyq sıpattama berý
Tárbıelik: sýdy uqypty paıdalanýǵa, ishki sýlardy qorǵaýǵa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: Jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń ádis - tásilderi: áńgimelesý, suhbat qurý, oı tastaý, tapsyrmalarmen jáne ınteraktıvti taqtamen jumys isteý
Sabaqtyń kórnekiligi: Qazaqstannyń fızıkalyq kartasy, qosymsha ádebıetter, sýretter
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylarmen sálemdesý, oqý quraldaryn túgendeý, kelmegen oqýshylardy belgileý
2. Maqsat qoıý kezeńi
Sý - páktik kepili densaýlyqtyń
O, basty tirshilik bop sýdan shyqtyń
Bulaq, kól, ózen, teńiz, muhıttardyń
Moldyqtan, qasıetin kelmeıdi uqqyń
Bombańdy tereń sýda synaýyń bar
Synaǵan saıyn janym tym aýyrar
Adamdar, árqashan jadyńda usta -
«Sýdyń da – deıdi qazaq - suraýy bar» degendeı sýdyń qadirin kez kelgen adam bilýi kerek. Qazaq halqy sýdy qadirleýmen qatar, ony tirshilik nári dep túsingen.
Balalar biz búgin ishki sýlar, sonyń ishinde ózender jaıynda tolyq maǵlumat alamyz.
3. Materıaldy túsindirý kezeńi.
Ózen degenimiz - bul arna dep atalatyn oıpań arqyly aǵatyn sý aǵyny.
Negizgi ózen barlyq salalarmen qosa ózen júıesin quraıdy.
Betindegi sýdyń bári bir ózenge kelip qosylatyn qurlyq aýdany ózen alaby dep atalady. Ózender jańbyr sýynan, erigen qar men muz sýynan, jer asty sýynan qorektenedi.
Qazaqstannyń barlyq ózenderi negizinen eki alapqa; Soltústik Muzdy Muhıt alaby men ishki tuıyq kólder alabyna bólinedi.
Qazaqstan aýmaǵynda irili usaqty 85 myń ózen bar. Olardyń ishinde jeti ózenniń uzyndyǵy 1000 km - den asady.
İri ózender qataryna Ertis, Tobyl, Esil, Jaıyq, Syrdarıa, İle, Shý ózenderi jatady.
Respýblıkanyń barlyq ózenderi Soltústik muzdy muhıt jáne tuıyq kólder alaptaryna jatady. ishki
1. Soltústik Muzdy muhıt alaby
Ertis Esil Esil Tobyl salalarymen
2. İshki tuıyq alap ózenderi
A) Kaspıı teńizi alaby Jaıyq, Jem, Saǵyz, Oıyl, t. b
Á) Aral teńizi alabyna Syrdarıa, Arys, Shý, Sarysý, Torǵaı, Yrǵyz, Talas.
B ) Balqash Alakól alabyna Qaratal, Lepsi, Aqsý, İle, Tentek, Sarqan, Basqan jáne t. b
Ózen júıesiniń negizgi eki ereksheligi bar: jastary ártúrli jáne elimizde árkelki taralǵan
Ózenniń sý shyǵyny degenimiz ózenniń sý qımasynan bir sekýnd ishinde aǵyp ótetin sý mólsheri. Qazaqstannyń eń sýy mol ózeni Ertis.
Ózenniń jyl boıyna aǵyp shyqqan sý shyǵyny jyldyq aǵyn dep atalady
Ózenderdiń qorektenýi men rejımi Qazaqstan ózenderiniń basty qoregi negizinen qar, jańbyr sýymen qorektenedi Negizgi sý qoregi qar sýy bolatyn ózenderge Nura, Jaıyq, Saǵyz t. b.
Bıik taýly ózender qar sýymen jáne muzdyqtarmen qorektenedi. Mundaı ózenderge Syrdarıa, İle, Qaratal jáne Ertis jatady.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdilik: Qazaqstannyń ózenderi, ózenderdiń qorektenýi men rejımi týraly túsinik berý
Damytýshylyq: fızıkalyq karta, tapsyrmalar oryndaý arqyly ózender jaıynda tolyq sıpattama berý
Tárbıelik: sýdy uqypty paıdalanýǵa, ishki sýlardy qorǵaýǵa tárbıeleý
Sabaqtyń túri: Jańa bilimdi meńgertý
Sabaqtyń ádis - tásilderi: áńgimelesý, suhbat qurý, oı tastaý, tapsyrmalarmen jáne ınteraktıvti taqtamen jumys isteý
Sabaqtyń kórnekiligi: Qazaqstannyń fızıkalyq kartasy, qosymsha ádebıetter, sýretter
Sabaqtyń barysy
1. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylarmen sálemdesý, oqý quraldaryn túgendeý, kelmegen oqýshylardy belgileý
2. Maqsat qoıý kezeńi
Sý - páktik kepili densaýlyqtyń
O, basty tirshilik bop sýdan shyqtyń
Bulaq, kól, ózen, teńiz, muhıttardyń
Moldyqtan, qasıetin kelmeıdi uqqyń
Bombańdy tereń sýda synaýyń bar
Synaǵan saıyn janym tym aýyrar
Adamdar, árqashan jadyńda usta -
«Sýdyń da – deıdi qazaq - suraýy bar» degendeı sýdyń qadirin kez kelgen adam bilýi kerek. Qazaq halqy sýdy qadirleýmen qatar, ony tirshilik nári dep túsingen.
Balalar biz búgin ishki sýlar, sonyń ishinde ózender jaıynda tolyq maǵlumat alamyz.
3. Materıaldy túsindirý kezeńi.
Ózen degenimiz - bul arna dep atalatyn oıpań arqyly aǵatyn sý aǵyny.
Negizgi ózen barlyq salalarmen qosa ózen júıesin quraıdy.
Betindegi sýdyń bári bir ózenge kelip qosylatyn qurlyq aýdany ózen alaby dep atalady. Ózender jańbyr sýynan, erigen qar men muz sýynan, jer asty sýynan qorektenedi.
Qazaqstannyń barlyq ózenderi negizinen eki alapqa; Soltústik Muzdy Muhıt alaby men ishki tuıyq kólder alabyna bólinedi.
Qazaqstan aýmaǵynda irili usaqty 85 myń ózen bar. Olardyń ishinde jeti ózenniń uzyndyǵy 1000 km - den asady.
İri ózender qataryna Ertis, Tobyl, Esil, Jaıyq, Syrdarıa, İle, Shý ózenderi jatady.
Respýblıkanyń barlyq ózenderi Soltústik muzdy muhıt jáne tuıyq kólder alaptaryna jatady. ishki
1. Soltústik Muzdy muhıt alaby
Ertis Esil Esil Tobyl salalarymen
2. İshki tuıyq alap ózenderi
A) Kaspıı teńizi alaby Jaıyq, Jem, Saǵyz, Oıyl, t. b
Á) Aral teńizi alabyna Syrdarıa, Arys, Shý, Sarysý, Torǵaı, Yrǵyz, Talas.
B ) Balqash Alakól alabyna Qaratal, Lepsi, Aqsý, İle, Tentek, Sarqan, Basqan jáne t. b
Ózen júıesiniń negizgi eki ereksheligi bar: jastary ártúrli jáne elimizde árkelki taralǵan
Ózenniń sý shyǵyny degenimiz ózenniń sý qımasynan bir sekýnd ishinde aǵyp ótetin sý mólsheri. Qazaqstannyń eń sýy mol ózeni Ertis.
Ózenniń jyl boıyna aǵyp shyqqan sý shyǵyny jyldyq aǵyn dep atalady
Ózenderdiń qorektenýi men rejımi Qazaqstan ózenderiniń basty qoregi negizinen qar, jańbyr sýymen qorektenedi Negizgi sý qoregi qar sýy bolatyn ózenderge Nura, Jaıyq, Saǵyz t. b.
Bıik taýly ózender qar sýymen jáne muzdyqtarmen qorektenedi. Mundaı ózenderge Syrdarıa, İle, Qaratal jáne Ertis jatady.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
