InfoHub Logo

Táýlik mezgilderiniń ataýlary

 

Kún shyǵar aldyndaǵy mezgil ataýlary

 

Alageýim, alagóbe, alań-ǵulań, alań-eleń – tańerteńgi mezgilde aınalanyń áli jaryqtanbaı, sál ǵana bozǵylt tartqan kezi.

Qulanıek, qulan sári – tań jańa syz berip ata bastaǵan kez.

Tań sári – jerge jaryq túse bastaǵan kez.

 

Kún kókjıekten kóterilgen mezgildiń ataýlary

Bul mezgildi sáske dep ataıdy.

Sıyr sáske – kún arqan boıy kóterilgen kez.

Sáske tús – túske jaqyndaǵan mezgil, saǵat 12 shamasy.

Uly sáske – tal túske jaqyndaǵan mezgil.

 

Kúnniń orta mezgiliniń ataýlary

Bul mezgildi tús dep ataıdy.

Tal (talma, tapa-tal) tús – kúnniń qatty ysyǵan kezi, saǵat 1 shamasy

Shańqaı tús – kóleńkeniń ábden qysqarǵan kezi, saǵat 2 shamasy

 

Kún eńkeıgen mezgildiń ataýlary

Bul mezgildi besin dep ataıdy.

Uly besin – besin namazyn oqıtyn kez, tús aýǵan shaq

Kishi besin – uly besin men namazdyger arasyndaǵy mezgil.

Qulama besin – kún eńkeıgen kez.

Ekindi – tús aýyp, kún batýǵa jaqyndaǵan mezgil, besin men aqsham arasy.

Namazdyger – kún eńkeıip, uıasyna kirýge taıanǵan kez.

 

Kún uıasyna bata bastaǵan mezgil ataýlary

Bul mezgildi aqsham, ymyrt dep ataıdy. Onyń mynadaı ataýlary bar:

Alageýim – kún ala kóleń, uıasyna bata bastaǵan mezgil.

Keýgim, keýim – qarańǵy túse bastaǵan kez, ymyrt.

Namazsham – keshki namaz oqylatyn kez.

Kesh – ymyrt jabylyp, qas qaraıǵan mezgil.

 

Tún mezgiliniń ataýlary

Tún – táýliktiń keshten tańerteńgi ýaqytqa deıingi aralyǵy.

İńir – kún batyp, qas qaraıǵan mezgil.qyzyl ińir – qas qaraıyp, tún bolǵan kez.

Jarym tún – túnniń ortasy.

 

Astyń pisýine baılanysty ýaqyt ólshemderi

As pisirim. 2-3 saǵattyq mezgildi bildiretin ólshem.

Et asym. 2-3 shamasyndaǵy mezgil ólshemi.

Et pisirim. Asqan et pisetindeı ýaqyt.

Et qaınatym. Qazanǵa salǵan et qaınaıtyndaı merzim.

Qaınam: qazan qaınam. Qazannyń qaınaý ýaqytynyń ólshemi.

Sút pisirim. Óte qysqa merzimdi bildiretin ólshem.

---