Qazaqtyń salt-dástúrinen týǵan maqal-mátelder
Sabaqtyń taqyryby: Qazaqtyń salt - dástúrinen týǵan maqal - mátelder
Osy sabaq arqyly júzege asatyn oqý maqsattary: O3 Mátindegi omonım, antonım, sınonım sózder, aýyspaly jáne týra maǵynaly sózderdi tanıdy.
Sabaqtyń maqsattary: Oqýshylardyń barlyǵy: Mátindegi omonım, antonım, sınonım sózderdi túsinedi;
Oqýshylardyń kópshiligi: Mátindegi aýyspaly jáne týra maǵynaly sózderdi tanıdy
Oqýshylardyń keıbiri: Sózderdiń leksıkalyq maǵynasyn túsiný
Daǵdy: Bilý, túsiný
Sózderdiń leksıkalyq maǵynasyn túsiný
Qoldaný Týra jáne aýyspaly maǵynany tanyp, qoldana bilý
Kútiletin nátıje
Sóz maǵynasyn anyq túsine alady
Sózdiń maǵynalyq ereksheligin
túsinip qoldanysta paıdalaný
Jetistik krıterııleri: Eger tómendegi jetistik krıterıılerin oryndasa, oqýshy oqý maqsatyna jetedi
Mátinnen omonım, antonım, sınonım sózderdi anyqtaı otyryp, aýyspaly jáne týra maǵynaly sózderdiń qoldaný ereksheligin tanıdy jáne ony kez kelgen jaǵdaıda shynaıy qoldana alady.
Tildik maqsattar: Oqýshylardyń gramatıkalyq, leksıkalyq normalardy oqyp bilýi: «Jaqsy sóz - jarym yrys», «Atadan jaqsy ul týsa, esiktegi basyn tórge súırer. Qýys úıden qur shyqpa, Syıǵa syı, syraǵa bal
Dıalog jáne jazylym úshin qajetti sóz tirkester; Sebebi, sol sebepti, sondyqtan, biraq, áıtpese jalǵaýlyqty shylaýlardy qoldaný.
Ulttyq qundylyqtar: Topta yntymaqtasa bilý, ortada ashyqtyq, adaldyq pen shynaıylyq, erkindikti qalyptastyrý, dástúr men saltty qadirleý
Pánaralyq baılanys: Qazaq ádebıeti: salt - dástúrge baılanysty maqal - mátelder qoldaný Psıhologıa: óz kózqarasyn erkin bildirý;
Til bilimi: til normalaryn saqtaı otyryp sóıleý;
Qazaqstan tarıhy: halyqtyń salt - dástúrler jaıynda;
AKT: saıt materıaldary men ınteraktıvti taqtany paıdalaný.
Osyǵan deıin meńgerilgen bilim Qazaq halqynyń ulttyq salt – dástúrleri
O4 Suraqtardy qoıa bilý jáne baǵalaý
Josparlana
tyn ýaqyt Jospar boıynsha oryndalýy tıis is - áreketter Derekkózder
Sabaqtyń bastapqy kezeńi
5 mınýt
Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylardyń belsendi oqytý áreketin arttyrý maqsatynda sabaqqa
Mıǵa shabýyl
www. studystack. com/picmatch - 2427836 arqylysalt - dástúrge baılanysty maqal - mátelder berip, olardyń syńaryn taptyrý arqyly búgingi sabaqtyń taqyrybyn ashý.
Tanystyrylym: sabaq taqyryby men maqsaty jáne
jetistik krıterııleri MJ =Muǵalim jasaǵan
www. studystack. com/picmatch – 2427836 slaıd
Sabaqtyń ortasy
3 mınýt
Blým taksonomıasy boıynsha:
Túsiný: qazaqtyń ulttyq dástúrlerin dáripteıtin birneshe maqal sózderdiń bir bólimi taratylady. Osy sózderdiń maǵynalaryn ashyp, ekinshi syńaryn tabýǵa jumystanady.
Qoldaný: osy maqal sózderdi qaı kezde qoldanamyz ári nelikten maqalǵa jatqyzǵanyńyzdy jupqa túsindiretin 1 sóılemmen jazyńyz.
Dıferensıasıa. «A» deńgeıindegi oqýshy – jınaqtaý men baǵalaý satysyndaǵy suraqtarǵa jaýap bere alady;
«V» deńgeıindegi oqýshy – taldaý jáne qoldaný deńgeıindegi suraqtarǵa jaýap bere alady;
«S» deńgeıindegi oqýshy – bilý men túsiný deńgeıindegi suraqtarǵa jaýap bere alady
Synyp toptasady. Aldyńǵy berilgen maqal - mátelder arqyly syńarlaryn taýyp birigedi. Berilgen maqaldyń maǵynasyn ashyp, halyqtyń salt - dástúrine qatysy baryn túsindirip ótedi.
Qydyryp jegen janbastan,
Shaqyrýly jegen jaýyryn artyq.
Jaqsy baıqap sóıler,
Jaman shaıqap sóıler.
Úıdiń jyly - sýyǵyn,
Qys túskende bilersiń.
Aǵaıynnyń alys - jaqynnyń,
İs túskende bilersiń.
Alystaǵy aǵaıynnan,
Aýyly birge kórshi artyq.
Atadan jaqsy ul týsa,
Esiktegi basyn tórge súırer.
Atadan jaman ul týsa,
Tórdegi basyn jerge súırer.
Tapsyrma 1.
Berilgen maqaldardyń tárbıelik mánin ashyp, maǵynasyndaǵy oıly sózdi kórkemdep jetkize bilý
Sóz maǵynasynda týra aıtylyp turǵanyn taýyp, dáleldeý.
Mysaly: týra maǵynada: aǵaıyn, kórshi, ata, ul, úı, jyl, sýyq, aýyl, is, qys, shaqyrý, qydyrý;
Aýyspaly maǵynada: jaqsy, jaman, shaıqap sóıleý, aǵaıynnyń alys - jaqyny, basyn tórge, basyn jerge súıreý, qydyryp jegen janbastan, shaqyrýly jegen jaýyryn artyq.
Sózder ózimen tirkesken sózben kezgende onyń ishki maǵynasy ózgerip otyratyndyǵyn dáleldep aıtý.
Sóz maǵynasy degenimiz ne? Túsinik beriledi.
Keri baılanys beriledi.
- Maqaldardyń astarly maǵynasyn ashyp sóıleýde ózindik stıldi qalyptastyra alady.
- Maqaldyń týra maǵynasyn dál taýyp aıta bildi.
- Aýyspaly maǵynaǵa mysal keltire aldy, áıtkenmen naqty, senimdi oıyn jetkizýde qınalyp qaldy.
Baǵalaý krıterııleri:
Maqal sózdiń maǵynasyn ashý Týra maǵynada qoldanǵanyna dálel keltirý Aýyspaly maǵynadaǵy mysal keltirý
Tapsyrma 2.
Juptyq jumys. Synypqa mátinder taratylady.
- Oqyp, ishki mazmunyn túsinip alady.
- Mátinnen maqaldardy terip alyp, maǵynasyn ashady.
- Maqal sózdegi antonımdik qarama - qarsy oıdy túsindiredi.
- Asty syzylǵan sózderdiń sınonımin taýyp jazady.
- Qaramen berilgen sózdiń omonımin
1 - mátin
«Sózdiń kórki - maqal» degen uǵym bar. Keıbir qazaqtyń oıyn – toıynda maqal aıtý jarysy da ótip turady. Maqaldap sóıleý bul sózdiń kórkin keltirip taýyp aıtý. Bundaı saıystar jıi ótkizilip tursa nur ústine nur bolar edi. Qazaqta alystan at arytyp kelgen adamǵa úıdiń úlkeni bolsa da sálem beredi. Sondaıda aıtylatyn maqaldyń biri - «Alystan alty jasar bala kelse, alpystaǵy shal sálem beredi». Bul maqaldyń astarynda úlken mán - maǵyna jatyr. «Sálem - sózdiń anasy» dep halyq tegin aıtpasa kerek - ti. Taýyp aıtylǵan sóz. «Taýyp aıtylǵan sóz - tanyp aıtylǵan sóz». Sálem bere kelgen balaǵa úı ıesi: «Qýys úıden qur shyqpa» dep, tizeńdi búgip dám aýyz tıip ket degen taǵy bir jaqsy nıet tanytyp jatady.
2 - mátin
Sondyqtan qazaq ondaıda: «Syılap bergen sý satyp alǵan baldan artyq» degendeı jaıǵassaq jaıǵasyp otyraıyq degen oıyn bildirip, qonaq bolady. Kelgen qonaqqa dámin ala júgirgen qazaq: «Syıǵa syı, syraǵa bal» demekshi sizdiń úıge bara qalǵanda ata - anań kórsetken qurmetke rıza bolyp qaıttyq. «Az da biter, kóp te biter, tatýlyqqa ne jeter» demekshi tatýlyq pen aýyzbirshilikke ne jetsin, dep bir - birine rızashylyqtaryn bildirip, bata berisip jatady. Halqymyz el ishinde tatýlyq pen birlikti qoldap, úlkender oǵan kóńil bólip otyrǵan. Sodan bolar: «Tórteý túgel bolsa alar, altaý ala bolsa aldyrar» dep taǵy bir jaqsy maqaldy bildirip qoıady.
3 - mátin
Ultymyzdyń salt - dástúrinde yntymaq pen birlikti pash etetin, sol dostyqtyń arqasynda halyq: «Birlik túbi - tirlik» dep eldi tatýlyqqa shaqyryp jatady. «Taý taýǵa kezikpes, adamǵa adam keziger», «Adamnyń kúni - adammen» degen oılarynda bildirip jatady. «Bıik tóbege shyqsań, kóziń ashylady, jaqsymen sóılesseń, kóńiliń ashylady» degendeı kóńilimiz marqaıyp qaldy ǵoı.
Barlyq tárbıeni ul men qyz uıadan kórip, kóńiline túıip ósedi. «Uıada ne kórse, ushqanda sony ilesiń» dep halyq bosqa aıtpaǵan. «Jaqsy sóz súıindiredi, jaman sóz kúıindiredi» deıdi halyq maqalynda. Jaqsyǵa úıir bolǵan adam ómirinde muqalmaıdy.
4 - mátin
«Balanyń besigi – keń dúnıeniń esigi» degen eken danyshpan Tóle bı babamyz. Besik keń dúnıeniń esigi degende babanyń aıtaıyn degen jaqsy ósıetti ónegesi bolǵanyn baıqatady.
«Jas balaǵa qazaqtyń áldı - áldı dep bastalatyn besik jyryn jyrlaý kerek. Bul jyrdyń kúıi de, sózi de tátti» – dep aqıyq aqyn Maǵjan Jumabaev aıtqandaı, besik jyryn aıtý árbir ananyń sábı aldyndaǵy qasıetti boryshy. Ony oryndamasaq, ata - baba dástúrine qıanat jasaǵanymyz. «El bolamyn deseń, áýeli besigińdi túze» dep qazaq atamyz tekten - tekke aıtpasa kerek. Keleshek búldirshin jas býynymyz sanaly da ınabatty bolyp óssin desek, qazirden bastap tárbıeni besik jyrynan bastaǵanymyz jón.
Toptyń jumysyn oqýshylar baǵalaıdy.
Baǵalaý krıterııleri:
Mátinniń mazmuny men maqaldardy tabady Maqaldaǵy sózge sınonım
der taba alady Omonımderge mysal keltiredi Antonımder taba alady
Interaktıvti taqta
Sınoımder, antonımder, omonımder sózdigin paıdalanady
Sabaqtyń sońy
3 mınýt Refleksıa.
Uzaq merzimdi jospardyń bólimi: Dástúr men mádenıet
Mektep: Atyraý qalasyndaǵy hımıa - bıologıa baǵytyndaǵy
Nazarbaev Zıatkerlik mektebi
Muǵalimniń aty - jóni: Tekeeva Jansha Tajıbaevna
Osy sabaq arqyly júzege asatyn oqý maqsattary: O3 Mátindegi omonım, antonım, sınonım sózder, aýyspaly jáne týra maǵynaly sózderdi tanıdy.
Sabaqtyń maqsattary: Oqýshylardyń barlyǵy: Mátindegi omonım, antonım, sınonım sózderdi túsinedi;
Oqýshylardyń kópshiligi: Mátindegi aýyspaly jáne týra maǵynaly sózderdi tanıdy
Oqýshylardyń keıbiri: Sózderdiń leksıkalyq maǵynasyn túsiný
Daǵdy: Bilý, túsiný
Sózderdiń leksıkalyq maǵynasyn túsiný
Qoldaný Týra jáne aýyspaly maǵynany tanyp, qoldana bilý
Kútiletin nátıje
Sóz maǵynasyn anyq túsine alady
Sózdiń maǵynalyq ereksheligin
túsinip qoldanysta paıdalaný
Jetistik krıterııleri: Eger tómendegi jetistik krıterıılerin oryndasa, oqýshy oqý maqsatyna jetedi
Mátinnen omonım, antonım, sınonım sózderdi anyqtaı otyryp, aýyspaly jáne týra maǵynaly sózderdiń qoldaný ereksheligin tanıdy jáne ony kez kelgen jaǵdaıda shynaıy qoldana alady.
Tildik maqsattar: Oqýshylardyń gramatıkalyq, leksıkalyq normalardy oqyp bilýi: «Jaqsy sóz - jarym yrys», «Atadan jaqsy ul týsa, esiktegi basyn tórge súırer. Qýys úıden qur shyqpa, Syıǵa syı, syraǵa bal
Dıalog jáne jazylym úshin qajetti sóz tirkester; Sebebi, sol sebepti, sondyqtan, biraq, áıtpese jalǵaýlyqty shylaýlardy qoldaný.
Ulttyq qundylyqtar: Topta yntymaqtasa bilý, ortada ashyqtyq, adaldyq pen shynaıylyq, erkindikti qalyptastyrý, dástúr men saltty qadirleý
Pánaralyq baılanys: Qazaq ádebıeti: salt - dástúrge baılanysty maqal - mátelder qoldaný Psıhologıa: óz kózqarasyn erkin bildirý;
Til bilimi: til normalaryn saqtaı otyryp sóıleý;
Qazaqstan tarıhy: halyqtyń salt - dástúrler jaıynda;
AKT: saıt materıaldary men ınteraktıvti taqtany paıdalaný.
Osyǵan deıin meńgerilgen bilim Qazaq halqynyń ulttyq salt – dástúrleri
O4 Suraqtardy qoıa bilý jáne baǵalaý
Josparlana
tyn ýaqyt Jospar boıynsha oryndalýy tıis is - áreketter Derekkózder
Sabaqtyń bastapqy kezeńi
5 mınýt
Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylardyń belsendi oqytý áreketin arttyrý maqsatynda sabaqqa
Mıǵa shabýyl
www. studystack. com/picmatch - 2427836 arqylysalt - dástúrge baılanysty maqal - mátelder berip, olardyń syńaryn taptyrý arqyly búgingi sabaqtyń taqyrybyn ashý.
Tanystyrylym: sabaq taqyryby men maqsaty jáne
jetistik krıterııleri MJ =Muǵalim jasaǵan
www. studystack. com/picmatch – 2427836 slaıd
Sabaqtyń ortasy
3 mınýt
Blým taksonomıasy boıynsha:
Túsiný: qazaqtyń ulttyq dástúrlerin dáripteıtin birneshe maqal sózderdiń bir bólimi taratylady. Osy sózderdiń maǵynalaryn ashyp, ekinshi syńaryn tabýǵa jumystanady.
Qoldaný: osy maqal sózderdi qaı kezde qoldanamyz ári nelikten maqalǵa jatqyzǵanyńyzdy jupqa túsindiretin 1 sóılemmen jazyńyz.
Dıferensıasıa. «A» deńgeıindegi oqýshy – jınaqtaý men baǵalaý satysyndaǵy suraqtarǵa jaýap bere alady;
«V» deńgeıindegi oqýshy – taldaý jáne qoldaný deńgeıindegi suraqtarǵa jaýap bere alady;
«S» deńgeıindegi oqýshy – bilý men túsiný deńgeıindegi suraqtarǵa jaýap bere alady
Synyp toptasady. Aldyńǵy berilgen maqal - mátelder arqyly syńarlaryn taýyp birigedi. Berilgen maqaldyń maǵynasyn ashyp, halyqtyń salt - dástúrine qatysy baryn túsindirip ótedi.
Qydyryp jegen janbastan,
Shaqyrýly jegen jaýyryn artyq.
Jaqsy baıqap sóıler,
Jaman shaıqap sóıler.
Úıdiń jyly - sýyǵyn,
Qys túskende bilersiń.
Aǵaıynnyń alys - jaqynnyń,
İs túskende bilersiń.
Alystaǵy aǵaıynnan,
Aýyly birge kórshi artyq.
Atadan jaqsy ul týsa,
Esiktegi basyn tórge súırer.
Atadan jaman ul týsa,
Tórdegi basyn jerge súırer.
Tapsyrma 1.
Berilgen maqaldardyń tárbıelik mánin ashyp, maǵynasyndaǵy oıly sózdi kórkemdep jetkize bilý
Sóz maǵynasynda týra aıtylyp turǵanyn taýyp, dáleldeý.
Mysaly: týra maǵynada: aǵaıyn, kórshi, ata, ul, úı, jyl, sýyq, aýyl, is, qys, shaqyrý, qydyrý;
Aýyspaly maǵynada: jaqsy, jaman, shaıqap sóıleý, aǵaıynnyń alys - jaqyny, basyn tórge, basyn jerge súıreý, qydyryp jegen janbastan, shaqyrýly jegen jaýyryn artyq.
Sózder ózimen tirkesken sózben kezgende onyń ishki maǵynasy ózgerip otyratyndyǵyn dáleldep aıtý.
Sóz maǵynasy degenimiz ne? Túsinik beriledi.
Keri baılanys beriledi.
- Maqaldardyń astarly maǵynasyn ashyp sóıleýde ózindik stıldi qalyptastyra alady.
- Maqaldyń týra maǵynasyn dál taýyp aıta bildi.
- Aýyspaly maǵynaǵa mysal keltire aldy, áıtkenmen naqty, senimdi oıyn jetkizýde qınalyp qaldy.
Baǵalaý krıterııleri:
Maqal sózdiń maǵynasyn ashý Týra maǵynada qoldanǵanyna dálel keltirý Aýyspaly maǵynadaǵy mysal keltirý
Tapsyrma 2.
Juptyq jumys. Synypqa mátinder taratylady.
- Oqyp, ishki mazmunyn túsinip alady.
- Mátinnen maqaldardy terip alyp, maǵynasyn ashady.
- Maqal sózdegi antonımdik qarama - qarsy oıdy túsindiredi.
- Asty syzylǵan sózderdiń sınonımin taýyp jazady.
- Qaramen berilgen sózdiń omonımin
1 - mátin
«Sózdiń kórki - maqal» degen uǵym bar. Keıbir qazaqtyń oıyn – toıynda maqal aıtý jarysy da ótip turady. Maqaldap sóıleý bul sózdiń kórkin keltirip taýyp aıtý. Bundaı saıystar jıi ótkizilip tursa nur ústine nur bolar edi. Qazaqta alystan at arytyp kelgen adamǵa úıdiń úlkeni bolsa da sálem beredi. Sondaıda aıtylatyn maqaldyń biri - «Alystan alty jasar bala kelse, alpystaǵy shal sálem beredi». Bul maqaldyń astarynda úlken mán - maǵyna jatyr. «Sálem - sózdiń anasy» dep halyq tegin aıtpasa kerek - ti. Taýyp aıtylǵan sóz. «Taýyp aıtylǵan sóz - tanyp aıtylǵan sóz». Sálem bere kelgen balaǵa úı ıesi: «Qýys úıden qur shyqpa» dep, tizeńdi búgip dám aýyz tıip ket degen taǵy bir jaqsy nıet tanytyp jatady.
2 - mátin
Sondyqtan qazaq ondaıda: «Syılap bergen sý satyp alǵan baldan artyq» degendeı jaıǵassaq jaıǵasyp otyraıyq degen oıyn bildirip, qonaq bolady. Kelgen qonaqqa dámin ala júgirgen qazaq: «Syıǵa syı, syraǵa bal» demekshi sizdiń úıge bara qalǵanda ata - anań kórsetken qurmetke rıza bolyp qaıttyq. «Az da biter, kóp te biter, tatýlyqqa ne jeter» demekshi tatýlyq pen aýyzbirshilikke ne jetsin, dep bir - birine rızashylyqtaryn bildirip, bata berisip jatady. Halqymyz el ishinde tatýlyq pen birlikti qoldap, úlkender oǵan kóńil bólip otyrǵan. Sodan bolar: «Tórteý túgel bolsa alar, altaý ala bolsa aldyrar» dep taǵy bir jaqsy maqaldy bildirip qoıady.
3 - mátin
Ultymyzdyń salt - dástúrinde yntymaq pen birlikti pash etetin, sol dostyqtyń arqasynda halyq: «Birlik túbi - tirlik» dep eldi tatýlyqqa shaqyryp jatady. «Taý taýǵa kezikpes, adamǵa adam keziger», «Adamnyń kúni - adammen» degen oılarynda bildirip jatady. «Bıik tóbege shyqsań, kóziń ashylady, jaqsymen sóılesseń, kóńiliń ashylady» degendeı kóńilimiz marqaıyp qaldy ǵoı.
Barlyq tárbıeni ul men qyz uıadan kórip, kóńiline túıip ósedi. «Uıada ne kórse, ushqanda sony ilesiń» dep halyq bosqa aıtpaǵan. «Jaqsy sóz súıindiredi, jaman sóz kúıindiredi» deıdi halyq maqalynda. Jaqsyǵa úıir bolǵan adam ómirinde muqalmaıdy.
4 - mátin
«Balanyń besigi – keń dúnıeniń esigi» degen eken danyshpan Tóle bı babamyz. Besik keń dúnıeniń esigi degende babanyń aıtaıyn degen jaqsy ósıetti ónegesi bolǵanyn baıqatady.
«Jas balaǵa qazaqtyń áldı - áldı dep bastalatyn besik jyryn jyrlaý kerek. Bul jyrdyń kúıi de, sózi de tátti» – dep aqıyq aqyn Maǵjan Jumabaev aıtqandaı, besik jyryn aıtý árbir ananyń sábı aldyndaǵy qasıetti boryshy. Ony oryndamasaq, ata - baba dástúrine qıanat jasaǵanymyz. «El bolamyn deseń, áýeli besigińdi túze» dep qazaq atamyz tekten - tekke aıtpasa kerek. Keleshek búldirshin jas býynymyz sanaly da ınabatty bolyp óssin desek, qazirden bastap tárbıeni besik jyrynan bastaǵanymyz jón.
Toptyń jumysyn oqýshylar baǵalaıdy.
Baǵalaý krıterııleri:
Mátinniń mazmuny men maqaldardy tabady Maqaldaǵy sózge sınonım
der taba alady Omonımderge mysal keltiredi Antonımder taba alady
Interaktıvti taqta
Sınoımder, antonımder, omonımder sózdigin paıdalanady
Sabaqtyń sońy
3 mınýt Refleksıa.
Uzaq merzimdi jospardyń bólimi: Dástúr men mádenıet
Mektep: Atyraý qalasyndaǵy hımıa - bıologıa baǵytyndaǵy
Nazarbaev Zıatkerlik mektebi
Muǵalimniń aty - jóni: Tekeeva Jansha Tajıbaevna
You Might Also Like
