InfoHub Logo

Qylqanjapyraqty ósimdikter men qylqan japyraqty ormandardyń tabıǵattaǵy jáne adam sharýashylyǵyndaǵy mańyzy
Bıologıa 6 synyp
Sabaqtyń maqsaty:
1) Oqýshylarǵa qylqanjapyraqtylardyń mańyzy týraly bilimderin jetildirý.
2) Tabıǵat baılyǵyna baılanysty kózqarastar jáne oqýshylardyń dúnıetanymyn damytý. Óz bilimderin ózderi baǵalaı bilýge úıretý.
3) Óziniń oqýshylyq mindetine saı sanalylyqpen, bilimdilikpen qaraýǵa tárbıeleý. Tabıǵatty súıýge baǵyt berý.
Sabaqtyń túri: Qaıtalaý sabaǵy
Sabaqtyń tıpi: Jańa materıaldy ózdiginen meńgertý.
Sabaqtyń ádisi: Salystyrý, synı turǵydan oılaýǵa úıretý, ózdiginen bilim alý jáne ózdiginen baǵalaý, suraq - jaýap.
Qajetti kórnekilikter: Interaktıvti taqta, el. oqýlyq, slaıd

İİ. Uıymdastyrý kezeńi
Oqýshylardy túgendep, sabaqtyń barysymen tanystyryp ótý.
1. «Rotasıa» ádisi
2. (Ár oqýshy ár túrli tús markerimen posterge jazady. Usynylǵan problema boıynsha toptar dáleldemeler arqyly bildiredi. Belgi berýmen saǵat tili boıynsha posterlerdi almastyryp otyrady)
Kim ne biledi?

İÚ. Jańa sabaqty túsindirý
Ashyq tuqymdylar, jalańash tuqymdylar (Cymospermae) – tuqymy men tuqym búri jemis japyraqshasynyń ústinde ashyq jatatyn joǵary satydaǵy ósimdikterdiń ejelgi toby. Olar devon, tas kómir, perm kezeńderinde paıda bolǵan. A. t - dyń 600 - deı túri sagovnıktárizdiler Cycadophyta, gınkgotárizdiler (qinkgophyta), qylqan japyraqtylar (Coniferophyta) jáne Qnetophyta gnettárizdiler nemese qabyqty tuqymdylar (Qnetophýta) bolyp 4 topqa birigedi. Qazaqstanda 3 tuqymdasy, 6 týysyna jatatyn 25 túri bar. Olar negizinen Qazaqstannyń taýly aımaqtaryna toptasqan. A. t - dyń túrlerine Altaıdyń samyrsyndy taıgasy, Tán - Shannyń shyrshajáne sırek arshaly ormandary jatady. A. t - ǵa jatatyn ósimdik túrleriniń tuqym men tuqym búri jabyq tuqymdylardaı analyq keregesimen qaptalmaıdy. Sonymen qatar olardyń gúl serigi men traheıalary da bolmaıdy, al gúlderi dara jynysty, bir úıli. A. t. – aǵash tárizdi ósimdikter (aǵashtar, butalar, shyrmaýyqtar), olardyń ishinde shóptesin ósimdikter múlde kezdespeıdi. A. t - dyń ormandarda atqaratyn róli erekshe. Olar sý aınalymyn retteıdi, topyraqty erozıadan saqtaıdy. Keıbir túrleriniń (qaraǵaı, samyrsyn, shyrsha, t. b.) sharýashylyqqa mańyzy zor

Qyzyǵýshylyǵyn oıatý:
“Sen bilesiń be”
- Shyrsha – 500 jyl boıy 30 - 35 m jetedi.
- Qaraǵaı – 350 jyl jasasa, 36 m deıin bıikteıdi.
- Qaıyń – 150 jylda 20 m.
- Emen – 2000 jylda 40m.
- Balqaraǵaı – 850 jylda 45 m
- Sondaı - aq eń kóp jasaǵan ósimdik «Santa Marıa» dep atalatyn kıparıs(samyrsyn). Qazir 5000 myńǵa jýyq jasta. Meksıkada ósedi. Dińiniń sheńberi 49 m. Sheńberine 27 adam qol jalǵastyrsa ǵana jete alady

500303535015036202000404585050002749 sandardy sıpatta

• MAǴYNANY TANÝ
Qyzyl kitapqa engen qylqanjapyraqtylar týraly oı tolǵaý

• Elektrondyq oqýlyq boıynsha taqyrypqa sholý jasalady

Ár oqýshyǵa tapsyrma
İ. Ashyqtuqymdylar qurylysy men erekshelikteri
İİ. Jataǵan shyrshasy
İİİ. Zeravshan arshasy
4. Kádimgi qaraǵaı
5. Qylqanjapyraqtalardyń tabıǵattaǵy jáne halyq sharýashylyǵyndaǵy mańyzy
6. Ormannyń mańyzy