Qysqy serýen
Qysqy serýen
Maqsaty: qysta dalada ýaqytty kóńildi ótkizýge shanamen syrǵanaýǵa, qar laqtyryp oınaýǵa, qardan keskinder jasaýǵa bolatynyna balalardyń nazaryn aýdarý. Qystyń belgileri týraly bilimderin pysyqtaý, oılaýyn, este saqtaý qabiletin, zeıinin, shapshańdyǵyn, tabıǵattyń ásemdigin kóre bilý ıkemdiligin damytý, tabıǵatqa degen súıispenshiligin, sezimderin tárbıeleý. Qystap qalǵan qustarǵa qamqorlyq jasaýǵa olardy baptap kúte bilýge úıretý, sózdik qorlaryn, sóıleý mádenıetin damytý.
Sózdik jumys:
Qar, aıaz, aqqala, shana, saýysqan, kepter, torǵaı, qarǵa t. b
Bılıngvaldy komponent: Aqqala - snegovık - snowman, Shana - sankı - sled, Qar - sneg - snow, Torǵaı - vorobeı – sparrow, Qarǵa - varona – crow, Qys - zıma - winter.
Serýen barysy.
Qazir jyldyń qaı mezgili?
- Durys
- Qazir qys mezgili. Qysta aýa raıy sýyq bolady. Qar jaýady. Balalar qarmen oınaıdy.
- Sender qysty unatasyńdar ma?
- Nelikten? Qysta dalada qalaı oınaýǵa bolady?
- Qardan ne jasaýǵa bolady?
Balalar tárbıeshi birge qardan ártúrli keskinder jasaıdy. Jyldyń bul mezgili týraly kóptegen óleń, jumbaq, án, maqal - mátelder jazylǵan.
Endi men senderge jumbaq – óleń oqyp bereıin:
Shanamen zyrlap jeldetip,
Shańǵy kónkı tebetin.
Aqqala jasap oınaıtyn
Qaı mezgil dep oılaısyń?
Durys aıtasyńdar.
Demonstrasıalyq materıalmen jumys.
- Balalar, jyldyń qaı mezgili sýrettelgen?
- Dalada ne jaýyp tur?
- Balalardyń kıimderi qandaı? Qalaı kıingen?
Balalarǵa óz oılaryn aıtýǵa múmkindik berý.
Qysta balalar nemen syrǵanaıdy?
Balalar ne istep jatyr?
Aqqala qandaı? Aqqala – qardan soǵylǵan domalaq qys keıipkeri. Kim qys jaıynda taqpaqtar aıtyp beredi
1 - bala Appaq kúmis bar álem,
Zymyraımyz shanamen,
Torǵaılar ton kıedi
Aıaz betti súıedi
Jınalyp bar bala
Turǵyzamyz aqqala.
2 - bala Qys keldi, qys keldi,
Aqtaryp aq qardy.
Jol appaq túsken endi,
Arqalap qaıtaıyq
Aq kúmis baqtardy.
3 - bala Qushaqtaıdy baqtarǵa
Aq kóbelek, aq mamyq
Aýnap taza aq karǵa
Balalar júr maqtanyp.
«Qys - ana jumbaqtary» dıdaktıkalyq oıyny
Maqsaty: berilgen belgileri boıynsha óli jáne tiri tabıǵat nysandaryn aıyra bilýge úıretý.
Mazmuny: jumbaqtar aıtylady, balalar aınaladaǵy tabıǵatty baqylaı otyryp, olardyń sheshýin tabady.
Qoly joq, sýret salady,
Tisi joq, tistep alady. ( Aıaz)
Qanaty joq ushady
Aıaǵy joq júredi. (Boran)
Qarǵa súırep shyǵam,
Oıǵa minip túsem (shana)
Mamyqtaı ulpa
Qanttaı aq
Qysta jer betin basady
Jazda saıǵa qashady. (Qar)
Balalar ózderi biletin qys jaıly óleń, jumbaqtaryn aıtady.
Qustardyń barlyǵy nege jyly jaqqa ushyp ketedi?
Qystap qalǵan qustardy kim ataıdy?
Olar nege jyly jaqqa ushyp ketpegen?
Sebebi, ol qustar qysqa tózimdi. (torǵaı, qarǵa, saýysqan, kepter)
Sergitý jattyǵýy
Boran soǵar oń jaqtan,
Boran soǵar sol jaqtan,
Shanamenen zyrlasań,
Qar laqtyryp oınasań.
Sýyq óter qolǵaptan.
Tańǵajaıyp sát.
Esik qaǵylyp, topqa saýysqan ushyp keledi.
Sálemetsińder me? Balalar men ushyp ótip bar jatyp senderdiń dybystaryńdy estip keldim. Senderdi kórgenime óte qatty qýanyshtymyn. Senderdi serýenge shaqyra keldim, meniń dostarym senderdi aýlada kútip tur. Endeshe balalar, saýysqanmen birge júrińder. Jyly kıimderińdi kıip, qustarǵa jem salyp, qustar tońyp qalmas úshin aǵashtarǵa uıalardy qondyryp keleıik.
(Aldynǵy uıymdastyrylǵan oqý is - áreketinde, qol eńbeginde jasalǵan jumystary qustyń uıasy, jemsaýyttardy alyp shyǵý)
Jyly jaqqa ushatyn,
bizdiń jaqqa qystaıtyn.
Qustar júrse jýyqta
Jem shashýdy umytpa.
Qustardy biz aptaımyz
Qysta jemdep baptaımyz
Qamqor bolyp bárine
Qorǵaý zańyn saqtaımyz.
Aýladaǵy eńbek: qustardy azyqtandyrý, aqqala soǵý.
Balalar jemsaýytty aǵashqa ilip qoıamyz. Jemsaýytqa jem, nan qıqymyn salady.
Qane balalar, endi aǵashtar túbine qar úıip, biraz eńbekpen shuǵyldanaıyq.
Nelikten aǵashtar túbine qar úıemiz?
Sebebi, aǵashtyń tamyry aıazǵa tońbaý úshin.
Jaraısyńdar balalar endi kelińder oınaıyq
«Kim - kimdi tartyp shyǵarady?» oıyny:
Maqsaty: balalardyń kúsh qýatyn damytý.
Mazmuny: qar betine dıametri 1 m sheńber syzymyz. Eki shanany 3 - 4 jippen myqtap baılaý. Shanalardy sheńberden birdeı qashyqtyqta bolatyndaı jáne jip sheńberdiń ortasynan ótetindeı etip ornalastyrý kerek.
Qarsylastar shanaǵa otyrady. Qolymen jipten emes shanadan ustaý kerek. Al aıaqty qarǵa tireý qajet. oıynshylar buıryq boıynsha aıaqtarymen tebinip, sheńberden shyǵýǵa, qarsylasyp sheńberge tartyp kirgizýge tyrysady.
Sheńberge kirgender ustalǵandar bolady.
Balalar barlyǵyń óte jaqsy jumys jasadyńdar, oıynǵa da belsene aralastyńdar. Sender óte tamasha balalarsyńdar.
Kóńil - kúıleriń qalaı?
Qys mezgili qandaı?
Qysqy oıyndar qandaı?
Senderge unady ma?
Rahmet senderge, endi topqa baryp, meniń kishkene syılyǵymdy qabyl alyńdar.
Kútiletin nátıje.
Qaıtalaıdy: jumbaq, óleń joldaryn qaıtalaıdy jáne jattaıdy.
Túsinedi: Qys mezgiliniń erekshelikterin bildiretin sózderdi qoldanyp, sıpattaý mátinin qalaı qurastyrý kerektigin.
Qoldanady: suraqtarǵa tolyq jaýap berýdi, taqpaqtar aıtýdy.
№100 «Toǵjan» bóbekjaı-baqshasy
Joǵarǵy sanatty tárbıeshi
Saýle Mergenbaıqyzy Týrlybekova
Maqsaty: qysta dalada ýaqytty kóńildi ótkizýge shanamen syrǵanaýǵa, qar laqtyryp oınaýǵa, qardan keskinder jasaýǵa bolatynyna balalardyń nazaryn aýdarý. Qystyń belgileri týraly bilimderin pysyqtaý, oılaýyn, este saqtaý qabiletin, zeıinin, shapshańdyǵyn, tabıǵattyń ásemdigin kóre bilý ıkemdiligin damytý, tabıǵatqa degen súıispenshiligin, sezimderin tárbıeleý. Qystap qalǵan qustarǵa qamqorlyq jasaýǵa olardy baptap kúte bilýge úıretý, sózdik qorlaryn, sóıleý mádenıetin damytý.
Sózdik jumys:
Qar, aıaz, aqqala, shana, saýysqan, kepter, torǵaı, qarǵa t. b
Bılıngvaldy komponent: Aqqala - snegovık - snowman, Shana - sankı - sled, Qar - sneg - snow, Torǵaı - vorobeı – sparrow, Qarǵa - varona – crow, Qys - zıma - winter.
Serýen barysy.
Qazir jyldyń qaı mezgili?
- Durys
- Qazir qys mezgili. Qysta aýa raıy sýyq bolady. Qar jaýady. Balalar qarmen oınaıdy.
- Sender qysty unatasyńdar ma?
- Nelikten? Qysta dalada qalaı oınaýǵa bolady?
- Qardan ne jasaýǵa bolady?
Balalar tárbıeshi birge qardan ártúrli keskinder jasaıdy. Jyldyń bul mezgili týraly kóptegen óleń, jumbaq, án, maqal - mátelder jazylǵan.
Endi men senderge jumbaq – óleń oqyp bereıin:
Shanamen zyrlap jeldetip,
Shańǵy kónkı tebetin.
Aqqala jasap oınaıtyn
Qaı mezgil dep oılaısyń?
Durys aıtasyńdar.
Demonstrasıalyq materıalmen jumys.
- Balalar, jyldyń qaı mezgili sýrettelgen?
- Dalada ne jaýyp tur?
- Balalardyń kıimderi qandaı? Qalaı kıingen?
Balalarǵa óz oılaryn aıtýǵa múmkindik berý.
Qysta balalar nemen syrǵanaıdy?
Balalar ne istep jatyr?
Aqqala qandaı? Aqqala – qardan soǵylǵan domalaq qys keıipkeri. Kim qys jaıynda taqpaqtar aıtyp beredi
1 - bala Appaq kúmis bar álem,
Zymyraımyz shanamen,
Torǵaılar ton kıedi
Aıaz betti súıedi
Jınalyp bar bala
Turǵyzamyz aqqala.
2 - bala Qys keldi, qys keldi,
Aqtaryp aq qardy.
Jol appaq túsken endi,
Arqalap qaıtaıyq
Aq kúmis baqtardy.
3 - bala Qushaqtaıdy baqtarǵa
Aq kóbelek, aq mamyq
Aýnap taza aq karǵa
Balalar júr maqtanyp.
«Qys - ana jumbaqtary» dıdaktıkalyq oıyny
Maqsaty: berilgen belgileri boıynsha óli jáne tiri tabıǵat nysandaryn aıyra bilýge úıretý.
Mazmuny: jumbaqtar aıtylady, balalar aınaladaǵy tabıǵatty baqylaı otyryp, olardyń sheshýin tabady.
Qoly joq, sýret salady,
Tisi joq, tistep alady. ( Aıaz)
Qanaty joq ushady
Aıaǵy joq júredi. (Boran)
Qarǵa súırep shyǵam,
Oıǵa minip túsem (shana)
Mamyqtaı ulpa
Qanttaı aq
Qysta jer betin basady
Jazda saıǵa qashady. (Qar)
Balalar ózderi biletin qys jaıly óleń, jumbaqtaryn aıtady.
Qustardyń barlyǵy nege jyly jaqqa ushyp ketedi?
Qystap qalǵan qustardy kim ataıdy?
Olar nege jyly jaqqa ushyp ketpegen?
Sebebi, ol qustar qysqa tózimdi. (torǵaı, qarǵa, saýysqan, kepter)
Sergitý jattyǵýy
Boran soǵar oń jaqtan,
Boran soǵar sol jaqtan,
Shanamenen zyrlasań,
Qar laqtyryp oınasań.
Sýyq óter qolǵaptan.
Tańǵajaıyp sát.
Esik qaǵylyp, topqa saýysqan ushyp keledi.
Sálemetsińder me? Balalar men ushyp ótip bar jatyp senderdiń dybystaryńdy estip keldim. Senderdi kórgenime óte qatty qýanyshtymyn. Senderdi serýenge shaqyra keldim, meniń dostarym senderdi aýlada kútip tur. Endeshe balalar, saýysqanmen birge júrińder. Jyly kıimderińdi kıip, qustarǵa jem salyp, qustar tońyp qalmas úshin aǵashtarǵa uıalardy qondyryp keleıik.
(Aldynǵy uıymdastyrylǵan oqý is - áreketinde, qol eńbeginde jasalǵan jumystary qustyń uıasy, jemsaýyttardy alyp shyǵý)
Jyly jaqqa ushatyn,
bizdiń jaqqa qystaıtyn.
Qustar júrse jýyqta
Jem shashýdy umytpa.
Qustardy biz aptaımyz
Qysta jemdep baptaımyz
Qamqor bolyp bárine
Qorǵaý zańyn saqtaımyz.
Aýladaǵy eńbek: qustardy azyqtandyrý, aqqala soǵý.
Balalar jemsaýytty aǵashqa ilip qoıamyz. Jemsaýytqa jem, nan qıqymyn salady.
Qane balalar, endi aǵashtar túbine qar úıip, biraz eńbekpen shuǵyldanaıyq.
Nelikten aǵashtar túbine qar úıemiz?
Sebebi, aǵashtyń tamyry aıazǵa tońbaý úshin.
Jaraısyńdar balalar endi kelińder oınaıyq
«Kim - kimdi tartyp shyǵarady?» oıyny:
Maqsaty: balalardyń kúsh qýatyn damytý.
Mazmuny: qar betine dıametri 1 m sheńber syzymyz. Eki shanany 3 - 4 jippen myqtap baılaý. Shanalardy sheńberden birdeı qashyqtyqta bolatyndaı jáne jip sheńberdiń ortasynan ótetindeı etip ornalastyrý kerek.
Qarsylastar shanaǵa otyrady. Qolymen jipten emes shanadan ustaý kerek. Al aıaqty qarǵa tireý qajet. oıynshylar buıryq boıynsha aıaqtarymen tebinip, sheńberden shyǵýǵa, qarsylasyp sheńberge tartyp kirgizýge tyrysady.
Sheńberge kirgender ustalǵandar bolady.
Balalar barlyǵyń óte jaqsy jumys jasadyńdar, oıynǵa da belsene aralastyńdar. Sender óte tamasha balalarsyńdar.
Kóńil - kúıleriń qalaı?
Qys mezgili qandaı?
Qysqy oıyndar qandaı?
Senderge unady ma?
Rahmet senderge, endi topqa baryp, meniń kishkene syılyǵymdy qabyl alyńdar.
Kútiletin nátıje.
Qaıtalaıdy: jumbaq, óleń joldaryn qaıtalaıdy jáne jattaıdy.
Túsinedi: Qys mezgiliniń erekshelikterin bildiretin sózderdi qoldanyp, sıpattaý mátinin qalaı qurastyrý kerektigin.
Qoldanady: suraqtarǵa tolyq jaýap berýdi, taqpaqtar aıtýdy.
№100 «Toǵjan» bóbekjaı-baqshasy
Joǵarǵy sanatty tárbıeshi
Saýle Mergenbaıqyzy Týrlybekova
You Might Also Like
