InfoHub Logo

Dáristiń maqsaty.
1. Bilimdilik: Qytaı óneri týraly túsinik berý.
2. Tárbıelik: óz otanyn, halqyn shyn súıetin patrıot etip tárbıeleý.
3. Damytýshylyq: ár túrli strategıalar arqyly oılaý qabiletin, aýyzsha sóıleý mádenıetin damytý.
Dáriste qoldanylatyn kórneki quraldar: plakattar, sýretter.
Dáristiń qurylymy men mazmuny.
İ. Uıymdastyrý kezeńi:
1. Sálemdesý.
2. Stýdentterdi sabaqqa qatysýyn tizim boıynsha tekserý.
3. Stýdentterdi sabaqqa daıyndyǵyn, qural jabdyqtaryn tekserý.
İİ. Oqýshylardyń ótken taqyryp boıynsha bilimin tekserý:
Tekserý ádisi: Suraq jaýap.
Suraqtar:

• Arab turmys tarıhynyń paıda bolýyn jazǵan ǵalymdar?
• Adamnyń qoǵamdyq uıymy kúrdeli de uzaq damý jolynan ótti?

İİİ. Jańa materıaldy túsindirý.
Túsindirý ádisi: túsindirme
Eldegi feodaldyq qurylym óte ertede, II ján IV ǵasyrlar shıreginde qalyptasty. Shyǵys elderiniń birqatary ortaǵasyrlyq órkenıetke endi ǵana ene bastaǵan kezdiń ózinde, ondaǵy kórkem óner gúldenýdiń bıik shyńyna qol jetkizip úlgerdi. Orta ǵasyrlar Qytaı tarıhyndaǵy barynsha uzaq merzim ǵana emes, bul eldiń rýhanı deńgeıiniń múmkindiginshe kóterilgen tusy. Asa úlken kalalar men záýlim saraılardyń, baqtar men hramdar, ıaǵnı kóptegen qurylystardyń gúldengen kezeńi boldy. Bul ýaqytta novela, roman sekildi ádebı shyǵarmalardyń jańa túri paıda boldy. Poezıa men proza, teatr men mýzyka, músin men sáýletshilik, keskindeme men kóptegen qolóner túrleri damýdyń bıik satysyna jetti. Shyǵys elderine qytaı fılosoftary men aqyndaryn, óner teoretıkterin keńinen tanystyrýǵa múmkindik bergen kitap basý óneri qalyptasty. Sonaý alys dáýirlerdegi bilim men ilimdi taratýshylar, basqa elderdiń ómirin zerttep, sol elderge óz bilimin jetkizý úshin ulan - ǵaıyr jerlerdi aralap, túrli qıynshylyqtardy bastan ótkizgen saıahatshy ǵalymdar jáne dárýish monahtar edi.
Qytaıdaǵy orta ǵasyrlyq halyqtyq nanym - senimderden turatyn, óte erteden kele jatqan kóptegen sektalar men dinı mektepter arqyly aıqyndaldy. Qytaı sýretshileri men sáýletshileri ózderiniń dúnıetanym zańdylyqtary týraly túsinikteri men kózqarastaryn keńeıtý maqsatymen, birde Músin óneri relefke bet bursa, birde kallıgrafıa men keskindemege júgindi. Máselen, orta ǵasyrlardyń alǵashqy kezeńderinde dúnıeniń qurylymy týraly túsinik, kóbinese býddalyq plasıkamen jáne aspan áleminiń turǵyndary dep sanalatyn mýzykanttarmen, bıshilermen, enqyrshylarmen baılanystyryldy.
Tabıǵatty beıneleıtin qytaı kartınalarynyń bárin peızaj dep qaraýǵa bolmaıdy. Taýlar men sýlardyń klasıkalyq formadaǵy beınesimen qatar, ózge de formalar — tabıǵat fragmentteri nemese onyń jekelegen qubylystary da beriledi. Oǵan Qytaıdaǵy "gúlder qustar","ósimdikter - jándikter" dep atalatyn keskindeme janry sekildi tabıǵattyń sulýlyǵyn ashyp kórsetetin belgili baǵyt jatqyzylady. Bul janrdyń shyǵarmalary tek orama qaǵazdarda ǵana emes, sondaı - aq tórtburyshty álbom paraqtarynda, shymyldyqtar men jeldetkish perdelerinde jazylady. Birde shymshyq torǵaıdy beınelese, birde lotos gúliniń jalpaq japyraǵynda otyrǵan shyryl - daýyq shegirtkeni kórsetedi. Qytaı sýretshileri osylaı ashylyp kele jatqan gúldiń nemese ańnyń árbir qımylyn úlkeıtkish shyny arqyly qaraǵandaı dál, beınelep kórsetýge, sol arqyly kishkentaı sahnaǵa tabıǵattyń tutas kartınasyn syıǵyzýǵa tyrysqan. Ortaǵasyrlyq qytaı keskindemesi óziniń san túrliligimen, jaratylys syryn názik te tereń túsine bilýimen erekshelenedi. Dúnıetanym men ustanymdarynyń terendigi qytaıdyń ortaǵasyrlyq mádenıetiniń belgilerin búgingi kúnge jetkizdi, kúr jetkizip qana qoımaı, ony bar sán - saltanatymen túsinikti, tym jaqyn etip kórsetti. Árıne, uzaq, merzimdi qamtyǵan orta ǵasyrdyń barlyq kezeńderi qytaıdyń óneri men módenıeti úshin jemisti boldy desek, qatelesemiz.
İV. Jańa materıaldy bekitý: (qoıylǵan suraqtar men tapsyrmalar) Jańa ótilgen taqyryp boıynsha stýdent men suraq jaýap júrgizý.
Vİ. Qorytyndylaý (bilim baǵalaý).
Stýdentterdiń teorıalyq bilimderin, óorǵalǵan SÓJ jumystaryn baǵalaý.
Vİİ. Úı tapsyrmasy:
Biletin aqparattaryn jańa málimettermen tolyqtyrý. Berilgen taqyryptar boıynsha SÓJ jumystaryn qorǵaýǵa daıyndalý.
Ádebıetter tizimi:
1. Q. Boltabaev, E. Qosbarmaqov, A. Erkebaı., Óner 2007
2. Akıshev A. K. Iskýsstvo ı mıfologıa sakov. Alma - Ata, Naýka, 1985.
3. Akıshev K. A., Baıpakov K. M. Vosrosy arheologıcheskogo Kazahstana. Alma – Ata, 1979.
4. Ibraev B. A. Kosmogonıcheskıe predstavlenıa nashıh predkov // Dekoratıvnoe ıskýsstvo SSSR, 1980.
5. Drevnee zoloto Kazahstana. Sost. K. Akıshev. Alma - Ata, Oner, 1983.