Qondyrma jeńdi, jaǵaly áıel jeıdesiniń konstrýksıasyn jasaý
Baǵdarlama taqyryby: Qondyrma jeńdi, jaǵaly áıel jeıdesiniń konstrýksıasyn jasaý.
Sabaqtyń taqyryby: Ár túrli materıaldardan qondyrma jeńdi, jaǵaly áıel jeıdesiniń konstrýksıasyn jasaý, pishý.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdiligi: Oqýshylarǵa áıel jeıdesiniń túrlerimen tanystyrý, konstrýksıasyn jasaýǵa úıretý. Berilgen bilimderin praktıka júzinde iske asyrý.
2. Damytýshylyq: Ár oqýshynyń logıkalyq oı – derbestigin damytý, kásibı daıyndyǵyn aıqyndaý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy uıymshyldyqqa, aýyzbirlikke, syılasýǵa, mádenıettilikke tárbıeleý. Meńgergen bilimin ómirge úılesimdi paıdalanýǵa jol ashý.
Sabaqtyń túri: Aralas.
Negizdelgen tehnologıa: Tirek syzba, topshamalar.
Kórnekilik quraldar: Úlgiler, mýltımedıalyq taqta, nusqaý kartalar, oqýshylardyń jeke quraldary, sheberhana jabdyqtary.
Pánaralyq baılanys: Qurastyrý, Modeldeý, Matataný, Jabdyqtaý.
I. Uıymdastyrý bólimi 3 – 5 mın.
1. Oqýshylarmen sálemdesý.
2. Sabaqta joq oqýshylardy belgileý.
3. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.
II. Kirispe bólim.
1. Úı tapsyrmasyn tekserý (Ózderiniń ólshemderimen aldyńǵy boı men artqy boıdy qurastyrý, bir tigisti jeń qurastyrý, jeıde sýretin salyp kelý).
2. Ótken sabaqty qaıtalaý (Slaıdtta kórsetilgen batyrma sandardyń astyndaǵy jasyryn suraqtardy tańdap, oqýshylar jaýap beredi).
1. Eńse (osanka) túrlerin ata.
2. Dolıhomorfnyı tıp qandaı bolady?
3. Jeıde konstrýksıasynda AoÝ núktesin qalaı tabasyń?
4. O – obhvat pen S – polýobhvat belgileriniń aıyrmashylyǵy.
5. Shg2 qalaı ólshenedi?
6. Jeıde konstrýksıasynda P1 núktesin qalaı tabasyń?
7. Jeıde qurastyrýǵa qandaı qosymshalar qoldanylady?
8. Shg2 ólshemi Shs ólsheminen kem bolsa qandaı eńsege jatady?
9. Qandaı ólshemder ekige bólinedi?
10. Rýbınsevti tıp qandaı bolady?
11. Dts qalaı ólshenedi?
12. Jeıde konstrýksıasyn qurastyrýǵa qandaı ólshemder qoldanylady?
Sg3 Dtp Vs Vprsz Dbr Op
Sabaqtyń maqsaty men taqyrybyn habarlaý.
Oqýshylar búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby: Ár túrli materıaldardan qondyrma jeńdi, jaǵaly áıel jeıdesin konstrýksıalaý, modeldeý jáne pishý.
Bárimizge belgili jeıdelerdiń ár túrli matalardan óńdelgen modelderi bolady.
(Maqta mata, zyǵyr, jibek, krepdeshın, shıfon, maqpal, jasandy jibek jáne t. b )
Model - jeıdeniń konstrýksıalyq negizin modeldeý arqasynda paıda bolady.
Mysaly: Jeıdeniń aldyńǵy boıy men artqy boılarynda ár túrli búkpelermen, beder tigisterimen, ıinishtermen jáne kúltelermen bezendirilip óńdeledi. Ár túrli stıldi (klasıkalyq, romantıkalyq, sporttyq t. b), ár túrli sılýetti (tik, trapesıa, doǵal, qynamaly, jartylaı qynamaly jáne t.. b.) bolady jáne olar ár túrli jeńdi: uzyn jeńdi, qysqa jeńdi, reglan jeń, tutas pishilgen jeń jáne jeń
aýyzdary ár túrli bezendirilgen bolyp keledi (jelbirshekpen, shiltermen, qattamamen, jıekpen) nemese jeńsiz de jeıdeler bolady. Jaǵalarǵa keletin bolsaq modelge baılanysty tik jaǵa, qondyrma jaǵa, apash, sháli, tiktemesi bar qaıyrma jaǵa jáne t.. b. Jeıdeler jaǵasyz da bolady, moıyn oıyndysy ádippen óńdeledi jáne ár túrli bezendiriledi (jelbirshek, shilter), sonymen birge jeıdeni bezendirýge ár túrli qosymsha materıaldarmen (yzba – jıekter, shilterler, monshaqtar, tastar, sýmonshaqtar)
Osylardyń ishindegi birneshe túrin búgingi sabaqta jeıde negizin modeldeımiz.
1. Búkpelerdi kóshirý arqyly.
2. Beder qıyǵyn shyǵarý arqyly.
3. Kúlteleý arqyly.
Buıym túrlerin modeldeý úshin aldymen, aldyńǵy boı men artqy boıdyń negizgi syzbasyn qurastyryp syzyp alamyz.
Eger jeıde modelin alatyn bolsaq, onda syzbanyń aldyńǵy jáne artqy boıynyń keýde bóligin alamyz.
1. Búkpe kóshirý jeıdeniń negizgi konstrýksıasyn qalaǵan jerden (ıyq, búıir, orta jáne astyńǵy qıyqtarynan, qoltyq oıyndysymen moıyn oıyndysynan) búkpeniń ornyn tabýǵa bolady. Biraq búkpeni kóshirgende eni (tereńdigi) ózgertilmeıdi jáne búkpeniń baǵyty ár daıym keýde tompaqtyǵynyń ortasyna kelý kerek.
Búkpe kóshirýdiń úsh tásili bar: grafıkalyq, maketti, shablondy jáne lekalo burý ádisi, bizder osylardyń shablondy túrimen jumystanamyz. Búkpeni tańdaımyz. Qıyqtan búkpe ushyna deıin syzamyz.
Syzyqtyń boıymen qıý, eski búkpeni jaýyp jańadan syzylǵan jańa búkpeni ashý.
2. Beder qıyǵy. Eger model boıynsha beder nemese ıinish qıyǵyn tabý bolsa, eń bastysy beder qıyǵynyń nemese ıinish qıyǵynyń keýde búkpesimen qıylysý jerin anyqtaımyz.
Qıylysýdyń úsh túri bar:
1. Beder nemese ıinish keýde búkpesiniń ortasymen júredi nemese 2 sm jetkizbeýge bolady.
2. Beder nemese ıinish keýde búkpesiniń ortasyna 3 sm jetpeıdi, biraq jetpegen jeri ylǵaldyq jylýlyq jumysymen otyrǵyzylady.
3. Beder qıyǵy búkpe ortasyna 3 sm den artyq jetkizbeýge bolady, qalǵan ara qashyqtyqty búkpemen nemese búkpesinmen óńdeledi.
Beder qıyǵy men ıinishtiń aıyrmashylyǵy, ıinishti jobalaǵanda búkpeni birinshi jabamyz sosyn ıinishti qıamyz. Al beder qıyǵynda búkpe ashyq túrinde jasalady.
3. Kúlteleý – keń formaly útiktelmegen qatparlar, óńdeý barysynda qıyqty jıyryp, búkpe men beder qıyqtary sıaqty keýde ortasyna keńdik beriledi. Kúltený vertıkaldy, gorızontaldy jáne dıogonaldy bola beredi.
Jańa sabaqty bekitý: Tirek syzba. (Oqýshylar slaıdtan qate sýretterdi kórsetedi).
1. «Qate búkpeni tap».
2. «Qate beder qıyǵyn tap».
3. «Qate kúltelenýdi tap».
Oqýshylar jańa sabaǵymyz boıynsha kimniń qandaı suraqtary bar?
Eger suraqtaryń bolmasa buıym pishýge qoıylatyn talaptary men birizdiligin qaıtalap keteıik.
1. Matany pishpesten buryn dekaterleımiz.
2. Matany tekserý(daq, tesik)
3. Matanyń oń jaǵyn anyqtaý.
4. Matanyń oń jaqtaryn bettestirip ekige búgemiz, kromkasyn ózimizge qaratyp ústelge jaıamyz.
5. Negizgi jibin anyqtaý.
6. Matanyń sýretterin eskere otyryp, úlken bólshekterdi ornalastyramyz (eger sýretteri bir baǵytta bolsa lekalolardy da bir jaǵyna qaratyp salamyz, eger sýretteri ár túrli baǵytta bolsa lekalolardy da eki jaqqa qaratyp salýǵa bolady, al eger túkti mata bolsa, matanyń túkterin tómennen joǵaryǵa qaratamyz), sosyn arasyna usaq lekalolardy ornalastyryp túıreımiz.
7. Syzatyn borymyzdyń eni 1 mm den aspaýy kerek.
8. Birinshi lekalolardy aınaldyryp bastyramyz, keıin ekinshi syzyqty tigiske qaldyryp syzamyz.
9. Syzylǵan bólshekterdi alynǵan ólshemmen salystyryp tekseremin.
10. Pishemiz (Matany qıý barysynda qaıshy men matany ústelden kótermeı nemese ornynan qozǵamaı qıylady).
11. Baqylaý belgilerine 0, 3 – 0, 5 sm kerpe salamyz.
12. Pishim bólshekterin tekseremiz.
Óndiristik sabaǵyna kirispesten buryn qaýipsizdik erejelerin qaıtalap jibereıik.
Top shamadaǵy suraqtar boıynsha (úılestiriledi).
1. Tigin mashınasynyń qaýipti jerlerin ata.
2. Pishýshiniń jumys kıimin sıpattap ber.
3. Útik temperatýrasyn ózgertedi, qandaı jaǵdaıda?
4. Dıelektrıkalyq kilemsheni ne úshin jáne qaı jerge tóseıdi?
5. Mehanık pen elektrıktiń atqaratyn jumystary.
6. Pishýshiniń qajetti quraldaryn ata?
7. Mashınanyń ınesi synǵan kezde ne isteý kerek?
8. Útiktiń qaýipti jerlerin ata
9. Inemen jumys jasaǵan kezde ne isteýge bolmaıdy?
Inemen kózdiń araqashyqtyǵy.
10. Zardap shekkenderge qandaı alǵashqy kómek kórsetesiń?
11. Útiktiń qyzǵanyn qalaı tekseresiń?
12. Órt shyǵýdyń negizgi sebepterin ata.
III Aǵymdy nusqaý.
Oqýshylar óz betterimen jumystaryn oryndaıdy.
Sheberdiń kórsetkeni boıynsha ózderiniń negizgi lekalolaryna tańdaǵan modelderiniń syzbasyn syzyp, qıady. Lekalolardy mataǵa ornalastyrady, bastyrady, syzbalaryn tekseredi, qıady. Pishim bólshekterin tekseredi.
Jumys ornyn qarap ótkende:
- Jumys ornyn uıymdastyrýyn tekserý.
- Eńbek tásilderi men operasıalardyń durys oryndalýyn baqylaý.
- Tehnologıalyq prosesin oryndalýyn baqylaý.
- Jumys barysynda qaýipsizdik erejesin saqtalýyn baqylaý.
- Oqýshylardyń ózin jáne ózara baqylaýlaryn qadaǵalaý.
IY Qorytyndy nusqaý.
1. Oqýshylardyń jaqsy jumystaryn aıtyp kórsetý.
2. Qatelerdi sıpattap, olardyń oryn alý sebebine toqtalyp ótý.
3. Baǵalaryn jarıalaý.
4. Sheberhanany jınastyrý.
BQO. Oral qalasy. MKQK «Tehnologıalyq kolej»
M. B. Imangalıeva arnaıy pánder oqytýshysy
Sabaqtyń taqyryby: Ár túrli materıaldardan qondyrma jeńdi, jaǵaly áıel jeıdesiniń konstrýksıasyn jasaý, pishý.
Sabaqtyń maqsaty:
1. Bilimdiligi: Oqýshylarǵa áıel jeıdesiniń túrlerimen tanystyrý, konstrýksıasyn jasaýǵa úıretý. Berilgen bilimderin praktıka júzinde iske asyrý.
2. Damytýshylyq: Ár oqýshynyń logıkalyq oı – derbestigin damytý, kásibı daıyndyǵyn aıqyndaý.
3. Tárbıelik: Oqýshylardy uıymshyldyqqa, aýyzbirlikke, syılasýǵa, mádenıettilikke tárbıeleý. Meńgergen bilimin ómirge úılesimdi paıdalanýǵa jol ashý.
Sabaqtyń túri: Aralas.
Negizdelgen tehnologıa: Tirek syzba, topshamalar.
Kórnekilik quraldar: Úlgiler, mýltımedıalyq taqta, nusqaý kartalar, oqýshylardyń jeke quraldary, sheberhana jabdyqtary.
Pánaralyq baılanys: Qurastyrý, Modeldeý, Matataný, Jabdyqtaý.
I. Uıymdastyrý bólimi 3 – 5 mın.
1. Oqýshylarmen sálemdesý.
2. Sabaqta joq oqýshylardy belgileý.
3. Oqýshylardyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.
II. Kirispe bólim.
1. Úı tapsyrmasyn tekserý (Ózderiniń ólshemderimen aldyńǵy boı men artqy boıdy qurastyrý, bir tigisti jeń qurastyrý, jeıde sýretin salyp kelý).
2. Ótken sabaqty qaıtalaý (Slaıdtta kórsetilgen batyrma sandardyń astyndaǵy jasyryn suraqtardy tańdap, oqýshylar jaýap beredi).
1. Eńse (osanka) túrlerin ata.
2. Dolıhomorfnyı tıp qandaı bolady?
3. Jeıde konstrýksıasynda AoÝ núktesin qalaı tabasyń?
4. O – obhvat pen S – polýobhvat belgileriniń aıyrmashylyǵy.
5. Shg2 qalaı ólshenedi?
6. Jeıde konstrýksıasynda P1 núktesin qalaı tabasyń?
7. Jeıde qurastyrýǵa qandaı qosymshalar qoldanylady?
8. Shg2 ólshemi Shs ólsheminen kem bolsa qandaı eńsege jatady?
9. Qandaı ólshemder ekige bólinedi?
10. Rýbınsevti tıp qandaı bolady?
11. Dts qalaı ólshenedi?
12. Jeıde konstrýksıasyn qurastyrýǵa qandaı ólshemder qoldanylady?
Sg3 Dtp Vs Vprsz Dbr Op
Sabaqtyń maqsaty men taqyrybyn habarlaý.
Oqýshylar búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby: Ár túrli materıaldardan qondyrma jeńdi, jaǵaly áıel jeıdesin konstrýksıalaý, modeldeý jáne pishý.
Bárimizge belgili jeıdelerdiń ár túrli matalardan óńdelgen modelderi bolady.
(Maqta mata, zyǵyr, jibek, krepdeshın, shıfon, maqpal, jasandy jibek jáne t. b )
Model - jeıdeniń konstrýksıalyq negizin modeldeý arqasynda paıda bolady.
Mysaly: Jeıdeniń aldyńǵy boıy men artqy boılarynda ár túrli búkpelermen, beder tigisterimen, ıinishtermen jáne kúltelermen bezendirilip óńdeledi. Ár túrli stıldi (klasıkalyq, romantıkalyq, sporttyq t. b), ár túrli sılýetti (tik, trapesıa, doǵal, qynamaly, jartylaı qynamaly jáne t.. b.) bolady jáne olar ár túrli jeńdi: uzyn jeńdi, qysqa jeńdi, reglan jeń, tutas pishilgen jeń jáne jeń
aýyzdary ár túrli bezendirilgen bolyp keledi (jelbirshekpen, shiltermen, qattamamen, jıekpen) nemese jeńsiz de jeıdeler bolady. Jaǵalarǵa keletin bolsaq modelge baılanysty tik jaǵa, qondyrma jaǵa, apash, sháli, tiktemesi bar qaıyrma jaǵa jáne t.. b. Jeıdeler jaǵasyz da bolady, moıyn oıyndysy ádippen óńdeledi jáne ár túrli bezendiriledi (jelbirshek, shilter), sonymen birge jeıdeni bezendirýge ár túrli qosymsha materıaldarmen (yzba – jıekter, shilterler, monshaqtar, tastar, sýmonshaqtar)
Osylardyń ishindegi birneshe túrin búgingi sabaqta jeıde negizin modeldeımiz.
1. Búkpelerdi kóshirý arqyly.
2. Beder qıyǵyn shyǵarý arqyly.
3. Kúlteleý arqyly.
Buıym túrlerin modeldeý úshin aldymen, aldyńǵy boı men artqy boıdyń negizgi syzbasyn qurastyryp syzyp alamyz.
Eger jeıde modelin alatyn bolsaq, onda syzbanyń aldyńǵy jáne artqy boıynyń keýde bóligin alamyz.
1. Búkpe kóshirý jeıdeniń negizgi konstrýksıasyn qalaǵan jerden (ıyq, búıir, orta jáne astyńǵy qıyqtarynan, qoltyq oıyndysymen moıyn oıyndysynan) búkpeniń ornyn tabýǵa bolady. Biraq búkpeni kóshirgende eni (tereńdigi) ózgertilmeıdi jáne búkpeniń baǵyty ár daıym keýde tompaqtyǵynyń ortasyna kelý kerek.
Búkpe kóshirýdiń úsh tásili bar: grafıkalyq, maketti, shablondy jáne lekalo burý ádisi, bizder osylardyń shablondy túrimen jumystanamyz. Búkpeni tańdaımyz. Qıyqtan búkpe ushyna deıin syzamyz.
Syzyqtyń boıymen qıý, eski búkpeni jaýyp jańadan syzylǵan jańa búkpeni ashý.
2. Beder qıyǵy. Eger model boıynsha beder nemese ıinish qıyǵyn tabý bolsa, eń bastysy beder qıyǵynyń nemese ıinish qıyǵynyń keýde búkpesimen qıylysý jerin anyqtaımyz.
Qıylysýdyń úsh túri bar:
1. Beder nemese ıinish keýde búkpesiniń ortasymen júredi nemese 2 sm jetkizbeýge bolady.
2. Beder nemese ıinish keýde búkpesiniń ortasyna 3 sm jetpeıdi, biraq jetpegen jeri ylǵaldyq jylýlyq jumysymen otyrǵyzylady.
3. Beder qıyǵy búkpe ortasyna 3 sm den artyq jetkizbeýge bolady, qalǵan ara qashyqtyqty búkpemen nemese búkpesinmen óńdeledi.
Beder qıyǵy men ıinishtiń aıyrmashylyǵy, ıinishti jobalaǵanda búkpeni birinshi jabamyz sosyn ıinishti qıamyz. Al beder qıyǵynda búkpe ashyq túrinde jasalady.
3. Kúlteleý – keń formaly útiktelmegen qatparlar, óńdeý barysynda qıyqty jıyryp, búkpe men beder qıyqtary sıaqty keýde ortasyna keńdik beriledi. Kúltený vertıkaldy, gorızontaldy jáne dıogonaldy bola beredi.
Jańa sabaqty bekitý: Tirek syzba. (Oqýshylar slaıdtan qate sýretterdi kórsetedi).
1. «Qate búkpeni tap».
2. «Qate beder qıyǵyn tap».
3. «Qate kúltelenýdi tap».
Oqýshylar jańa sabaǵymyz boıynsha kimniń qandaı suraqtary bar?
Eger suraqtaryń bolmasa buıym pishýge qoıylatyn talaptary men birizdiligin qaıtalap keteıik.
1. Matany pishpesten buryn dekaterleımiz.
2. Matany tekserý(daq, tesik)
3. Matanyń oń jaǵyn anyqtaý.
4. Matanyń oń jaqtaryn bettestirip ekige búgemiz, kromkasyn ózimizge qaratyp ústelge jaıamyz.
5. Negizgi jibin anyqtaý.
6. Matanyń sýretterin eskere otyryp, úlken bólshekterdi ornalastyramyz (eger sýretteri bir baǵytta bolsa lekalolardy da bir jaǵyna qaratyp salamyz, eger sýretteri ár túrli baǵytta bolsa lekalolardy da eki jaqqa qaratyp salýǵa bolady, al eger túkti mata bolsa, matanyń túkterin tómennen joǵaryǵa qaratamyz), sosyn arasyna usaq lekalolardy ornalastyryp túıreımiz.
7. Syzatyn borymyzdyń eni 1 mm den aspaýy kerek.
8. Birinshi lekalolardy aınaldyryp bastyramyz, keıin ekinshi syzyqty tigiske qaldyryp syzamyz.
9. Syzylǵan bólshekterdi alynǵan ólshemmen salystyryp tekseremin.
10. Pishemiz (Matany qıý barysynda qaıshy men matany ústelden kótermeı nemese ornynan qozǵamaı qıylady).
11. Baqylaý belgilerine 0, 3 – 0, 5 sm kerpe salamyz.
12. Pishim bólshekterin tekseremiz.
Óndiristik sabaǵyna kirispesten buryn qaýipsizdik erejelerin qaıtalap jibereıik.
Top shamadaǵy suraqtar boıynsha (úılestiriledi).
1. Tigin mashınasynyń qaýipti jerlerin ata.
2. Pishýshiniń jumys kıimin sıpattap ber.
3. Útik temperatýrasyn ózgertedi, qandaı jaǵdaıda?
4. Dıelektrıkalyq kilemsheni ne úshin jáne qaı jerge tóseıdi?
5. Mehanık pen elektrıktiń atqaratyn jumystary.
6. Pishýshiniń qajetti quraldaryn ata?
7. Mashınanyń ınesi synǵan kezde ne isteý kerek?
8. Útiktiń qaýipti jerlerin ata
9. Inemen jumys jasaǵan kezde ne isteýge bolmaıdy?
Inemen kózdiń araqashyqtyǵy.
10. Zardap shekkenderge qandaı alǵashqy kómek kórsetesiń?
11. Útiktiń qyzǵanyn qalaı tekseresiń?
12. Órt shyǵýdyń negizgi sebepterin ata.
III Aǵymdy nusqaý.
Oqýshylar óz betterimen jumystaryn oryndaıdy.
Sheberdiń kórsetkeni boıynsha ózderiniń negizgi lekalolaryna tańdaǵan modelderiniń syzbasyn syzyp, qıady. Lekalolardy mataǵa ornalastyrady, bastyrady, syzbalaryn tekseredi, qıady. Pishim bólshekterin tekseredi.
Jumys ornyn qarap ótkende:
- Jumys ornyn uıymdastyrýyn tekserý.
- Eńbek tásilderi men operasıalardyń durys oryndalýyn baqylaý.
- Tehnologıalyq prosesin oryndalýyn baqylaý.
- Jumys barysynda qaýipsizdik erejesin saqtalýyn baqylaý.
- Oqýshylardyń ózin jáne ózara baqylaýlaryn qadaǵalaý.
IY Qorytyndy nusqaý.
1. Oqýshylardyń jaqsy jumystaryn aıtyp kórsetý.
2. Qatelerdi sıpattap, olardyń oryn alý sebebine toqtalyp ótý.
3. Baǵalaryn jarıalaý.
4. Sheberhanany jınastyrý.
BQO. Oral qalasy. MKQK «Tehnologıalyq kolej»
M. B. Imangalıeva arnaıy pánder oqytýshysy
You Might Also Like
