InfoHub Logo

Qorqyttyń kindik qany tamǵan ata mekeni Qaraspan taýy edi deıdi. Ol dúnıege kelerde anasy qulan etine jerik bolyp, qursaqtaǵy balasyn úsh jyl toǵyz kún kótergen eken. Sol úsh jyldyń ár jylynda tolǵaq qysyp, dúnıege náreste keletindeı qamdanyp, Qorqyttyń anasy bóbeý qaǵa qınalatyn bolǵan. Biraq birinshi jyly da, ekinshi jyly da bala týmaıdy.

Sodan úsh jyl toǵyz kún degende Qorqyttyń anasyn shyn tolǵaq qysady. Bul jaı tolǵaq bolmaıdy, dál sol kúni Qorqyttyń anasymen birge búkil dúnıe qosa tolǵatyp qınalǵandaı, kók júzin túnergen qara bult torlaıdy. Kún kúrkirep, naızaǵaı oınap, daýyl soǵyp, dúnıeniń astan-kesteńi shyǵady. Munyń bárin dúnıege keler náresteniń kıesine joryǵan jurtty úreı bıleıdi.

Bul jóninde el esinde saqtalǵan mynandaı sóz bar:

Qorqyt týǵan kezinde
Qara aspandy sý alǵan,
Qara jerdi qum alǵan.
ol týarda el qorqyp,
Týǵannan soń qýanǵan!

Shynynda da, Qorqyt týysymen jel tynyp, bult ydyrap, kún shyǵyp, dúnıe tirshilik maýjyr kúıge túsedi. Jurtshylyq muny da jaqsy yrymǵa balap: «Bul bizdi qorqytyp dúnıege kelgen bala boldy, esimi Qorqyt bolsyn!» — dep, qulaǵyna úsh ret aıqaılap, atyn Qorqyt qoıady.

Qorqyttyń dúnıege kelýi qandaı bólek bolsa, onyń ómiri de sondaı erekshe bolady. Jastaıynan ushqan qus, júgirgen ańǵa, soqqan jel, jaýǵan jaýynǵa den qoıyp, tabıǵatpen tildes bolyp ósedi.

Kúnderdiń bir kúninde, boıy ósip, buǵanasy qatqan Qorqyt tús kóredi. Túsinde aq saqaly beline túsken, aq taıaǵy kók tiregen áýlıe qart aıan beredi: «Ýa, Qorqyt, tur! — deıdi áýlıe. — Sen bir aspap jasa. Aspabyń alty jasar nar atannyń jiligindeı bolsyn, shanaǵy qara baqyrdaı bolsyn, kóni arýananyń baýyr terisinen bolsyn, tıegi or tekeniń múıizinen bolsyn, ishegi besti aıǵyrdyń quıryǵynan bolsyn. Aspabyńnyń aty qobyz bolsyn. Sol qobyz qıalyńa qanat, jolyńa shyraq, janyńa arasha bolar!»

Qorqyt osy sózdi óńinde estigendeı bolyp oıansa, kókiregi kúıge tolyp, kómeıinen sóz saýlaǵandaı halde eken deıdi. Sol betinde qobyz jasaýǵa kirisip, áýlıeniń qoıǵan barlyq sharttaryn oryndaıdy. Sonan soń qobyzdy qolyna alyp, qulaǵyn burap, qıaǵyn shalyp kórse, sarnap qoıa beredi. Álgi kókiregin kernegen kúı qobyzyna kóship, aspan asty sazdy sarynǵa bólenedi. Ushqan qus, júgirgen ań, esken jel — bári sútteı uıyp, qobyz kúıin tyńdaıdy.

Qorqyt tartqan kóp kúıdiń bir qaıyrymy osy eken.

---