Qosh bol, áıbat Álippem
Atyraý oblysy,
Qyzylqoǵa aýdany, Saǵyz selosy:
Adılova Meıramgýl
Taqyryby: Qosh bol, áıbat Álippem!
Maqsaty:
a) Oqýshylardyń álippeden alǵan bilimderin kórsetý. Áripterdi qalaı meńgergenin jáne óz ónerlerin kórsete bilýge úıretý.
á) Bilimge, kitap oqýǵa degen súıispenshiligin arttyrý.
b) Aqyl oıyn damytý, sózdik qoryn arttyrý.
Kórnekiligi: shar, qıma áripter, ulaǵatty sózder jazylǵan plakat, t.b.
Túri: erteńgilik (ertegi túrinde)
Barysy:
İ. Kirispe.
Muǵalim: Qurmetti ata-analar, ustazdar, oqýshylar! Ana tiliniń ǵajaıyp ári shynaıy álemine búldirshinderdi dál jeteleıtin , oqýǵa, bilimge degen umtylysqa shaqyratyn álippemen qoshtasý erteńgiligine kelip otyrsyzdar.
Osydan 4 aı buryn mektep tabaldyryǵyn attaǵan, kip-kishkentaı júrekteri bulqyna soqqan balǵyn búldirshinder edi. Qoldaryna alǵan tuńǵysh oqýlyqtary álippege tamsana qarap, onyń ár betin qyzyǵa paraqtaǵan bolatyn. Al qazir she? Qazir olar oılary tolysqan , ár betin tamsana tamashalaǵan álippe oqýlyǵyndaǵy 42 áripti jatqa bilgen, kez-kelgen áńgime, ertegini ózi oqı alatyn dárejege jetken oqýshylar.Áıbat Álippelerimen qımaı-qımaı qoshtasqaly turǵan balǵyn búldirshinderdiń osy kezge deıingi qadamdaryn sizderge ertegii-jyr ǵyp aıtyp bereıin.
İİ. Muǵalim:
Tyńda, halqym, ertegi
Ertegi syr shertedi
Búgingi mynaý zamanda
Jer shary degen ǵalamda
Balalarǵa bilim beretin
Mektep patshalyǵy ómir súripti.
Patshalyqty №9 orta mektep dep ataǵan. Ol patshalyqty óte bilimdi adam basqarypty. Patshalyqta oqý isi meńgerýshileri jáne balalardyń tárbıesimen aınalysqan ýázirler bolypty. Patshanyń saraıynda bilim berý isinde úzdik sanalǵan, óz isiniń sheberi atanǵan kóptegen ustazdar qyzmet etipti. Mektep patshalyǵynda ishi balalarǵa toly shaǵyn saraılar bolypty. Oqý isin meńgerýshi ýáziri ishke enýge batyldary barmaı turǵan № 1 saraı balalaryn Adılova Meıramgúl Qalybaıqyzy degen ustazǵa tapsyrypty. Mine, 1 qyrkúıekten bastap sol saraıdaǵy 18 balany alańsyz bilim alsyn dep óz baýyryna basady.
Kúnderdiń kúninde sol kishkentaı balalar bilim jolyna esik ashqan álippe oqýlyǵyn tamamdap, Ana tili oqýlyǵyna qol sozady. Sóıtip olar áıbat Álippelerine alǵystaryn bildirý úshin ustazdary men ata-analaryn merekelik keshterine shaqyrypty.
Kishkentaı sıqyrshy: Oı, búgin kún qandaı tamasha! Tabıǵat ana óz jylýyn jerdegi adamzatqa tógip turǵandaı! Kók aspannyń betinde kún kózi kórinip, kókjıekten túrli-tústi kempirqosaq paıda bolǵandaı!
Qarańdarshy, qandaı ádemi, kórikti! Osy ǵajaıyp kún bizge kúlimdep, qýanysh syılap turǵandaı. Men úshin búgin erekshe kún. Búgin meniń sıqyrly taıaǵym tań tamasha ǵajaıypty kórseter me eken? Qane, sıqyrly taıaǵym, maǵan qandaı qyzyq kórsetesiń?
(Sol kezde shar jarylyp, sol jaqtan júrgizýshi shyǵady)
Júrgizýshi: Armysyz, kishkentaı sıqyrshy!
Kishkentaı sıqyrshy: Sálemetsizbe, men sizdi tanymadym. Men ózi qaıda turmyn?
Júrgizýshi: Kishkentaı sıqyrshy, siz №9 orta mektepte tursyz.Búgin bizdiń mektebimizde erekshe toı-dýman ótedi. Mektebimizdiń 1 «á» synyp oqýshylary álippemen qoshtasqaly jatyr. Kelińiz, bizdiń balalardyń bilimi men ónerin birge tamashalańyz.
Kishkentaı sıqyrshy: Rahmet sizge! Olaı bolsa, balalardyń ónerin birge tamashalaıyq.
Júrgizýshi: Armysyzdar, ustazdar, áz jandar,
Qosh kelipsiz, aq jaýlyqty analar,
Qosh kelipsiz, ór tulǵaly ákeler.
Jaqsy bilim kórimdik,
Bolsyn sizge halaıyq.
Ne úırenip ne bildik,
Qane ortaǵa salaıyq!
Shashý, shashý shashaıyq,
Aq sandyqty ashaıyq
Bul mereke, bul toıdyń
Bastańǵysyn jasaıyq!
Júrgizýshi: Balalar men senderge bir suraq qoıaıyn.
İshi tolǵan áripke,
Bolashaqqa jaryq ne?
Balalar: Álippe!
Júrgizýshi: Olaı bolsa, bárimizge eń qymbat súıikti álippemizdi ortaǵa shaqyraıyq.
Balalar: Álippe! Álippe! Álippe!
(Ortaǵa mystan kempir shyǵady.)
Júrgizýshi: Balalar, bul kim kelgen? Álippe qaıda?
Balalar: Bul mystan kempir ǵoı!
Mystan kempir: Sálemetsińderme, balalar! Men mystan kempirmin. Men álippeni tyǵyp qoıdym. Eger sender ónerlerińdi kórsetetin bolsańdar, álippeni bosatamyn.
1.Áıgerim: Álippem, meniń álippem,
Seni qolǵa alyp men.
Esigin ashtym mekteptiń,
Erteńgi sáýle jaryqpen.
2.Anarbek: Tanystyrǵan 42 árippen,
Qosh bol meniń qasıetti álippem.
Seniń arqań oqyp, jaza bilgenim
Saýatty adam sanatyna kirgenim.
3.Amanjol: Bilimge joldy bastaǵan
Álippem saǵan myń alǵys
Oqy dep uran tastaǵan
Álippem saǵan myń alǵys!
4.Ramazan: Kólge aınalǵan bulaqtyń,
Qaınar kózin kórippeń.
Tom-tom kitaptyń
Basy bolar álippeń.
Mystan kempir: Balalar, men senderdiń ónerlerińe tań qaldym. Osy ýaqytqa deıin dostaryń bolyp kelgen senderdiń súıikti álippelerińdi bosataıyn. Endigi ónerlerińdi álippege kórsetińder.
Álippe: Armysyńdar, jas dostar!
Armysyzdar, ata-ana!
Bolashaqqa jol bastar
Álippe keldi ortaǵa.
Meniń atym - álippe
Meni anańdaı dáripte
Meni oqyp, erjetken
Aǵań menen ápkeń de.
Sálemetsizderme, súıikti dostarym! Sender meni oqyp saýattaryńdy ashtyńdar, jazýǵa, oqýǵa úırendińder. Al endi búgin maǵan óz bilimderińdi kórsetińder. Aıtpaqshy, Almaty qalasyndaǵy men shyqqan «Atamura» baspasynan hat kelipti. Sol hatty kim oqyp beredi?
Lázzat: «Amansyńdarma, balalar! Mine, 2 toqsan artta qalyp, áıbat Álippeńmen qoshtasyp jatyrǵan bolarsyńdar. Biz sizderdiń jaqsy oqyp, elin, jerin súıetin jany izgi azamat bolyp ósetinderińe senemiz. Álippemen qalaı dos bolsańdar, Ana tili oqýlyǵymen de solaı dos bolady dep senemiz. Ana tilin renjitpeńder!
Sálemmen: «Atamura» baspasy.»
Júrgizýshi: Balalar, «Álippe» oqýlyǵyna áripter men dybystardy qalaı meńgergenimizdi jáne óz ónerlerimizdi kórseteıikshi.
5. Aıbar: Álippe degen-altyn jol,
Aparar seni alysqa.
Jeńil emes aýyr jol,
Tyrmysyp baq namysqa.
6.Sherhan: Oqýdy kóp oıladyq,
Qyzyǵyna toımadyq
Áripterdi úırenip
Saýat ashtyq, toıladyq.
7.Nazerke: Barlyq árip baǵaly,
Aıttyq ádil baǵany
Áripsiz sóz bolmaıdy,
Býyn onsyz tolmaıdy
Adam barlyq áripti
Ardaqtaıdy, qoldaıdy.
8.Jeńis: Bar kitapqa bas bolǵan
Álippe-ǵylym anasy
Álippeden bastalǵan
Danalyqtyń danasy.
Mektebiń mynaý klasyń
Osynda on jyl turasyń.
Tarydaı bolyp kiresiń
Taýdaı bolyp shyǵasyń.
9. Nazymgúl. Alfavıttiń A turady basynda
Árqashanda Á turady qasynda
Baıqadyń ba B turady úshinshi
Al osynyń syry nede?
Túsinshi:
A degen ol - analar ǵoı ardaqty,
Á degen ol - ákeler ǵoı salmaqty,
B degen ol - balalar ǵoı ádemi
Bizdiń elde úsheýi de kádeli.
Alshaq ketpeı sondyqtan da, rasynda
Turady olar alfavıttiń basynda.
10.Elvıra: Mynaý meniń álippem,
Sary altynnyń túsindeı.
Aqylshy jaqyn dosymdaı
Qymbatty maǵan kisimdeı.
11. Nargız: Eń alǵash alǵanymda álippeni,
Qyzyǵa qaraı berdim áripterdi.
Men úshin jumbaq bolyp qalar ma edi,
Ustazym onyń kiltin alyp berdi.
12. Aınur: İshi tolǵan áripke,
Mynaý áıbat álippe.
Barlyq ilim-bilimniń,
Ájesi osy-álippe.
13. Saıajan: Kelgende alǵash mektepke,
Bilmeýshi edik árip te.
Oqımyz qazir ertekti
Úıretken ony álippe.
14. Nargız: Endi biz jaza bilemiz,
Áripti qosyp áripke.
Rıza bop saǵan júremiz,
Súıikti bizdiń álippe.
15. Lázzat: Álippe-bilim anasy,
Álippe- kitap danasy.
Álippe betin ashpaǵan
Adamnyń bar ma balasy.
Án: «Álippem»
Kishkentaı sıqyrshy: Balalar, men senderge jumbaq jasyramyn. Sender jumbaqtyń sheshýin durys tapsańdar, bir sóz shyǵady. Qanekı, muqıat tyńdańdar.
1. Ájede bar, atada joq,
Áteshte bar, kójekte joq. (á)
2. Mynaý doǵa qaraıyq
Uqsaıdy oǵan qaı árip? (l)
3. İrimshikti jediń ǵoı
«Tátti eken» dediń ǵoı.
Onyń aty biz jazǵan,
Qaısy áriptep bastalǵan. (i)
4. Ata-anańmen baryp sen,
Pildi kórdiń parkten.
Osy ataýlar zer salshy,
Bastalǵan qaı áripten? (p)
5 Pilde bar, shilde joq,
Dopta bar, sharda joq. (p)
6. Eshkide bar, qoıda joq, (e)
Kesede bar, qasyqta joq.
Júrgizýshi: Al endi, «álippe» sózimen quralǵan áripterimiz de syr shertedi.
1.Áıgerim: Ájeń ánge basady,
Átesh uıqy ashady. (Á)
2.Anarbek: Lashyn bıik samǵaıdy,
Lashyn kókti sharlaıdy. (L)
3.Amanjol: İnisine baǵaly
İńkár ishik alǵandy. (İ)
4.Ramazan: Povladarda traktordyń,
Parasat júr burap kiltin. (P)
5.Aıbar: Partamyzda otyrdy ,
Paraqtap kitap oqydyq. (P)
6. Sherhan: Elge esti er kerek,
Er jet ósip erterek. (E)
3 oqýshy shyǵyp álippege qarap turyp aıtady:
7.Jeńis: Sóıledi ol til bitip,
Nebir qyzyq syrlardy.
Tyńdaı berdim men jutyp
Til bitken, taqpaq jyrlardy.
8.Nazerke: Arta berdi kitapqa,
Boıymdaǵy qumarym.
Birge júrgen qasymda,
Kitap boldy syńarym.
9.Elvıra: Ashyla berdi aldymnan,
Keń dúnıe esigi.
Soǵylǵan somdar altynnan
Álippe-bilim besigi.
Álippe: Qurmetterińe raqmet! Jas dostar men sendermen qımaı-qımaı qoshtasqaly turmyn. Endi sendermen dostasýǵa «Ana tili» asyǵyp kele jatyr, qarsy alyńdar.
Balalar: Sálemetsińbe, Ana tili!
Ana tili: Sálemetsińderme, meniń jas dostarym. Men sendermen tanysqanyma qatty qýanyshtymyn. Endi sender burynǵydan da kóp oqısyńdar. Sonda ǵana kóp nárse úırenesińder.
Balalar: oqımyz, oqımyz.
10. Nazymgúl: Anam alǵash osy tilde
Besik jyryn jyrlaǵan
Uzaq túnder anam aıtqan
Ertegiler tyńdaǵam.
11.Aınur: Ana tilim meniń
Áldılegen ánim
Ana tilim-demim
Ana tilim-janym.
12. Saıajan: Ana tiliń bilip qoı,
Bostandyǵyń, teńdigiń
Ana tiliń bilip qoı,
Maqtanyshyń eldigiń.
Ana tili: Rahmet senderge, balalar. Al, balalar, osy álippeden saýattaryńdy ashqan kim? (Ustaz)
13. Lázzat: Barsha jurtqa syılaǵan
İlim bilim muratyn
Ómirdegi syıly adam
Bes áripten turatyn
Jany shýaq, meıirimdi,
Ustazdy kim bilmeıdi.
Án: «Ustazym»
Júrgizýshi: Balalar, búgin bizdiń ortamyzda ata-analarymyz da qýanyshymyzǵa ortaqtasyp otyr. Qurmetti ata-analarmen qyzyqty oıyn ótkizeıik. Ortaǵa 5 ata-ana shyǵa qoısyn. Manadan beri balalar áripterdiń syryn ashýǵa tyrysty. Endigi kezek sizderdiki. Sizderge J, Q, A, O, T áripterin beremiz. Men qoıǵan suraqtarǵa tek sizderge berilgen áripterden bastalatyn sózdermen jaýap beresizder.
-Balańyzdyń aty kim?
-Balańyzdyń dosy kim?
-Balańyz qandaı?
-Balańyz qandaı tamaqty jaqsy kóredi?
-Balańyz bos ýaqytynda nemen aınalysady?
Júrgizýshi: Oıynǵa qatysqandaryńyzǵa raqmet.
Álippe: Bári jaqsy, balalar. Endi men sendermen qoshtasaıyn. Aldaǵy ýaqytta jaqsy oqyńdar. Ata-analaryńdy, ustazdaryńdy tyńdańdar. Meniń dosym Ana tilin renjitpeńder, oqyńdar.
Ana tili: Balalar álippege, ustazǵa, ata-analarǵa raqmet aıtaıyq.
Júrgizýshi: Balalar álippemen qoshtasýǵa az qaldy. Endi ózimizdiń bıimiz ben ánimizdi oryndap bereıik.
1.Bı: «Qarajorǵa»
2. Án: «Atameken»
3.Bı: «Aıgólek»
Júrgizýshi: Qosh bolyp tur, álippe anamdaısyń
Jaqsy bol dep bizderge alańdaısyń
Men úıretken áriptiń qudiretimen
Deısiń bizge kirpish bolyp qalanǵaısyń.
Hormen. Qosh bol, áıbat Álippe!
Álippe: Saý bolyńdar, jas bostar!
Qorytyndylaý.
Muǵalim: Bizdiń ertegimiz sizderge unady dep oılaımyz. Ertegi áli aıaqtalǵan joq. №9 orta mektep balalary dál osy sátte bir-birine aq tilekterin aıtýdy jón kóripti. Júrekten shyqqan jaqsy sóz júrekterden oryn alsyn.
Án: «Ertegiler»
Muǵalim: Mine, ertegimiz aıaqtaldy. Ertegideı bolǵan áıbat Álippe qosh bol! Armysyń aıaýly ana tili!
«Qosh bol, áıbat Álippe» atty erteńgiligimizdi aıaqtaı kele ata-analardyń tilegin tyńdaımyz.
Qyzylqoǵa aýdany, Saǵyz selosy:
Adılova Meıramgýl
Taqyryby: Qosh bol, áıbat Álippem!
Maqsaty:
a) Oqýshylardyń álippeden alǵan bilimderin kórsetý. Áripterdi qalaı meńgergenin jáne óz ónerlerin kórsete bilýge úıretý.
á) Bilimge, kitap oqýǵa degen súıispenshiligin arttyrý.
b) Aqyl oıyn damytý, sózdik qoryn arttyrý.
Kórnekiligi: shar, qıma áripter, ulaǵatty sózder jazylǵan plakat, t.b.
Túri: erteńgilik (ertegi túrinde)
Barysy:
İ. Kirispe.
Muǵalim: Qurmetti ata-analar, ustazdar, oqýshylar! Ana tiliniń ǵajaıyp ári shynaıy álemine búldirshinderdi dál jeteleıtin , oqýǵa, bilimge degen umtylysqa shaqyratyn álippemen qoshtasý erteńgiligine kelip otyrsyzdar.
Osydan 4 aı buryn mektep tabaldyryǵyn attaǵan, kip-kishkentaı júrekteri bulqyna soqqan balǵyn búldirshinder edi. Qoldaryna alǵan tuńǵysh oqýlyqtary álippege tamsana qarap, onyń ár betin qyzyǵa paraqtaǵan bolatyn. Al qazir she? Qazir olar oılary tolysqan , ár betin tamsana tamashalaǵan álippe oqýlyǵyndaǵy 42 áripti jatqa bilgen, kez-kelgen áńgime, ertegini ózi oqı alatyn dárejege jetken oqýshylar.Áıbat Álippelerimen qımaı-qımaı qoshtasqaly turǵan balǵyn búldirshinderdiń osy kezge deıingi qadamdaryn sizderge ertegii-jyr ǵyp aıtyp bereıin.
İİ. Muǵalim:
Tyńda, halqym, ertegi
Ertegi syr shertedi
Búgingi mynaý zamanda
Jer shary degen ǵalamda
Balalarǵa bilim beretin
Mektep patshalyǵy ómir súripti.
Patshalyqty №9 orta mektep dep ataǵan. Ol patshalyqty óte bilimdi adam basqarypty. Patshalyqta oqý isi meńgerýshileri jáne balalardyń tárbıesimen aınalysqan ýázirler bolypty. Patshanyń saraıynda bilim berý isinde úzdik sanalǵan, óz isiniń sheberi atanǵan kóptegen ustazdar qyzmet etipti. Mektep patshalyǵynda ishi balalarǵa toly shaǵyn saraılar bolypty. Oqý isin meńgerýshi ýáziri ishke enýge batyldary barmaı turǵan № 1 saraı balalaryn Adılova Meıramgúl Qalybaıqyzy degen ustazǵa tapsyrypty. Mine, 1 qyrkúıekten bastap sol saraıdaǵy 18 balany alańsyz bilim alsyn dep óz baýyryna basady.
Kúnderdiń kúninde sol kishkentaı balalar bilim jolyna esik ashqan álippe oqýlyǵyn tamamdap, Ana tili oqýlyǵyna qol sozady. Sóıtip olar áıbat Álippelerine alǵystaryn bildirý úshin ustazdary men ata-analaryn merekelik keshterine shaqyrypty.
Kishkentaı sıqyrshy: Oı, búgin kún qandaı tamasha! Tabıǵat ana óz jylýyn jerdegi adamzatqa tógip turǵandaı! Kók aspannyń betinde kún kózi kórinip, kókjıekten túrli-tústi kempirqosaq paıda bolǵandaı!
Qarańdarshy, qandaı ádemi, kórikti! Osy ǵajaıyp kún bizge kúlimdep, qýanysh syılap turǵandaı. Men úshin búgin erekshe kún. Búgin meniń sıqyrly taıaǵym tań tamasha ǵajaıypty kórseter me eken? Qane, sıqyrly taıaǵym, maǵan qandaı qyzyq kórsetesiń?
(Sol kezde shar jarylyp, sol jaqtan júrgizýshi shyǵady)
Júrgizýshi: Armysyz, kishkentaı sıqyrshy!
Kishkentaı sıqyrshy: Sálemetsizbe, men sizdi tanymadym. Men ózi qaıda turmyn?
Júrgizýshi: Kishkentaı sıqyrshy, siz №9 orta mektepte tursyz.Búgin bizdiń mektebimizde erekshe toı-dýman ótedi. Mektebimizdiń 1 «á» synyp oqýshylary álippemen qoshtasqaly jatyr. Kelińiz, bizdiń balalardyń bilimi men ónerin birge tamashalańyz.
Kishkentaı sıqyrshy: Rahmet sizge! Olaı bolsa, balalardyń ónerin birge tamashalaıyq.
Júrgizýshi: Armysyzdar, ustazdar, áz jandar,
Qosh kelipsiz, aq jaýlyqty analar,
Qosh kelipsiz, ór tulǵaly ákeler.
Jaqsy bilim kórimdik,
Bolsyn sizge halaıyq.
Ne úırenip ne bildik,
Qane ortaǵa salaıyq!
Shashý, shashý shashaıyq,
Aq sandyqty ashaıyq
Bul mereke, bul toıdyń
Bastańǵysyn jasaıyq!
Júrgizýshi: Balalar men senderge bir suraq qoıaıyn.
İshi tolǵan áripke,
Bolashaqqa jaryq ne?
Balalar: Álippe!
Júrgizýshi: Olaı bolsa, bárimizge eń qymbat súıikti álippemizdi ortaǵa shaqyraıyq.
Balalar: Álippe! Álippe! Álippe!
(Ortaǵa mystan kempir shyǵady.)
Júrgizýshi: Balalar, bul kim kelgen? Álippe qaıda?
Balalar: Bul mystan kempir ǵoı!
Mystan kempir: Sálemetsińderme, balalar! Men mystan kempirmin. Men álippeni tyǵyp qoıdym. Eger sender ónerlerińdi kórsetetin bolsańdar, álippeni bosatamyn.
1.Áıgerim: Álippem, meniń álippem,
Seni qolǵa alyp men.
Esigin ashtym mekteptiń,
Erteńgi sáýle jaryqpen.
2.Anarbek: Tanystyrǵan 42 árippen,
Qosh bol meniń qasıetti álippem.
Seniń arqań oqyp, jaza bilgenim
Saýatty adam sanatyna kirgenim.
3.Amanjol: Bilimge joldy bastaǵan
Álippem saǵan myń alǵys
Oqy dep uran tastaǵan
Álippem saǵan myń alǵys!
4.Ramazan: Kólge aınalǵan bulaqtyń,
Qaınar kózin kórippeń.
Tom-tom kitaptyń
Basy bolar álippeń.
Mystan kempir: Balalar, men senderdiń ónerlerińe tań qaldym. Osy ýaqytqa deıin dostaryń bolyp kelgen senderdiń súıikti álippelerińdi bosataıyn. Endigi ónerlerińdi álippege kórsetińder.
Álippe: Armysyńdar, jas dostar!
Armysyzdar, ata-ana!
Bolashaqqa jol bastar
Álippe keldi ortaǵa.
Meniń atym - álippe
Meni anańdaı dáripte
Meni oqyp, erjetken
Aǵań menen ápkeń de.
Sálemetsizderme, súıikti dostarym! Sender meni oqyp saýattaryńdy ashtyńdar, jazýǵa, oqýǵa úırendińder. Al endi búgin maǵan óz bilimderińdi kórsetińder. Aıtpaqshy, Almaty qalasyndaǵy men shyqqan «Atamura» baspasynan hat kelipti. Sol hatty kim oqyp beredi?
Lázzat: «Amansyńdarma, balalar! Mine, 2 toqsan artta qalyp, áıbat Álippeńmen qoshtasyp jatyrǵan bolarsyńdar. Biz sizderdiń jaqsy oqyp, elin, jerin súıetin jany izgi azamat bolyp ósetinderińe senemiz. Álippemen qalaı dos bolsańdar, Ana tili oqýlyǵymen de solaı dos bolady dep senemiz. Ana tilin renjitpeńder!
Sálemmen: «Atamura» baspasy.»
Júrgizýshi: Balalar, «Álippe» oqýlyǵyna áripter men dybystardy qalaı meńgergenimizdi jáne óz ónerlerimizdi kórseteıikshi.
5. Aıbar: Álippe degen-altyn jol,
Aparar seni alysqa.
Jeńil emes aýyr jol,
Tyrmysyp baq namysqa.
6.Sherhan: Oqýdy kóp oıladyq,
Qyzyǵyna toımadyq
Áripterdi úırenip
Saýat ashtyq, toıladyq.
7.Nazerke: Barlyq árip baǵaly,
Aıttyq ádil baǵany
Áripsiz sóz bolmaıdy,
Býyn onsyz tolmaıdy
Adam barlyq áripti
Ardaqtaıdy, qoldaıdy.
8.Jeńis: Bar kitapqa bas bolǵan
Álippe-ǵylym anasy
Álippeden bastalǵan
Danalyqtyń danasy.
Mektebiń mynaý klasyń
Osynda on jyl turasyń.
Tarydaı bolyp kiresiń
Taýdaı bolyp shyǵasyń.
9. Nazymgúl. Alfavıttiń A turady basynda
Árqashanda Á turady qasynda
Baıqadyń ba B turady úshinshi
Al osynyń syry nede?
Túsinshi:
A degen ol - analar ǵoı ardaqty,
Á degen ol - ákeler ǵoı salmaqty,
B degen ol - balalar ǵoı ádemi
Bizdiń elde úsheýi de kádeli.
Alshaq ketpeı sondyqtan da, rasynda
Turady olar alfavıttiń basynda.
10.Elvıra: Mynaý meniń álippem,
Sary altynnyń túsindeı.
Aqylshy jaqyn dosymdaı
Qymbatty maǵan kisimdeı.
11. Nargız: Eń alǵash alǵanymda álippeni,
Qyzyǵa qaraı berdim áripterdi.
Men úshin jumbaq bolyp qalar ma edi,
Ustazym onyń kiltin alyp berdi.
12. Aınur: İshi tolǵan áripke,
Mynaý áıbat álippe.
Barlyq ilim-bilimniń,
Ájesi osy-álippe.
13. Saıajan: Kelgende alǵash mektepke,
Bilmeýshi edik árip te.
Oqımyz qazir ertekti
Úıretken ony álippe.
14. Nargız: Endi biz jaza bilemiz,
Áripti qosyp áripke.
Rıza bop saǵan júremiz,
Súıikti bizdiń álippe.
15. Lázzat: Álippe-bilim anasy,
Álippe- kitap danasy.
Álippe betin ashpaǵan
Adamnyń bar ma balasy.
Án: «Álippem»
Kishkentaı sıqyrshy: Balalar, men senderge jumbaq jasyramyn. Sender jumbaqtyń sheshýin durys tapsańdar, bir sóz shyǵady. Qanekı, muqıat tyńdańdar.
1. Ájede bar, atada joq,
Áteshte bar, kójekte joq. (á)
2. Mynaý doǵa qaraıyq
Uqsaıdy oǵan qaı árip? (l)
3. İrimshikti jediń ǵoı
«Tátti eken» dediń ǵoı.
Onyń aty biz jazǵan,
Qaısy áriptep bastalǵan. (i)
4. Ata-anańmen baryp sen,
Pildi kórdiń parkten.
Osy ataýlar zer salshy,
Bastalǵan qaı áripten? (p)
5 Pilde bar, shilde joq,
Dopta bar, sharda joq. (p)
6. Eshkide bar, qoıda joq, (e)
Kesede bar, qasyqta joq.
Júrgizýshi: Al endi, «álippe» sózimen quralǵan áripterimiz de syr shertedi.
1.Áıgerim: Ájeń ánge basady,
Átesh uıqy ashady. (Á)
2.Anarbek: Lashyn bıik samǵaıdy,
Lashyn kókti sharlaıdy. (L)
3.Amanjol: İnisine baǵaly
İńkár ishik alǵandy. (İ)
4.Ramazan: Povladarda traktordyń,
Parasat júr burap kiltin. (P)
5.Aıbar: Partamyzda otyrdy ,
Paraqtap kitap oqydyq. (P)
6. Sherhan: Elge esti er kerek,
Er jet ósip erterek. (E)
3 oqýshy shyǵyp álippege qarap turyp aıtady:
7.Jeńis: Sóıledi ol til bitip,
Nebir qyzyq syrlardy.
Tyńdaı berdim men jutyp
Til bitken, taqpaq jyrlardy.
8.Nazerke: Arta berdi kitapqa,
Boıymdaǵy qumarym.
Birge júrgen qasymda,
Kitap boldy syńarym.
9.Elvıra: Ashyla berdi aldymnan,
Keń dúnıe esigi.
Soǵylǵan somdar altynnan
Álippe-bilim besigi.
Álippe: Qurmetterińe raqmet! Jas dostar men sendermen qımaı-qımaı qoshtasqaly turmyn. Endi sendermen dostasýǵa «Ana tili» asyǵyp kele jatyr, qarsy alyńdar.
Balalar: Sálemetsińbe, Ana tili!
Ana tili: Sálemetsińderme, meniń jas dostarym. Men sendermen tanysqanyma qatty qýanyshtymyn. Endi sender burynǵydan da kóp oqısyńdar. Sonda ǵana kóp nárse úırenesińder.
Balalar: oqımyz, oqımyz.
10. Nazymgúl: Anam alǵash osy tilde
Besik jyryn jyrlaǵan
Uzaq túnder anam aıtqan
Ertegiler tyńdaǵam.
11.Aınur: Ana tilim meniń
Áldılegen ánim
Ana tilim-demim
Ana tilim-janym.
12. Saıajan: Ana tiliń bilip qoı,
Bostandyǵyń, teńdigiń
Ana tiliń bilip qoı,
Maqtanyshyń eldigiń.
Ana tili: Rahmet senderge, balalar. Al, balalar, osy álippeden saýattaryńdy ashqan kim? (Ustaz)
13. Lázzat: Barsha jurtqa syılaǵan
İlim bilim muratyn
Ómirdegi syıly adam
Bes áripten turatyn
Jany shýaq, meıirimdi,
Ustazdy kim bilmeıdi.
Án: «Ustazym»
Júrgizýshi: Balalar, búgin bizdiń ortamyzda ata-analarymyz da qýanyshymyzǵa ortaqtasyp otyr. Qurmetti ata-analarmen qyzyqty oıyn ótkizeıik. Ortaǵa 5 ata-ana shyǵa qoısyn. Manadan beri balalar áripterdiń syryn ashýǵa tyrysty. Endigi kezek sizderdiki. Sizderge J, Q, A, O, T áripterin beremiz. Men qoıǵan suraqtarǵa tek sizderge berilgen áripterden bastalatyn sózdermen jaýap beresizder.
-Balańyzdyń aty kim?
-Balańyzdyń dosy kim?
-Balańyz qandaı?
-Balańyz qandaı tamaqty jaqsy kóredi?
-Balańyz bos ýaqytynda nemen aınalysady?
Júrgizýshi: Oıynǵa qatysqandaryńyzǵa raqmet.
Álippe: Bári jaqsy, balalar. Endi men sendermen qoshtasaıyn. Aldaǵy ýaqytta jaqsy oqyńdar. Ata-analaryńdy, ustazdaryńdy tyńdańdar. Meniń dosym Ana tilin renjitpeńder, oqyńdar.
Ana tili: Balalar álippege, ustazǵa, ata-analarǵa raqmet aıtaıyq.
Júrgizýshi: Balalar álippemen qoshtasýǵa az qaldy. Endi ózimizdiń bıimiz ben ánimizdi oryndap bereıik.
1.Bı: «Qarajorǵa»
2. Án: «Atameken»
3.Bı: «Aıgólek»
Júrgizýshi: Qosh bolyp tur, álippe anamdaısyń
Jaqsy bol dep bizderge alańdaısyń
Men úıretken áriptiń qudiretimen
Deısiń bizge kirpish bolyp qalanǵaısyń.
Hormen. Qosh bol, áıbat Álippe!
Álippe: Saý bolyńdar, jas bostar!
Qorytyndylaý.
Muǵalim: Bizdiń ertegimiz sizderge unady dep oılaımyz. Ertegi áli aıaqtalǵan joq. №9 orta mektep balalary dál osy sátte bir-birine aq tilekterin aıtýdy jón kóripti. Júrekten shyqqan jaqsy sóz júrekterden oryn alsyn.
Án: «Ertegiler»
Muǵalim: Mine, ertegimiz aıaqtaldy. Ertegideı bolǵan áıbat Álippe qosh bol! Armysyń aıaýly ana tili!
«Qosh bol, áıbat Álippe» atty erteńgiligimizdi aıaqtaı kele ata-analardyń tilegin tyńdaımyz.
You Might Also Like
