InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Qozǵaý belgileri
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: qozǵaý belgileriniń mańyzy men atqaratyn mindetin meńgertý, mýzykalyq saýattylyǵyn artyrý;
á) Tárbıelik: ánge degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, estetıkalyq tárbıe berý;
b) Damytýshylyq: oqýshylardyń óz betimen izdenýi arqyly árbir tonaldylyqta jazylǵan ladty anyqtaý.
Sabaqtyń tıpi: jańa materıaldy meńgertý
Sabaqtyń túri: zertteý sabaǵy
Sabaqtyń ádisteri: túsindirý, salystyrý, kórnekilik arqyly jáne t. b.
Kórnekiligi: plakat, akordeon, baıan, kespe qaǵazdar
Pánaralyq baılanys: matematıka, qazaq ádebıeti, beıneleý óneri

Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý bólimi.
• Sabaq maqsaty túsindiriledi.
İİ. Úı tapsyrmasy. Oı tolǵaý, shaqyrý baǵyty
İİİ. Jańa sabaq túsindirý.(zertteý boıynsha)
Kez - kelgen áýende negizgi dybys bolady. Ol dybystardy basqa dybystarmen ara qatynasy mýzykalyq júıe dep atalady. Negizgi dybys ár taktidegi - --- úlespen bastalyp, mýzykalyq oıdyń maǵynasyn bildirip tursa, ol negizgi top dep atalady. Negizgi top áýenniń basy men aıaǵynda anyq baıqalady. Ol negizgi topta qurylǵan dybys qataryn lad dep ataıdy.
Mýzykalyq ladtyń eki túri bar. Olar major jáne mınor dep atalady. major latynsha qatań degen uǵymdy bildiredi. Major tonaldiliginde jazylǵan mýzykalyq shyǵarma, án - kúı jarqyn, ashyq únde estiledi. Bir dybystan attas ekinshi dybysqa deıin bıiktikterine qaraı ereje boıynsha tizbektenip qurylǵan dybys retin gamma dep ataıdy.
Endi majordyń qurylýyn gammalar arqyly taldap kóreıik. Mysaly: do notasynan qurylǵan do major gammasyn alaıyq:

Sóıtip, do major gammasy ton, ton, jarty ton, ton, ton, ton, jarty ton erejesi boıynsha qurylýy shart. Bul ereje basqa majorlyq gammalarǵa saı kelmeıdi. Ol úshin majorlyq gammalardy qozǵaý belgilerin qoldana otyryp, túrli notalardan quraýǵa bolady.
Qozǵaý belgileri:
Mýzykalyq dybystardy jarty ton joǵarylatý nemese tómendetý úshin arnaıy belgiler qoldanylady. Olardy qozǵaý belgileri dep ataıdy. Qozǵaý belgilerine mynalar jatady:
1) dıez (ol dybysty jarty ton joǵarylatady);
2) bemól (ol dybysty jarty ton tómendetedi);
3) bekar (ol dıez ben bemól belgileriniń kúshin joıady).
Mysaly,

Joǵarylatý, tómendetý belgilerin qaıta - qaıta qaıtalamas úshin ol belgilerdi árqashan kilttiń oń jaǵynda, jol basynda jáne ekinshi oktavaǵa jazady.

Nota ishinde bul belgilerdiń kúshin joıatyn belgi de bar. Ol – bekar belgisi. Bul belgi notanyń qasyna jazylady. Osy tártip boıynsha re notasynan bastalǵan majorlyq dybys notalar tizbegi bylaı tiziledi.

Re majorda do dybysy men fa dybysy jarty ton joǵarylatylady. Bul dybys qatarlarynda kezdesetin qozǵaý belgisi (dıez) árqashanda kilttiń oń jaǵynda jol basynda jazylady.
Al fa major dybys qatarynda İİİ jáne İV basqysh árqashan jarty ton bolyp keletindikten, İV basqysh jarty ton tómendetiledi. Ol osy bemól fa major dybys qatary bylaı tiziledi:

Osylaı kez - kelgen tonaldylyqta qozǵaý belgilerin paıdalana otyryp, kez - kelgen notada majorlyq jáne mınorlyq dybys qataryn qurýǵa bolady. Sonymen, qozǵaý belgilerin dybystardy jarty ton joǵarylatý jáne tómendetý úshin árbir tonaldylyqta dybys qataryn qurý úshin, ıaǵnı mýzykalyq júıe jasaý úshin paıdalanamyz.

İV. Bekitý bólimi. S. Qalıevtyń sózine jazylǵan Á. Beıseýovtyń áni
«Biz shadyman balamyz» ánin úırený, qaı tonaldylyqta jazylǵanyn anyqtaý.

V. Qorytyndy. Venn dıagramsy
Vİ. Baǵalaý
Vİİ. Úıge tapsyrma: «Biz shadymen balamyz» ánin úırený, mátin boıynsha sýret salý, sı major gammasyn qurý