Qustarǵa qamqorlyq
Tárbıe saǵatynyń taqyryby: Qustarǵa qamqorlyq
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń qustar álemi qupıasy týraly túsinikterin keńeıtip, oı óristerin damytý. Negizinen qanatty dostarǵa qamqor bolýǵa, olardy aıalap baptaýǵa beıimdeý.
Shyǵarmashylyq qabiletterin, jaqsylyq jasaı bilý iskerlikterin ashý, óz oıyn erkin jetkize bilý daǵdylaryn qalyptastyrý. Ásem qustarmen tanystyrý.
Tabıǵat - Anany qorǵaýǵa, elin, jerin súıýge, meıirimdilikke, izgilikke tárbıeleý, ekologıalyq tárbıe berý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqtaǵa ázirlengen slaıdtar, noýtbýk, qustardyń sýretteri, búktemeler, «Qustarǵa qamqorlyq» buryshy, sharlar, qustar týraly kitaptar, oıý - órnekter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý: 1. Qonaqtardy qarsy alý.
2. Psıhologıalyq daıyndyq.
3. Qustar álemi.
İİİ. Qustar merekesiniń ashylýy.
Bı: «Saǵym dala». Oryndaıtyndar: Donova A. Jetpısbaeva Sh.
Án: «Kókek». Dombyramen oryndaýshy: Elshınbekova R.
İV. Úı tapsyrmasy: 1. Jyl qústary.
2. Otyryqshy qustar.
«Kógershin» jáne «Qarlyǵash» toptary ózderi daıyndaǵan búktemelermen tanystyrady.
V. Oı - qozǵaý:
a) Qustardyń ushyp - qonýyna qarap aýa raıyn boljaý.
á) Jumbaqtar sheshý.
b) Bir shýmaq óleń qurastyrý.
Vİ. Sergitý sáti: «Qus úıshigi» oıyny.
Vİİ. Úıge tapsyrma: Oı - tolǵaý.
a) «Eger men sýretshi bolsam...»
á) «Eger men aqyn bolsam...»
VİİI. Sabaqty qorytý. «Meıirimdi júrek» bir - birine tilek aıtý
Muǵalim: Qustar álemi – qupıaǵa toly. Tabıǵattyń sáni de, áni de qalyqtaı ushqan qustar. Ony sezinip, uǵyný úshin tabıǵattyń tylsymyna tereń boılaı bilý kerek shyǵar. Olardyń ásem ánderi boıymyzdy balqytyp, eriksiz eliktiredi. Kókte qalyqtaǵan qustar – bizdiń qanatty dostarymyz. Olar – tabıǵat saqshylary. Egistiktiń, baý - baqshanyń senimdi serigi. Sondyqtan ata - babamyz qustardy qadirlep, qurmettegen. Qazirgidegideı atyp, qyryp tastaǵan joq, tirshiliktiń qanatty ıesinen qolynan kelgen qamqorlyǵyn aıamady. Olar batyr uldaryn suńqarǵa, sulý qyzdaryn aqqýǵa teńegen.
Jer betinde qansha qus bar dep oılaısyńdar? Onyń nesheýi bizdiń elde kezdesedi? (8600 - ge jýyq qustar túri bar desek, qazaq eliniń kóginde 489 túri kezdesedi eken.) Olar 18 otrádqa jatady. Solardyń ishinde «Qyzyl kitapqa» engizilgen qustar kóp. Qazaqstannyń “Qyzyl kitabyna” 56 túri engizilgen.
Olardyń joıylyp ketý qaýipi de bar. Sondyqtan óskeleń urpaqqa tirshiliktiń bir múshesi – qustardy qurmettep, qorǵaýdy úıretý asa mańyzdy. Bizdiń búgingi sabaǵymyzdyń «Qustarǵa qamqorlyq» dep atalýynyń ózi de osy maqsatty kózdeıdi. Sonymen, búgingi «Qustar merekesin» bastaımyz.
Bı: «Saǵym dala». Oryndaıtyndar: Donova A. Jetpısbaeva Sh.
Án: «Kókek». Dombyramen oryndaýshy: Elshınbekova R.
«Kógershin» jáne «Qarlyǵash» toptary kezek - kezek ózderi daıyndaǵan búktemelermen tanystyrady.
Jyl qústary týraly aıtady.
Búgin biz jyl qustary týraly aıtamyz. Kúzde kún sýytyp, jándikterdiń kópshiligi qyrylyp qalady, keıbir jándikter aǵashtardyń qýystaryna tyǵylady. Osylaısha qustardyń jemi azaıady. Osyǵan baılanysty qustar jyly jaqqa ushyp ketedi. Ol qustardy jyl qustary dep ataıdy. Jyl qustaryn ataıtyn bolsaq: aqqý, qarlyǵash, úırek, shaǵala sıaqty kóptegen qustardy bilemiz.
Qustardyń sýretterin kórsetip, sıpattama beredi.
Otyryqshy qustar týraly aıtady.
Qustardyń bir bóligi kúzde ushyp ketpeı, sol jerde qystap qalady. Olardy qystap qalatyn nemese otyryqshy qustar dep ataıdy. Olar jyl boıy bizdiń jaqta tirshilik etedi. Bul qustar sýyqqa tózimdi keledi. Qandaı aıaz bolsa da óz qorekterin taýyp jeıdi eken Qystap qalatyn qustar: uzaq qarǵa, toqyldaq, saýysqan, sary shymshyq, kógershin
Qustardyń sýretterin kórsetip, sıpattama beredi.
1 - oqýshy: 1927 jyldyń kókteminde jas natýralıserdiń
Klıment Arkadevıch Tımırázev atyndaǵy ortalyq bıostansıasynda búldirshinderdiń qustarǵa arnalǵan tuńǵysh merekesi - qustar kúni ótkizildi. Bul merekege aldyn - ala ázirlenip, qustarǵa uıa jasaldy, plakat, urandar jazyldy, qabyrǵa gazetteri shyǵaryldy, qustardyń maskalary daıyndaldy. Tabıǵatta da, adam ómirinde de qustardyń máni óte zor. Qustar áýezdi ásem saıraǵyshtyǵymen, symbatty da sulý, alýan túrli syrtqy kórinisimen ormandardy, saıabaqtardy, shalǵyndardy jáne tabıǵattyń sánin keltirý arqyly adamdardy estetıkalyq lázzatqa bóleıdi.
2 - oqýshy: Adam qustardy sportqa jáne ár túrli maqsatta qolǵa úıretip, baptaıdy. Qustar ataýlynyń bári paıdaly. Qustardyń – qaısysyn bolsa da qorǵaý kerek. Qustardyń saıabaqqa, baý baqshaǵa, egistikter men baqtarǵa úıirilýine múmkindik jasap, usaq qustarǵa qysta jem shashar, jazda uıalaǵysh úıshikter daıyndaý arqyly qamqorlyq jasaý - tabıǵatty kórkeıtip, qustardy aıalaı bilýdiń negizgi sharty, Qustardyń uıasyn buzyp jumyrtqasyn jarýdan aýlaq bolyńdar.
Sıpattama berip bolǵan soń búktemelerdi tapsyrady..
Muǵalim: Qazaqta qustar týraly ańyz - ertegiler, mysaldar kóp, qustardyń ushyp - qonýyna qarap halqymyz aýa raıyn da boljaı bilgen. Qane, bilgenimizben bóliseıik:
• Qarlyǵash joǵary ushsa, kún jyly bolady, tómen ushsa sýyq bolady.
• Kóktemde qazdar qaıtqanda joǵary ushsa, sý tasqyny bolady.
• Jańbyr jaýarda qarǵalar ý da shý bolady.
• Qustar kóńildene saırasa, kún ashyq bolady.
• Taýyq jaýynnan tyǵylsa, jańbyr uzaq jaýady.
• Tyrnalar bıiktep ushsa, aýa raıy ózgeredi.
• Qus júnin úrpıtse, jańbyr jaýady, aýa raıy ózgeredi.
• Shymshyq uıa salsa, qys qatty bolady.
• Sary shymshyq ysqyrsa - shynymen kúz bolǵany.
• Jyl qusy qaptap ketse - kóktem erte keledi.
• Kókek qatty ári jıi shaqyrsa – kún jylıdy.
• Saýysqan shaqyldasa, qonaq keledi.
• Erte kóktemde qarǵa sýǵa shomylsa, kún jylıdy.
• Qarǵa qarqyldasa - qar jaýady.
Jumbaqtar sheshý
Sý betin syzyp,
Aqquman barady júzip.
(Aqqý)
Imek tumsyq alǵr qus.
(Búrkit)
Saqtalar tergen oljasy,
Alqymynda dorbasy.
(Bir qazan )
Qarama - qara túrine,
Qulaq túr tek únine.
(Qarǵa)
Tumsyǵy qashaý,
Kásibi tek uıa jasaý.
Aǵashty qorǵap,
Zıankesti asaý. (Toqyldaq)
Kúndiz tipti ushpaıdy,
Túnde tyshqan ustaıdy.
Kózi shamǵa uqsaıdy.
(Jarqanat)
Saıraıdy bir talmaıdy,
Ánshi qus bul tańdaıly.
(Bulbul)
Qarańǵyda ushady, qubylady.
Jaryq kórse qashady, tyǵylady.
(Jarqanat)
Sharlap kelip dalany,
Úıine úı salady.
(Qarlyǵash)
Bir shýmaq óleń qurastyrý.
Aspanǵa qaraımyz,
Qaıtqan qusty sanaımyz.
Kók júzinde samǵaǵan,
Qustar qamyn oılaımyz.
Aıdyn kólde aqqý qandaı ádemi
Suńqar qustyń samǵaǵany ádemi
Bulbul qustyń saıraǵany ádemi
Aınamda án salatyn qustar qandaı ádemi
Aqtóbe oblysy, Alǵa aýdany, №3 Alǵa qazaq orta mektebiniń
matematıka páni muǵalimi Týrebekova Jańylsyn Barsaevna
Tolyq nusqasyn júkteý
Sabaqtyń maqsaty: Oqýshylardyń qustar álemi qupıasy týraly túsinikterin keńeıtip, oı óristerin damytý. Negizinen qanatty dostarǵa qamqor bolýǵa, olardy aıalap baptaýǵa beıimdeý.
Shyǵarmashylyq qabiletterin, jaqsylyq jasaı bilý iskerlikterin ashý, óz oıyn erkin jetkize bilý daǵdylaryn qalyptastyrý. Ásem qustarmen tanystyrý.
Tabıǵat - Anany qorǵaýǵa, elin, jerin súıýge, meıirimdilikke, izgilikke tárbıeleý, ekologıalyq tárbıe berý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqtaǵa ázirlengen slaıdtar, noýtbýk, qustardyń sýretteri, búktemeler, «Qustarǵa qamqorlyq» buryshy, sharlar, qustar týraly kitaptar, oıý - órnekter.
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý: 1. Qonaqtardy qarsy alý.
2. Psıhologıalyq daıyndyq.
3. Qustar álemi.
İİİ. Qustar merekesiniń ashylýy.
Bı: «Saǵym dala». Oryndaıtyndar: Donova A. Jetpısbaeva Sh.
Án: «Kókek». Dombyramen oryndaýshy: Elshınbekova R.
İV. Úı tapsyrmasy: 1. Jyl qústary.
2. Otyryqshy qustar.
«Kógershin» jáne «Qarlyǵash» toptary ózderi daıyndaǵan búktemelermen tanystyrady.
V. Oı - qozǵaý:
a) Qustardyń ushyp - qonýyna qarap aýa raıyn boljaý.
á) Jumbaqtar sheshý.
b) Bir shýmaq óleń qurastyrý.
Vİ. Sergitý sáti: «Qus úıshigi» oıyny.
Vİİ. Úıge tapsyrma: Oı - tolǵaý.
a) «Eger men sýretshi bolsam...»
á) «Eger men aqyn bolsam...»
VİİI. Sabaqty qorytý. «Meıirimdi júrek» bir - birine tilek aıtý
Muǵalim: Qustar álemi – qupıaǵa toly. Tabıǵattyń sáni de, áni de qalyqtaı ushqan qustar. Ony sezinip, uǵyný úshin tabıǵattyń tylsymyna tereń boılaı bilý kerek shyǵar. Olardyń ásem ánderi boıymyzdy balqytyp, eriksiz eliktiredi. Kókte qalyqtaǵan qustar – bizdiń qanatty dostarymyz. Olar – tabıǵat saqshylary. Egistiktiń, baý - baqshanyń senimdi serigi. Sondyqtan ata - babamyz qustardy qadirlep, qurmettegen. Qazirgidegideı atyp, qyryp tastaǵan joq, tirshiliktiń qanatty ıesinen qolynan kelgen qamqorlyǵyn aıamady. Olar batyr uldaryn suńqarǵa, sulý qyzdaryn aqqýǵa teńegen.
Jer betinde qansha qus bar dep oılaısyńdar? Onyń nesheýi bizdiń elde kezdesedi? (8600 - ge jýyq qustar túri bar desek, qazaq eliniń kóginde 489 túri kezdesedi eken.) Olar 18 otrádqa jatady. Solardyń ishinde «Qyzyl kitapqa» engizilgen qustar kóp. Qazaqstannyń “Qyzyl kitabyna” 56 túri engizilgen.
Olardyń joıylyp ketý qaýipi de bar. Sondyqtan óskeleń urpaqqa tirshiliktiń bir múshesi – qustardy qurmettep, qorǵaýdy úıretý asa mańyzdy. Bizdiń búgingi sabaǵymyzdyń «Qustarǵa qamqorlyq» dep atalýynyń ózi de osy maqsatty kózdeıdi. Sonymen, búgingi «Qustar merekesin» bastaımyz.
Bı: «Saǵym dala». Oryndaıtyndar: Donova A. Jetpısbaeva Sh.
Án: «Kókek». Dombyramen oryndaýshy: Elshınbekova R.
«Kógershin» jáne «Qarlyǵash» toptary kezek - kezek ózderi daıyndaǵan búktemelermen tanystyrady.
Jyl qústary týraly aıtady.
Búgin biz jyl qustary týraly aıtamyz. Kúzde kún sýytyp, jándikterdiń kópshiligi qyrylyp qalady, keıbir jándikter aǵashtardyń qýystaryna tyǵylady. Osylaısha qustardyń jemi azaıady. Osyǵan baılanysty qustar jyly jaqqa ushyp ketedi. Ol qustardy jyl qustary dep ataıdy. Jyl qustaryn ataıtyn bolsaq: aqqý, qarlyǵash, úırek, shaǵala sıaqty kóptegen qustardy bilemiz.
Qustardyń sýretterin kórsetip, sıpattama beredi.
Otyryqshy qustar týraly aıtady.
Qustardyń bir bóligi kúzde ushyp ketpeı, sol jerde qystap qalady. Olardy qystap qalatyn nemese otyryqshy qustar dep ataıdy. Olar jyl boıy bizdiń jaqta tirshilik etedi. Bul qustar sýyqqa tózimdi keledi. Qandaı aıaz bolsa da óz qorekterin taýyp jeıdi eken Qystap qalatyn qustar: uzaq qarǵa, toqyldaq, saýysqan, sary shymshyq, kógershin
Qustardyń sýretterin kórsetip, sıpattama beredi.
1 - oqýshy: 1927 jyldyń kókteminde jas natýralıserdiń
Klıment Arkadevıch Tımırázev atyndaǵy ortalyq bıostansıasynda búldirshinderdiń qustarǵa arnalǵan tuńǵysh merekesi - qustar kúni ótkizildi. Bul merekege aldyn - ala ázirlenip, qustarǵa uıa jasaldy, plakat, urandar jazyldy, qabyrǵa gazetteri shyǵaryldy, qustardyń maskalary daıyndaldy. Tabıǵatta da, adam ómirinde de qustardyń máni óte zor. Qustar áýezdi ásem saıraǵyshtyǵymen, symbatty da sulý, alýan túrli syrtqy kórinisimen ormandardy, saıabaqtardy, shalǵyndardy jáne tabıǵattyń sánin keltirý arqyly adamdardy estetıkalyq lázzatqa bóleıdi.
2 - oqýshy: Adam qustardy sportqa jáne ár túrli maqsatta qolǵa úıretip, baptaıdy. Qustar ataýlynyń bári paıdaly. Qustardyń – qaısysyn bolsa da qorǵaý kerek. Qustardyń saıabaqqa, baý baqshaǵa, egistikter men baqtarǵa úıirilýine múmkindik jasap, usaq qustarǵa qysta jem shashar, jazda uıalaǵysh úıshikter daıyndaý arqyly qamqorlyq jasaý - tabıǵatty kórkeıtip, qustardy aıalaı bilýdiń negizgi sharty, Qustardyń uıasyn buzyp jumyrtqasyn jarýdan aýlaq bolyńdar.
Sıpattama berip bolǵan soń búktemelerdi tapsyrady..
Muǵalim: Qazaqta qustar týraly ańyz - ertegiler, mysaldar kóp, qustardyń ushyp - qonýyna qarap halqymyz aýa raıyn da boljaı bilgen. Qane, bilgenimizben bóliseıik:
• Qarlyǵash joǵary ushsa, kún jyly bolady, tómen ushsa sýyq bolady.
• Kóktemde qazdar qaıtqanda joǵary ushsa, sý tasqyny bolady.
• Jańbyr jaýarda qarǵalar ý da shý bolady.
• Qustar kóńildene saırasa, kún ashyq bolady.
• Taýyq jaýynnan tyǵylsa, jańbyr uzaq jaýady.
• Tyrnalar bıiktep ushsa, aýa raıy ózgeredi.
• Qus júnin úrpıtse, jańbyr jaýady, aýa raıy ózgeredi.
• Shymshyq uıa salsa, qys qatty bolady.
• Sary shymshyq ysqyrsa - shynymen kúz bolǵany.
• Jyl qusy qaptap ketse - kóktem erte keledi.
• Kókek qatty ári jıi shaqyrsa – kún jylıdy.
• Saýysqan shaqyldasa, qonaq keledi.
• Erte kóktemde qarǵa sýǵa shomylsa, kún jylıdy.
• Qarǵa qarqyldasa - qar jaýady.
Jumbaqtar sheshý
Sý betin syzyp,
Aqquman barady júzip.
(Aqqý)
Imek tumsyq alǵr qus.
(Búrkit)
Saqtalar tergen oljasy,
Alqymynda dorbasy.
(Bir qazan )
Qarama - qara túrine,
Qulaq túr tek únine.
(Qarǵa)
Tumsyǵy qashaý,
Kásibi tek uıa jasaý.
Aǵashty qorǵap,
Zıankesti asaý. (Toqyldaq)
Kúndiz tipti ushpaıdy,
Túnde tyshqan ustaıdy.
Kózi shamǵa uqsaıdy.
(Jarqanat)
Saıraıdy bir talmaıdy,
Ánshi qus bul tańdaıly.
(Bulbul)
Qarańǵyda ushady, qubylady.
Jaryq kórse qashady, tyǵylady.
(Jarqanat)
Sharlap kelip dalany,
Úıine úı salady.
(Qarlyǵash)
Bir shýmaq óleń qurastyrý.
Aspanǵa qaraımyz,
Qaıtqan qusty sanaımyz.
Kók júzinde samǵaǵan,
Qustar qamyn oılaımyz.
Aıdyn kólde aqqý qandaı ádemi
Suńqar qustyń samǵaǵany ádemi
Bulbul qustyń saıraǵany ádemi
Aınamda án salatyn qustar qandaı ádemi
Aqtóbe oblysy, Alǵa aýdany, №3 Alǵa qazaq orta mektebiniń
matematıka páni muǵalimi Týrebekova Jańylsyn Barsaevna
Tolyq nusqasyn júkteý
You Might Also Like
-
Mektep oqýshylaryna arnalǵan qaýipsizdik erejesi
