Rabǵýzı qıssalary
Sabaqtyń taqyryby: Rabǵýzı qıssalary
Sabaqtyń maqsaty:
a) Altyn Orda dáýirinde týǵan, sol kezde ómir súrgen Rabǵýzı qıssalarynyń mazmunyn, ıdeıalyq mánin ashý, meńgertý;
á) bilim, bilik daǵdylaryn qalyptastyra otyryp, shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý;
b) áńgimeleriniń mánin ashý arqyly oqýshylardy adaldyqqa, adamgershilikke, qaıyrymdy bolýǵa tárbıeleý;
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: taldaý, jınaqtaý
Sabaqtyń kórnekiligi: gazet-jýrnal materıaldary, ınteraktıvti taqta, slaıdtar
Pánaralyq baılanys: tarıh, dintaný
Sabaqtyń júrisi:
İ. Uıymdastyrý
Oqýshylarmen amandasý, túgendeý, sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý
İİ. Ótken sabaq
- Mahmut Qashqarı (ómir-derek)
- Maqal – mátelderi
- Óleńderinen alynǵan úzindini jatqa mánerlep oqý
- Test – rýno
1.Ejelgi dáýir ádebıeti neshege jikteledi?
l) 4 m) 3 r) 5
2. Alyp Er Tuńǵany «Joqtaýdy» qaı ǵalym jazyp alǵan?
a) Mahmut Qashqarı
á) Júsip Balasaǵunı
b) Ahmet Iassaýı
3. Orhon eskertkishteri kimge arnalyp jazylǵan?
a) Oǵyz qaǵan, ulyq Túrik
á) Kúntýdy, Aıtoldy
b) Bilge qaǵan, Kúltegin, Tonykók
4. Júsip Balasaǵunıdyń «Qutty bilik» dastanyndaǵy ádilet beınesindegi keıipkerdi ata
g) Aıtoldy
ǵ) Kúntýdy
d) Ógdúlmish
5. Mahmut Qashqarıdyń eńbegin ata
ý) Túrki sózderiniń jınaǵy
r) Dıýanı hıkmet
s) Óleń óneriniń qaǵıdalary
6. «Rýna jazýy» degen ne?
d) latyn álipbıi
j) ejelgi dáýir ádebıetindegi jazý
z) Tastaǵy qupıa jazý
7. Hİ ǵasyrda túrkilerden shyqqan bilimpaz, tilshi, ǵalym, ádebıet úlgilerin jınaýshy kim?
z) Ábý nasyr ál – Farabı
ı) Mahmut Qashqarı
ı) Júsip Balasaǵunı
Durys jaýap: Rabǵýzı
İİİ. Jańa sabaq
Rabǵýzı qıssalary
1. Altyn Orda dáýirindegi ádebıet (Hİİİ-HİÚǵ.ǵ) týraly túsinik berý.
1) Horezmı «Mahabatnama»
2) Sáıf Saraı «Túrikshe Gúlstan»
Altyn Orda dáýirindegi ádebıet:
3) Álı «Qıssa Júsip»
4) Rabǵýzı «Qıssa-sýl Ánbıa»
Atalǵan jádiger dúnıedegi ańyz-áńgimelerdi jınaqtap, qurastyrǵan, biraz qıssalardy jazǵan avtor - Rabǵýzı. Bul búrkenshik at- «Rabat oǵyzy» degen sózderdiń qysqarǵan nusqasy. Avtordyń shyn esimi - Nasretdınuly Burhaneddın eken. Avtor tarıhta negizinen Rabǵýzı degen búrkenshik atymen belgili.
Rabǵýzı Oǵyz Rabat degen qalanyń qazysy bolǵan kórinedi. Derek kózderge qaraǵanda, avtor atalǵan shyǵarmasyn sol qalanyń ákimi Nasretdın Toqboǵa bektiń ótinishi boıynsha jazyp, kitapty álgi ákimge syıǵa tartqan eken.
«Qıssa-súl ánbıııa» - negizinen paıǵambarlar men áýlıe-ánbıler ómiri jaıly, sondaı-aq olardyń basynan ótkergen oqıǵalaryn baıan etetin prozalyq shyǵarma.
Ózge de orta ǵasyrlyq shyǵarmalar sıaqty «Qıssa-súl ánbıııa» nusqalary da el arasyna qolmen kóshirilgen kúıinde kóp taralǵan bolatyn. Al tasqa basylǵan kúıinde bizge jetken, baspa júzin kórgen alǵashqy nusqasy - 1914 jyly Qazan baspasynan jaryqqa shyqqan jınaq. Keıinirek bul kitap Tashkent qalasynda birneshe márte qaıta basylyp, el arasyna burynǵysynan da keń tarala túsken edi.
«Qıssa-súl ánbıııanyń» Qazan baspasynan jaryq kórgen nusqasyna 79-daı qıssalar men hıkaıalar engen eken.
2. Rabǵýzıdiń «Qıssas-ýl Ánbıa» («Áýlıe-ánbıeler týraly qıssalar») kitabynyń jalpy mazmuny
1) Tabıǵattyń, jaratylystyń paıda bolýy jaıyndaǵy derekti, dereksiz mıftik áńgimeler. "Úsh túrli topyraq"
2) Paıǵambarlar jáne tarıhı adamdar jaıyndaǵy derekti, dereksiz ańyz-áńgimeler. «Nuh qıssasy»
3) Aýyz ádebıeti úlgileri, óleńder
3. Oı qozǵaý
Qazaq ertegileri men ańyz áńgimeleriniń tanys taqyrybyna aınalǵan Rabǵýzıdiń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy» áńgimesiniń oqıǵa jelisin baıandaý.
Jospary:
1. Nuhtyń kemesin tyshqan testi
2. Jylan tilegi
3. Masanyń tilin julǵan qarlyǵash
4. Jylan qurbaqa jeıtin boldy
5. Qarlyǵash – adamǵa dos
Suraq-jaýap
- Qazaq ertegilerinde osy áńgimemen sújeti jaǵynan uqsas ertegiler kezdese me? «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?»
- Qarlyǵash qandaı qus?
- Qandaı oqıǵany jaqsy iske, qaısysyn jaman iske jatqyzar ediń?
4. «Asyldyń biri - adaldyq»
Ónegesi atadan balaǵa mıras bolyp kelgen, talaı janǵa jaqsylyq jasap danyshpan atanǵan, musylman elderiniń árqaısysynda óziniń tól fólklorlyq keıipkerine aınalyp ketken Luqman Hakim jaıyndaǵy mıfterdiń túrkishe eń kóne nusqasy Rabǵýzıde jazylǵan.
Luqman Hakim týraly hıkaıattardy mánerlep oqytý.
5.Toptyq jýmys
- Ár hıkaıatqa at qoıý;
- Josparlaý;
- Úlestirmeli paraqshamen jumys;
İÚ. Sabaqty bekitý
Toptastyrý
«Luqman Hakim qandaı adam?»
(dana, adal, aqyldy, tapqyr, danyshpan, oıly, qamqor, qaıyrymdy, t.b.)
Ú. Úıge tapsyrma
- Mazmundaý;
- «Adamgershilik – ardyń isi» taqyrybynda oı tolǵaý;
- Adamgershilik týraly maqal-mátel jazyp kelý;
Úİ. Baǵalaý
Sabaqtyń maqsaty:
a) Altyn Orda dáýirinde týǵan, sol kezde ómir súrgen Rabǵýzı qıssalarynyń mazmunyn, ıdeıalyq mánin ashý, meńgertý;
á) bilim, bilik daǵdylaryn qalyptastyra otyryp, shyǵarmashylyq qabiletterin arttyrý;
b) áńgimeleriniń mánin ashý arqyly oqýshylardy adaldyqqa, adamgershilikke, qaıyrymdy bolýǵa tárbıeleý;
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: taldaý, jınaqtaý
Sabaqtyń kórnekiligi: gazet-jýrnal materıaldary, ınteraktıvti taqta, slaıdtar
Pánaralyq baılanys: tarıh, dintaný
Sabaqtyń júrisi:
İ. Uıymdastyrý
Oqýshylarmen amandasý, túgendeý, sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý
İİ. Ótken sabaq
- Mahmut Qashqarı (ómir-derek)
- Maqal – mátelderi
- Óleńderinen alynǵan úzindini jatqa mánerlep oqý
- Test – rýno
1.Ejelgi dáýir ádebıeti neshege jikteledi?
l) 4 m) 3 r) 5
2. Alyp Er Tuńǵany «Joqtaýdy» qaı ǵalym jazyp alǵan?
a) Mahmut Qashqarı
á) Júsip Balasaǵunı
b) Ahmet Iassaýı
3. Orhon eskertkishteri kimge arnalyp jazylǵan?
a) Oǵyz qaǵan, ulyq Túrik
á) Kúntýdy, Aıtoldy
b) Bilge qaǵan, Kúltegin, Tonykók
4. Júsip Balasaǵunıdyń «Qutty bilik» dastanyndaǵy ádilet beınesindegi keıipkerdi ata
g) Aıtoldy
ǵ) Kúntýdy
d) Ógdúlmish
5. Mahmut Qashqarıdyń eńbegin ata
ý) Túrki sózderiniń jınaǵy
r) Dıýanı hıkmet
s) Óleń óneriniń qaǵıdalary
6. «Rýna jazýy» degen ne?
d) latyn álipbıi
j) ejelgi dáýir ádebıetindegi jazý
z) Tastaǵy qupıa jazý
7. Hİ ǵasyrda túrkilerden shyqqan bilimpaz, tilshi, ǵalym, ádebıet úlgilerin jınaýshy kim?
z) Ábý nasyr ál – Farabı
ı) Mahmut Qashqarı
ı) Júsip Balasaǵunı
Durys jaýap: Rabǵýzı
İİİ. Jańa sabaq
Rabǵýzı qıssalary
1. Altyn Orda dáýirindegi ádebıet (Hİİİ-HİÚǵ.ǵ) týraly túsinik berý.
1) Horezmı «Mahabatnama»
2) Sáıf Saraı «Túrikshe Gúlstan»
Altyn Orda dáýirindegi ádebıet:
3) Álı «Qıssa Júsip»
4) Rabǵýzı «Qıssa-sýl Ánbıa»
Atalǵan jádiger dúnıedegi ańyz-áńgimelerdi jınaqtap, qurastyrǵan, biraz qıssalardy jazǵan avtor - Rabǵýzı. Bul búrkenshik at- «Rabat oǵyzy» degen sózderdiń qysqarǵan nusqasy. Avtordyń shyn esimi - Nasretdınuly Burhaneddın eken. Avtor tarıhta negizinen Rabǵýzı degen búrkenshik atymen belgili.
Rabǵýzı Oǵyz Rabat degen qalanyń qazysy bolǵan kórinedi. Derek kózderge qaraǵanda, avtor atalǵan shyǵarmasyn sol qalanyń ákimi Nasretdın Toqboǵa bektiń ótinishi boıynsha jazyp, kitapty álgi ákimge syıǵa tartqan eken.
«Qıssa-súl ánbıııa» - negizinen paıǵambarlar men áýlıe-ánbıler ómiri jaıly, sondaı-aq olardyń basynan ótkergen oqıǵalaryn baıan etetin prozalyq shyǵarma.
Ózge de orta ǵasyrlyq shyǵarmalar sıaqty «Qıssa-súl ánbıııa» nusqalary da el arasyna qolmen kóshirilgen kúıinde kóp taralǵan bolatyn. Al tasqa basylǵan kúıinde bizge jetken, baspa júzin kórgen alǵashqy nusqasy - 1914 jyly Qazan baspasynan jaryqqa shyqqan jınaq. Keıinirek bul kitap Tashkent qalasynda birneshe márte qaıta basylyp, el arasyna burynǵysynan da keń tarala túsken edi.
«Qıssa-súl ánbıııanyń» Qazan baspasynan jaryq kórgen nusqasyna 79-daı qıssalar men hıkaıalar engen eken.
2. Rabǵýzıdiń «Qıssas-ýl Ánbıa» («Áýlıe-ánbıeler týraly qıssalar») kitabynyń jalpy mazmuny
1) Tabıǵattyń, jaratylystyń paıda bolýy jaıyndaǵy derekti, dereksiz mıftik áńgimeler. "Úsh túrli topyraq"
2) Paıǵambarlar jáne tarıhı adamdar jaıyndaǵy derekti, dereksiz ańyz-áńgimeler. «Nuh qıssasy»
3) Aýyz ádebıeti úlgileri, óleńder
3. Oı qozǵaý
Qazaq ertegileri men ańyz áńgimeleriniń tanys taqyrybyna aınalǵan Rabǵýzıdiń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy» áńgimesiniń oqıǵa jelisin baıandaý.
Jospary:
1. Nuhtyń kemesin tyshqan testi
2. Jylan tilegi
3. Masanyń tilin julǵan qarlyǵash
4. Jylan qurbaqa jeıtin boldy
5. Qarlyǵash – adamǵa dos
Suraq-jaýap
- Qazaq ertegilerinde osy áńgimemen sújeti jaǵynan uqsas ertegiler kezdese me? «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?»
- Qarlyǵash qandaı qus?
- Qandaı oqıǵany jaqsy iske, qaısysyn jaman iske jatqyzar ediń?
4. «Asyldyń biri - adaldyq»
Ónegesi atadan balaǵa mıras bolyp kelgen, talaı janǵa jaqsylyq jasap danyshpan atanǵan, musylman elderiniń árqaısysynda óziniń tól fólklorlyq keıipkerine aınalyp ketken Luqman Hakim jaıyndaǵy mıfterdiń túrkishe eń kóne nusqasy Rabǵýzıde jazylǵan.
Luqman Hakim týraly hıkaıattardy mánerlep oqytý.
5.Toptyq jýmys
- Ár hıkaıatqa at qoıý;
- Josparlaý;
- Úlestirmeli paraqshamen jumys;
İÚ. Sabaqty bekitý
Toptastyrý
«Luqman Hakim qandaı adam?»
(dana, adal, aqyldy, tapqyr, danyshpan, oıly, qamqor, qaıyrymdy, t.b.)
Ú. Úıge tapsyrma
- Mazmundaý;
- «Adamgershilik – ardyń isi» taqyrybynda oı tolǵaý;
- Adamgershilik týraly maqal-mátel jazyp kelý;
Úİ. Baǵalaý
You Might Also Like
