Rabǵýzıdyń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy», «Luqman Hakim» qıssalary
Sabaqtyń taqyryby:
Rabǵýzıdyń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy», «Luqman Hakim» qıssalary.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Altyn Orda dáýiri týraly málimet berý, sol dáýirde týǵan, sol ýaqytta ómir súrgen Rabǵýzı qıssalarynyń mazmunyn, ıdeıalyq mánin ashý, meńgertý;
á) Rabǵýzı ómiri týraly túsinik qalyptastyrý, ejelgi dáýir ádebıetiniń kezeńderge bólinýi men ǵasyrlar aıyrmasy jáne ejelgi dáýir ádebıeti ókilderi týraly uǵymdaryn naqtylaý;
b) Qıssalarynyń mánin ashý arqyly oqýshylardy adaldyqqa, adamgershilikke, qaıyrymdy bolýǵa tárbıeleý;
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: taldaý, jınaqtaý
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar
Pánaralyq baılanys: tarıh, dintaný
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý
Oqýshylarmen amandasý, túgendeý, sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý.
İİ. Úı jumysy:
Kim kóp biledi? (Suraq - jaýap)
1 - top.
1. Alyp er Tońa kim?
2. Alyp er Tońanyń túrki tarıhyndaǵy róli, joqtaýda qalaı kórinedi?
3. Oǵyz dáýirindegi ádebıettiń ókilderin ata
4. Orhon eskertkishteri qandaı jyrlar?
5. Oǵyz qaǵan qaı ǵasyrda ómir súrgen, kim bolǵan?
6. Iassaýıdiń ustazdary kimder?
2 - top.
1. Tonykók, Kúltegin jyrlaryn jazǵan kimder?
2. Qorqyt ata beıiti qaı jerde?
3. Islam dáýirindegi ádebıettiń ókilderi
4. M. Qashqarı ǵylymnyń qaı salasymen aınalysqan?
5. Balasaǵunıdyń «Qutty bilik» kitaby neshe taraý, neshe báıitten turady?
6. Iassaýı kesenesin saldyrǵan kim?
3 - top.
1. Ul - atanyń eri, eki kóziniń biri. Bul kimniń naqyl sózi?
2. Ahmet Iassaýı hıkmetterinde neni jyrlady?
3. Ál – Farabı kim? Ǵylymnyń qandaı salasymen aınalysqan?
4. Qorqyttyń kúılerin ata.
5. Oǵyz qaǵan jyrynda nege tabynǵan?
6. Qorqyt ata kimniń zamandasy?
İİİ. Sózder syry (Túsindirme sózdikpen jumys)
Báıit - eki joldy óleń.
Kúpirlik – asyp - tasqandyq.
Maqshar – o dúnıedegi suraq kúni.
Áýlıe – adal din jolyn ustaǵan adam.
Jazmysh – adamnyń taǵdyry.
Shahnama – patshalar jaıly kitap.
Sopylyq – Allany súıý týraly uǵym.
Traktat – shaǵyn ǵylymı eńbek.
İY Jańa sabaq:
- Balalar, biz ejelgi dáýir ádebıettiń birneshe túrlerimen ótken sabaqtarymyzda tanysyp, málimet alǵanbyz.
Mine, balalar ózimiz ınteraktıvti taqtadan kórip otyrǵandaı, Hİİİ ǵasyrdyń basynda monǵol taıpasynan shyqqan Esýheıuly Temýjın kóptegen jerlerdi baǵyndyrdy. Ol tarıhta Shyńǵyshan degen ataq alyp, qaǵan boldy. Qazirgi qazaq eli ol kezde deshti Qypshaq dep ataldy. Oǵan Shyńǵystyń úlken uly Joshy ıelik etti. Joshyhan ıelik etken jerler Altyn Orda dep ataldy.
Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby:
Rabǵýzıdyń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy», «Luqman Hakim» qıssalary.
Altyn Orda jurty - túrkiler
Tili - túrki
Dini - Islam
Ádebıeti - Názıragóılik baǵytta damydy
«Názıra»- arab tilinde «Jaýap» degen maǵynany bildiredi.
Negizgi basty ortaq taqyryp - quran hıkaıalary
Túrkilerdiń sol kezde de ózindik ádebıeti men mádenıeti boldy. Sol dáýirde túrki tilinde jazylǵan onnan astam kitaptar boldy.
Altyn Orda dáýirindegi ádebıet ókilderi jáne olardyń týyndylary:
1. Horezmı «Mahabbatnama»
2. Sáıf Saraı «Túrikshe Gúlstan»
3. Álı «Qıssa Júsip»
4. Rabǵýzı «Qıssa - sýl ánbıa»
5. Hýsam Kátıb «Jumjuma»
Osy jádiger, ańyz - áńgimelerdi jınaqtap, qurastyrǵan, biraz qıssalardy jazǵan avtor - Rabǵýzı. Bul búrkenshik at - «Rabat oǵyzy» degen sózderdiń qysqarǵan nusqasy. Avtordyń shyn esimi – Nasretdınuly Burhaneddın eken. Avtor tarıhta negizinen Rabǵýzı degen búrkenshik atymen belgili.
Rabǵýzıdiń «Qıssa - súl ánbıa» - kitaby negizinen paıǵambarlar men áýlıe - ámbıelerdiń ómiri jaıly, olardyń basynan ótkergen oqıǵalaryn baıan etetin prozalyq shyǵarma.
Qıssa - baıandaý, áńgimeleý degen uǵymdy bildiredi.
Rabǵýzıdiń «Qıssas - ýl Ánbıa» («Áýlıe - ánbıeler týraly qıssalar») kitabynyń jalpy mazmuny
1. Tabıǵattyń, jaratylystyń paıda bolýy jaıyndaǵy derekti, dereksiz mıftik áńgimeler. "Úsh túrli topyraq"
2. Paıǵambarlar jáne tarıhı adamdar jaıyndaǵy derekti, dereksiz ańyz - áńgimeler. «Nuh qıssasy»
3. Aýyz ádebıeti úlgileri, óleńderi
Rabǵýzı qıssalaryn qazaq tiline aýdarǵan: B. Kenjebaev, A. Qyraýbaeva.
Qazaq ertegileri men ańyz áńgimeleriniń tanys taqyrybyna aınalǵan Rabǵýzıdiń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy» áńgimesin oqyp, oqıǵa jelisimen baıandaý.
Suraq - jaýap
- Qazaq ertegilerinde osy áńgimemen sújeti jaǵynan uqsas ertegiler kezdese me? «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?»
- Qarlyǵash qandaı qus?
- Qandaı oqıǵany jaqsy iske, qaısysyn jaman iske jatqyzar ediń?
- Nuq paıǵambardyń kemesi qalǵan taýdy ata.
«Asyldyń biri - adaldyq»
Ónegesi atadan balaǵa mıras bolyp kelgen, talaı janǵa jaqsylyq jasap danyshpan atanǵan, musylman elderiniń árqaısysynda óziniń tól fólklorlyq keıipkerine aınalyp ketken Luqman Hakim jaıyndaǵy mıfterdiń túrkishe eń kóne nusqasy Rabǵýzıde jazylǵan.
Luqman Hakim týraly hıkaıattardy mánerlep oqytý.
Toptyq jumys
- Ár hıkaıatqa at qoıý;
Qoldaný
1. «Luqman Hakim» hıkaıattaryndaǵy taldanǵan árbir shaǵyn áńgimeniń beretin tárbıelik máni.
2. «Jaqsy bolmaq ta til men júrekten, jaman bolmaq ta til men júrekten» degen sózdiń maǵynasyn ashý.
3. «Kisilik», «Parasat» sózderiniń maǵynasyn mysal keltire otyryp dáleldeý. Osyndaı qasıetter seniń boıyńda kezdese me?
Taldaý
1. Rabǵýzıdiń «Luqman Hakim» qıssasynda qus beınesi ne úshin alynyp otyr?
«Luqman Hakim» qandaı adam?
2. Qazirgi ómirde Luqman jáne Hakim degen adam esimderi kezdese me?
Rabǵýzı áńgimelerin oqı otyryp, qandaı sheshimge keldiń
3. Men Luqman Hakimnen ne úırendim?
Óz oı - túıinimiz arqyly Rabǵýzıǵa baǵa bereıik
Jınaqtaý
1- top (Ár top óz pikirin aq qaǵaz betine túsiredi)
«Jaqsydan úırený, jamannan jırený» degen oıdy jınaqtaı kele óz sheshimińdi alǵan áserińdi ortaǵa salyńdar.
2- top
Toptastyrý strategıasy
Luqman Hakim qandaı adam?
3 -top
Búgingi sabaqtyń men úshin eń mańyzdysy.
Neni úırendim.
Neni bilgim keledi?
Búgingi sabaqqa qatysty barlyq tapsyrmalardy oryndaý barysynda ǵulama adamdardyń ómiri men shyǵarmashylyǵy keler urpaǵyn adamgershilik, izgilik, qara nıetti bolmaýǵa, oqý - bilimge umtylyp, qanaǵatshyl bolýǵa úndeıtinine taǵy da kózimizdi jetkizdik.
Baǵalaý: Oqýshy bilimin baǵalaý, tıisti baǵasyn qoıý.
Úıge tapsyrma: Rabǵýzı qıssalaryn mazmundaý
Rabǵýzıdyń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy», «Luqman Hakim» qıssalary.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Altyn Orda dáýiri týraly málimet berý, sol dáýirde týǵan, sol ýaqytta ómir súrgen Rabǵýzı qıssalarynyń mazmunyn, ıdeıalyq mánin ashý, meńgertý;
á) Rabǵýzı ómiri týraly túsinik qalyptastyrý, ejelgi dáýir ádebıetiniń kezeńderge bólinýi men ǵasyrlar aıyrmasy jáne ejelgi dáýir ádebıeti ókilderi týraly uǵymdaryn naqtylaý;
b) Qıssalarynyń mánin ashý arqyly oqýshylardy adaldyqqa, adamgershilikke, qaıyrymdy bolýǵa tárbıeleý;
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: taldaý, jınaqtaý
Sabaqtyń kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar
Pánaralyq baılanys: tarıh, dintaný
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý
Oqýshylarmen amandasý, túgendeý, sabaqqa daıyndyqtaryn tekserý.
İİ. Úı jumysy:
Kim kóp biledi? (Suraq - jaýap)
1 - top.
1. Alyp er Tońa kim?
2. Alyp er Tońanyń túrki tarıhyndaǵy róli, joqtaýda qalaı kórinedi?
3. Oǵyz dáýirindegi ádebıettiń ókilderin ata
4. Orhon eskertkishteri qandaı jyrlar?
5. Oǵyz qaǵan qaı ǵasyrda ómir súrgen, kim bolǵan?
6. Iassaýıdiń ustazdary kimder?
2 - top.
1. Tonykók, Kúltegin jyrlaryn jazǵan kimder?
2. Qorqyt ata beıiti qaı jerde?
3. Islam dáýirindegi ádebıettiń ókilderi
4. M. Qashqarı ǵylymnyń qaı salasymen aınalysqan?
5. Balasaǵunıdyń «Qutty bilik» kitaby neshe taraý, neshe báıitten turady?
6. Iassaýı kesenesin saldyrǵan kim?
3 - top.
1. Ul - atanyń eri, eki kóziniń biri. Bul kimniń naqyl sózi?
2. Ahmet Iassaýı hıkmetterinde neni jyrlady?
3. Ál – Farabı kim? Ǵylymnyń qandaı salasymen aınalysqan?
4. Qorqyttyń kúılerin ata.
5. Oǵyz qaǵan jyrynda nege tabynǵan?
6. Qorqyt ata kimniń zamandasy?
İİİ. Sózder syry (Túsindirme sózdikpen jumys)
Báıit - eki joldy óleń.
Kúpirlik – asyp - tasqandyq.
Maqshar – o dúnıedegi suraq kúni.
Áýlıe – adal din jolyn ustaǵan adam.
Jazmysh – adamnyń taǵdyry.
Shahnama – patshalar jaıly kitap.
Sopylyq – Allany súıý týraly uǵym.
Traktat – shaǵyn ǵylymı eńbek.
İY Jańa sabaq:
- Balalar, biz ejelgi dáýir ádebıettiń birneshe túrlerimen ótken sabaqtarymyzda tanysyp, málimet alǵanbyz.
Mine, balalar ózimiz ınteraktıvti taqtadan kórip otyrǵandaı, Hİİİ ǵasyrdyń basynda monǵol taıpasynan shyqqan Esýheıuly Temýjın kóptegen jerlerdi baǵyndyrdy. Ol tarıhta Shyńǵyshan degen ataq alyp, qaǵan boldy. Qazirgi qazaq eli ol kezde deshti Qypshaq dep ataldy. Oǵan Shyńǵystyń úlken uly Joshy ıelik etti. Joshyhan ıelik etken jerler Altyn Orda dep ataldy.
Búgingi sabaǵymyzdyń taqyryby:
Rabǵýzıdyń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy», «Luqman Hakim» qıssalary.
Altyn Orda jurty - túrkiler
Tili - túrki
Dini - Islam
Ádebıeti - Názıragóılik baǵytta damydy
«Názıra»- arab tilinde «Jaýap» degen maǵynany bildiredi.
Negizgi basty ortaq taqyryp - quran hıkaıalary
Túrkilerdiń sol kezde de ózindik ádebıeti men mádenıeti boldy. Sol dáýirde túrki tilinde jazylǵan onnan astam kitaptar boldy.
Altyn Orda dáýirindegi ádebıet ókilderi jáne olardyń týyndylary:
1. Horezmı «Mahabbatnama»
2. Sáıf Saraı «Túrikshe Gúlstan»
3. Álı «Qıssa Júsip»
4. Rabǵýzı «Qıssa - sýl ánbıa»
5. Hýsam Kátıb «Jumjuma»
Osy jádiger, ańyz - áńgimelerdi jınaqtap, qurastyrǵan, biraz qıssalardy jazǵan avtor - Rabǵýzı. Bul búrkenshik at - «Rabat oǵyzy» degen sózderdiń qysqarǵan nusqasy. Avtordyń shyn esimi – Nasretdınuly Burhaneddın eken. Avtor tarıhta negizinen Rabǵýzı degen búrkenshik atymen belgili.
Rabǵýzıdiń «Qıssa - súl ánbıa» - kitaby negizinen paıǵambarlar men áýlıe - ámbıelerdiń ómiri jaıly, olardyń basynan ótkergen oqıǵalaryn baıan etetin prozalyq shyǵarma.
Qıssa - baıandaý, áńgimeleý degen uǵymdy bildiredi.
Rabǵýzıdiń «Qıssas - ýl Ánbıa» («Áýlıe - ánbıeler týraly qıssalar») kitabynyń jalpy mazmuny
1. Tabıǵattyń, jaratylystyń paıda bolýy jaıyndaǵy derekti, dereksiz mıftik áńgimeler. "Úsh túrli topyraq"
2. Paıǵambarlar jáne tarıhı adamdar jaıyndaǵy derekti, dereksiz ańyz - áńgimeler. «Nuh qıssasy»
3. Aýyz ádebıeti úlgileri, óleńderi
Rabǵýzı qıssalaryn qazaq tiline aýdarǵan: B. Kenjebaev, A. Qyraýbaeva.
Qazaq ertegileri men ańyz áńgimeleriniń tanys taqyrybyna aınalǵan Rabǵýzıdiń «Qarlyǵashtyń adamǵa dostyǵy» áńgimesin oqyp, oqıǵa jelisimen baıandaý.
Suraq - jaýap
- Qazaq ertegilerinde osy áńgimemen sújeti jaǵynan uqsas ertegiler kezdese me? «Qarlyǵashtyń quıryǵy nege aıyr?»
- Qarlyǵash qandaı qus?
- Qandaı oqıǵany jaqsy iske, qaısysyn jaman iske jatqyzar ediń?
- Nuq paıǵambardyń kemesi qalǵan taýdy ata.
«Asyldyń biri - adaldyq»
Ónegesi atadan balaǵa mıras bolyp kelgen, talaı janǵa jaqsylyq jasap danyshpan atanǵan, musylman elderiniń árqaısysynda óziniń tól fólklorlyq keıipkerine aınalyp ketken Luqman Hakim jaıyndaǵy mıfterdiń túrkishe eń kóne nusqasy Rabǵýzıde jazylǵan.
Luqman Hakim týraly hıkaıattardy mánerlep oqytý.
Toptyq jumys
- Ár hıkaıatqa at qoıý;
Qoldaný
1. «Luqman Hakim» hıkaıattaryndaǵy taldanǵan árbir shaǵyn áńgimeniń beretin tárbıelik máni.
2. «Jaqsy bolmaq ta til men júrekten, jaman bolmaq ta til men júrekten» degen sózdiń maǵynasyn ashý.
3. «Kisilik», «Parasat» sózderiniń maǵynasyn mysal keltire otyryp dáleldeý. Osyndaı qasıetter seniń boıyńda kezdese me?
Taldaý
1. Rabǵýzıdiń «Luqman Hakim» qıssasynda qus beınesi ne úshin alynyp otyr?
«Luqman Hakim» qandaı adam?
2. Qazirgi ómirde Luqman jáne Hakim degen adam esimderi kezdese me?
Rabǵýzı áńgimelerin oqı otyryp, qandaı sheshimge keldiń
3. Men Luqman Hakimnen ne úırendim?
Óz oı - túıinimiz arqyly Rabǵýzıǵa baǵa bereıik
Jınaqtaý
1- top (Ár top óz pikirin aq qaǵaz betine túsiredi)
«Jaqsydan úırený, jamannan jırený» degen oıdy jınaqtaı kele óz sheshimińdi alǵan áserińdi ortaǵa salyńdar.
2- top
Toptastyrý strategıasy
Luqman Hakim qandaı adam?
3 -top
Búgingi sabaqtyń men úshin eń mańyzdysy.
Neni úırendim.
Neni bilgim keledi?
Búgingi sabaqqa qatysty barlyq tapsyrmalardy oryndaý barysynda ǵulama adamdardyń ómiri men shyǵarmashylyǵy keler urpaǵyn adamgershilik, izgilik, qara nıetti bolmaýǵa, oqý - bilimge umtylyp, qanaǵatshyl bolýǵa úndeıtinine taǵy da kózimizdi jetkizdik.
Baǵalaý: Oqýshy bilimin baǵalaý, tıisti baǵasyn qoıý.
Úıge tapsyrma: Rabǵýzı qıssalaryn mazmundaý
You Might Also Like
