Sabaqtyń boılap jáne jýandap ósýi
Kúndelikti jospar bıologıa 6 synyp
Sabaq: 12
Taqyryby: §13. Sabaqtyń boılap jáne jýandap ósýi
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdiligi – sabaqtyń uzynynan ósýine sebepshi faktorlardy jáne onyń jýandaýyna áser etetin zattardyń mánisin túsindirý;
Tárbıeliligi – adamnyń tulǵa retinde qalyptasýyn, adamgershilik qasıetin, jalpy qorshaǵan ortaǵa degen janashyrlyq sezimin damytý;
Damytýshylyǵy – pánge, taqyrypqa baılanysty qyzyǵýshylyqtaryn damytý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý kezeńi
Sabaq qandaı qyzmet atqarady? Sabaqtyń túrlerin atańdar.
Sabaqtyń ishki qurylysyndaǵy qabattardy sıpattańdar. Jasymyqsha qaı qabatta ornalasqan, qandaı qyzmet atqarady?
Ózek qandaı qyzmet atqarady? Qabyq bólimderin, atqaratyn qyzmetin taldańdar.
İİİ. Jańa materıaldy túsindirý kezeńi
Sabaqtyń boılap ósýi eń ushynan bastalady. Sabaq pen butaqtary ushynan uzaryp ósedi. Ósimdiktiń uzaryp ósýi – tóbe búrshigine, jan - jaǵyna jaıylyp, ósýi janama búrshikterine baılanysty.
Ósimdikterdiń ishinde eń uzyn sabaq rotang pálmasynyki, bıiktigi 200 - 300 m; shyrsha 60 m; qaıyń 30 - 35 m; úıeńki 25 m; bambýk 20 - 25 m; banan 3 - 3, 5 m; eń alasa sabaqty ósimdikterge Avstralıa orhıdeıasy (1 - 2 mm) men volfıa (1 - 2 mm) jatady.
Eger sabaqtyń ushyn kesip tastasa (ósý núktesi alynsa), uzaryp ósýi toqtalady. Qoltyq búrshikterden butaqtar (janama órkender) damıdy. Úlken qalalarda, demalys oryndaryndaǵy aǵashtar men butalardyń ushtaryn shyrpyp belgili pishinge keltiredi. Jemis aǵashtaryn gúldeıtin órkenderi kóbirek damyp, kóp ónim berý úshin kóktemde shyrpıdy. Bólme ósimdikteriniń shyrpý arqyly gúldeıtin órkenderin kóbeıtýge bolady.
Sabaqtyń jýandap ósýi. Kambıı túzýshi ulpaǵa jatady. Kambııdiń bir maýsymnyń ishinde bólingen jas jasýshalary qabyq pen súrekke qaraı yǵysady. Súrek bólimine yǵysqan jasýshalar toby kóbirek bolǵandyqtan súrek qabaty qalyńdaý bolady. Bul qubylys jyl saıyn qaıtalanatyndyqtan sabaq jýandaı beredi.
№8 - zerthanalyq jumys.
Taqyryby: Aǵash dińiniń kesindisindegi jyldyq sheńbermen jumys.
Maqsaty: Aǵash dinderiniń qurylysyn qarap, jyldyq sheńberlerin anyqtap, olardyń ósimdik úshin mańyzyn zertteý.
Qural - jabdyqtar: ár túrli aǵashtardyń (jýandyǵy da ár túrli bolýy kerek) qalyńdyǵy 10 sm kóldeneń kesindileri, ulǵaıtqysh áınekter (lýpa), sabaqtyń uzaryp ósýin kórsetetin tájirıbe.
Jumystyń barysy:
1. Aldaryńda berilgen ár túrli jýandyqtaǵy aǵash dińiniń kesindilerin ulǵaıtqysh áınekpen qarap, jyldyq sheńberlerin tabyńdar. Sabaqtyń qaı qabatynda túziletinin anyqtańdar. Árqaısysyndaǵy sheńberlerin sanap, jasyn aıyryńdar.
2. Ár sheńberdiń enine (qalyń, juqalyǵyna) qarap, klımat jaǵdaıynyń qandaı bolǵandyǵyn túsindirińder.
3. Kórgen kesindilerińdi oqýlyqtyń sýretimen salystyryp taldańdar.
Nátıjesi:
Sýretin sal
Tolyq nusqasyn júkteý
Sabaq: 12
Taqyryby: §13. Sabaqtyń boılap jáne jýandap ósýi
Sabaqtyń mindetteri:
Bilimdiligi – sabaqtyń uzynynan ósýine sebepshi faktorlardy jáne onyń jýandaýyna áser etetin zattardyń mánisin túsindirý;
Tárbıeliligi – adamnyń tulǵa retinde qalyptasýyn, adamgershilik qasıetin, jalpy qorshaǵan ortaǵa degen janashyrlyq sezimin damytý;
Damytýshylyǵy – pánge, taqyrypqa baılanysty qyzyǵýshylyqtaryn damytý.
Sabaqtyń tıpi: aralas
Sabaqtyń barysy:
İ. Uıymdastyrý kezeńi
İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý kezeńi
Sabaq qandaı qyzmet atqarady? Sabaqtyń túrlerin atańdar.
Sabaqtyń ishki qurylysyndaǵy qabattardy sıpattańdar. Jasymyqsha qaı qabatta ornalasqan, qandaı qyzmet atqarady?
Ózek qandaı qyzmet atqarady? Qabyq bólimderin, atqaratyn qyzmetin taldańdar.
İİİ. Jańa materıaldy túsindirý kezeńi
Sabaqtyń boılap ósýi eń ushynan bastalady. Sabaq pen butaqtary ushynan uzaryp ósedi. Ósimdiktiń uzaryp ósýi – tóbe búrshigine, jan - jaǵyna jaıylyp, ósýi janama búrshikterine baılanysty.
Ósimdikterdiń ishinde eń uzyn sabaq rotang pálmasynyki, bıiktigi 200 - 300 m; shyrsha 60 m; qaıyń 30 - 35 m; úıeńki 25 m; bambýk 20 - 25 m; banan 3 - 3, 5 m; eń alasa sabaqty ósimdikterge Avstralıa orhıdeıasy (1 - 2 mm) men volfıa (1 - 2 mm) jatady.
Eger sabaqtyń ushyn kesip tastasa (ósý núktesi alynsa), uzaryp ósýi toqtalady. Qoltyq búrshikterden butaqtar (janama órkender) damıdy. Úlken qalalarda, demalys oryndaryndaǵy aǵashtar men butalardyń ushtaryn shyrpyp belgili pishinge keltiredi. Jemis aǵashtaryn gúldeıtin órkenderi kóbirek damyp, kóp ónim berý úshin kóktemde shyrpıdy. Bólme ósimdikteriniń shyrpý arqyly gúldeıtin órkenderin kóbeıtýge bolady.
Sabaqtyń jýandap ósýi. Kambıı túzýshi ulpaǵa jatady. Kambııdiń bir maýsymnyń ishinde bólingen jas jasýshalary qabyq pen súrekke qaraı yǵysady. Súrek bólimine yǵysqan jasýshalar toby kóbirek bolǵandyqtan súrek qabaty qalyńdaý bolady. Bul qubylys jyl saıyn qaıtalanatyndyqtan sabaq jýandaı beredi.
№8 - zerthanalyq jumys.
Taqyryby: Aǵash dińiniń kesindisindegi jyldyq sheńbermen jumys.
Maqsaty: Aǵash dinderiniń qurylysyn qarap, jyldyq sheńberlerin anyqtap, olardyń ósimdik úshin mańyzyn zertteý.
Qural - jabdyqtar: ár túrli aǵashtardyń (jýandyǵy da ár túrli bolýy kerek) qalyńdyǵy 10 sm kóldeneń kesindileri, ulǵaıtqysh áınekter (lýpa), sabaqtyń uzaryp ósýin kórsetetin tájirıbe.
Jumystyń barysy:
1. Aldaryńda berilgen ár túrli jýandyqtaǵy aǵash dińiniń kesindilerin ulǵaıtqysh áınekpen qarap, jyldyq sheńberlerin tabyńdar. Sabaqtyń qaı qabatynda túziletinin anyqtańdar. Árqaısysyndaǵy sheńberlerin sanap, jasyn aıyryńdar.
2. Ár sheńberdiń enine (qalyń, juqalyǵyna) qarap, klımat jaǵdaıynyń qandaı bolǵandyǵyn túsindirińder.
3. Kórgen kesindilerińdi oqýlyqtyń sýretimen salystyryp taldańdar.
Nátıjesi:
Sýretin sal
Tolyq nusqasyn júkteý
