Sáken Seıfýllın "Aqsaq kıik"
Sabaqtyń taqyryby: Sáken Seıfýllın «Aqsaq kıik»
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: S. Seıfýllın ómir joly men shyǵarmashylyǵyna tereńirek túsinik berý.
Tárbıeligi: Qoǵam qaıratkeriniń ómirin umytpaýǵa, elin, jerin súıýge, tabıǵatty qorǵaýǵa tárbıeleý.
Damytýshylyǵy: oqýshyny erkin sóıleýge, óz oıyn erkin jetkize bilýge úıretý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: S. Seıfýllın portreti, kitaptar jınaǵy, kıik
túrleriniń sýreti, kıik jaýlarynyń sýreti.
Sabaqtyń júrý barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
II. Úı tapsyrmasy.
Júz jasaǵan alyp aqyn J. Jabaev.
«Oı shaqyrý» strategıasy. Testpen jumys
1. Jambyl kim?
a) jazýshy
á) ǵalym
b) jyr alyby
v) sýretshi
2. Aqynnyń ustazy?
a) Buqar jyraý
á) Shortanbaı
b) Maılyqoja
v) Súıinbaı
3. Aqynnyń shyǵarmasyn tap?
a) «Qysqy jolda», «Saǵyndym»
á) «Dalada», «Ótegen batyr»
b) «Attandyrý», «Atanyń áldıi»
v) «Ótegen batyr», «Men kim?»
4. Aıtysqa túsken aqyndy kórset.
a) Álimqul, Qulmambet
á) Sary, Shernıaz
b) Álimqul, Maılyqoja
v) Shashýbaı, Dosqoja
5. Jambyldyń aqyndyq ataǵy kimmen aıtysqannan keıin shyǵady?
a) Álimqul
á) Qulmambet
b) Murataly
v) Qataǵan
«Er esimi - el esinde» taqyrybyna jazǵan esselerin tyńdaý.
III. Jańa sabaq.
5 nátıje
4 oınap oılaý
3 júıeli tanystyq
2 tereń tanystyq
1 bastapqy tanystyq
Olaı bolsa, jańa sabaǵymyzdy bastaıyq. Sabaǵymyzdy pıramıda qurý arqyly oı - órisimizdi oqýdan úırenýge, oınaýdan - oılaýǵa, ósýden jetilýge baǵyttaımyz.
Pıramıda 5 bólimnen turady. Ár bólimde birigip jumys jasaımyz. Tapsyrmany durys, naqty, tez oryndasaq, kelesi bólimge ótip, órlep otyramyz.
1.«Bastapqy tanystyq» kezeńi.
a) bul kezeńde aqynnyń ómirimen tolyǵyraq tanysamyz.
Hronologıalyq keste
1894j Qaraǵandy oblysy, Aqadyr aýdany, Qarashilik qystaýynda dúnıege kelgen
1905 - 1908j Nildidegi orys - qazaq mektebinde oqıdy.
1908 - 1910j Aqmoladaǵy bastaýysh prıhod mektebinde
1910 - 1913j Qalalyq ýchılıshede
1913 - 1916j Omby semınarıasyna qabyldanady
1916j Sileti - Buǵyly aýylynda mektep ashyp, muǵalimdik qyzmet atqardy
1917j Aqmolaǵa qonys aýdardy.«Asyǵyp tez attandyq»,«Kel jigitter» óleńderin jazady.
1918j 4 maýsymda tutqynǵa túsip, Ataman Annenkovtyń azap vagonynda qıyndyqtar keshedi.
1919j 3 sáýirde qashyp shyǵady.
1922j «Asaý tulpar» óleńder jınaǵy shyqty.
1926j Gúlbahram Batyrbekqyzyna úılenedi.
1930j Eńbek Qyzyl Tý ordenimen marapattalady.
1937j Jalǵan saıası jalamen tutqyndalyp, 1938j atý jazasyna ushyraıdy.
2. «Tereń tanystyq» kezeńi.
a) Bul kezeńde «Aqsaq kıik» óleńin mánerlep oqyp, maǵynasyn ashamyz.
Arqanyn Betpaq degen dalasy bar,
Betpaq shól oıly - qyrly panasy bar
Sol shólde el joq, kún joq ósip óngen
Jándiktiń kıik degen balasy bar.
1. Arqanyń Betpaq dalasyna geografıalyq karta arqyly túsindirý.
2. Kıiktiń dene turqy 109 - 130sm, salaǵy 25 - 40kg bolady. Kıik júgirgende jyldamdyǵy 70km/saǵ.
Kıiktiń tóli - quralaı.
Onyń múıizi, terisi asa baǵaly.
Osylaı etip, basqa da óleń shýmaqtaryn taldaımyz
3. «Júıeli tanystyq» kezeńi.
Óleńdi qurylysyna taldaý.
1.«Aqsaq kıik»
2. óleń
3. 9 shýmaq
4. 36 tarmaq
5. 3 býnaq
6. 11 - 12 býyn
7. qara óleń uıqasy
8. teńeý
Qap - qara eki kózi móldiregen,
Ádemi eki tanaý jelbiregen.
Eleńdep jas balasha jaltańdaıdy,
Jel túrtken jýsannan da seldiregen.
9. Bizge beımálim sózder:
Segiz kóshtik - uzyndyq ólshemi
Tańy - janýardyń sulý músini
Qos - shatyr, kúrke
Betege - shóp ataýy
Kıik - atalyq janýar
Bóken - analyq janýar
10. Óleń adamnyń tabıǵatqa degen qataldyǵy, meırimsizdigi.
4. «Oınap oılaý» kezeńi.
«Bes joldy óleń» ádisi.
1. Kıik
2. sulý, qundy
3. mekendeıdi, júgiredi, jaýtańdaıdy
4. Aq bóken - saharanyń botagózi
5. janýar
5. «nátıje» kezeńi.
Oqýshylar osy taqyrypty jetik túsinsek «Tabıǵatty qorǵaý - bizdiń paryzymyz» taqyrybyna esse jazaıyq.
VI. Sabaqty qorytyndylaý.
1. Kıik týraly jalpy maǵlumat
2. Kıik múıizinen ne jasalady.
3. Adamdar kıikti ne úshin atady?
VII. Úıge tapsyrma:
«Aqsaq kıik» óleńin mánerlep oqý, úzindi jattaý. Oqıǵaǵa baılanysty sýret salý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: S. Seıfýllın ómir joly men shyǵarmashylyǵyna tereńirek túsinik berý.
Tárbıeligi: Qoǵam qaıratkeriniń ómirin umytpaýǵa, elin, jerin súıýge, tabıǵatty qorǵaýǵa tárbıeleý.
Damytýshylyǵy: oqýshyny erkin sóıleýge, óz oıyn erkin jetkize bilýge úıretý.
Sabaqtyń túri: Jańa sabaq
Sabaqtyń ádisi: Túsindirý, suraq - jaýap
Sabaqtyń kórnekiligi: S. Seıfýllın portreti, kitaptar jınaǵy, kıik
túrleriniń sýreti, kıik jaýlarynyń sýreti.
Sabaqtyń júrý barysy:
I. Uıymdastyrý kezeńi.
Oqýshylardyń nazaryn sabaqqa aýdarý.
II. Úı tapsyrmasy.
Júz jasaǵan alyp aqyn J. Jabaev.
«Oı shaqyrý» strategıasy. Testpen jumys
1. Jambyl kim?
a) jazýshy
á) ǵalym
b) jyr alyby
v) sýretshi
2. Aqynnyń ustazy?
a) Buqar jyraý
á) Shortanbaı
b) Maılyqoja
v) Súıinbaı
3. Aqynnyń shyǵarmasyn tap?
a) «Qysqy jolda», «Saǵyndym»
á) «Dalada», «Ótegen batyr»
b) «Attandyrý», «Atanyń áldıi»
v) «Ótegen batyr», «Men kim?»
4. Aıtysqa túsken aqyndy kórset.
a) Álimqul, Qulmambet
á) Sary, Shernıaz
b) Álimqul, Maılyqoja
v) Shashýbaı, Dosqoja
5. Jambyldyń aqyndyq ataǵy kimmen aıtysqannan keıin shyǵady?
a) Álimqul
á) Qulmambet
b) Murataly
v) Qataǵan
«Er esimi - el esinde» taqyrybyna jazǵan esselerin tyńdaý.
III. Jańa sabaq.
5 nátıje
4 oınap oılaý
3 júıeli tanystyq
2 tereń tanystyq
1 bastapqy tanystyq
Olaı bolsa, jańa sabaǵymyzdy bastaıyq. Sabaǵymyzdy pıramıda qurý arqyly oı - órisimizdi oqýdan úırenýge, oınaýdan - oılaýǵa, ósýden jetilýge baǵyttaımyz.
Pıramıda 5 bólimnen turady. Ár bólimde birigip jumys jasaımyz. Tapsyrmany durys, naqty, tez oryndasaq, kelesi bólimge ótip, órlep otyramyz.
1.«Bastapqy tanystyq» kezeńi.
a) bul kezeńde aqynnyń ómirimen tolyǵyraq tanysamyz.
Hronologıalyq keste
1894j Qaraǵandy oblysy, Aqadyr aýdany, Qarashilik qystaýynda dúnıege kelgen
1905 - 1908j Nildidegi orys - qazaq mektebinde oqıdy.
1908 - 1910j Aqmoladaǵy bastaýysh prıhod mektebinde
1910 - 1913j Qalalyq ýchılıshede
1913 - 1916j Omby semınarıasyna qabyldanady
1916j Sileti - Buǵyly aýylynda mektep ashyp, muǵalimdik qyzmet atqardy
1917j Aqmolaǵa qonys aýdardy.«Asyǵyp tez attandyq»,«Kel jigitter» óleńderin jazady.
1918j 4 maýsymda tutqynǵa túsip, Ataman Annenkovtyń azap vagonynda qıyndyqtar keshedi.
1919j 3 sáýirde qashyp shyǵady.
1922j «Asaý tulpar» óleńder jınaǵy shyqty.
1926j Gúlbahram Batyrbekqyzyna úılenedi.
1930j Eńbek Qyzyl Tý ordenimen marapattalady.
1937j Jalǵan saıası jalamen tutqyndalyp, 1938j atý jazasyna ushyraıdy.
2. «Tereń tanystyq» kezeńi.
a) Bul kezeńde «Aqsaq kıik» óleńin mánerlep oqyp, maǵynasyn ashamyz.
Arqanyn Betpaq degen dalasy bar,
Betpaq shól oıly - qyrly panasy bar
Sol shólde el joq, kún joq ósip óngen
Jándiktiń kıik degen balasy bar.
1. Arqanyń Betpaq dalasyna geografıalyq karta arqyly túsindirý.
2. Kıiktiń dene turqy 109 - 130sm, salaǵy 25 - 40kg bolady. Kıik júgirgende jyldamdyǵy 70km/saǵ.
Kıiktiń tóli - quralaı.
Onyń múıizi, terisi asa baǵaly.
Osylaı etip, basqa da óleń shýmaqtaryn taldaımyz
3. «Júıeli tanystyq» kezeńi.
Óleńdi qurylysyna taldaý.
1.«Aqsaq kıik»
2. óleń
3. 9 shýmaq
4. 36 tarmaq
5. 3 býnaq
6. 11 - 12 býyn
7. qara óleń uıqasy
8. teńeý
Qap - qara eki kózi móldiregen,
Ádemi eki tanaý jelbiregen.
Eleńdep jas balasha jaltańdaıdy,
Jel túrtken jýsannan da seldiregen.
9. Bizge beımálim sózder:
Segiz kóshtik - uzyndyq ólshemi
Tańy - janýardyń sulý músini
Qos - shatyr, kúrke
Betege - shóp ataýy
Kıik - atalyq janýar
Bóken - analyq janýar
10. Óleń adamnyń tabıǵatqa degen qataldyǵy, meırimsizdigi.
4. «Oınap oılaý» kezeńi.
«Bes joldy óleń» ádisi.
1. Kıik
2. sulý, qundy
3. mekendeıdi, júgiredi, jaýtańdaıdy
4. Aq bóken - saharanyń botagózi
5. janýar
5. «nátıje» kezeńi.
Oqýshylar osy taqyrypty jetik túsinsek «Tabıǵatty qorǵaý - bizdiń paryzymyz» taqyrybyna esse jazaıyq.
VI. Sabaqty qorytyndylaý.
1. Kıik týraly jalpy maǵlumat
2. Kıik múıizinen ne jasalady.
3. Adamdar kıikti ne úshin atady?
VII. Úıge tapsyrma:
«Aqsaq kıik» óleńin mánerlep oqý, úzindi jattaý. Oqıǵaǵa baılanysty sýret salý.
You Might Also Like
-
Sabaqtyń taqyryby: Trıgonometrıalyq teńdeýlerdi sheshý ádisteri
