InfoHub Logo

Qaraǵandy qalasy
"№4 jalpy bilim beretin mektep-ınternaty" KMM
qazaq tili men ádebıet pániniń muǵalimi
Satjanova Gýlmıra Serıkovna

Sáken Seıfýllın qazaq mádenıeti men ádebıetiniń damýyna úlken úles qosty. Ol qazirgi qazaq ádebıetiniń negizin salýshy, aqyn jáne jazýshy, memleket qaıratkeri, bólshevıktik komýnıstik partıanyń kórnekti múshesi. Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń negizin qalaýshy. Ol keńestik bıliktiń, keńestik ádebıettiń negizin qalaýshylardyń biri boldy, sonymen birge óziniń ıdeıalary men halqyna árdaıym adal boldy.

Sáken Seıfýllın 45 jasqa deıin ómir súrdi, ol ómir men shyǵarmashylyqtyń basynda qaıtys boldy. Bul tulǵa qazaq ultynyń órkendeýi men gúldenýi úshin janyn bergen qazaq qaıratkerleriniń tobyna jatady.

HH ǵasyrdyń dáýiri kúrdeli jáne qaıshylyqty dáýir. Bul kezde kóptegen taǵdyrlar buzyldy, kóp qan tógildi. Biraq sol kezde ádebıette, mádenıette jáne tarıhta iz qaldyrǵan jarqyn talantty adamdar paıda boldy.

Sondaı talantty adamdardyń biri - Sáken Seıfýllın. 45 jyl ishinde ol kedeı otbasynan shyqqan bala kóp qıyn ómir joldy ótti. 14 jasynda ol úıden ketip, Aqmolaǵa, Omby muǵalimder semınarıasyna oqýǵa tústi. Sol kezden bastap óz halqynyń bostandyǵy ıdeıasynyń qurbany bolǵan, óz halqynyń bostandyǵy týraly armandaǵan. «Birlik» úıirmesiniń belsendi qatysýshysy boldy. Sáken Seıfýllın muǵalimder semınarıasyn bitirip, muǵalim bolyp jumys istedi. Sodan keıin ol bilim komısary bolyp saılanady, «Jas qazaq» jastar uıymyn basqarady. 1920 jyldary Sáken sol kezdegi ashtyqtyń saldaryn joıýǵa belsene qatysty.

Sákenniń esimi Qazaqstandaǵy qarjy júıesin, banktik jáne saqtandyrýdy uıymdastyrýmen, memlekettik qurylymdardyń, Petropavl-Kókshetaý temir jolynyń qurylýymen baılanysty. Halyq Komısarlary Keńesiniń otyrystarynda ol respýblıkada azamattyq avıasıany uıymdastyrý máselesin kóteredi. Ol Qazaqstandy mıftik «Samuryq» qusymen salystyryp, qanattaryna qondyrǵysy keldi.

Sáken qazaq halqynyń fólklory men mýzykalyq murasyn zertteýge zor úles qosty. Sáken Seıfýllın qazaq halqynyń 1000 ánin daıyndap  basyp shyǵardy. 1925 jyly onyń tikeleı qatysýymen Oralda alǵashqy qazaq mektebi ashyldy, onda jalpy bilim beretin pándermen qatar shahmat oıynynyń negizderi joǵary deńgeıde oqytyldy.

Sáken Seıfýllın bilim oshaqtaryn, ýnıversıtetterdi basqardy, jýrnaldar shyǵardy, óleńder jazdy, «Álbatros», «Kókshetaý» poemalaryn, proza, «Tiken jol» avtobıografıalyq roman jazdy. Onyń shyǵarmashylyǵy óte alýan túrli.

1937 jyly tutqyndaýshylar tolqyny búkil qazaq elge kóterildi. 24 qyrkúıekte olar Sáken Seıfýllınge kelip,  uryp-soǵyp, tisterin syndyryp, aıyptady. 1938 jyly aqpan aıynda úkim shyǵarylyp, sáýir aıynda oryndaldy. Kóptegen jyldardan keıin ádilettilik jeńip, Sáken Seıfýllınniń  jaqsy aty qaıtaryldy. Qazir bilim oshaqtary, teatrlar, kósheler Sáken Seıfýllınniń esimimen atalady. Ol - qazaqstandyq klasık, jazýshy. Onyń aty máńgi esimizde bolsyn. Ol óz Otanyn, jerin jáne halqyn qatty jaqsy kórgen adam.

«Rýhanı Jáńgyrý» baǵdarlamasyn júzege asyrý aıasynda elimizdiń ár buryshynda qazaq ádebıetiniń klassıgi, belgili memleket jáne qoǵam qaıratkeri Sáken Seıfýllınniń 125 jyldyǵyna arnalǵan is-sharalar ótkizilip jatyr. Mektepte biz oqýshylardy Sáken Seıfýllınniń ómiri men shyǵarmashylyǵymen tanystyramyz, dóńgelek ústelder, kitap kórmelerin ótkizemiz. Bizdiń mekteptiń oqýshylary Saken Seıfýllınge arnalǵan ádebı keshke belsendi qatysty, onda jazýshynyń shyǵarmalarynan úzindiler jatqa oqydy.

Bizdiń urpaqtarymyz, balalarymyz óz batyrlarymen, halqymyzdyń bostandyǵy týraly armandaǵan uly adam, jazýshy jáne revolúsıonermen maqtana bilýi kerek. Ol óz halqynyń bilimdi jáne mádenıetti bolǵanyn qalady. Sáken Seıfýllınniń armany oryndaldy dep oılaımyn, óıtkeni bizdiń balalarymyz erkin bilim alýǵa, óz oılaryn erkin jetkizýge múmkindikteri bar. Olarǵa bilim alý úshin alysqa barýdyń qajeti joq. Bizdiń jastardyń bilim alýy úshin barlyq jaǵdaı jasalǵan. Qazirgi jastar bilimdi, jan – jaqty, daryndy, óıtkeni olar Saken Seıfýllıniń shyǵarmalaryn oqý arqyly kóp bilim alady.

Sáken Seıfýllın óz Otanyn, elin súıgen naǵyz erjúrek azamat bolǵan. Biz Sáken Seıfýlınniń esimin eshqashan umytpaımyz. Sáken Seıfýllındi máńgi este saqtaımyz!

---