InfoHub Logo

Qaraǵandy oblysy, Jańaarqa aýdany,
Bıdaıyq jalpy orta bilim beretin mektebiniń
AÁD pániniń oqytýshy - uıymdastyrýshy
Qaırat Orynbaıuly Jalmaǵanbetov

Sabaqtyń taqyryby: Sap jáne olardy basqarý
Sabaqtyń maqsaty:
1. Oqýshylarǵa sap jáne onyń elementterin, sapqa turý aldyndaǵy jáne saptaǵy áskerı qyzmetshiniń mindetterimen tanystyrý.
2. Áskerı qyzmetshilerdiń sap aldyndaǵy mindetterine jatatyn alǵashqy baspaldaqtaryn oqýshylar boıyna damytý.
3. Áskerı symbattylyqqa, áskerı ádeptilik pen tártipke tárbıeleý.
Sabaqtyń ádisi: túsindirý, kórsetý.
Kórnekiligi: áskerı sherýden kórinis, slaıdtar, sózjumbaq, kartochka, ınteraktıvti taqta
Sabaqtyń barysy: Kirispe bólim.
I. Uıymdastyrý kezeńi:
- vzvod komandıri sapqa turǵyzyp, áskerı oqytýshyǵa raport beredi;
- sálemdesý, synyptyń nazarlaryn sabaqqa aýdarý.

II. Ótkendi qaıtalaý
- Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik táýelsizdikke ıe bolý tarıhyn qysqasha aıtyp berińder.
- Egemen Qazaqstannyń damý baǵdary qandaı?

III. Jańa sabaq
Negizgi bólim
a) Sabaqtyń taqyrybyn jáne maqsatyn habarlaý.
Jospary:
1. Sap jáne onyń elementteri.
2. Aldyn ala beriletin jáne oryndalatyn pármender.
3. Saptaǵy áskerı qyzmetshiniń sapqa turar aldyndaǵy jáne saptaǵy mindetteri. 4. Sálemdesýge ornynda turyp jaýap berý.
1) Sap jáne onyń elementteri
Sap - áskerı qyzmetshilerdiń, bólimshelerdiń jáne bólimderdiń Jarǵymen belgilengen ózara is - qımyl jasaýlary úshin jaıaý tártiptegi ornalasýy.
á) Sap birneshe elementterden turady.
Qatar – qatarda belgilengen bir syzyq boıynda áskerı qyzmetshilerdiń bireýi ekinshisiniń qasynda ornalasqan sap.
Mashınalar jelisi - mashınalardyń bireýi ekinshisiniń qasynda bir syzyq boıynda ornalasýy.
Qaptal – saptyń oń (sol) jaq sheti. Burylys jasaǵan kezde sap qaptaldarynyń attary ózgermeıdi.
Mańdaıshep – saptyń áskerı qyzmetshiler tike qarap turǵan jaǵy.
Saptyń tyl jaǵy – mańdaıshep jaǵyna qarama - qarsy jaq.
Aralyq – mańdaıshep boıynsha áskerı qyzmetshilerdiń, bólimshelerdiń, bólimderdiń arasyndaǵy aralyq.
Sap eni – qaptaldar arasyndaǵy qashyqtyq.
Saptyń uzyndyǵy – saptyń birinshi qatarynan saptyń sońǵy qataryna deıingi aralyq.
Lek - áskerı qyzmetshiler bir - biriniń tý syrtynda jarǵymen nemese komandır belgilegen araqashyqtyqta ornalasqan sap.
Baǵyttaýshy – kórsetilgen baǵyttaǵy birinshi júrip kele jatqan áskerı qyzmetshi.
2) Aldyn ala beriletin jáne oryndalatyn pármender.
Sapty basqarý daýyspen, belgilermen komandır beretin pármendermen jáne buıryq berýmen júzege asyrylady.

Pármender
↓
•Aldyn ala beriletin pármender saptaǵylar komandırdiń olardan qandaı
áreketterdi talap etip turǵanyn shuǵyl jáne naqty oryndaý. qajet.
• Oryndalatyn pármender
Oryndalatyn pármenderdi túsinýi úshin nyq, qatty jáne sozylmaly daýyspen beriledi
Pármender berilgende, saptaǵy áskerı qyzmetshiler saptyq turysty qabyldaıdy, al saptan tys bolsa, bastyq jaqqa burylady da, saptyq turysty qabyldaıdy.
3) Sapqa turý aldyndaǵy jáne saptaǵy áskerı qyzmetshiniń mindetteri.
Áskerı qyzmetshi:
- óziniń qarýynyń, jeke qorǵanys quraldarynyń, bekinis qural - saımandarynyń, nysandy kıimderiniń jáne jabdyǵynyń jaramdylyǵyn tekserýge;
- nysandy kıimderin uqypty retteýge, jabdyqtardy durys kıýge jáne jóndeýge, anyqtalǵan kemshilikterdi joıý úshin joldasyna kómektesýge;
- saptaǵy óz ornyn bilýge, oǵan jyldam jáne ábigersiz turýǵa, qozǵalys kezinde túzelimdi, belgilengen aralyq pen araqashyqtyqty saqtaýǵa, qaýipsizdik talaptaryn oryndaýǵa, saptan ruqsatsyz shyqpaýǵa;
- sapta ruqsatsyz sóılespeýge, temeki tartpaýǵa, komandırdiń buıryqtary men pármenderine yqylaspen nazar aýdarýǵa, jyldam jáne naqty, basqalarǵa bóget jasamastan oryndaýǵa;
- buıryqtardy, pármenderdi burmalamaı, qatty jáne naqty ótkizýge mindetti.
4) Sálemdesýge ornynda turyp jaýap berý.
Aǵa shendiniń «Sálemetsizder me, oqýshy myrzalar», «Qosh bolyńyzdar, oqýshy myrzalar» degende saptaǵy nemese saptan tys turǵan barlyq áskerı qyzmetshiler: «Sálemetsiz be, aǵa leıtenant myrza», «Qosh bolyńyz, aǵa leıtenant myrza» dep jaýap qatady.