InfoHub Logo

Dúnıetaný
Sabaqtyń taqyryby: Saqtandyrǵysh reń
Sabaqtyń maqsaty: 1) Ótken sabaqpen baılanystyra otyryp, jańa sabaqty túsindirý; oqýshylardyń reńder týraly bilimderin keńeıtip, saqtandyrǵysh reń jaıly túsinikterin qalyptastyrý;
2) Oqýshylardyń oı - óristerin, bilimderin keńeıtý; qyzyǵýshylyn, belsendiligin arttyrý; logıkalyq oılaý qabiletterin damytý.
3) Tabıǵatty súıýge, janýarlardyi qorǵaýǵa, ózara syılastyqqa, tabıǵat qubylmalyǵyn sezinip, óz boıylarynda qalyptastyrýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń túri: dástúrli, oıyn elementteri paıdalanyldy.
Sabaqtyń tıpi: aralas sabaq.
Ádisteri: áńgimelesý, túsindirý, ıllústratıvti - kórnekilik, oıyn, ındýktıvti, dedýktıvti, yntalandyrý, madaqtaý, toptastyrý,
Formasy: jeke, jappaı
Pánaralyq baılanys: bıologıa, geografıa, beıneleý óneri.
Kórnekiligi: janýarlar sýretteri, oıynǵa qajet sýretter, qıma qaǵazdar
Kezeńderi
Ótý barysy
Uıymdastyrý kezeńi
Kóńil - kúıleriń qalaı?
Endeshe sabaǵymyzdy jumbaq sheshýden bastaıyq.
Psıhologıalyq daıyndyq
Saýyttan myqty shapany,
Jándiktiń naǵyz shabany. (tasbaqa)
Kishkentaı ǵana boıy bar,
Aınaldyryp kıgen tony bar. (qozy)
Dalada júr shapqylap,
Keremet tym saq qulaq.
Otyrmaıdy, tura almaıdy,
Túzý jolda burańdaıdy. (jylan)
Tek esekten basqada,
Oǵan uqsar joq qulaq. (qoıan)
Bireýge naıza túıreıdi,
Ózi de sodan kúıreıdi. (ara)

İİ. Ótken sabaqty tekserý
Úıge qandaı tapsyrma berildi?
Baıqatpaıtyn reńder degenimiz ne?
Baıqatpaıtyn reńder qandaı janýarlarda bolady?
Al jándiktermen kimder qorektenedi?
Baıqatpaıtyn reńderdiń jándikter úshin mańyzy qandaı?
Baıqatpaıtyn reńdi basqasha qalaı ataıdy? (búrkenish reń)
Kóbelekter jaýlarynan qalaı qorǵanady?
Al shegirtkeler she?
Kókshegirtke nelikten kók shóp tektes bolady?
Sonymen búrkenish reńniń jándikter úshin mańyzy qandaı?

İİİ. Jańa sabaq daıyndyq
Búrkenish reńdi kókshegirtke men kóbelekterdiń jaýynan qorǵanǵanda paıdalanady. Mysaly, kókshegirtkeniń túsi shópten aınymaıdy, sondyqtan ol shóptiń arasynda tyǵylyp qalǵanda kórinbeıdi, kóbelek te japyraqtan aınymaı qalady. Iaǵnı olar búrkenip alyp, jaýyna baıqalmaı, osylaısha tiri qalady.
Yzyldaq qarashybyn qaýipti sezgen kezde, kenetten túrlenip, ústi túkti bolyp, kádimgi aradan aýmaı torsıyp shyǵa keledi. Qus ony ara eken dep, shaǵyp alar degen qaýippen jolamaıdy. Yzyldaq qarashybynnyń bul qasıeti – qorǵanysh reń dep atalady. Olar osy qasıeti arqasynda ózderin jaýlarynan qorǵap qalady. Al qanqyzdyń beıimdiligi – saqtandyrǵysh reń dep atalady. Qanqyz ózi qyp - qyzyl. Biraq ol jaýynan jasyrynbaıdy. Sebebi qanqyzdyń denesinde tıgen kezde kúıdiretin suıyq zat bolady. Ol ony qaýip tóngen kezde ǵana shyǵarady. Aýzyn kúıdirgendikten qustar qanqyzdan aýlaq júredi eken. Mine osylaısha jándikter óz jaýlarynan qorǵanady.
Dáptermen jumys
● Beıimdilik
↓
♦ Búrkenish reńi → Jándiktiń túsiniń topyraq, shóp, gúlge uqsap, jasyrynyp qalý. Mysaly: shegirtke, kóbelek.
♦ Saqtandyrǵysh reń → Denesinen bir nárse bólý arqyly jaýynan saqtaný. Mysaly: qanqyz
♦ Qorǵanysh reń → Basqa bir qaýipti janýarǵa elekteý arqyly jaýyn qorqytý. Mysaly: qarashybyn

«Bıik shyń» oıyny
Al endi balalar, bir oıyn oınaıyq. Bul oıynnyń aty «Bıik shyń». Bulaı atalýynyń sebebi biz myna Asan degen balaǵa baspaldaqtarmen joǵary kóterilip, eń bıigindegi úıine barýyna kómektesýimiz kerek. Qánekeı kómektesemiz be?
Ol úshin ár baspaldaqqa kóterilgen saıyn suraqtarǵa jaýap beremiz.
1) Jándikterdiń tiri qalýyna ne kómektesedi? (beıimdilik)
2) Kóbelekterde qandaı beıimdilik bar?
3) Al shegirtkeler nege beıimdelgen?
4) Shegirtke men kóbelektiń beıimdiligin ne dep ataımyz? (búrkenish reńi)
5) Qarashybyn jaýynan qalaı aman qalady?
6) Qarashybynnyń beıimdiligin ne dep ataıdy? (qorǵanyshtyq reń)
7) Saqtańdyrǵysh reń degenimiz ne?

İÚ. Jańa sabaq
Sender bilesińder me? Bundaı beıimdilikter ańǵa da, tipti qusqa da qajet eken. Olar qorshaǵan ortasyna beıimdelý arqyly jaýynan qorǵanady úshin nemese jemin aýlap jeıdi. Mysaly, jolbarysty bilesińder me? Ol qaıda tirshilik etedi?
Aǵashtardyń jińishke butaqtarynyń kóleńkesi men olardyń arasynan túsetin kún sáýlesimen orman ishi jolaq, tarǵyl tústi bolyp turady. Al jolbarystyń túsi qandaı bolady? Ia, jolbarystyń túsi orman arasyndaǵy túspen uqsas, sondyqtan ony baıqaý qıyn. Al jemtigi jaqyndaǵanda jolbarys atyp shyǵyp ony ustap alady. Sonda tarǵyl reń – jolbarystyń ormandy jerde jaqsy tirshilik etýi úshin qajet beıimdilik. Jolbarystyń bul beıimdiligi nelikten búrkenýshi reń dep atalady?

«Oılan tap» oıyny
Jaqsy, endi taǵy bir oıyn oınaıyq. «oılan tap» dep atalatyn bul oıynda sender myna sandyqshanyń ishinen bir seretti tańdap alasyńdar da, ol sýrettegi janýardyń óz jaýynan qalaı qorǵanatynyn túsindiresińder.
1) Aq qoıan;
2) Hamelıon;
3) Japyraqtektes kóbelek;
4) Butaqqa uqsas jándik;
5) Áýpildek;
6) Kirpi.
Qyzyqty málimetter
Balalar, sender bilesińder me?
1) Skýns degen janýar jaýlaryn óziniń jaǵymsyz ıisimen qorqytqan. Ol qaýip sezgen kezde, jaman ıis shyǵarady eken. Onyń ıisiniń sasyqtyǵy sondaı, eger adamǵa juqsa, onyń ketirý óte qıyn. Ony áreń hlormen jýyp qana ketiredi eken.
2) Al ushardyń aldyńǵy jáne artqy aıaqtarynyń arasynda teri qatparlary ornalasqan. Eger ol osy qatparlardy jazyp ushsa, ushaq - kilemnen esh ózgeshiligi bolmaıdy. Al quıryǵyn ol burýǵa qoldanady.
3) Shegirtkeshi degen qus basqa qustar sıaqty aǵashqa kóldeneń otyrmaıdy. Aǵash uzyndyǵyna qaraı jabysyp qonady. Ony aǵash túsinen aıyrý qıyn.

Úİ. Bekitý.
Sonymen Jándikterdiń tiri qalýyna ne kómektesedi? (beıimdilik)
Beıimdelý degenimiz ne?
Beıimdelýdiń qandaı túrleri bar?
Saqtańdyrǵysh reń degenimiz ne?
Qorǵanysh reńi degenimiz ne?
Búrkenish reńi degenimiz ne?
Qandaı janýarlar saqtandyrǵysh reńin qoldanady?
Búrkenish reńin qandaı ańdar paıdalanady?
Oqýshylardy baǵalaý

Úİİ. Baǵalaý.
Úİİ. Úı tapsyrmasy.
Balalar, úıge «saqtandyrǵysh reńdi» oqyp kelý jáne úsh qatar boıynsha
1 - qatar: skýns
2 - qatar: ushar
3 - qatar: shegirtkeshi týraly qosymsha málimet ensıklopedıadan izdestirip, jazyp alyp kelesińder.
Qorytyndy: Óte jaqsy balalar, osymen sabaǵymyz aıaǵyna jetti.
Senderge sabaq unady ma?
Maǵan da óte unady. Men senderge óte rızamyn.
Búgingi sabaq úshin senderge úlken rahmet.
Osymen sabaq aıaqtaldy.