InfoHub Logo

Esik ashylǵan boıda temekiniń ıisi lap qoıdy. Esik kózindegi qyz bularǵa keshki saǵat onda shoý-baǵdarlama bolatynyn aıtty.

— Estrada juldyzdary óner kórsetedi, fýrshet, búgin sarymsaq soýsy quıylǵan ulý eti beriledi!Al, dress-kod... sporttyq kıim kıip kelmeseńiz boldy — dep jymıǵanda oń jaq betiniń ushynda shuńqyr paıda boldy. Onysy qyzdy odan saıyn sulýlandyra túsedi.

Qasyndaǵy eki jigitpen birge ońǵa qaraı burylyp  fıshka satyp alǵan Asylbek qaı jaqqa qararyn bilmedi, mundaǵy kózdi arbaıtyn ınterer, jaltyraǵan eden, jaltyldaǵan shamdar onyń kózin ár jaqqa qaraı ala qashady. Birinshi qabatta slot-avtomattar men bul dámin tatyp kórmegen sharaptyń neshe atasy tabylatyn bar ornalasqan. Asylbek oıyn ústelin áýeli bir jarty saǵattaı baqylap turdy, kóp ótpeı óziniń de oınaýǵa qushtarlyǵy oıandy. Basynda túsinbeı oınap, utyla bastap, artynsha oıynnyń myn san ıirimderine boılaı berdi. Jelke tusynan tónip, ózine jankúıer bolyp turǵan top munyń delebesin qozdyra tústi me, nemene... Jańa bastaǵandar utady degendi estigeni bar-dy. Al endi bar ǵoı, óziniń fıshkasyn bir sanǵa qoıyp jáne sol boıda qoly shyǵyp,  ornyna 36 fıshkanyń baılamyn alǵan kezde bar emes pe... týra áıeli ul tapqandaı esi shyǵa qýandy. Óziniń alǵashqy utysyna ózgelerdiń de qýanǵanyn kórdi. Mundaǵy adamdar bireýdiń qýanyshyn da ózinikindeı qabyldaıdy eken ǵoı, oǵan qalaı eljiremeısiń! Asylbek osy keshte 700 dollar utty. Baqandaı 700 dollar! Eki ezýi eki qulaǵyna ilinip, dostarymen  toılap jatqan kezde de óziniń oıyn týraly oılap kete bergenin ańdamady. «Osylaı utyp tursań, erte turyp jumysqa barýdyń, aıdyń aıaǵynda beriletin mardymsyz aılyǵyńdy kútýdiń ne qajeti bar? Bir keshte 700 dollar, keremet emes pe»!

Erteńinde «ǵajaıyp mekenge» taǵy keldi. Kirýge 100 dollar tóleıtini Asylbekti shoshytpady, mundaı jerde ústel az bolatynyn biledi, eger qajet bolsa qosymsha oıyn ústelin de ashatynyn keshe kelgende shamalaǵan. Qymbat sharaptar tizilgen bary da tartymdy, barmeni de sypaıy, krýpe qyzdar men daıashylardyń shash úlgileri, tipti ústerine sepken átiriniń ıisine deıin kóńilin kóterdi. Al, keshe mázirge berilgen sarymsaq soýsy qosylǵan ulý eti degeniń shynymen de dámi erekshe, jeńsik as eken. Osykúni baılardyń áıelderiniń muhıttan ulý aldyryp, odan bólingen shyryshpen betin tazalap, jasaratyny týraly kelinsheginen estigeni de bar.

— Bul ózi shynymen de ulýdyń eti me, ulýdy jeıtinin bilmeýshi edim — dedi qasyndaǵy serigine, sony bilmegenine qysylǵan keıippen.

— Op-pa, ulýdy jep kórmediń be? Bul degen naǵyz delıkates qoı! Ony qymbat restorandarda beredi. Qymbat bolady! — dep suq saýsaǵyn joǵary kóterdi serigi.

— Aıtpaqshy, — dedi  maqtanshaqtaý adamnyń ádetimen mańyzdana qalǵan serigi sózin jalǵap, — óz basym kelgen saıyn ulý etine tapsyrys berem, ulý etinde holesterın múldem bolmaıdy, paıdaly nárseden aqsha aıamaý kerek!.

***

— Asylbek, búgin jumystan shyqqan boıda úıge keletin shyǵarsyń, neshe kún boldy, kórýden qaldyq, komandırovkań bitpeıdi eken — dedi kelinshegi sharshańqy júzben. — Keshe papa birneshe ret telefon shalyp seni ala almapty, men qansha ret qońyraýlattym, telefondy nege almaısyń?   

— Mende ne sharýalaryń bar? Sonsha izdep...

— Túsinbedik. Kelinshegi buǵan suraýly júzben qarap qaldy.

— Papań izdese jalǵyz balasysyń, men izdesem kúıeýim emessiń be?

— Aıtpaqshy, úıdiń jóndeý jumysyna alǵan kredıtti tóleý kerek. Aılyǵymdy shkaftaǵy sur pıjaktyń qaltasyna saldym. Papaǵa habarlasýdy umytpa, keshke balany balabaqshadan alarsyń, bizge mektepte jınalys bolady, — dedi taǵy kelinshegi shyǵyp bara jatyp.

— Sen bala telefon kótermeıtin bolǵanbysyń? — dedi ákesi  telefonnyń ar jaǵynan.

— Qolym tımeı júr, jumys kóp. Kesh qaıtyp júrmin. (Óziniń jumysqa barmaǵanyn oılaǵanda beti dý etkendeı boldy. Telefonnan bet-júzińniń kórinbeıtini de jaqsy).

— Úkimettiń jumysy sol ǵoı. Bir qaǵazdy ustap alyp keshke deıin ári-beri sabylyp júretin shyǵarsyńdar. Baıaǵy sharýa ǵoı meniki, ótkende anaý reseılik fırmaǵa taýarǵa tapsyrys bergenbiz, endi aqshasyn jiberý kerek, sen qolyńdy bosatyp sonymen aınalys — dedi ákesi.

— Túsindim, pap.

Shaǵyn dúken ashyp kúnkóris jasap júrgen ákesi osykúngi on-laın tólem jasaýdy onsha túsinińkiremeıtin bolǵasyn, ondaı sharýalardy munyń ózine tapsyratyn. Asylbek úshin bul tipti de bas qatyratyn sharýa emes. Ol kóliginiń aınasyn súrtkishtep turyp, búgin jumysqa barsam ba, barmasam ba dep oılady. Eger bastyǵyna baryp osynsha kún jumysta bolmaǵanynyń sebebi bolarlyq bir jaǵdaı aıtsa, múmkin, keshirim jasar, sosyn eshteńe bolmaǵandaı jumysyna qaıta kirise bermeı me. Bir sát ózi jumys isteıtin memlekettik menshik departamentindegi birneshe jigitten aqsha qaryz alǵany esine túsip, kelinshegi qaldyrǵan aqshadan qaıyrsam ba eken degendi de oılady, al, biraq, kredıtti qalaı tóleıdi? Óziniń osy aıdaǵy aılyǵyn keshe  oıynǵa salǵanyn kelinshegi áli bilmeıdi. Keshegi kúndi esine aldy, qolyna qomaqty somany ustap turyp, «aqsha birneshe mınýttar ishinde jeńil keletin bolsa, ıt bolyp jumys jasap nem bar» dep te oılap úlgergen. «Ákem sekildi ómir boıy qarapaıym keńse qyzmetkeri bolýǵa da, zeınetke shyqqasyn shaǵyn dúken ashyp, demalys kórmeı jumys isteýge de onsyz da úlgeremin ǵoı» dep oılaǵan jigit óz ishinde qazirden aq belgili bolyp turǵan sol soqpaqqa túskisi kelmeıtinin uqty. Dál qazir ol úshin utys kombınasıasyn tabýdan asqan rahat joqtaı.

Asylbek eki kvartal asyp baryp, kóligin basqa baǵytqa burdy.

***

Bul jerde tereze kire beriste jáne shyǵa beriste ǵana, al ishte terezege uqsaıtyn eshteńe baıqalmaıdy. Bul jerde oıynshyǵa syrtqy álemdi umyttyrý úshin bar amal jasalǵany anyq. Baıaý shyqqan mýzyka, sırena daýsy kerek pe, syńǵyrlaǵan, shyldyrlaǵan, avtomattar sıgnaly deısiz be, oıyn avtomattarynan shyqqan dybystardyń ózi-aq eliktiretin. Úlken zal ishin álsin áli «Utys! Ýra! Utys!» degen daýystar kernep ketetin de, bul tipti osy jerdegi bar oıynshy utys alyp jatqandaı áser etip, qarap otyrǵan adamnyń óziniń alaqany qyshyp, arqasy jybyrlaı bastaıtyn. Kimniń utqysy kelmeıdi deısiz? Avtomattardyń ózi kóńildi qońyraý únimen oıynshyny baýrap, «ekshenge» qosylýǵa shaqyryp, aınaladaǵy eldiń bárine utys shyǵyp baqytty bolyp jatqan kezde ala-bóle jalǵyz ózińniń qara basyp utylyp, qaradan qarap baqytsyz bolyp qalýyń tipti qısynsyz kórinetin. Buǵan deıin pokerdiń oıyn stadıalarynan, kesh degennen habary joq Asylbek sıaqtylar bar yqylasy, ynta-zeıini ózinen-ózi gıpnozdalǵandaı aldyndaǵy qumary men qyzyǵyna aýǵanda ýaqyttyń qaı mezgil ekenin de aıyrmaıtyn. Áıteýir, neshe bir jarqyl-jurqyl ǵalamattyń bári tabylǵanda, kazınonyń qabyrǵasynda saǵattyń bolmaýy syrtta budan bólek ómir bar ekenin, saǵat tili jyljyǵan saıyn tań atyp, kesh batyp, mezgil almasyp jataryn oıynshylardyń esine salmaýdy oılaǵany. Qaıda qarasań da jarqyrap, álsin-álsin tazalyq jumystary jasalyp jatatyn, oıynshylar tazalyqshylardy kórmese de osynaý tazalyq pen qamqorlyq olarǵa shesheleriniń qamqor alaqanyn eske salatyn. Bul jerdiń jaryǵy da janǵa jaıly, kózdi shaǵylystyryp shaqyraıyp turmaıdy, jaryq ótkir bolsa adam jatyrqar edi, al mundaǵy sıqyrly sham janyńdy jaılandyryp, kresloǵa arqańdy súıep, rahatty ǵana sezinýge shaqyrady. Ony aıtasyz, aıaq astyndaǵy kilemdegi ashyq tústi órnekter, aıqush-uıqysh, shym-shytyryq syzyqtar, jumbaq sekildi tańbalar mıdy arbap, kózdi tynyshtandyratyndaı. Qabyrǵalardyń qyzyl túske boıalýy ózińdi senimdi qorǵan ishinde júrgendeı sezindirer.  Osy qorǵannyń ishinde júrip, Asylbek «kelinshegim kredıt tóle dep qaldyrǵan aqshanyń shetinen azdap alyp oınasam, sosyn odan da kóp aqsha utsam jetpeı turǵanyn ornyna qaıta salyp qoımaımyn ba, tipti eshkim baıqamaı da qalady» degendi oılady. «Búgin tólemesem, erteń tólemeımin be, bank kúte turady». Osy oıy onyń kibirtiktep turǵan adymyn ashyp, jel bergendeı bolyp, ózinen-ózi jelpinip, oıynǵa kirisip ketti. Terezeni de, saǵatty da qoıshy, Asylbekke onyń qajeti shamaly, dál qazir oǵan «eshteńe jasamaı-aq aqsha utyp ala bersem» degen tilegi oılanyp jatýǵa da, oılap baryp sheshim qabyldaýǵa da erik berer emes. Bastapqyda jeńiske jetem dep  únemi qyzylǵa basatyn edi, áýeli bir fıshka, utylyp 2 fıshka, taǵy utylyp 4, 8, 16, 32 dep kete berdi. Birazdan soń Asylbek naqty bir sandy tańdaýdyń qajeti joǵyn túsindi, mysaly 14 sanyn tańdasa, onyń dál sol sanǵa túsetin-túspeıtini belgisiz edi. Endi bastapqydaı qyzyl men qaraǵa basýdy da doǵardy, bul ádis oıynshynyń aqshasy tez taýsylyp qalýyna jasaǵan amal ekenin uqqandaı boldy. «Elý de elý» qaǵıdasy kúdigin eselep, tózimin sarqatyndaı. Asylbek endigi jerde birden bes fıshka qoıyp, alty sannan turatyn bes blokty jaýyp tastap úırendi.

***

«Komandırovkaǵa kettim» dep úıden shyǵyp, osy jerge kelgeli kúndiz be, tún be, aıyrýdan qalǵan basy ózinen-ózi aınalǵandaı boldy. «Bul jerge endi qaıtyp kelmeımin» dep kijindi ishteı áldekimge. Birtúrli ishi ashyǵandaı ma... Kelinsheginiń aılyǵyn túgel uttyryp jiberem dep ózi de oılamaǵan. «Qalaı boldy ózi? Biraq, ózderi áldeqandaı qylǵanymen, muǵalimniń aılyǵy ózi de mardymsyz edi ǵoı, bir aınalymǵa da jetpeı qaldy emes pe?» dep jubatty birese ózin. Eger dál qazir kazınodan ketip qalsa, shynymen de oralmaýy múmkin sekildi. «Ketý kerek»!

Tas-túıin bolyp, ózinen-ózi qataıyp, shyǵar esikke bettegen. Qudaı-aý, bul kazıno degenniń josparyn syzatyndar birdeńe shegip ala ma, nemene, labırınt sekildi bir burylystan soń bir burylys, bir qýystan soń bir aınalma, bir júrip ótken jolyńdy keri aınalsań taba almaısyń, naǵyz bas qatyrǵysh, Asylbek shyǵa almaı kóp júrdi, tolyp turǵan avtomat pen oıyn ústelderi onyń jolyn bógeı berdi. Osy avtomattar turǵan jerde shyǵatyn esik bar ekenin biletin, biraq, dál qaısy avtomattyń qasynda ekenin esine túsire almady. Mundaǵy dızaınnyń bas aınaldyrar ereksheligi men sándi ıntereri kózin de, kóńilin de arbaı berdi. Eger oıynshy áldebir ájetin óteý kerek bolsa, ne oıyn arasynda qaryn jubatýdy oılasa, mindetti túrde kazınonyń túkpirine barý kerek bolady, al, qaıtar jolda búkil kazınony aralap, qyzyl-jasyl dúnıege kóz sýaryp qaıtady. Budan keıin oıynshynyń ózi sáttilikke bir qadam jaqyndap turyp osy bir esti alatyn ǵajaıyp mekendi tastap kete almas. Bul jerge kelgen adam óziniń qumarlyǵy arqyly kazınony kól-kósir paıdaǵa qaldyryp jatqanyn baıqamaıtyn da. Sol uzyn-shubaq avtomattarǵa tura qalyp ta oınaı beretinder jeńis pen utysqa bir qadam jaqyndap turatynyn mıynan shyǵarmaıdy. «Blekdjegke» esi ketken qumarpaz qaıta-qaıta dılerden quttyqtaý alǵan saıyn tóbesi kókti áne-mine tireıtindeı, sóıtip óziniń qaltasy juqarǵan ústine juqaryp bara jatqanyn baıqamaıtyn. Mundaı da bolady eken aý, onyń aıaǵy ózine baǵynbaı, avtomatqa qaraı attap barady. Salǵannan qoly shyqty, bolmashy bolsa da osynyń ózi qumarpazdyń dámesin zoraıta berdi. Tap qazir Asylbek úshin utys kombınasıasyn tabýdan asqan rahat is joq. Oqýshy kezinde de ákesi men sheshesi kúnuzaq jumysta bolǵan kezde jalǵyz ul óziniń qajetine dep berilgen aqshany alyp kompúter klýbyna asyǵatyn. Ol aqshany salyp, oıyn parametrlerin berip, taǵy bir stavka jasady. Biraq, kompúterdiń «júregindegi» chıp oǵan eshteńe utpaǵanyn kórsetkende Asylbek qaıtadan qolyn qaltasyna apardy. Bylǵary ámıanda bankomat kartalary men lıft kartasy ǵana qalǵan edi.

Alǵashqy kúnderi oıyn qyza kelgende óziniń erkin bıleı almaıtyndyǵynan eptep ish jıǵanymen, bul kúrdeli, túsiniksiz sezimi uzaqqa sozylmady, azdan soń óz ishindegi menmenshildigi jeńip, tipti ózin-ózi joǵary baǵalaǵan, óz isine kóńili tolǵan maqtanysh sezimi ulǵaıyp, áldebir essiz qumarlyq  basty aınaldyrar sıqyrymen onyń janyn tutqyndaı berdi. Osylaısha qumarlyqtyń uıytqymaly óktem qushaǵyna jutyldy, utsa burynǵydaı masaıramaıtyn boldy, utylsa túńilmeıdi, oıynhanaǵa barý, sarymsaq soýsy qosylǵan ulý etiniń dámin tatý ózi úshin buljymas mindet sekildi, ol óziniń jańa ádetinen arylýǵa, ony jeńýge erindi. Aqyr aıaǵynda bul Asylbektiń ómir súrip júrgeniniń belgisindeı bolyp qaldy, qaryz alyp, óz aqshasyn ózi urlap, ákesinen, áıelinen jyryp, qaqshyp ketken aqshany oıynǵa salýdy ar kórmeıtin boldy.

***

Bul áli Las-Vegas bolmasa da, Asylbek kózimen kórgen burynǵy Qapshaǵaıǵa uqsamaýǵa aınalypty. Qalanyń túngi tirshiligi kúndizgige qaraǵanda qyzyqtyraq. Túngi qala óziniń qupıasyna yntyqtyryp, tylsymǵa toly qushaǵyn asha túsetindeı, keýdesin bir lekildegen sezim kerneıdi. Mýzyka qulaǵyn tesip bara jatsa da jaryq quıylǵan vıtrınalarǵa qarap kele jatyp búgin óziniń basynda áldebir erekshe oqıǵa bolatyndaı sezindi.. Aıqush-uıqysh aǵylshynsha jazýlarda kempirqosaqtyń barlyq túsi bar edi, jylt-jylt etip kózdi alǵan shamdar áldeneden úmittendirip, qyzyl-jasyl dúnıe arbap, alda bolar bir ǵajaıyptyń bolaryna sendiretindeı.

Kire beriste oınaýǵa kelgenderdiń ókpeli daýsy estiledi.

— Shalbardyń syrtqy qaltasy  bolsa bul mılıtarı stıli degen sóz, sony bilesiz be?

— Maǵan ony bilýdiń qajeti joq, ereje solaı.

— Men jalǵyz bul emes, Eýropanyń birneshe klýbynyń múshesimin.

— Túsinem, biraq, kirgize almaımyn

— Djeıms Bondtyń kostúmi ǵoı bul, durystap qarasańyzshy!

— Siz neǵyp túsinbeısiz, bizde qaltasy bar kıim kıip kelip oınaýǵa tyıym salynǵan.

***

Jalpy zalda pokerge eń keminde 100 dollar tigiledi. Asylbek jeke bólmelerdegi oıyn ústelderinde aqshanyń múldem basqa tártippen tigiletinin, ekinshi qabattaǵy VIP-zalǵa kirý depozıti bir myń AQSH dollar, ekenin de bilip aldy. Al, jeke bólmelerdegi tigiletin mólsher munyń túsine de kirmes. Birtúrli ishinen sol jeke bólmelerge keletin adamdardyń baqytyna qyzyqty ma aý..., ishinen solardyń baǵyn qyzǵandy ma, nemene... «Shirkin, kúnderdiń kúninde osy jerdiń vıp-klıenti bolsam» degen arman paıda boldy. Sonda feıs-baqylaýshylar Asylbekti anadaıdan tanyp, muny kópten kórmeı, ábden saǵynyp, endi budan da ári keshikse ishqusa bolarlyq kúı keship júrgendeı qarsylap, qurmet bildirisip, «Altyn kartanyń» ıesi retinde qoldaryn ala júgirip... jáne munyń qolyn sondaı bir eppen, izetpen alyp... olardyń elpildep, quraq ushýy, bir-birimen túıisip qala jazdap, buǵan qyzmet qylýǵa asyqqandary munyń kóńilin ósirer edi.

Asylbek neshe kúnnen beri osynda. Dılerler qarsy alady, quraq ushyp júrip otyrǵyzady, aldyna neshe túrli as qoıyp toıdyrady, ishkizedi, as bergeni qandaı, tamaǵynyń dámi qandaı! Búgin utyldyń ba, erteń paıyzyńdy alasyń, aınalanyń bári jylyushyrap, mýzyka da, jaryq ta, dıvan da jumsaq, sharshaǵanyn, júıkelegenin umyttyryp... Neshe túrli sýsyn men táýir araq quıylǵan bokaldary bar podnosty kótergen qyzdar... İshimdik ishken adamnyń ózin baqylaýy álsirep, sheshim qabyldaýdy doǵaryp, oıyna kelmeıtin júris jasaıtyny álimsaqtan belgili. Asylbek te «aqsha degen nemene, keledi, ketedi» dep oılaı bastady, aldyńy kúni kóligin tym táýir baǵaǵa satqany mundaı jaqsy bolar ma, endi qalaı oınaımyn dese de erki, Asylbek fıshkany birese ońǵa, birese solǵa shıyryp otyryp, ózi úshin onyń túk quny joqtaı, ózinen-ózi kóterilip, ózinen-ózi arqasy qozǵandaı bolyp otyrdy. Utys týraly esinen shyǵaryp, tegin berilgen ishimdiktiń áserinen be, kóńildi oıyn kórsetkisi keldi me aý...  

Bul jerdegi qumarshylar arasynda jasy ulǵaıǵandar da bar,  nege ekenin aq shashtylar shıraq kórinedi, basynda tańǵalǵan, keıin kózi úırendi, olar bul jerge oıyn kezindegi kúızelisi men kúıinishi anyq kórinip, jas adam sekildi býyrqanǵan, tasyp-tógilgen kúıdi taǵy bir ret bastan ótkerý úshin keletindeı. Asylbek te oıyndy áýeli rahatpen bastady, artynsha munysy úırenshikti iske aınaldy, munyń aldyndaǵy oıynnan alǵan sezimi men áseri álsiregendikten endi odan da kóbirek oınaý kerek, sol qýanyshty bastan qaıta ótkerý úshin kúni de, túni de osy jerde ótetin boldy. Osyǵan deıingi ómir dep tanyǵany o bastaǵy bet-beınesinen, turpatynan aıryldy, tek lázzattyń kózi ǵana qaldy, onyń artynan qaıtalap oınaý múmkin bolmasa  mazasyzdyq pen azap kele bastaǵanyn Asylbek baıqamady.

Búgin senbi bolǵandyqtan kóńildi baǵdarlamalar men utystar uıymdastyrylypty. Bul naǵyz mereke. Asylbek te dámi jaǵymdy kokteıl iship, sarymsaq soýsy quıylǵan ulýdyń dámin tatty. Qozǵalǵan saıyn áne-mine úzilip keterdeı neshetúrli baýmen ádiptelgen jyltyr qara tústi lypa kıgen strıptızer bıkeshter baryn salyp bıleıdi.  Bókseleri bultyń-bultyń, qaryndary diril qaǵyp, shyǵys áýenine maıysa qımyldaǵan bıkeshterdiń keıbireýi osynyń qoly ashyq-aý degen oıynshylardyń aldyna otyryp alyp, shaılyq dámetedi, biraq, bul jerde olarǵa nazar salyp jatqan bireý bar ma deseıshi, bóksesin bultyńdatyp, tasyraıǵan omyraýyna erkektiń kózin saldyrýǵa qansha tyrysyp baqsa da pokerge qatty berilgen kartashy erkekter olardyń sánin de, saltanatyn da, bıin de  eleıtin emes. Dene bitimi kelisti, júrisi de kóz tartarlyq strıptızer qyz taqyrbas erkektiń aldyna otyryp, qushaǵyna kirmekke enteleı bergen edi, anaý: «bylaı ket, karta kórinbeıdi, kórmeısiń be, stavka tigip jatyrmyn» dep ajyldap qoıa berdi.

Bir qaraǵanda bul jerdegi qumarpazdardyń báriniń bet-álpeti birdeı sekildi. Álde birdeı oı, birdeı qyzyǵýshylyq, birdeı qınalys, tipti qýanyshtary men armandary da birdeı bolǵandyqtan adamdar ózara uqsap kete me... Bul jerde áıelder de kórinedi. Anaý shettegisi osy jerdegi oıynshynyń sheshesi. Ulynyń qasyna ere kelgen qazaq áıeli bireý oqys uryp qalatyndaı ózinen-ózi úrkip, saqtanyp otyr. Onyń betine qarasań, kópten beri jymıystyń izi  bolmaǵany ańǵarylar edi.

Kóligin satyp, baqandaı tórt mıllıon teńgeni kazınoǵa uttyrǵanda Asylbek osy berekesiz tirliginiń naqty baǵasyn eseptep, ishi ýdaı ashyǵan. Ol tipti oıynnyń lázzatyn sezinip te úlgermegen.  «Tórt mıllıon! Qalaısha baıqamaı qaldym? Tup-týra tórt mıllıon teńgemnen aırylyp qalǵanym ba? Joq, bul júrisim durys emes, men ne istep júrmin? Bitti, búgin úıge baram da jańadan basqa ómirdi bastaımyn» degen oılar da kelgen. Ashýdan isinip bara ma aý... . «Maǵan shaǵym kitabyn berińder, men shaǵymdanam, bul durys emes, sender adam sıaqty oınaýǵa múmkindik bermedińder», dep barqyraı aıqaı saldy ol. Kelinshegine, ákesi men sheshesine ne aıtady, osy kezge deıin qarys jerge de jaıaý júrmeıtin basy ózine de qıyn bolatyn boldy.

Tańerteńinde.... «búgin sońǵy ret oınaımyn» dep kıine bastady. Múmkin, ketken aqshanyń jartysyn qaıtaryp alar, tipti sonyń ózi  olja emes pe? Ákesi «taýarǵa tólem jasa» dep bergen aqshany jumsaý Asylbektiń oıynda múldem bolmaǵan, tek on-laın tólem jasaıtyn kezde mıyna nebir quıtyrqy jospar kelip, munyń oıyn buzbasy bar ma? Ol qomaqty somany taýar jiberetin fırmaǵa emes, óziniń tólem kartasyna aýdaryp jiberdi. Munysynyń durys emestigin bilse de, óziniń esepshotyna osynshama qarajat kelip túskeni týraly habarlama janyn jadyratty. Odan arǵysyn oılaǵysy da kelmedi. Mundaı aqshamen kazınoǵa kelý basyńa kúnde qona beretin baq emes. Kim biledi, osy joly taǵdyr muny qýantqaly turǵan shyǵar. Eger mol utys shyqsa, ákesiniń aqshasyn sol boıda taýar jiberetin fırmaǵa aýdaryp, kelinshegi tapsyrǵan kredıtti de tólep, odan qalǵan aqshaǵa jumystastarynan alǵan qaryzyn tólep qutylmaı ma? Ol osy oıdyń jeteginde erekshe qulshynyspen oınaı bastady. Qoly shyǵyp, uta tústi. Tipti ózin osy jerdegi mańyzdy qojaıyn sezine bastaǵanyn qaıtersiń, kazıno qyzmetkerleri uzaq otyrǵan oıynshyǵa tamaq ta ákeletin, sýsynmen shólin de qandyratyn, qymbat sıgara, araq kerek pe... Biraq az ótti me, kóp ótti me, Asylbek taǵy utylyp qaldy. Ony qaıyram dep erteńinde taǵy oınady, aınalasyndaǵy «osy qaryz beredi aý» degen adamdardan qaryzǵa aqsha alyp, oıynǵa qaıta saldy. Taǵy da eki qolyn murnyna tyǵyp qaıtyp keldi. Qaryz kóbeıip barady. Onyń bar oıy tek aqsha, aqsha, aqsha... Endi bul telefon shalsa dostary kótermeıtin boldy, kórshisi sálemin almady, tanysy kóshede kórmegen bolyp ótip ketti. Ózi bolsa muny qıyn jaǵdaıda satyp ketken dostaryna ókpelep bólektene berdi. Tipti úıine jolaýdy qoıdy. Óziniń bul dúnıede bar ekenin tek oıyndar arqyly sezinedi. Onyń mıy únemi utys kombınasıalaryn esepteýden bosamaı, tipti uıyqtaýǵa jatsa da partıadan keıin partıa bastalyp, onysy sozylyp, ertesine óziniń ne uıyqtaǵanyn, ne uıyqtamaǵanyn aıyra almaı enjar, súlesoq qalypta júretin boldy.

Ásirese, ákesin kórýge júregi daýalamaıtyndaı. Ákesi sol joly erteńinde ulyna qaıta habarlasqan.

— Keshegi taýarlarǵa tólem jasadyń ǵoı, bala?

— Árıne, burynnan jasalyp júrgen jumys emes pe?

— Ia, bilem ǵoı, biraq, ol jaqtan eshkim habarlaspaı jatyr, bir-eki kúnde taýar jetkizip qalar, bálkim, dep ákesi telefondy japqan kezde

Asylbek «ýff» degen. Ázirshe ustalmaǵanyna qýandy ma, álde ózin

qutqaratyn tańǵajaıypqa sendi me... «Ákem bilip qoıǵanǵa deıin somasyn túgel taýyp, ornyna salyp qoıarmyn» degen senimi bolǵan. Biraq, Asylbek ol somany taýyp úlgermedi, ákesi fırmaǵa habarlasyp, «biz tólem jasadyq, sender taýar jibermedińder» dep shý kótergende baryp eshqandaı tólem jasalmaǵany belgili boldy. Asylbek óziniń urlyǵy ashylyp qalǵannan keıin úıge múldem oralǵysy kelmedi. «Men beker júrmin be, utys ta alyp jatyrmyn, salǵan aqshamdy da qaıyryp, kerek bolsa tegin tamaqtanyp  júrmin, qur bosqa júrgem joq qoı» dep sendiredi ózin.

***

Aınala tumanytyp, shamdary syǵyraıǵan sharshańqy kósheniń boıymen aıaǵynyń astyndaǵy tas joldy ǵana sezip, asyǵys, alqyn-julqyn júgire basyp kele jatty.  Esikti ashqan boıda úıdegilerdiń júzine asyǵys kóz salǵandaǵy bilgisi kelgeni — ózi joqta bireý-mireý izdep kelip qaryzyn suramady ma, bar shyndyqty bilip qoımady ma? Bólmesiniń esigin ishten bekitip alyp, ózin ábden janshyp, myń jylǵy batpan aýyrlyqtan arylmaqqa asyqqan. Biraq, úıine kelse eshteńemen aınalysa almaı, ishin álem-jálem etken oılary men áldebir qorqynyshy otyrsa  otyrǵan jerin aınaldyra orap, turyp júreıin dese aıaǵynan shalyp ábden mazasyn aldy. Osynshama azap arqalap sharshasa da sońǵy kúnderi kirpigi ilinbeıtin bolǵan. Júıke talshyǵy mamyqtaı úlbirep tursa da jumysyna baryp-kelip júrgen, qaq-soqpen isi joq adamdaı kórinip, ózin-ózi qystap jymıýǵa, syrt kózge momaqan keıip tanytýǵa tıis edi. Tek bir adam, kelinshegi  ǵana munyń janynda ne bolyp jatqanyn sezetin tárizdi, áıteýir, buǵan aýrý adam sekildi qaraıtyndaı.

— Bir jeriń aýyryp júrgen joq pa, nege kóńilsizsiń? Álde jumystaryńda bir jaǵdaı boldy ma?

Ondaı sátte Asylbek  kelinsheginiń qasynan qashyp ketkisi keletin, uzaq otyrsa ol buǵan áldebir jubatatyn álde qutqaratyn sózder aıtatyndaı bolyp júregi aýzyna tyǵylady. Janyn jubatarlyq úmitti seziný mańdaıyna jazylmaǵan ba, kelesi kúni qaıtadan oıyn oınaýǵa ańsary aýyp, bul qumarlyqtyń kúsheıgeni sondaı, onyń álsireı bastaǵan qorqynyshy qaıtadan jalt etip bas kóterdi. Bul kúni ol tup-týra júz elý myń teńgeniń basyna sý quıdy, utylyp ketken aqshanyń somasy kúnnen kúnge óse túskeni ony shoshytty, tap osylaı utyla berse bárinen buryn utsam degen ishki tilegin qanaǵattandyra almasy anyq. Munyń arty nege ákelýi múmkin? Sońǵy aqshasyn berip turyp, erteń taǵy da aqsha taýyp ákelý keregin oılap turdy. Ol óziniń osy jerde emin-erkin tynystaıtyn sátin bir kúni az, bir kún kóp aqsha jumsap satyp alyp jatty... Ómir boıy úkimettiń jumysyn jasap, bel jazbaǵan ákesi men sheshesiniń arqasynda eshteńeden muqtajdyq kórmegen, basy artyq qımyldamaýǵa úırengen jigit ózimen kúresýge dármensiz edi. Osy kezge deıingi qamsyz ótken saǵattary endi azapty sátterge aýysyp, oıyn ústelinde ótip jatqanyn oılaǵanda óziniń qıyn jaǵdaıda ekenin anyq túsindi. Jınalyp qalǵan qaryzdar silkip laqtyra sala almaıtyndaı bolyp, eki ıyǵynan basyp, janshyp, munyń ómirin batpaqqa batyra bastaǵan. Muny oılaǵanda ózin qoıarǵa jer tappaı ketedi. Endi sol qaryz bergenderdiń ózin jek kóre bastady, «esýastar, ádeıi muny synaıyn degen ǵoı, tóleı almaı mıy ashyp júrsin dedi me eken, qaryz bergishterin!» Qaryz alatyn jer qalmady, satatyn taǵy eshteńe joq edi. Ol endi osynyń bárinen tek ólip qutylý keregin túsindi. Tek taǵy da qyzyqqa shaqyratyn, ýaqytsha qýanysh syılaıtyn eshteńe tap bolmasa eken, jolyna kese-kóldeneń turyp alyp, muny keri qaıtpaıtyn sapardan qaıtaryp almasa eken deıdi. Balkonnan ushyp ketse she... sol ǵana  tyǵyryqtan shyǵaratyn jalǵyz jol sekildi edi. Ol qınalmaı, aýyrsynbaı, azap shekpeı jan tapsyrý jaǵyn oılaǵan edi. Qashan da ózine jeńildeý jaǵyn oılastyra júretin ádeti. Degenmen, jan berý, janarǵa syıǵan jaryq kúndi op-ońaı qıyp ketý qaıdan ońaı bolsyn. Jo-o-oq, ólýge úlgerer aý, aldymen oıyndaǵy múmkindigin taǵy bir baıqap kórý kerek. Al, eger shynymen de aıaq astynan mol utysqa ıe bolsa she, onda ólýdiń ne qajeti bar? Búkil qaryzynan qutylyp, qarǵys atqyr osy jerge endigári qaıtyp jýymas ta edi.

Daýsyn óshirip tastaǵan qalta telefonyna úńilgende ákesinen segiz ret qońyraý túskenin kórdi. Aqyry habarlama jiberipti. ¬«Bala keshke qalaı da úıge kel, áńgime bar».

Ákesi ne aıtpaqshy? Burynǵysha «Qashanǵy maqsatsyz ómir súresiń? Jasyń otyzdan asty, qolyńnan eshteńe kelmeıdi, aqyly oqý oqytyp dıplom áperdim, tanystarǵa aıtyp jumysqa turǵyzdym, páteriń bar, kólik mindiń, , endi saǵan ne kerek?» dep mıdy jeıtin shyǵar. Zý etip aǵyndap óte shyqqan kólikterge qarap turyp, osylardyń arasynda meniń de tulparym basqa bireýdiń taqymynda ketip bara jatqan shyǵar degendi oılaǵan kúıi Asylbek kúrsinip qaldy. Tańerteń erte turyp aqsha izdep ketkende de, sol aqshany alyp kazıno tabaldyryǵyn attaǵanda da onyń kózi eshteńe kórmeıtin. Mundaǵy tegin túski as ishýge beriletin kýpondar, ártúrli shoýlar, utys lotereıalary Asylbekti erekshe qýanyshqa bólep, báriniń yqylasy ózine aýǵany kóńilin aspandatyp, oǵan bárin umyttyratyn. Úıine barǵysy kelmedi.

***

Munyń kazınoǵa mol aqsha uttyrǵanyn, aınala qaryz ekenin estigen ákesi qatty ashýǵa basty. «Jetesiz! Osynsha jetesiz bolarmysyń!» dep stoldy judyryǵymen qoıyp qalǵan kezde shoshyp ketken Aıala shyńǵyryp jylap jiberdi. Áıeliniń doldana jylaǵany, sheshesiniń basyn tómen salyp ýaıym shekkeni... Asylbekke osy bir  muzdaı qabaq soǵys máńgilik bitpesteı kóringen. Aıqaı-shý, uly súreń kezinde osynyń bári basylsynshy dep ýáde bergenimen ózine sonshalyqty senimi bolmaǵany ózine aıan.  

Biri aıqaılap ursyp, biri jylap, biri basy salbyrap, biri únsiz kúrsingen otbasylyq jıynnyń sońynda osy ózderi  turyp jatqan eki bólmeli páterdi satyp, onyń aqshasynyń bir bóligine bir bólmeli páter alyp, qalǵanyn  Asylbektiń qaryzyn jabý týraly sheshimge kelisken.

***

Búgin balabaqshaǵa qyzyna keldi. Kishkentaı Aıala baqshadaǵy qyzyqtardy aıtyp taýysa almaıdy, salǵan sýretterin kórsetedi.

— Áke, sen ózińde kóp aqsha bolsa ne ister ediń? dedi qyzy bir kúni.

Asylbek balanyń sózi bolsa da jaýaptan tosylyp qaldy. Aqsha týraly suraq balanyń oıyna qaıdan keledi, álde sheshesi birdeńe dedi me eken dep oılap úlgerdi. Osydan biraz kún buryn ol kóp aqsham bolsa stavkany joǵary qoıyp poker oınaımyn dep armandaıtyn. Al, qazir... shamasy kelse ózi turyp jatqan páterdi satpas edi, eger kóp aqshasy bolsa búkil qaryzynan qutylar edi de, ózi minbese de ákesine eń qymbat  kólik áperer edi. Ol qyzyna osy oıyn aıtty.

— Atama ma? Alaqaı! Atamda mashına bolady. Búldirshin qyz atasy tap

qazir sý jańa kólik minetindeı qýanyp sekire jóneldi. Asylbek kolgotkıiniń bir aıaǵyn kıip, ekinshisin súıretip sekire jónelgen qyzyna qarap tolqyp ketti. Balamysyń degen, qalaı op-ońaı qýana alady, qalaı jep-jeńil sekirip, shattana alady!

— Al, men kóp aqsham bolsa ne isteımin, bilesiń be?

— Al, aıta ǵoı óziń.

— Sosyn aıtam. Bir kúni... Qazir qupıa bolsyn. Kishkentaı  qyz júgirip oınap ketti.

Senbi, jeksenbi kúnderi páter kórýshilerdiń qarasy kóbeıedi. Demalystarynda bulardyń ózderi de páterimiz satylyp ketip jatsa qamsyz otyrmaıyq dep shaǵyndaý páter izdeıdi. Birese jańa páterdiń kelinsheginiń jumysyna jaqyn bolǵanyn durys kóredi, álde mektepke jaqyn jerden qaraǵany jón be, keler jyly Aıala da mektepke barady.

— Sen jańa baspanamyzdyń qaı jerden bolǵanyn qalaısyń? — dep surady ol kelinshegine qarap.

— Ne bolsa da jańalaý baspana alaıyq, al shynynda, meniń ýaıymym — endi bári durys bolsa eken, — dedi kelinshegi.

— Árıne, bári durys bolady, ýaıymdama, ol jaǵdaıdy esime sala berme, ketken aqshanyń ornyn toltyram, — dedi Asylbek.

Ol bul sózdi senimdi aıtty. Osyndaı birqalypty kúnder jalǵasa berer me edi. Aqyry páter de satylatyn boldy.  Páter satylǵan soń da eki aptaǵa ishinde bularǵa ózderine yńǵaıly degen eki-úsh páterdiń birin tańdaý ǵana qaldy.

***

Asylbek páterin satqan aqshanyń bir bóligin qaryzyna jumsady. Burynǵy jumystastary, óziniń aralasatyn naǵashy aǵasy, ákesiniń nemere qaryndasy, kýrstas dosy, kórshisi, qudaı aý, bul qalada Asylbektiń qaryz almaǵan adamy qalmaýǵa aınalypty. Olardyń bári Asylbektiń aqsha ákelgenin bilgende júzderi jaınap, qalaı qýandy deseńshi. Keıbireýinen ákesiniń tólep qutylǵanyn estigen kezde tipti kóńili bosap ketkendeı bolǵan. Bul kúni Asylbek rahattanyp uıyqtady. Dúnıada eki ıyǵyńdy basyp turatyn qaryzyń bolmaǵanynan artyq rahat bar ma eken.  Endi ózine aqshasyn surap eshkimniń telefon shalmaıtyny, «sizdiń qaryzyńyzǵa pıne qosylýda» degen habarlamanyń da kelmeıtini qandaı rahat! Al, qalǵan aqshasyna páter satyp alady. Meıli, bir bólme bolsa da ázirge ózderine jarap qalar, keıin aqsha jınap, keńiregin satyp alady ǵoı. Bastysy — eshkimge qaryz emes. Asylbek keýdesin kerip bir rahattanyp demaldy.

Áke-sheshesiniń úıine de alys emes, kelinshegine de bir avtobýspen qatynaýǵa bolatyn, salynǵanyna bes jyl bolǵan úıdegi páterdiń jóndeýi ekeýine de unady. O basta ıesi ózim turam dep jóndeý jasasa kerek, áıteýir, kirse shyqqysyz bolyp jarqyrap tur. Qonaq bólmesi úlken eken, eki terezesi bar, eger ortasynan bólse eki bólme shyǵady, ol bólmeden Aıalaǵa bólme jasaýǵa bolady. Endi tek páter ıesimen kelisim-shart merzimin belgileý ǵana qaldy.

Asylbek qolyndaǵy bir býma aqshaǵa qarap otyryp, «ne degen kóp aqsha, biraq tek bir bólmeli páterge ǵana jetedi» dep oılady.

***

Asylbek bir bólmeli páter satyp alatyn aqshamen kazınoǵa barǵanda ózin erekshe saıatqa shyqqandaı sezindi. Onyń sol kezdegi yntyzarlyǵy da, rahat sezimi de ań  aýlaýshynykyndeı edi. Kelesi ústeldegi jas dıler ózi qolapaısyz ba, álde alǵashqy oıyny bolǵasyn eptep tolqydy ma, qoly dirildep fıshkalar men sharlardy qolynan túsirip aldy. Dıler jigittiń jańadan kelgenin Asylbek birden baıqady. Muny ishinen jaqsy yrymǵa balady. Ádette jańa jerge kelip oınasań ne dıler tájirıbesiz bolsa ol keıbir oıynshyǵa jaǵady. Jigit staffqa (krýpeler demalatyn oryn) qaraı ketip bir aınalyp kelgende ony poker oınaǵan tórteýge jiberdi. Dıler oıynshylar alańǵa stavka tikkennen keıin ózine jáne oıynshylarǵa bes kartadan úlestirdi. Asylbek óziniń kartasyn kórip otyryp, ony stavkaǵa tigilgen somaǵa aıyrbastap aldy, al dılerdiń kartasy jeıdesiniń joǵary jaǵynda bolǵandyqtan ony dılerdiń ózi de, basqalar da eń sońyna deıin kóre almaıdy. Oıynshylar oıyndy jalǵastyrýǵa kelisip anteden tómengi alań — ventege kartalardy qoıyp jatty.

Osydan keıin baryp dıler óziniń kartasyn ashty, dıler oıynshylardyń kartalaryn sol jaqtan bastap ońǵa qaraı asha kelgende kombınasıa dılerdikinen tómen boldy da ol oıynshynyń ante men vettede turǵan fıshkalaryn ózine aldy. Endi  stavka kóbeıtildi: bir jup 3-ke, eki jup 5-ke... Dıler utqan fıshkalardy ashyq turǵan flotqa salyp, bular tólep sodan fıshka alyp, oıyn jalǵasa berdi. Asylbek flottyń janyndaǵy sańylaýǵa kóz qıyǵyn saldy, talaı ret ózi de buǵan shaılyq salǵan. Shaılyq salsań bul ózińe jaqsy, dılerlerdiń eńbegin baǵalaǵanyń. Eger búgin qoly shyqsa taǵy rızalar edi.

Ortadaǵy jylańqy oıynshy báriniń júıkesine tıip bitti, dıler oǵan utylyp, aqsha tólese de jylańqy neme ózinen-ózi boqtana beredi, ár aıtqan saıyn oıyna neshe túrli las sóz keletinin  qaıtersiń, bul onyń talanty dese bolǵandaı. Sońynda ol ashýdan tútigip, kartalar men fıshkalardy jan-jaqqa laqtyra bastady. Asylbek bul oıynshyny tanıdy, rýletkada eń tómengi stavkamen bastap utysty birtindep kótere otyryp, stavkany jalpy somaǵa jetkizetin qarsylasyna keıde súısinetin de, óıtkeni ol qansha boqtampaz bolsa da oınaı biletin. Ózi eshkimge shaılyq bermeıtin sarań, biraq, onyń álsizdigi utqan utysyn sol boıda oıyn avtomattaryna salyp,  taǵy utylyp qalatyn.

Ózine qarama-qarsy otyrǵan alyp jigitti de shyramytty. Birde onyń qoıǵan «tamashasyna» kýá bolǵany bar. Boıy eki metrlik, ár judyryǵy shamamen 20-25 keli tartatyndaıjigit ishken kezde quddy alapat quıyn bastalǵandaı bolady eken. Sol kúni qomaqty utys tigilgen mereke bolyp, sonda osy jigit ońbaı utylǵan. Sol boıda kúrekteı alaqanymen fıshkalardy alyp dılerdiń betine jiberdi. Kúlsalǵysh, rómke, stakan kerek pe, bári ushyp jatty, bir kezde utyla bastaǵanyna bireýdi kináli dep uqty ma, ol stoldan turyp kózin dılerge qadady da, jyrtqyshtarǵa tán kózqaraspen dılerge qarsy júrdi, oǵan qarap turyp Asylbektiń ózi de ishinen júreksingeni esinde, ústelder arasyndaǵy shynjyrlar ǵana alyp jigittiń adymyn tusady, ol dılerge jetem degenshe menejer kelip úlgerip ony sabyrǵa shaqyrdy. Alyp jigit aýyr oryndyqty alyp dılerge jiberip qalǵanda ol baıǵus lezde burylyp úlgerdi. Ony basqa bireý aýystyryp, oıyn ústelin jaýyp úlgerip, dıler qashyp tyǵyldy. Sol joly qatty utylǵan jigit odan keıin de qaıta-qaıta klýbqa kelip júrdi. Asylbek dılerlerdiń alyp jigitpen oınaǵan kezde qudaıyna jalbarynyp otyratynyn da talaı baıqaǵan.

Asylbektiń ózi  qalaıda utsam dep armandaǵanymen eshqashan aram oıyndy qalamaıdy. Óıtkeni, bul oıyn ózi úshin qasıetti sekildi, oǵan ótirik aralassa barlyǵy búlinetindeı. Ár oıynshynyń ishinde oıyndy adal oınaýǵa nıet pen baılam bolý kerek, qalǵany matematıka, joly bolǵyshtyq, oıynshynyń psıhologıasyna baılanysty dep esepteıdi. Onyń ústine bul jerde ótirik oıyn men aldaýdyń arty jaqsylyqqa aparmaıdy, bári baqylaýda, dılerler fıshkany urlamaý úshin olardyń kıiminde qalta bolmaıtyny sıaqty, kazınonyń fıshkalarynyń arnaıy konteınerde saqtalyp, qulyppen jabylatyny, stoldaǵy bir kameranyń sol «flotqa» baǵyttalady.  

Búgingi oıynnyń ózi úshin erekshe sát bolaryna Asylbek senip otyrdy. Eger búgin kazıno tarıhynda bolmaǵan, bolsa da óte sırek oqıǵa bolarlyq jaǵdaı oryn alsa jáne ol oqıǵanyń basty keıipkeri Asylbek bolyp shyqsa ... Aı-hoı de! Onda bul sońǵy kelýi bolar. Osymen toqtaıdy.

Asylbek boıyn tiktep, jóndelip otyrdy. Dıler oıynshylarǵa qarsy poker oınap turdy, ózgelerdiń qasynda dem berýshi dostary bar, Asylbek qana jalǵyz. Dıler úsh oıynshynyń kartasyn aýystyrdy, olar vetti japty. Qalǵany tórtinshi oıynshyny kútti. Bul jaı Asylbektiń ózine ábden tanys. Ózi de sońǵy oıynshy bolǵan kezinde talaı ret oıyndy uzaqqa sozǵan, eldiń báriniń shydamyn taýysyp, kartany asyqpaı birinen soń birin ashatyn. «Pah, shirkin deseıshi, munyń lázzaty qandaı! Oıynshy óziniń qasyndaǵy jankúıerlerine kórsetip, dılerge bir kartany aıyrbas jasady, tipti manaǵy manaǵy ma, basqalardy ábden júıkeleteıin degendeı, tasbaqadan da baıaý qımyldap dıler bergen kartany ashty, onyń ózi de, dostary da bul kartanyń ne karta ekenin bilgisi kelip ólip bara jatqany kózge kórinip turdy, ózi bolsa kóıleginiń arqa tusy dymqyldanyp borsha-borshasy shyǵyp terlepti, osy kezde oqystan shyqqan daýys at shaptyrym zaldy kernep ketti, «Men Roıál-fleshti» ustadym» dep aıqaılady ol. «Men uttym!» dedi taǵy. Onyń daýsy jańǵyryp estildi me, áldeqalaı bir kúshpen zoraıyp estildi me, Asylbek ol arasyn ańǵarmady, biraq, bir sát ózine osy aýmaǵy úlken zaldyń aýasy tarylyp, dem jetpeı qaldy, tipti shekesindegi qan tamyrlarynyń búlk-búlk etip qalaı soǵyp turǵanyn da sezingendeı.

Bul pokerdegi eń joǵarǵy kombınasıa bolatyn, rasymen de múmkindik sonshalyqty az  bolatyn sırek jaǵdaı, ondyq, valet, dama, koról, tuzdan turatyn kombınasıanyń qatar kelýi búkil zaldy túsiniksiz abyr-dabyrǵa toltyryp jibergen. Asylbekter oınap otyrǵan ústelge arasynda pıt boss pen menejerler bar bir top adam júgirip keldi. Dıler bolsa súmireıip tur. Bul jerde kún jaýmaı sý bolyp súmireıgen dıler ǵana emes, Asylbek edi. Óziniń áne-mine bir bólmeli baspana satyp alam degen aqshasyn túgel uttyryp jibergeni endi ǵana sanasyna jetti. Jetti degenińiz ne, ol bar daýsymen aıqaılap, arasha suraǵysy kelgen. Biraq, daýsy da joǵalyp ketipti. Oıynnyń basynan beri baqyryp, boqtanyp otyrǵan jasy elýlerdegi jylańqy oıynshynyń ǵana neshe túrli boǵaýyzdy tópep jatqanyn kórdi.  «Ol da utylǵan aý shamasy» dedi ishinen, biraq, bul oıy ózine eshqandaı jeńildik bermedi, jalǵyz bir ózi ǵana emes, qasyndaǵylardyń utylǵany muny jubata almady. Ol qatty sharshaǵan. Bul jerge qashan kelip, qashannan júr, oǵan oı jiberetin shamasy joq edi. Tabaldyryqtan attaǵan boıda ýaqyt degen uǵym mıynan súrtilip qalǵan. Aqsha bitkenge deıin. Osyǵan deıin Asylbek adamnyń oıyn zaldaryna kirgen kezde eki, úsh táýlik boıy tamaq ishpeı, uıyqtamaı oınaı alatynyn da bilmegen.

Ras, kazınoda úıine barar joldy umytyp, mıynyń qatpar-qatparyna deıin kombınasıalarǵa tolyp qalǵan Asylbek sıaqty adamdarǵa demalýǵa, sýsyn ishýge, azdap tamaqtanýǵa jaǵdaı jasaıtyn, qaı qumarpazdyń áli de aqshasy bar ekenin, qaısysynyń shamasy qandaı ekenin dıler de, esiktegi kúzetshi de sezetin. Aqshasy bitken boıda ashyq kúnde máńgirip qalǵan esýastardy kazınodan súırelep shyǵaryp, qýyp jiberetin. Búkil áýletińniń jıǵan-tergenin qossań da quralmaıtyn, túsińe de kirmeıtin qyrýar aqshany uttyryp jónine kete beretin adamdar bolady, dılerler olardyń esh jerde jumys istemeıtinin de, ondaı aqshany qaıdan alatynyn da bilmeıtin, biraq, ishterinen shamalaıtyn. Al ózi jýastaý, aqshasy da azdaý turaqty oıynshynyń (Asylbektiń) joǵary stavkamen oınaǵanyn, eń sońynda ol barlyǵynan utylyp, eshteńe bolmaǵandaı turyp ketip, menejerden stoldy jappaýdy ótinip, jarty saǵat óter-ótpeste manaǵydan da kóp aqsha ákelip, sonymen taǵy oınaǵanyn, osylaı birneshe ret qaıtalanyp, aqyry úlken somadan utylǵanyn kórgen dılerler buǵan  óte qýanyshty edi, óıtkeni mundaı kóp aqshadan olarǵa syıaqy tólenetin.

Asylbektiń saýsaqtary bir-birine baılanǵan kúıi qytyr-qytyr etti de, bir kezde sylq etip qımylsyz qaldy.  Eshteńeden úmitsiz,  kúıreı utylǵan, endi ókinish pen túńilý aralas azapty sátti kórgisi kelmegen qoldar oıynshynyń betin kólegeıledi. Oǵan osy sátte bul jerdegilerdiń báriniń bet-júzi maǵynasyz kórindi. Zaldyń myń qubylǵan jaryǵyn sezbeıdi, ár jerden estilgen kúlkilerdi estıtin emes. Jaqyndap qalǵan qaýip-qater onyń onsyz da shıryǵyp turǵan júıkesin dyryldatyp úzip jibergendeı boldy.

Bylǵary portmonesin yzamen julmalap qoqys jáshigine salǵan Asylbek qazir jatyp uıyqtap alsa dep oılady. Ábden tynyǵyp uıyqtap alsa, qalǵanyn taǵy kóre jatar. Ári qaraı ne isteıtinin oılaǵysy kelmedi. Erteńgi oıynǵa aqshany qaıdan alatyny týraly oılaǵanda belgisiz bir úreı ishinen ósip shyǵyp, tula boıyn qalshyldatyp tońdyryp, ózin qoıarǵa jer tappaı ketetin. Aqsha týraly oılasa ákesine, áıeline qandaı ótirik aıtatyny da mıyna kelip bolmaıdy, odan kombınasıa sheshken áldeqaıda ońaıyraq pa deıdi. Aqsha týraly oılasa ol ózin jan-jaǵynan jel azynaǵan, qýys-qýysynan sýyq úrlegen qıraǵan eski úı sekildi sezinetini nesi eken.  Asylbek kazınonyń túkpirine qaraı oıynshylar demalýǵa arnalǵan bólmege kirdi, endi bolmasa talyp bara jatqandaı. Kózi de qaraýytyp, basy zildeı bolyp, jelkesi tartyp, uzaq otyrǵannan beli de qaqshıyp, sońǵy táýlikterdiń qalaı ótkenin de bilmeıtindeı, uıqyǵa mas keıipte tósekke jantaıa bastady. «Shynynda da osy búgin neshesi? Qashan kelip edi bul jerge?» Asylbektiń kirpigi aıqasa berdi. Osy kezde esikti bireý qaqty.

— Keshirińiz, azamat, bul jerde uıyqtaýǵa bolmaıdy. Bólmeni bosatyńyz.

— Me-me... Asylbek qapelimde tutyǵyp qaldy.

— Maǵan aıtasyz ba?

— Endi kimge? Sizge aıtam, qazir shef kelip tekseredi, bul jerdi bosatyńyz.

— Men osy jerde uıyqtap júrmin ǵoı, ruqsat bergen.

— Endi ruqsat joq!

— Joq, shyqpaımyn, sharshap turmyn.

— Eger jaı sózdi túsinbeseńiz, kúsh qoldanamyz.

— Baýyrym, azdap demalyp alaıynshy, ras aıtam, qatty sharshadym, — Asylbektiń daýsy jalynyshty shyqty.

Qarýly jas jigit sońǵy kezde durys as ishpeı, alańsyz uıqyny da umytqan, bar esi-derti oıyn bolyp, ábden júdep-jadaǵan Asylbekti qańbaq qurly kórmeı tik kóterip aldy da, uzyn dálizben súıreleı, dedektetip ákelip syrtqy esikten shyǵaryp jiberdi.  Bul kórinisti bári kórdi. Asylbek mıyna esh oı qonaqtamaǵan, aýzyna jóndem sóz túspegen kúıi kazınonyń shyǵa berisinde melshıip turyp qaldy. Turǵany bar bolsyn, tizesi búgilip, qulap kete jazdap turdy. Basy aınalyp, kózi qaraýytqan kúıi teńsele basyp, jolyndaǵylardyń betine úńile qaraıdy, nege ekenin olar Asylbekke túkke jaramaıtyn, eshqandaı máni joq, tipti ólgen adamdar sekildi kórinedi. Osy sátte onyń ózi de ózine kereksiz edi.

***

Jaǵdaıdyń sumdyq qorqynyshty ekenin, bultartpaıtynyn, budan shyǵatyn jol joq ekenin ... munyń arty qalaı bolatynyn erteden qara keshke deıin oılaýmen boldy. Onyń júıke talshyqtary kún men sý jegen shirik arqandaı aǵaryp tozyp, áne-mine úzilip keterdeı, qasynan bireý óte shyqsa da, áıeli qasyna jaqyndasa da, áldekim telefonyna qońyraýlatsa da selk etip shoshyp ketedi.  Eshteńeni aıaǵyna deıin oılaı almaı, tıanaqsyz boljamdardan basy aınaldy. Ákesine, kelinshegine qalaı aıtady, keshire me, sońǵy múmkindik bere me, joq pa, osynaý uzaqqa sozylǵan azapty oılardyń ishinde oǵan anyq bolǵany — ol óziniń qoınynda jatqan áıelin tolyq bilmeıtin bolyp shyqty. Keshirse ǵoı. Sońǵy ret. Kelinshegi páterdiń aqshasynyń túp-túgel sý bolyp aǵyp ketkenin estigende ne kúıde bolaryn kóz aldyna ákeldi: kelinsheginiń túri bozaryp ketkenin, ákesiniń tunjyraǵan kúıi qabaǵynyń astymen qarap muny suraqqa alǵanyn, ar jaǵy ne bolady... ? Ári qaraı ne istemek? Osymen onyń qıaly sarqyldy, bári qatty úreıdiń áserimen qarańǵy shym-shytyryqqa batyp ketti.

— Asylbek, erteńgi jumysyńnan suranatyn shyǵarsyń, men de suranyp keleıin, jańa páterimizdiń ıesi habarlasty, erteń kelisim-shart jasasýymyz kerek, kóshý de ońaı emes. Jumys jetedi.

Asylbektiń ishi qylp etti. İshine bir kezek muz túsip ketip, sonyń yzǵary tula boıyna jaıylyp barady. Óziniń osynsha kún jasyryp júrgenin endi budan ári qymtap ustaı almaıtyny anyq edi.

— Dana, men saǵan birdeńe aıtaıyn dep edim.

Kelinshegine jaqyndaǵanda táltirekteı basyp, júrek qaǵysy jıilep, onyń tula boıynan qınalysy men qaýpi baıqalyp turdy.

— Ia, aıta ber. Kelinshegi sháınekke sháıdi demdep, onyń ústine súırik saýsaqtarymen súlgi jaýyp jatty.

Men... men... utylyp qaldym...  Ol úzip-úzip, ózinen kúshtep birdeńe shyǵaryp jatqandaı qınalyp sóıledi.

— Ne-e-e, Asylbek, sen ol jerge barmaımyn degeniń qaıda? Taǵy bardyń ba?

— Sózimde tura almadym. Men... ońbaǵanmyn, ıtpin... Adam emespin men...

— Tura turshy...

Kelinshek kúıeýiniń júzine barlaı qarap turyp qaldy.

— Sen páter alamyz degen aqshany ...

Asylbek kelinsheginiń kózinen munyń áldebir aıybyn moıyndaýdy taǵatsyzdana kútkenin kórdi.

— Ia... Ózim de baıqamaı qaldym. Dana, men  joly bolmaıtyn bireýmin... Asylbek sybyrlaı, qalshyldaı sóıleıdi.

Qaratory kelinshektiń  momaqan júzi ózgerip, ile-shala Asylbek osy kezge deıin  eshýaqytta baıqamaǵan bir jekkórinish pen yza aralasqan kúlki estildi. Asylbekti bar salmaǵynan aıyryp, úf dese qalyqtaı jóneler qaıdaǵy bir qaýyrsynǵa uqsatqan bul kúlki aıaq astynan, oqys bolǵan jarylysqa uqsady,  eshqandaı jylýsyz, meıirimnen ada, sezimsiz osy kúlkiniń áserinen bir sátte naızaǵaı túsip, onyń oty  Asylbekti sharpyp ketken. Otqa sharpylsa da sileıip tura berdi. Kelinshegi júregin aýyr birdeńemen bastyrǵandaı qabaǵy túıile túsip baryp jazylyp, jutqynshaǵy tynym tappaı joǵary tómen qozǵalyp, sózder onyń tisteriniń arasynan ysyldaı shyqty.

«Jeter endi!» degen shyńyltyr daýystan as úı ústeliniń ústindegi jýylyp-shaıylyp qaz-qatar tizilgen tárelkeler  birdeı ún shyǵaryp, búkil dúnıe syldyrlap ketkendeı boldy.

— Qalaı? Qalaısha? Biz ana páterdi satyp alamyz dep kelisip qoıdyq qoı. Sonda... dymsyz, túksiz qalǵanymyz ba? Ońbaǵan! Úndemeı, kóńilsiz júrgenge aýyryp júr me, álde jumysy qıyn ba desem... Aýrý! Aýrýsyń sen! Aýrý bolmasań óstemisiń? Endi tentirep júr deseıshi! Ońbaǵan! Shydamym bitti! Ket. Kózime kórinbe! Jek kórem seni!

Onyń sózderi Asylbektiń qulaǵynan tapanshamen atylǵandaı qatty tıip jatty. Kazınoda da utqanda ne utylǵanda osyǵan uqsas qatty dybystar shyǵatyn, biraq ol Asylbekti dál osylaı shoshytpaıtyn.

— Múmkin, bárin emes shyǵar, múmkin, oınap aıtyp turǵan shyǵarsyń? Asylbek, bir-birimizdi qınamaıyqshy, uttyrǵan shyǵarsyń, biraq, bárin emes shyǵar... Kelinshektiń daýsy endi jalynyshty shyqty.

— Bárin...

 Úmiti kúl-parsha bolǵan kelinshek óz-ózinen selkildep, qorqynyshty dybys shyǵara eńirep jiberdi. Áıeli ańshynyń oǵy tıip qapyda jaralanǵan óte ashýly jolbarystyń tabanyna túsip, sol jyrtqysh áıeldiń ishin dar etkizip  jyrtyp jibergendeı sumdyq qorqynyshty dybys shyǵardy... qas-qaǵymda jaralanyp qalǵandaı kúı keshken kelinsheginiń osy qalpynan Asylbek dirildep ketti. Sát arasynda úı ishinde alapat daýyl bastalyp, esik sar-surt ashylyp-jabylyp, bólmege julqyna kirgen jel sýmańdaı júgirip osy kezge deıingi miz baqpaı turǵan beıbit tirshiliktiń kúl-talqanyn shyǵaryp esip júrdi. Kelinshektiń ashý men ókinish taby turǵan júzinde yza men kesimdi sheshim bar edi.  

***

Keýdesindegi jany áldeqashan shyǵyp ketkendeı súıretilgen, kóziniń oty sóngen, júzi álem-tapyryq Asylbekti bomj keıpinde taýyp alǵan ákesiniń oǵan aıtar sózi de taýsylǵanǵa uqsaıdy. Yzalanǵan kúıi ulyn qulaq-shekeden jiberip urdy, tepkilep te tastady. Biraq, alpystan asqan adamnyń judyryǵy otyzdaǵy jigitke qanshalyqty darysyn. Bylaı silkise bylaı, olaı ıterse olaı sulaı beredi. «Búıtkenshe ólmediń be, balasy joqtar da júr ǵoı» dep taýsyla sóılegen ákesi bir kezde sharasyz kúıde jylap jiberdi. «Jalǵyz ul dep óbektegende kórsetkeniń osy ma» degende tisi shyqyr-shyqyr etti. Erteńinde oıanǵanda ákesiniń bólmesindegi úıýli zattarǵa qarap uzaq jatty. Bul kelinshegi ekeýi qosylǵannan beri quraǵan dúnıeleri edi, bir shette qyzynyń kishkentaı kezde shomylǵan vanasy, bergi jaqta shashylyp qalǵan karton qoraptan sýret álbomdary kórinedi. Munyń noýtbýgyn da ákep tastapty. Asylbek kelinsheginiń tórkinine ketip qalǵanyn uqty. Ári qaraı ne istegeni jón? Ol kózin qolymen kólegeılep uzaq jatty. Oǵan ózi úshin qymbat nárselerge qaraý bárinen aýyr edi. Aýzyna sarymsaq soýsy qosylǵan ulý etiniń dámi kelgendeı boldy da loqsyp jiberdi. Onyń eki shekesi solqyldap, júregi loblyp, búkil dúnıeden jıirkenip turǵandaǵy júzi qorqynyshty edi.

***

Neshe kún ótse de kelinshegine habarlasýǵa dáti barar emes. Ne dep telefon shalady? Keshir deı me? Ol muny kórgisi kele qoıar ma eken? Qyzy neǵyp júr eken? Bárin qoıshy, Asylbek qyzyn saǵynyp júr. Aıala degen aty qandaı, Aıala dep oǵan atasy qoıǵan edi. Asylbek qyzyn kórmekke balabaqshaǵa bardy.

— Sizge balany kórsete almaımyz, — dedi tárbıeshi ustamdy keıpinen jazbaı.

— Nege? Men ákesimin ǵoı.

— Siz balabaqsha meńgerýshisimen sóıleskenińiz durys.

— Ia, kórsete almaımyz, bizge solaı degen. Keshirińiz, otbasylyq jeke máselelerińizge aralasqan durys emes, biraq, sizder birge turmaıdy ekensizder, osy sebepten sizge balany berýge tyıym salyndy, degen meńgerýshisi kózildiriginiń ústinen qarap salqyndaý jaýap qatty.

— Kimge? Kim tyıym salady? Balasyn ákesine kórsetpeýge kim tyıym sala alady?

— Boldy, jigitim. Sabyrǵa kelińiz. Otyryńyzshy, — dedi qartań áıel.

— Sizdiń qyzyńyz óte aqyldy, sezimtal. Tek balaǵa obal boldy, osy kúni kóńilsiz júredi, onyń ústine qatynaıtyn jeri de alystap ketken.

— Siz maǵan qyzymdy kórsete alasyz ba?

— Siz nege qyzyńyzdy saǵynsańyz ózińiz izdep barmaısyz? Áıelińizdiń ákesiniń úıin biletin shyǵarsyz? Qartań áıel endi qatýlana til qatty.

— Ia, bilem. Biraq,...

— Biraq, qorqasyz, solaı ma? Al, bul jerde qoryqpaısyzdar, bizge kelip buıyrýǵa kelgende bári batyr, solaı bizdi yńǵaısyz jaǵdaıǵa qaldyrasyzdar.

Asylbek ornynan turdy.

— Keshirińiz. Aıyp etpeńiz. Men dalada kútip turam, keshte mamasy alyp ketýge kelgenshe kútem.

— Sóıt, jigitim. Sol durys.

Kelinshegin anadaıdan kórgende ózinen-ózi kóńili alaburtyp ketti, mundaı sezim baıaǵyda alǵash kezdesip júrgende bolmap pa edi. «Aldynan shyqsam ba, álde... Joq, tap qazir aldynan shyqsam sóılespeı burylyp keter ne bekerge ursysyp qalarmyz, odan da Aıalany baqshadan alyp shyqqan kezde kóringenim durys, sol kezde Aıalanyń ózi maǵan qaraı júgirmeı me? Aıala balabaqshadan mamasyna birdeńelerdi aıtyp kóńildi shyqty. Basyna eki qıyq gúli bar ádemi ashyq jasyl tústi bas kıim men ústine qyzǵylt plash kıgizip qoıypty, etigi de sý jańa. Asylbek qyzyna mundaı kıimderdi qashan satyp alǵandaryn esine túsire almady, shamasy kelinshegi jaqynda alǵan bolý kerek. Aıala muny kóre sala kózi jarq ete túskendeı boldy. Álde buǵan solaı kórindi me eken. Biraq, qyzy nege ekenin, baıaǵysha qushaǵyn aıqara ashyp ákesine qaraı júgirmedi. Burynǵydaı júgirip kelip moınyna asyla ketpedi. Ákesi janyna jaqyndap, eki qolymen tik kóterip alǵan kezde de bala burynǵydaı máz bolyp, shalyqtap qýanǵan túr tanytpady.

— Áke, meni kótermeshi, jerge túsirshi, men endi kishkentaı emespin ǵoı, túsirshi, uıalam.

Asylbek qyzdy jerge túsirdi.

— Balanyń maǵan kóńilin sýytyp qoıǵan seniń shesheń be? Asylbek áıelimen salqyn sóılesti.

— Mamamda sharýań bolmasyn, áýeli ózińdi jóndep al. Nege keldiń? Ne betińmen keldiń óziń? Aıtshy. Kelinshek daýsyn basqalar estip qoımasyn dep báseńdetse de, ashýdan júzi alaýlap turdy.

— Qyzymdy kóreıin dep.

— Boldy, endi kelme, balany alańdatpa. Kózimizge kórinbeı-aq qoıshy. Búkil úı alatyn aqshasyn oıynǵa salyp jibergen, bala-shaǵasyn qańǵytyp jibergen sendeı ákeden ne qaıyr? Sotqa aryz túsirdim, áńgimeni kóbeıtpeı ajyrasamyz degen úmittemin. Men balany alyp Qyzylordaǵa ketem. Aqyry bóliske salatyn eshteńeń joq qoı. Basty qatyrmaı, qaıta-qaıta sotqa júrgizbeı, ajyrasýǵa kelisim berersiń, dedi mysqylmen.

Asylbek úndemedi. Onyń jaýaby da joq edi.

— Sońǵy ret Aıalamen sóıleseıinshi... (nege sońǵy ret dep aıtqanyna da mán berip jatpady).

— Aıala, qyzym, qarashy, men saǵan ne ákeldim? Ol qyzyna dep alǵan shokoladty jáne qoınynan qoly, aıaǵy qozǵalatyn, kóılegi ádemi qýyrshaqty shyǵardy. Aıala eseıgen be, burynǵydaı shattanyp qolyn shapattap qýanǵan joq.

— Áke, meniń ózimizdiń úıimizge barǵym keledi, — dedi qyz júreleı otyrǵan ákesine basyn súıep.  Sosyn eshkim estip turǵan joq pa degendeı  aınalasyna qarap aldy da, Asylbektiń qulaǵyna aýzyn taqady:

— Mamam aıtady, endi bizdiń ózimizdiń úıimiz joq deıdi, shyn aıta ma áke? Meniń eshqaıda barǵym kelmeıdi , ózimizdiń úıimizge ǵana baram. Atamdy, ájemdi saǵyndym.

Aýzyna sóz túspegen Asylbek únsiz ǵana qyzynyń arqasyn qaǵyp turdy. Bir kezde esine áldene túskendeı qaltasyn qarmanyp birdeńe izdeı bastady. Oly dirildep, qaltasynan on myńdyq alyp qyzynyń qaltasyna saldy.

— Muny saǵan atań berip jiberdi. Ulynyń Aıalaǵa baram degenin estigen atasynyń búgin osy aqshany ustatqany ras edi. Kishkentaı qyz aqshaǵa birden qol sozbaı, oıly júzben ákesiniń betine qarady.

— Eger meniń osyndaı kóp aqsham bolsa ne isteıtinimdi bilesiń be?

Asylbek qyzynyń betine qarap turyp, osydan jarty jyl burynǵy áńgimeni esine aldy. Ol kezde de Aıala osyndaı suraq qoıǵan bolatyn.

— Ia, sen buny qupıa degensiń, al, óziń aıta qoıshy, ne isteısiń?

— Men onda Qudaıǵa syılyq jasaımyn!

— Qudaıǵa?

— Ia, kóp aqshaǵa Qudaıǵa  syılyq alamyn?

— Nege Qudaıǵa? Nege... mysaly, mamańa syılyq jasaýǵa bolady ǵoı.

— Joq, Qudaıǵa. Ol maǵan eń kúshti áke bergeni úshin.

Qyzy osylaı degende Asylbek ózin zorǵa ustady, endi bolmasa eńirep jiberer me edi, endi bolmasa... kishkentaı qyzdy erte eseıýge, oıly sóz aıtýǵa ıtermelegen óziniń bolymsyz tirligine degen ókinishi ishin jıditip bara jatty. «Kúshti áke deı me? Men be kúshti áke?»

— Joq, sen atań bergen aqshaǵa ózińe oıynshyq al. Al, Qudaıǵa syılyqty keıin jasaısyń.

— Jaraıdy, bara ǵoı, qyzym. Mamańa bar.

Qyzy qozǵalmady.

— Ákeshim, — dedi ol kózin budan almaı turyp, — endi búkil aqshańdy alyp qoıatyn oıyndy oınamashy, jaraı ma? Ony jaman aǵaılar oınaıdy.

***

Kútpegen jerden ózine bir senim paıda bolǵandaı. Bir sıqyrdyń kúshimen be, aqyl-oıy jarqyrap, aldaǵy belgisizdiktiń ornyn bir beımaral jaılylyq basty. Asylbek ózi úshin ómirdiń mánin joǵaltpaǵanyn, eger óz ómirin saqtap qalǵysy kelse jáne oǵan maǵyna bergisi kelse búginnen, dál osy sátten bastaýǵa bolatynyn túsindi. Bul áldebir kitaptardan oqyǵan, qıalı jazýshylardyń aýzymen aıtylǵan emes, óziniń osy sońǵy kezderde bastan keshken, qoldan jasalǵan azabynyń nátıjesinde túsingeni edi. Eger qaıtadan ómirdi bastar bolsa úreısiz, ótiriksiz-aq bastar edi. Óıtkeni, onyń qaýipti oıyndy júrgize berýge de, qarabet bolǵan qumarpaz beınede ómir súre berýge de kúshi qalmaǵan. Sońǵy kezderi kazıno dese burynǵydaı baıyz tappaı ketetin ádeti qalǵanyn baıqaıdy. Bul qashanǵa deıin sozylar eken. Ol kúndiz ákesine kómektesip, túnde basqa jerge aýysymmen kúzetshi bolyp ornalasty. Bir tańǵalǵany — aqsha degendi bir-birine qosa berseń, berekesin almaı, shetinen eppen ǵana jumsasań, kádimgideı basy qurala beredi eken. Osy qalypta jınaı berse, kúnderdiń kúninde páter satyp alyp, óziniń otbasyn soǵan kirgizse ǵoı. Sonda kelinshegi de buǵan sene bastar edi, durys jolǵa túskenine kózi jeter edi. Aıala qalaı qýanady deseńshi! «Kip-kishkentaı qyz qudaıǵa syılyq jasaımyn degenin aıtsaıshy, ondaı oı úlken kisiniń oıyna kele me, bári menen bas tartqanda Aıala ǵana kúshti ákesiń dedi ǵoı». Ol oısha eseptedi, eger osy qalyppen jınasa bir bólmeli páter alýǵa kemi on bes jyldaı ýaqyt ketedi eken, al eger jarty somasyn jınap ıpoteka alsa she? Bolmaıdy, ol kezge deıin qaıda áli, Aıalanyń boıjetetin ýaqyty ǵoı. Asylbek qalaı tez aqsha jınaýǵa bolatyny týraly amaldardy oılap jatyp uıyqtaıdy. Biraq, kóbine-kóp aıaq astynan keletin, bir sátte jarylqap tastaıtyn  olja týraly qıaldap ketedi.

Bir kúni beıtanys bireý habarlasty. Sol kúni Asylbektiń ákesi áldebir sharýalarmen kórshi qalaǵa ketti de, jalǵyz ózi tynym tappaı myqshyńdap jatqan. Dúken aıadaı bolǵanymen, jumys bastan asady. Kelgen taýarlardy ornalastyrý, jemisterdi suryptaý, arasynda kelgen tutynýshylarǵa qyzmet kórsetý, tipti shaı ishýge murshasy joq.

— Men affıleıtpin, — dedi habarlasqan adam.  Asylbek telefondy jaýyp tastamaq bolǵan. «Qyzyq eken, munyń nomerin qaıdan alǵan, buryn kazınonyń klıenti bolǵanyn da biletindeı».

— Onlaın poker oınaǵyńyz kelmeı me? Menińshe, tıimdi oıyn. Bári ashyq júredi.

— Joq, meni mazalamańyz!

— Jigitim, bul óte tıimdi, oılanyp kórseńshi. Tipti kazınoǵa barýdyń qajeti joq, telefon, skaıp, kontakt arqyly baılanysamyz, baza arqyly habarlasyp, oıynǵa tirkep qana qoımaı, oınaýǵa úıretem. Bizden oınap, joǵary stavka jınap, kólik mingen, tipti bıznes ashqan jigitter bar, ras aıtam, — dedi beıtanys jigit sendire sóılep.

— Páter de alýǵa bolady dep jarnamalaı berseńizshi, ha-ha-ha!

— Jigitim, senbeı turmysyń, onda óziń bil.

— Al, rýletka she?

— Rýletka qyzyqtyra ma? Durys, jigitim. Men de rýletkany jaqsy kórem, bul endi qalaı desem eken...  bul halyqtyń jıǵan-tergen aqshasyn ıemdenip ketetin jınaqtaýshy zeınetaqy qoryna qaraǵanda eń ádil jol deýge bolady. Beıtanys jigit óz teńeýine ózi máz boldy.

— Biraq, esińde bolsyn, bul jerde yqtımaldyq teorıasy júredi.

— Men habarlasam. Ózim... Asylbek telefondy japqan soń óziniń beıtanys sóılempaz jigitke «joq» deı almaǵanyna jyny keldi. Nege «joq» dep qaıyryp tastamady. «Joq, endi meni oıynǵa shaqyrmaı aq qoıyńyz dep nege aıtpady»?

***

Sońǵy kezderi sheshesiniń ájimi tereńdeı túskenin de, birese «Aıalany saǵyndym» dep muńaıyp, birese «aýyrdym» dep qabaǵy ashylmaıtynyn baıqap júr. Tabıǵatynan tuıyq, minezi aýyrlaý adammen sóılesýdiń ózi ońaı emes. Ózinen ózi solyp, jaǵy sýalyp, samaı shashy túgel aǵaryp ketken sheshesiniń dıvanda jansyz músindeı bolyp saǵattap otyratynyn, bos terezege maǵynasyz kóz salatynyn birneshe ret baıqasa da, qasyna jaqyndaı almaıdy. Ákesi de óz-ózine tyǵylyp, tas únsizdiktiń qursaýynda qalǵandaı. Kóbine ulyn keketip-muqatyp, shadyr minez kórsetetin boldy. Bul úıdegi aýa da jutqan saıyn adamdy ýlaıtyndaı. Asylbek úshin kúnderdiń kúnderden aıyrmasy joqtaı, keıde bárin tastap ózi qalaǵan jaqqa bezip kete barǵysy keletini bar. Asylbek jumystan oralǵanda sheshesi basyn oramalmen tas-túıin baılap alyp, bir bólmeli úıdiń buryshyndaǵy dıvanda jatyr eken.

— Dáriger shaqyrtsam qaıtedi, mam?

— Jańa davlenıeniń dárisin ishtim, kishkene jaqsardym, — dedi sheshesi.

— Ákeń sharýam bitse eki kúnde oralam degen, ýf...

— Ia, sóılestim, sharýasy bitedi, bir kisimen kezdesýi kerek.

— Ýf, tamaǵyńdy ázirlep ishseńshi...

— Ia, mam, men as úıde bolam, birdeńe kerek bolsa dybystaısyń ǵoı, — dedi as úıge bettep.

Kári áıel qan qysymynyń dárisin taǵy  ishti. Uly kelesi bólmeden sol kúıi shyqpady. Qansha ókpelese de perzenti ǵoı, keıde jany ashıdy, birese  ulynyń bárinen aırylyp, ózin-ózi orǵa jyqqan músápirligine, berekesiz tirligine jyny keledi. Biraq, qaıtedi, adam beıshara óz qolyn ózi kese almaı osylaı pushaımannyń kúıin keshedi eken. Eki qolymen samaıyn syǵymdaı ustady, solqyldaǵan sheke tamyryn qolymen basyp ezgilep tastaǵysy kelgendeı... Bir kezde qulaǵy shyńyldap ketti de, dúnıe ózinen-ózi shyr kóbelek aınalyp júre bergendeı boldy. Odan arǵysy esinde joq.

Áıel kózin ashqanda oty qaıtqan janarda salqyndyqtyń da, ulyna degen renishtiń de izi joq edi. Mańdaıynyń qyrtystary jazylyp, kózderin keńirek ashyp, áldenege tańyrqaǵandaı shaǵyn bólmeni sholyp ótti. Áldeneni esine túsirgisi kelgendeı. Aıaqtary búgilip, qaıta sozyldy. Bir sátte boıyn bılegen  úreıden be,  bolmasa oıyna jaısyz birdeńe tústi me, óńi buzylyp qoldaryn sermeleı bastady... bireýdi shaqyryp jatyr ma, bolmasa ózinen birdeńeni qýalap jatyr ma? Bir ýaqytta sanasy burynǵy sergek qalpyn qaıta taýyp, eptep esi kirgendeı boldy, biraq aýyr demalyp jatty. Ol birdeńe aıtqysy kelgendeı.

— Asylbek...

— Aý... Taǵy sol oıyn ba? Sorly bolǵan balam aı... dedi úzip-úzip. Mıyń aınalyp qaldy ǵoı ábden. Ne semáń joq, ne úıiń joq, ne jumysyń joq, kettiń ǵoı qurdymǵa... Ýff...

— Asyl-be-ek...

Naýqas ornynan kóterilgisi kelgen, biraq oǵan tym álsiz edi. Erinderi dirildep, mańdaıynan sýyq ter shyǵyp, áldebir muń men túńiliske toly  janaryn  tóbege qadap jatty. Bul kezde onyń betinde sharshańqylyq pen jaıbaraqattyq bar edi. Áıeldiń qarlyǵyńqy tynys alysy jıilep, keýdesin joǵary kótere tústi de tynyp qaldy.

Kelesi bólmede otyrǵan Asylbek osy otyrysynda monıtordyń ishine enip keterdeı edi. Bul kezde tún aýyp ketken bolatyn, beli talsa da ornynan turmady. Tańǵa jaqyn sheshesiniń yńqyldaǵanyn da, «Asylbek, Asylbek» dep álsiz dybystaǵanyn  da estimedi.    Affıleıtpin degen jigittiń aıtqany qısyndy ma dep oılady, on-laın poker degen kazınodan da qyzyǵyraq sekildi, oıyn tártibin meńgerip alý Asylbekkke túk qıyn bolǵan joq. Tyrs-tyrs, tyrs-tyrs. Bólmeden tek klavıatýranyń dybysy ǵana estiledi. Saýsaqtar ersili qarsyly oınap, qabaqtar birese túıilip, birese jazylyp... Tamaǵy qurǵap ketkendeı boldy, «shirkin, salqyn sharap bolsa ǵoı» dep tiledi bir sát. Kazınoda ádemi qyzdar salqyn sharap ákeletin. Osyny oılaýy muń eken,  osy sátte jıegi ırek-ırek ádemi áppaq ydysqa salynǵan sarymsaq soýsy quıylǵan ulý etiniń dámin ańsady. Monıtorǵa úńilgen eki kózde qumarlyqqa bıletken esirik kózqaras qana bar edi.

---