InfoHub Logo

Sabaqtyń taqyryby: Sfera jáne shar.
Sabaqtyń maqsaty:
a) Bilimdilik: Oqýshylarǵa sfera men shar týraly anyqtamasyn tanystyra otyryp, olardyń elementterine túsinik berý.
á ) Damytýshylyq: Oqýshylardyń sfera jáne shar elementteriniń qasıetterin qoldana otyryp esepter shyǵartý, shyǵarmashylyqpen jumys isteýine yqpal etý, óz betimen jumys jasaý belsendiligin arttyrý.
b ) Tárbıelik: Oqý úrdisinde uıymshyldyqqa, bir – biriniń oıyn tyńdaýǵa, uqyptylyqqa úıretý.
Sabaqtyń túri: jańa sabaq
Sabaqtyń kórnekiligi: taqyrypty ashatyn slaıdtar, shar maketi, globýs.
Sabaqtyń ádisi: Kórnekilik, praktıkalyq
Pán aralyq baılanys: geografıa, fızıka.

Sabaqtyń jospary:
İ. Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy nazaryn sabaqqa aýdarý.

İİ. Úı tapsyrmasyn tekserý.
1. Sheńber men dóńgelektiń qandaı aıyrmashylyǵy jáne uqsastyǵy bar?
2. Radıýs, dıametr, horda, sektor degenimiz ne?

İİİ. Jańa taqyrypty túsindirý.
Jarty sheńber óz dıametrinen aınalǵanda shyǵatyn fıgýrany sfera dep ataıdy.
Jarty dóńgelek ózin shekteıtin dıametrden aınalǵanda shyǵatyn fıgýrany shar dep ataıdy

Sfera shar
Shardyń beti – sfera.
Sferanyń(shardyń) kez kelgen eki núktesin qosatyn kesindini horda, al sentri arqyly ótetin hordany dıametri dep ataıdy.
Jer shar tárizdes. Jerdiń eń úlken qımasynyń sheńberi ekvator, al qalǵan kishi sheńberler paralelder dep atalady. Jarty sheńberler merıdıandar dep atalady.
Shardy(sferany) jazyqtyqpen qıǵanda paıda bolatyn kez kelgen qıma dóńgelek(sheńber) bolady. Bul dóńgelektiń(sheńberdiń) sentri shardyń(sferanyń) sentrinen qıýshy jazyqtyqqa túsirilgen perpendıkýlárdyń tabany bolyp tabylady.

İV. Esepter shyǵarý
1. Shardyń radıýsi 8 sm - ge, al qımanyń radıýsi sm - ge teń. Shardyń sentrinen qıma jazyqtyǵyna deıingi qashyqtyqty tabyńyz.
R=OB=8 sm
AB= sm
AO -?
Sheshýi: AO2=OB2 - AB2 AO2=64 - 15=49; AO=7sm
Jaýaby: 7 sm