InfoHub Logo

Shymkent agrarlyq kolejiniń
TK9-142 tobynyń stýdenti: Nurjan Aqerke
Jetekshisi: Abdrahımova Baıan Abamýsılımovna

 

Elbasy N.Nazarbaev halyqqa joldaǵan «Qazaqstan joly - 2050:Bir maqsat,bir múdde, bir bolashaq» atty strategıalyq Joldaýynyń besinshi baǵytynda “Shaǵyn jáne orta bıznesti damytý-HHIǵasyrdaǵy Qazaqstandy ındýstrıaldyq jáne áleýmettik jańǵyrtýdyń basty quraly. Mundaǵy meniń ustanymym aıqyn ekenin bilesizder, ony talaı aıtqanmyn. Ekonomıkamyzda shaǵyn jáne orta bıznestiń úlesi artqan saıyn Qazaqstannyń damýy da ornyqty bola túsedi. Jahandyq reıtıńke sáıkes, Qazaqstan bıznesti júrgizýge eń qolaıly jaǵdaıy bar elder tobyna kiredi jáne biz bul úrdisti óristete túsýge tıispiz. Shaǵyn jáne orta bıznes – bizdegi Jalpyǵa ortaq eńbek qoǵamynyń berik ekonomıkalyq negizi. Ony damytý úshin jeke menshik ınstıtýtyn zańnamalyq turǵyda nyǵaıtatyn keshendi sheshimder qajet. Bıznesti damytýǵa kedergi keltiretin barlyq enjar quqyqtyq normaldardyń kúshin joıý kerek.Shaǵyn bıznes urpaqtan-urpaqqa beriletin otbasy dástúrine aınalýǵa tıis. Men Úkimetke ındýstrıalandyrýdyń ekinshi besjyldyǵy josparyn «Bıznes - 2020» jol kartasymen úılestirýdi tapsyrdym. Úkimet Ulttyq kásipkerler palatasymen birlesip, jumysyn jańa bastaǵan bıznesmenderge ádistemelik kómektiń tıimdi tetikterin jasaýy kerek”, –dep  atap kórsetken bolatyn

Shaǵyn jáne orta bıznestiń damýy – bul kez kelgen el ekonomıkasynyń damýynyń negizi. Táýelsizdiktiń alǵashqy bastaýynda-aq shaǵyn jáne orta bıznes qaýymy mańyzdy sektor retinde belgilengen bolatyn.

Qazirgi ýaqytta shaǵyn jane orta bıznesti damytýda kásipkerlik qyzmet ekonomıkanyń jeke menshik sektory retinde ekonomıkalyq qyzmetterdi júzege asyrýda memlekettik sektorǵa qaraǵanda joǵarǵy eńbek ónimdilik pen nátıjelilikti keńinen qamtamasyz etip otyr. Sondyqtan da ozat kásipkerlik qyzmettiń artyqshylyqtaryn, erekshelikterin, sol qoǵamdaǵy shaǵyn jáne orta bıznestiń atqaratyn aıryksha rólin bylaısha sıpattaýǵa bolady.

Kásipkerlik qyzmetke baǵyttalǵan qoǵamdyq ortada paıdaly taýarlar men qyzmetter toqtaýsyz óndirilip,halyq arasynda qajettilikke ıe taýarlar men qyzetterdiń keń taralatyndyǵy, ómirge ıkemdi jańa ıdeıalar oılanyp shyǵarylatyndyǵy, buryn belgisiz bolǵan qoǵamnyń qajettilikteri jańadan ashylyp, qoǵamda paıda bolǵan problemalardyń der kezinde sheshiletindigi jáne óziniń jańashyldyq ıdeıalaryn, shyǵarmashylyq maqsattaryn júzege asyrýǵa múmkindikteri bar bastamashyl adamdardyń arqasynda qoǵam toqyraýǵa ushyramaıtyndyǵy belgili boldy.

Kásipkerlik qyzmet osylaısha qoǵamda shaǵyn kásiporyndardyń paıda bolýyna jaǵdaı jasaıdy da, olar sol qoǵamnyń maqtanyshy bolatyndaı iri kásiporyndar nemese mýltıulttyq kompanıalar deńgeıine jetedi. Jańa taýarlar jáne jańa prosester, jańa qyzmetter paıda bolýyna jaǵdaı jasaıtyn, sondaı-aq sol qoǵamnyń ál-aýqattylyǵyn joǵarylatýǵa kómektesetin potensıaldy jańashyl adamdardy tárbıeleı otyryp, ekonomıkada shaǵyn jáne orta kásip oryndar jumysynyńarqasynda sapaly taýarlar men qyzmetter óndiriledi jáne jalpy qoǵamda eńbek ónimdiliginiń ósýine yntalandyratyn básekelestik ortany qalyptastyrady.

Sondaı-aq jumyssyzdyq  máselesin tómendetedi,naryqty otandyq taýarlarmen tolyqtyrady,qoǵamnyń ál-aýqatynyń joǵarylaýyna alyp keledi, JİÓ-niń ósýine jáne ekonomıkanyń qarqyndap damýyna oń áserin tıgizedi.

Sondyqtan da naryqtyq ekonomıka jaǵdaıynda shaǵyn jáne orta bıznestiń damýyna aıryqsha úles qosatyn, potensıaldy eńbek resýrsy- kásipkerdiń mártebesin joǵarylatýǵa baılanysty ózindik úles qosa otyryp, meniń mynadaı usynystar bergim keledi:

1. Báseklestik ortany qalyptastyrý men antımonopolıalyq zańdy odan ári qaraı jetildirý;

2. Otandyq óndirýshilerdiń sapaly taýarlar shyǵarýy men tıimdi   qyzmet júrgizýine qalypty jaǵdaı jasaýdy jalǵastyrý;

3. Memlekettik organdar tarapynan bolatyn tekserister sanyn qysqartý;

4. Salyq júıesin odan ári qaraı jetildirý;

5. Uzaq merzimge jáne tómen paıyzben nesıelendirýdi jalǵastyrý;

6. Otandyq kásipkerlerdi halyqaralyq tájirıbelermen tanystyrý úshin arnaıy semınarlar, tájirıbe almasýlar júrgizýge jaǵdaı jasaý.

 

Ádebıet.

1. Elbasy N.Á.Nazarbaevtyń Qazaqstan halqyna joldaǵan «Qazaqstan-2050:Bir maqsat, bir múdde, bir bolashaq» Joldaýy. Egemendi Qazaqstan gazeti, qańtar 2014j.

2. «Shaǵyn jáne orta kásiporyndar». Qazaqstannyń statısıkalyq jylnamalyǵy, 2016j.

---