Shákárim Qudaıberdiulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy
Sabaqtyń taqyryby: Shákárim Qudaıberdiulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy.
Sabaqtyń maqsaty:
1) Bilimdilik: Oqýshylarǵa Shákárim shyǵarmashylyǵynyń tabıǵatyn tanytý, Shákárim tulǵasyn tolyqqandy qarastyrýǵa kúsh salý.
2) Tárbıelik: Oqýshylardy ultjandylyq rýhqa, izgilik pen izdenimpazdyqqa úndeý.
3) Damytýshylyq: Oqýshylar dúnıetanymyn keńeıtý, oı ushqyrlyǵyna baýlý.
Sabaqtyń túri: jańa taqyrypty meńgertý
Sabaqtyń tıpi: aralas sıpatta
Ádistemelik sheshim: áńgime suhbat, túsindirmelik, ózindik jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúter, ınteraktıvti taqta, slaıdtar.
Jabdyqtalýy:
1. Shákárimtaný máseleleri. 2 tom. Almaty. 2007 jyl.
2. «Sh. Qudaıberdıev» (metodıkalyq nusqaý). Almaty. 1989 jyl.
3. J. Ahmetova. « Shákárim jáne fólklor»
«Qazaq tili men ádebıeti» jýrnaly. № 5 - 6. 1998jyl. 87 – 93 bet.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen sálemdesý, tanysý.
Shákárim qajynyń ómiri boıynsha ótken materıaldarǵa pysyqtaý júrgizý.
- Balalar, qazaq halqynyń rýhanı, mádenı, ádebı ómirinde ózindik iz qaldyrǵan asyl tulǵa, sóz óneriniń óren júırigi, danalyq oıdyń dara zergeri, ámbebap talant ıesi Shákárim Qudaıberdiulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy týraly qandaı maǵlumattar bilesińder?( oqýshylardyń jaýabyn tyńdaý).
2. Jańa sabaqty túsindirý.
1. Kompúterden Shákárim qajynyń ómirine baılanysty gıpermátindi tyńdaý.
2. Ómirine baılanysty sýretterdi slaıdtardan kórý.( 5 slaıd)
3. Oqýshylardy «Siz bilesiz be?» aqparattyq maǵlumattarmen tanystyrý.(Slaıdtar arqyly)
1 - slaıd. Shákárim - Mekkege baryp, qajy atanǵan adam.
2 - slaıd. Shákárim óz zamanynda oıshyl azamattardyń biri atanǵan. Mekke sapary Shákárim úshin dinı sapar ǵana emes, ilim izdeý joly boldy. Ol asa baı Stambýl kitaphanasynda bolady. Egıpettegi Aleksandrıa kitaphanasyna qyzmet etken ǵalymdardan surap, kerekti kitaptardy jazdyryp alady.
3 - slaıd. Shákárim tarıhpen de aınalysady. « Mekkeniń de, Medıneniń de tarıhtaryn aqtardym», - deıdi ózi. Bul saladaǵy basty eńbegi – «Shejire»
4 - slaıd. Shákárim túıeqaryn ósimdigin qaınatyp, qoıyltyp, oǵan ashýdas qosyp, qoldan sıa jasaı bilgen, ózi sol sıamen jazǵan.
5 - slaıd. Shákárim tórt tilge jetik bolǵan: orys, arab, túrik, parsy.
6 - slaıd. Shákárim óz tusyndaǵy qusbegi, mergen, ańshy bolǵan.
7 - slaıd. Shákárim geometrıa zańdaryn úırengen, tik úshburyshtyń esebin bilgen.
8 - slaıd. Shákárim L. Tolstoıdy ózine ustaz tutqan, onymen hat alysyp turǵan.
4. Shákárimniń jumbaqtaryn sheshtirý.
1. Tamam sózdi sóıleıdi, sóıle dese,
Etinen et kesemin sóılemese
Aıt desem, aıtpaıtuǵyn jaýaby joq,
Súıgenimdi sóılettim áldeneshe.
2. Bir nárse jurtqa málim, kózden ǵaıyp,
Ustaýǵa esh bolmaıdy, qoldan taıyp.
Ne synap, ne tústeýge uqsamaıdy,
Keıde kóp, keıde keter tipti azaıyp.
5. Deńgeılik tapsyrmalar oryndaý 1, 2, 3, 4 – deńgeıde beriledi. 1 – deńgeıdegi tapsyrma memlekettik standarttyq deńgeı, buny oryndaýǵa barlyǵy mindetti. 2 – 3 – deńgeı birte – birte kúrdelenedi jáne bul tapsyrmany oryndaýǵa oqýshylar quqyly, al 4 – deńgeıdi shyǵarmashylyqpen jumys isteı alatyn oqýshylar oryndaıdy. Árıne, barlyq oqýshylar 4 – deńgeıdi túgel oryndap shyǵady degen artyq. 1 – 2 deńgeıdi túgel jýyq oryndaıdy da, ozat oqıtyndar alǵa ketedi.
Deńgeılik tapsyrmalar:
İ. Shákárimniń ómir joly. Birinshi deńgeı – bilimniń mınımaldyq shegi.
İİ. Algorıtmdik saty. Óleńin taldaý. Ekinshi deńgeı – oqýshynyń shyǵarmany túsinýi, uıqas, tarmaq, býnaq, býyn, trop túrlerine taldaý.
İİİ. Evrıstıkalyq saty. Óleńderin jatqa aıtý. Úshinshi deńgeı – osy óleń uıqasyna salyp, óleń quraý.
İV. Shyǵarmashylyq satysy. « Men tanyǵan Shákárim» ( shaǵyn oı tolǵaý).
Tórtinshi deńgeı – daryndy, izdenimpaz, qabiletti oqýshylarǵa arnalǵan. Munda oqýshylardyń sózdik qory, oı ushqyrlyǵy baǵalanady.
Sabaqty bekitý. Uly Abaı áıgili «Eskendir» poemasyn «Osy jurt Eskendirdi bile me eken?» degen jolmen bastaǵany belgili. Biz búgingi sabaǵymyzdyń qorytyndysynda osynaý óleń jolyn «Biz osy Shákárimdi bilemiz be?» dep, sál – pál ózgerte qoldansaq... Bilsek, kim dep bilemiz?
«Toptastyrý» strategıasymen jumys:
Qorytyndy. Iá, Shákárim, eń aldymen, aqyn. Aqyn bolǵanda da, XİX ǵasyrdyń aıaǵy men XX ǵasyrdyń basyndaǵy qazaq ádebıeti tarıhynda Abaıdan keıingi tulǵaly aqyn. Óz halqynyń bolashaǵy úshin janyn aýyrtyp, tuıyqtan shyǵar jol izdeýmen bolǵan. Keleshek jastarǵa úlken úmitpen qarap, senim bildirgen. Sondyqtan sabaǵymyzdy Shákárim atamyzdyń óz sózimen qorytyndylaımyz.
« Adam úshin – eńbegim,
Ómirden barlyq tergenim.
Qalaǵanyn qalap al,
Muram sol, jastar, bergenim!»
Úıge tapsyrma. Shákárimniń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly oqý. «Eńlik - Kebek» poemasynyń mazmuny.
Oqýshylardy baǵalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
1) Bilimdilik: Oqýshylarǵa Shákárim shyǵarmashylyǵynyń tabıǵatyn tanytý, Shákárim tulǵasyn tolyqqandy qarastyrýǵa kúsh salý.
2) Tárbıelik: Oqýshylardy ultjandylyq rýhqa, izgilik pen izdenimpazdyqqa úndeý.
3) Damytýshylyq: Oqýshylar dúnıetanymyn keńeıtý, oı ushqyrlyǵyna baýlý.
Sabaqtyń túri: jańa taqyrypty meńgertý
Sabaqtyń tıpi: aralas sıpatta
Ádistemelik sheshim: áńgime suhbat, túsindirmelik, ózindik jumys.
Sabaqtyń kórnekiligi: kompúter, ınteraktıvti taqta, slaıdtar.
Jabdyqtalýy:
1. Shákárimtaný máseleleri. 2 tom. Almaty. 2007 jyl.
2. «Sh. Qudaıberdıev» (metodıkalyq nusqaý). Almaty. 1989 jyl.
3. J. Ahmetova. « Shákárim jáne fólklor»
«Qazaq tili men ádebıeti» jýrnaly. № 5 - 6. 1998jyl. 87 – 93 bet.
Sabaqtyń barysy:
1. Uıymdastyrý kezeńi. Oqýshylarmen sálemdesý, tanysý.
Shákárim qajynyń ómiri boıynsha ótken materıaldarǵa pysyqtaý júrgizý.
- Balalar, qazaq halqynyń rýhanı, mádenı, ádebı ómirinde ózindik iz qaldyrǵan asyl tulǵa, sóz óneriniń óren júırigi, danalyq oıdyń dara zergeri, ámbebap talant ıesi Shákárim Qudaıberdiulynyń ómiri, shyǵarmashylyǵy týraly qandaı maǵlumattar bilesińder?( oqýshylardyń jaýabyn tyńdaý).
2. Jańa sabaqty túsindirý.
1. Kompúterden Shákárim qajynyń ómirine baılanysty gıpermátindi tyńdaý.
2. Ómirine baılanysty sýretterdi slaıdtardan kórý.( 5 slaıd)
3. Oqýshylardy «Siz bilesiz be?» aqparattyq maǵlumattarmen tanystyrý.(Slaıdtar arqyly)
1 - slaıd. Shákárim - Mekkege baryp, qajy atanǵan adam.
2 - slaıd. Shákárim óz zamanynda oıshyl azamattardyń biri atanǵan. Mekke sapary Shákárim úshin dinı sapar ǵana emes, ilim izdeý joly boldy. Ol asa baı Stambýl kitaphanasynda bolady. Egıpettegi Aleksandrıa kitaphanasyna qyzmet etken ǵalymdardan surap, kerekti kitaptardy jazdyryp alady.
3 - slaıd. Shákárim tarıhpen de aınalysady. « Mekkeniń de, Medıneniń de tarıhtaryn aqtardym», - deıdi ózi. Bul saladaǵy basty eńbegi – «Shejire»
4 - slaıd. Shákárim túıeqaryn ósimdigin qaınatyp, qoıyltyp, oǵan ashýdas qosyp, qoldan sıa jasaı bilgen, ózi sol sıamen jazǵan.
5 - slaıd. Shákárim tórt tilge jetik bolǵan: orys, arab, túrik, parsy.
6 - slaıd. Shákárim óz tusyndaǵy qusbegi, mergen, ańshy bolǵan.
7 - slaıd. Shákárim geometrıa zańdaryn úırengen, tik úshburyshtyń esebin bilgen.
8 - slaıd. Shákárim L. Tolstoıdy ózine ustaz tutqan, onymen hat alysyp turǵan.
4. Shákárimniń jumbaqtaryn sheshtirý.
1. Tamam sózdi sóıleıdi, sóıle dese,
Etinen et kesemin sóılemese
Aıt desem, aıtpaıtuǵyn jaýaby joq,
Súıgenimdi sóılettim áldeneshe.
2. Bir nárse jurtqa málim, kózden ǵaıyp,
Ustaýǵa esh bolmaıdy, qoldan taıyp.
Ne synap, ne tústeýge uqsamaıdy,
Keıde kóp, keıde keter tipti azaıyp.
5. Deńgeılik tapsyrmalar oryndaý 1, 2, 3, 4 – deńgeıde beriledi. 1 – deńgeıdegi tapsyrma memlekettik standarttyq deńgeı, buny oryndaýǵa barlyǵy mindetti. 2 – 3 – deńgeı birte – birte kúrdelenedi jáne bul tapsyrmany oryndaýǵa oqýshylar quqyly, al 4 – deńgeıdi shyǵarmashylyqpen jumys isteı alatyn oqýshylar oryndaıdy. Árıne, barlyq oqýshylar 4 – deńgeıdi túgel oryndap shyǵady degen artyq. 1 – 2 deńgeıdi túgel jýyq oryndaıdy da, ozat oqıtyndar alǵa ketedi.
Deńgeılik tapsyrmalar:
İ. Shákárimniń ómir joly. Birinshi deńgeı – bilimniń mınımaldyq shegi.
İİ. Algorıtmdik saty. Óleńin taldaý. Ekinshi deńgeı – oqýshynyń shyǵarmany túsinýi, uıqas, tarmaq, býnaq, býyn, trop túrlerine taldaý.
İİİ. Evrıstıkalyq saty. Óleńderin jatqa aıtý. Úshinshi deńgeı – osy óleń uıqasyna salyp, óleń quraý.
İV. Shyǵarmashylyq satysy. « Men tanyǵan Shákárim» ( shaǵyn oı tolǵaý).
Tórtinshi deńgeı – daryndy, izdenimpaz, qabiletti oqýshylarǵa arnalǵan. Munda oqýshylardyń sózdik qory, oı ushqyrlyǵy baǵalanady.
Sabaqty bekitý. Uly Abaı áıgili «Eskendir» poemasyn «Osy jurt Eskendirdi bile me eken?» degen jolmen bastaǵany belgili. Biz búgingi sabaǵymyzdyń qorytyndysynda osynaý óleń jolyn «Biz osy Shákárimdi bilemiz be?» dep, sál – pál ózgerte qoldansaq... Bilsek, kim dep bilemiz?
«Toptastyrý» strategıasymen jumys:
Qorytyndy. Iá, Shákárim, eń aldymen, aqyn. Aqyn bolǵanda da, XİX ǵasyrdyń aıaǵy men XX ǵasyrdyń basyndaǵy qazaq ádebıeti tarıhynda Abaıdan keıingi tulǵaly aqyn. Óz halqynyń bolashaǵy úshin janyn aýyrtyp, tuıyqtan shyǵar jol izdeýmen bolǵan. Keleshek jastarǵa úlken úmitpen qarap, senim bildirgen. Sondyqtan sabaǵymyzdy Shákárim atamyzdyń óz sózimen qorytyndylaımyz.
« Adam úshin – eńbegim,
Ómirden barlyq tergenim.
Qalaǵanyn qalap al,
Muram sol, jastar, bergenim!»
Úıge tapsyrma. Shákárimniń ómiri men shyǵarmashylyǵy týraly oqý. «Eńlik - Kebek» poemasynyń mazmuny.
Oqýshylardy baǵalaý.
You Might Also Like
-
Taqyryby: Órnekterdi túrlendirýde negizgi trıgonometrıalyq tepe - teńdikterdi qoldaný (prezentasıasymen)
