Syn turǵysynan oılaýdy damytý tehnologıasyn qoldana otyryp, oqýshylardyń shyǵarmashylyq qabiletin damytý
Jospar:
İ. Kirispe.
Jańa pedagogıkalyq tehnologıanyń ereksheligi.
İİ. Negizgi bólim.
1. Syn turǵysynan oılaý – jańa oqytýdyń bir túri.
2. Syn turǵysynan oılaý kezeńderi.
3. Sto tehnologıanyń ádisteri.
4. Syn turǵysynan oılaý tehnologıasy tájirıbe negizinde.
Qorytyndy.
Nátıjelerge saraptama.
«Jaqsy derlik te, jaman derlik te bir ádis joq. Olaqtylyq belgisi bir ǵana ádisti bolý, sheberliktiń belgisi túrli ádisti bilý: kerek orynda joq ádisti tabý da qolynan kelý. Muǵalim ádisti kóp bilýge tyrysýy kerek, olardy ózine súıenish, qolqabys nárse esebinde qoldanýy kerek»
A. Baıtursynov
Kirispe
Elbasy Nursultan Nazarbaev «Bolashaqta eńbek etip, ómir súrińder - búgingi mektep oqýshylary, muǵalim olardy qalaı tárbıelese Qazaqstan sol deńgeıde bolady. Sondyqtan ustazǵa júktelgen mindet aýyr» degen bolatyn. Eńbek joly jeńil bolmaǵanymen, bul mamandyq ıesiniń ár jetken jetistikten rahattanyp, ár oqýshynyń aq jarqyn kúlkisinen ózine baqyt nuryn sezinýge múmkindigi mol.
Ustaz! Men úshin osy sózdiń ózinde qanshama mán - maǵyna, kúsh qudiretti, qasıetti uǵym jatyr. Ustaz aldynan ótpeıtin eshkim joq. Jaqsy muǵalim - mekteptiń júregi,- degen Y. Altynsarın atamyz. Júreksiz ómir bolmasa muǵalimsiz bilimniń, tárbıeniń iske aspaıtyny belgili. Ómirdegi qoǵam qaıratkeri, nebir danyshpan adamdar, ǵaryshkerler, qarapaıym eńbekkerler bári de ustazdan bilim nárin alǵan. Óıtkeni muǵalim eldiń erteńgi tizginin ustaıtyn urpaqty tárbıeleıdi. Al jas órkenniń qalaı bolyp ósýi ustazdan alǵan tálim - tárbıesine baılanysty ekendigi belgili..
Naǵyz muǵalim bolý - úlken abyroı, zor eńbek, ishki qajettilik jáne balalarǵa degen jalyndaǵan mahabbat. Ustaz degen ataqqa ıe bolýdyń ózi bir baqyt. Qaı zamanda bolmasyn, ustaz úzdiksiz izdenýshi, ushqyr oıly bolýy tıis dep oılaımyn. Mektep tabaldyryǵyn tarydaı bolyp attaǵan búldirshinderim bilim tuńǵıyǵyna erkin súńgise, shákirtterim bilim dodasynda qatarlasynan oza shaýyp, oń nátıjege qol jetkizip jatsa, ustazǵa budan artyq qýanysh bar ma?
Kezinde uly ǵulamalardyń biri «Balanyń baqyty jaqsy ustazdyń qolynda»degen eken. Bul qanatty sóz eshqashan óziniń mánin joıǵan emes. Sondyqtan erteń el tutqasyn ustaıtyn búgingi jas urpaqtyń bolashaǵy birinshi kezekte muǵalimniń bergen bilimi men tálim - tárbıesine tikeleı baılanysty dep oılaımyn.
Muǵalimniń tárbıe men bilim berý jolynda atqarǵan adal eńbekteri ǵana jas azamattardyń ómir joldaryna shýaq shasha alyp, durys baǵyt bere alady.
Búkil dúnıejúzilik bilim berý keńistigine kirý maqsatynda qazirgi kezde elimizde bilimniń jańa júıesi qurylýda. Bul úrdis pedagogıka teorıasymen oqý - tárbıe jumysynda naqty ózgerister engizýmen qatar elimizde bolyp jatqan túrli baǵyttaǵy bilim berý qyzmetine jańasha qaraýdy, shákirtterdiń shyǵarmashylyq qabiletin damytýdy, is - áreketti jańasha uıymdastyrýdy talap etedi.
Mektepte bilim berý jaýapty is. Óıtkeni, mektep arqyly jeke tulǵa tárbıelenedi. Búgingi mektep oqýshysy erteńgi el tizginin ustaıtyn azamat.
Bastaýysh mektep – oqýshyny tulǵa etip qalyptastyrýdyń alǵashqy baspaldaǵy.
Bastaýysh mekteptiń negizgi mindeti – jeke tulǵany damytyp, onyń alǵashqy qalyptasýyn qamtamasyz etý, bilimge degen senimin nyǵaıtý, iskerligi men dúnıetanymyn qalyptastyrý, oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn oıatyp, yntasyn arttyrýmen birge biliktiligin ushtap, jan - jaqty damýyn qamtamasyz etý bolyp tabylady.
Muǵalimniń mindeti – balanyń ózine degen senimin arttyrý, ózin tulǵa retinde sezinetindeı múmkindik ashý, ózin tulǵa retinde sezingen bala árqashan ómirde óz jolyn taba alady.
Muǵalimniń jańa urpaǵy bilim deńgeıi jóninen áldeqaıda joǵary bolý kerek. Ol úshin jańa formasıanyń pedagogy qajet”» degen Elbasymyz N. Á. Nazarbaev
Ustaz aldyndaǵy basty maqsat – sapaly bilim men sanaly tárbıe berý, oqýshynyń talaby men aǵymyna saı qalyptasýyna yqpal etý. Balany jan - jaqty jetildirýde tanym baspaldaqtaryna jeteler daǵdy – mashyqtardy qalyptastyrýǵa jol ashatyn oqytý men tárbıe tehnologıasyn jete bilý, meńgerý, biliktiligin arttyrý.
Oqýshynyń oılaý qabiletin baıytýǵa ıgi yqpal etetin jańasha oqytýdyń bir túri – oqý men jazý arqyly syn turǵysynan oılaýdy damytý tehnologıasy.
Syn turǵysynan oılaýdy damytý baǵdarlamasy – álemniń túkpir - túkpirinen jıylǵan bilim berýshilerdiń birlesken eńbegi. Tájirıbeni júıege keltirgen Djınnı L. Stıl, Kýrtıs S. Meredıt, Charlz Templ. Jobanyń negizi J. Pıaje, L. S. Vygotskıı teorıalaryn basshylyqqa alady.
Maqsaty barlyq jastaǵy oqýshylarǵa kez kelgen mazmunǵa synı turǵydan qarap, eki uıǵarym bir pikirdiń bireýin tańdaýǵa sanaly sheshim qabyldaýǵa sabaqtarda úıretý. Bizdiń elimizge Djordj Sorostyń ashyq qoǵam ınstıtýty, "Soros - Qazaqstan” qory arqyly kelgen bul tehnologıa orys jáne qazaq tilderinde mektep tájirıbelerine ene bastady.
"Syn turǵysynan oılaý” uǵymy belgili bir ıdeıalardy qabyldaı otyryp, onyń nege qatysty ekenin zertteý, olardy jeńil septıkalyq oılarǵa qarsy qoıa bilý, salystyra alý, sol ıdeıalarǵa qarsy kózqarastarmen tepe - teńdikte ustap zertteý, olarǵa senimmen qaraý dep túsindiredi avtorlar. Syn turǵysynan oılaý ádisi, oqytýda damyǵan tehnologıaǵa jatady. Bul ıllústratıvti - túsindirmeli, ishinara izdený. problemalyq, pikir - saıys, oıyn, shyǵarmashylyq, ózin - ózi damyta oqytý ádisteriniń jıyntyǵy. Syn turǵysyn oqý - tárbıe úrdisinde basqarý men uıymdastyrýdyń tıimdiligi oqýshylardyń óz aldyna belsendi damýyna negizdeledi
Bunyń maqsaty – barlyq jastaǵy balalardy kez kelgen mazmunǵa syn turǵysynan qaraýdy úıretý. Kez kelgen qıynshylyqtardy jeńýge, óz máselelerin sheshýge, ár túrli jaǵdaılardy syn turǵysynan qaraýǵa, eki uıǵarym pikirdiń bireýin tańdaýǵa, sapaly sheshim jasaýǵa úıretý qajettigi aıdan anyq bolyp tur.
Syn turǵysynan oılaý ádisi muǵalim qyzmetinde uıymdastyra oqytý, oqýshylardyń jeke toppen jumys jasaý negizinde bilim alýymen ushtasady. Bul strategıa oqýshynyń jekelegen múmkindikteri men qabiletterin ashýǵa baǵyttalady. Bul ádistiń ereksheligi oqý ádisinde qoldanylady. Iaǵnı oqýshylardyń aýyzsha jáne jazbasha tilin, oılaý, este saqtaý qabiletin, árbir aqparatqa, sonymen birge óziniń jáne basqanyń shyǵarmashylyǵyna synı qaraýyna, shyǵarmashylyq qabiletin damytýǵa baǵyttalady. STO jobasy muǵalim men oqýshynyń belsendiligin arttyrýda qoldanýǵa bolatyn birden – bir ádis dep aıtar edim. Bul ádis oqýshynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, jańa sabaqty oqýshynyń ózi meńgerýine jaǵdaı jasaıdy. Meńgergen jańa taqyryp boıynsha salystyrýlar, boljamdar jasaıdy, taqyrypty júıeleıdi, umtylys, belsendilik paıda bolady. Oqýshylar alǵan bilimderi men oǵan deıingi bilimderin salystyrady.
İ. Kirispe.
Jańa pedagogıkalyq tehnologıanyń ereksheligi.
İİ. Negizgi bólim.
1. Syn turǵysynan oılaý – jańa oqytýdyń bir túri.
2. Syn turǵysynan oılaý kezeńderi.
3. Sto tehnologıanyń ádisteri.
4. Syn turǵysynan oılaý tehnologıasy tájirıbe negizinde.
Qorytyndy.
Nátıjelerge saraptama.
«Jaqsy derlik te, jaman derlik te bir ádis joq. Olaqtylyq belgisi bir ǵana ádisti bolý, sheberliktiń belgisi túrli ádisti bilý: kerek orynda joq ádisti tabý da qolynan kelý. Muǵalim ádisti kóp bilýge tyrysýy kerek, olardy ózine súıenish, qolqabys nárse esebinde qoldanýy kerek»
A. Baıtursynov
Kirispe
Elbasy Nursultan Nazarbaev «Bolashaqta eńbek etip, ómir súrińder - búgingi mektep oqýshylary, muǵalim olardy qalaı tárbıelese Qazaqstan sol deńgeıde bolady. Sondyqtan ustazǵa júktelgen mindet aýyr» degen bolatyn. Eńbek joly jeńil bolmaǵanymen, bul mamandyq ıesiniń ár jetken jetistikten rahattanyp, ár oqýshynyń aq jarqyn kúlkisinen ózine baqyt nuryn sezinýge múmkindigi mol.
Ustaz! Men úshin osy sózdiń ózinde qanshama mán - maǵyna, kúsh qudiretti, qasıetti uǵym jatyr. Ustaz aldynan ótpeıtin eshkim joq. Jaqsy muǵalim - mekteptiń júregi,- degen Y. Altynsarın atamyz. Júreksiz ómir bolmasa muǵalimsiz bilimniń, tárbıeniń iske aspaıtyny belgili. Ómirdegi qoǵam qaıratkeri, nebir danyshpan adamdar, ǵaryshkerler, qarapaıym eńbekkerler bári de ustazdan bilim nárin alǵan. Óıtkeni muǵalim eldiń erteńgi tizginin ustaıtyn urpaqty tárbıeleıdi. Al jas órkenniń qalaı bolyp ósýi ustazdan alǵan tálim - tárbıesine baılanysty ekendigi belgili..
Naǵyz muǵalim bolý - úlken abyroı, zor eńbek, ishki qajettilik jáne balalarǵa degen jalyndaǵan mahabbat. Ustaz degen ataqqa ıe bolýdyń ózi bir baqyt. Qaı zamanda bolmasyn, ustaz úzdiksiz izdenýshi, ushqyr oıly bolýy tıis dep oılaımyn. Mektep tabaldyryǵyn tarydaı bolyp attaǵan búldirshinderim bilim tuńǵıyǵyna erkin súńgise, shákirtterim bilim dodasynda qatarlasynan oza shaýyp, oń nátıjege qol jetkizip jatsa, ustazǵa budan artyq qýanysh bar ma?
Kezinde uly ǵulamalardyń biri «Balanyń baqyty jaqsy ustazdyń qolynda»degen eken. Bul qanatty sóz eshqashan óziniń mánin joıǵan emes. Sondyqtan erteń el tutqasyn ustaıtyn búgingi jas urpaqtyń bolashaǵy birinshi kezekte muǵalimniń bergen bilimi men tálim - tárbıesine tikeleı baılanysty dep oılaımyn.
Muǵalimniń tárbıe men bilim berý jolynda atqarǵan adal eńbekteri ǵana jas azamattardyń ómir joldaryna shýaq shasha alyp, durys baǵyt bere alady.
Búkil dúnıejúzilik bilim berý keńistigine kirý maqsatynda qazirgi kezde elimizde bilimniń jańa júıesi qurylýda. Bul úrdis pedagogıka teorıasymen oqý - tárbıe jumysynda naqty ózgerister engizýmen qatar elimizde bolyp jatqan túrli baǵyttaǵy bilim berý qyzmetine jańasha qaraýdy, shákirtterdiń shyǵarmashylyq qabiletin damytýdy, is - áreketti jańasha uıymdastyrýdy talap etedi.
Mektepte bilim berý jaýapty is. Óıtkeni, mektep arqyly jeke tulǵa tárbıelenedi. Búgingi mektep oqýshysy erteńgi el tizginin ustaıtyn azamat.
Bastaýysh mektep – oqýshyny tulǵa etip qalyptastyrýdyń alǵashqy baspaldaǵy.
Bastaýysh mekteptiń negizgi mindeti – jeke tulǵany damytyp, onyń alǵashqy qalyptasýyn qamtamasyz etý, bilimge degen senimin nyǵaıtý, iskerligi men dúnıetanymyn qalyptastyrý, oqýǵa degen qyzyǵýshylyǵyn oıatyp, yntasyn arttyrýmen birge biliktiligin ushtap, jan - jaqty damýyn qamtamasyz etý bolyp tabylady.
Muǵalimniń mindeti – balanyń ózine degen senimin arttyrý, ózin tulǵa retinde sezinetindeı múmkindik ashý, ózin tulǵa retinde sezingen bala árqashan ómirde óz jolyn taba alady.
Muǵalimniń jańa urpaǵy bilim deńgeıi jóninen áldeqaıda joǵary bolý kerek. Ol úshin jańa formasıanyń pedagogy qajet”» degen Elbasymyz N. Á. Nazarbaev
Ustaz aldyndaǵy basty maqsat – sapaly bilim men sanaly tárbıe berý, oqýshynyń talaby men aǵymyna saı qalyptasýyna yqpal etý. Balany jan - jaqty jetildirýde tanym baspaldaqtaryna jeteler daǵdy – mashyqtardy qalyptastyrýǵa jol ashatyn oqytý men tárbıe tehnologıasyn jete bilý, meńgerý, biliktiligin arttyrý.
Oqýshynyń oılaý qabiletin baıytýǵa ıgi yqpal etetin jańasha oqytýdyń bir túri – oqý men jazý arqyly syn turǵysynan oılaýdy damytý tehnologıasy.
Syn turǵysynan oılaýdy damytý baǵdarlamasy – álemniń túkpir - túkpirinen jıylǵan bilim berýshilerdiń birlesken eńbegi. Tájirıbeni júıege keltirgen Djınnı L. Stıl, Kýrtıs S. Meredıt, Charlz Templ. Jobanyń negizi J. Pıaje, L. S. Vygotskıı teorıalaryn basshylyqqa alady.
Maqsaty barlyq jastaǵy oqýshylarǵa kez kelgen mazmunǵa synı turǵydan qarap, eki uıǵarym bir pikirdiń bireýin tańdaýǵa sanaly sheshim qabyldaýǵa sabaqtarda úıretý. Bizdiń elimizge Djordj Sorostyń ashyq qoǵam ınstıtýty, "Soros - Qazaqstan” qory arqyly kelgen bul tehnologıa orys jáne qazaq tilderinde mektep tájirıbelerine ene bastady.
"Syn turǵysynan oılaý” uǵymy belgili bir ıdeıalardy qabyldaı otyryp, onyń nege qatysty ekenin zertteý, olardy jeńil septıkalyq oılarǵa qarsy qoıa bilý, salystyra alý, sol ıdeıalarǵa qarsy kózqarastarmen tepe - teńdikte ustap zertteý, olarǵa senimmen qaraý dep túsindiredi avtorlar. Syn turǵysynan oılaý ádisi, oqytýda damyǵan tehnologıaǵa jatady. Bul ıllústratıvti - túsindirmeli, ishinara izdený. problemalyq, pikir - saıys, oıyn, shyǵarmashylyq, ózin - ózi damyta oqytý ádisteriniń jıyntyǵy. Syn turǵysyn oqý - tárbıe úrdisinde basqarý men uıymdastyrýdyń tıimdiligi oqýshylardyń óz aldyna belsendi damýyna negizdeledi
Bunyń maqsaty – barlyq jastaǵy balalardy kez kelgen mazmunǵa syn turǵysynan qaraýdy úıretý. Kez kelgen qıynshylyqtardy jeńýge, óz máselelerin sheshýge, ár túrli jaǵdaılardy syn turǵysynan qaraýǵa, eki uıǵarym pikirdiń bireýin tańdaýǵa, sapaly sheshim jasaýǵa úıretý qajettigi aıdan anyq bolyp tur.
Syn turǵysynan oılaý ádisi muǵalim qyzmetinde uıymdastyra oqytý, oqýshylardyń jeke toppen jumys jasaý negizinde bilim alýymen ushtasady. Bul strategıa oqýshynyń jekelegen múmkindikteri men qabiletterin ashýǵa baǵyttalady. Bul ádistiń ereksheligi oqý ádisinde qoldanylady. Iaǵnı oqýshylardyń aýyzsha jáne jazbasha tilin, oılaý, este saqtaý qabiletin, árbir aqparatqa, sonymen birge óziniń jáne basqanyń shyǵarmashylyǵyna synı qaraýyna, shyǵarmashylyq qabiletin damytýǵa baǵyttalady. STO jobasy muǵalim men oqýshynyń belsendiligin arttyrýda qoldanýǵa bolatyn birden – bir ádis dep aıtar edim. Bul ádis oqýshynyń sabaqqa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyryp, jańa sabaqty oqýshynyń ózi meńgerýine jaǵdaı jasaıdy. Meńgergen jańa taqyryp boıynsha salystyrýlar, boljamdar jasaıdy, taqyrypty júıeleıdi, umtylys, belsendilik paıda bolady. Oqýshylar alǵan bilimderi men oǵan deıingi bilimderin salystyrady.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
