Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdany (shyǵarmashylyq sabaq)
Bilimdiden shyǵady alǵyr, sheshen,
Sheshendikten bolǵan ǵoı barlyq kósem.
Saıra, shákirt, sýyryp sharyqtashy,
Qalmasyn bul sabaqta seniń eseń,- deı kele búgingi №247 orta mektebimizdegi 9 - synybymyzdyń geografıa pániniń «Soltústik ekonomıkalyq aýdany» taqyrybyndaǵy alǵyrlyqtarymyzdy tanytý úshin uıymdastyrylyp otyrǵan «Soltústik ekoaýdan – Qazaqstannyń júregi» atty shyǵarmashylyq jumysymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder jáne belsene qatysyńyzdar!!!
Shyǵarmashylyq jumysymyz tómendegi qurylymdardan turady:
1 - kezeń. Uıymdastyrý
2 - kezeń. Baıandaý
3 - kezeń. Pysyqtaý
4 - kezeń. Sergitý sáti
5 - kezeń. Bekitý
6 - kezeń. Baǵalaý
7 - kezeń. Qorytyndylaý
1 - kezeń Uıymdastyrý
9 – synyp oqýshylary árbir taqyrypty óz betimen jeke meńgere bilýleri kerek. Sol sebepti de ár oqýshy jeke komanda bolyp saıysady ıaǵnı 13 oqýshy 13 top bolyp sanalady. Baǵalaý júıesi fıshkalar arqyly anyqtalady. Kimde kóp fıshka sol jeńimpaz. Belsene at salysarsyzdar dep senemiz, İske sát!!!
2 - kezeń Baıandaý
«Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdany» jaıly túsinik berý
Maǵjan, Sáken aqyn jyrlaǵan Kókshe - bul. Kórkine kóz toımaıdy. Sulýlyǵyna suqtanasyń. Týǵan elińde osyndaı jer jannatynyń baryna shúkirshilik etesiń. Kókshe óńiri demalýǵa barǵan bir top aqyn - jazýshylardy osylaı baýyryna tartty. Tylsym tabıǵaty qupıa syrlaryna úńiltti. Óńirdiń shyraıy - shejire, ár tasy - tarıh, aıshyqty jeri - ańyz...
Kógildir shyǵanaq
Ertedegi ańyz boıynsha, bul jerde danyshpan aq túıe - sulý býra ómir súripti. Janýar Kókshetaýdyń bókterinde mamyrajaı keıipte jaıylyp, móldir kól men orman bulaqtarynan sý ishedi. Ol bir qaýiptiń bolaryn sezgen sátte, Kóksheniń shyńyna shyǵyp, adamdarǵa qaýiptiń bolatynynan habar beredi eken. Birde hannyń maqtanshaq Qasym atty uly sadaqpen túıeni júreginen atyp, jaraqattaıdy. Býranyń muń - zary aınaladaǵy jartasty jańǵyryqtyryp, onyń qany qasıetti kólge sýdaı aǵady. Túıe sýǵa jete almaı jantásilim etip, tas bop qatady. Sodan beri Kóksheniń janyndaǵy úlken taý (bıiktigi teńiz deńgeıinen 690 metr joǵary) Býrabaı atalyp ketipti.
Oqjetpes
Oqjetpes (bıiktigi - teńiz deńgeıinen 400 metr joǵary) - Býrabaıdyń eń kórikti jeri. Bul biregeı jartas Kógildir shyǵanaq (Áýlıekól kóliniń soltústik - batysynda) jaǵasynda ornalasqan. Kóptegen kóripkelder jartastyń janynan eńkeıgen kempirdiń sulbasyn kórgen, biraq mundaı beıne bárine kórine bermeıdi. Ataqty aqyn, ǵalym, saıahatshy Shoqan Ýálıhanov Oqjetpes týraly 15 ańyz jınaǵan.
Ańyzdardyń birinde Kókshe taýyn Úsh ápke jartasy men olardyń aǵasy Oqjetpes jartasynyń anasy dep ataǵan. Olar týǵan jerdi jaý shapqynshylyǵynan qorǵaǵan. Birde sansyz jaý kóshpelilerge lap qoıady. Úsh ápke men aǵasy jaýmen uzaq shaıqasady. Kúshteri qalmaǵan sátte olar tas bop qatyp, jaýlarynyń jolyn bógegen.
Birinshi tas - Úlken ápke (534 m), ekinshisi - Ortanshy ápke (460 m), úshinshisi - Kishi ápke (434 m), al janynda konýs tárizdes naǵyz erdiń keıpindegi shyń Oqjetpes tur. Keıde Oqjetpesti pilge uqsatady. Shynynda, shyńnyń basyndaǵy alyp tas demalyp jatqan pilge uqsaıdy.
Jumbaqtas
Jumbaqtas - Áýlıekól (Býrabaı) kólindegi Kógildir shyǵanaq sýynda ornalasqan bıiktigi 20 metr bolatyn keremet tas aral. Ol shashy jelbiregen jas qyzdyń beınesin elestetedi. Eger Kógildir shyǵanaq jaǵalaýymen júre berseń, tas qyz birtindep qartaıyp, aqyrynda kóz aldymyzda danyshpan qarıanyń keıpi elesteıdi.
Jumbaqtas - bul áıel taǵdyrynyń, onyń jaı tappaǵan janynyń sımvoly. Jartas bizden qanshalyqty alys bolsa, jas qyzdyń beınesi sonshalyqty jas, al qanshalyqty jaqyn bolsa, ol sonshalyqty kári. Bizdiń ómirimizdiń pálsapasy da osynda.
Ańyzǵa aınalǵan oryn bul. Ol týraly rýbaıattar bizdi Abylaı han zamanyna sapar shektiredi. Birde, ol qalmaqtardy jeńip, týǵan jerine úlken oljamen oralady. Tutqyndardyń arasynda jas sulý qalmaq qyzy bolady. Jaýyngerler sulý qyzdyń kimge buıyratynyna ózara bástesip jatty. Abylaı han oǵan kúıeý jigitti ózi tańdaýdy usyndy. Ol Oqjetpes jartasynyń ústine shyǵyp, aq oramaldy bekitti de, osy oramalǵa kim jebesin tıgizse, ol soǵan jar bolatynyn jarıalady. Jigitter kóp kúsh synasty, kóp jebe atylǵanymen, olardyń birde - biri shyń basyna jete almady. Ashýlanǵan han sulýǵa «jerge tús» dep buıyrady, biraq ol ózdiginshe sheshim qabyldap, Kógildir shyǵanaq sýyna qulady da, máńgilik azat boldy. Al biraz ýaqyt ótken soń, kól ortasynda beımálim jumbaq jartas - Jumbaqtas paıda boldy.
Abylaı han jazyǵy
Kóksheniń baýraıynda únemi kún sáýlesine shomylyp turatyn keń jasyl dala bar. Ol Abylaı han jazyǵy (bıiktigi teńiz deńgeıinen 335 metr joǵary). Ańyz boıynsha, halyq aq kıizge kóterip, Han Abylaı osy jerde taqqa otyrǵan. Hannyń shatyry bolǵan bul jazyqta 2004 jyly bıik obelısk ornatyldy. Onyń basynda altyn kún men búrkit. Jergilikti turǵyndardyń aıtýynsha, Sáken Seıfýllın osy jerde ataqty «Kókshetaý» poemasyn jazǵan.
Mahabbat úńgiri
Abylaı han jazyǵynan Aqylbaı ótkeline (Baqalshyq) qaraı júre berseń, týra 500 qadamnan soń, oń jaqtaǵy qaraǵaılar arasynan keremet jartasty kórýge bolady. Onyń tas bókteri arqyly kóterilip, perımetri boıynsha aınalsań, úlken úńgirge tap bolasyń. Ańyz boıynsha, munda ataman Astafovtyń qyzy men batyr, ánshi Balýan Sholaq jasyrynǵan. Eki ǵashyq qaıǵyly jaǵdaıda qaza tapqan, olardy eske alyp, týrıser munda shyraq jaǵady.
Bul tek boljam ǵana. Naǵyz Mahabbat úńgiri áli tabylǵan joq.
Áýlıe Qasen tasy
Aınakól kóline aparatyn qysqa jol «Qaraǵaı» shıpajaıynyń janynan ótedi. Ormanǵa barar jol boıynda qysqa saqaldy, uzyn shashty adamnyń basyn eske túsiretin keremet tas ornyqqan. Bul - áýlıe Qasen.
Shóppen emdeıtin jergilikti ájeıdiń ańyzyna súıensek, osy óńirde Qasen (Hasan) degen emshi ómir súrgen. Ol shóp, tamyr, jıdek pen gúlderdi jınap, olardan emdik qaınatpalar, jaqpamaılar men untaq ázirlegen, sóıtip, aýyr naýqastardy emdep jazǵan.
Naýqastardy emdegen Qasen olardan aqsha almaǵan. Ajaly jetkende adamdar kóz jastaryn tóge jylap, odan ózderin tastap ketpeýin ótinipti. Halyqtyń ótinishine tebirengen Qasen tereń tynystap, kózin jumyp, jerge ıyǵyn tıgizip, tas bolyp qatyp qalypty. Ǵuryp boıynsha, eger tas bop qatqan basty kún aınalymy boıynsha úsh ret aınalyp shyqsa, barlyq aýrýlardan jazylyp ketýge bolatyn kórinedi.
Jeke batyr
El qorǵaǵan jas batyr osy óńirde ómir súripti. Birde týǵan aýylyna jońǵarlar shabýyl jasaıdy. Aýyl turǵyndary sasyp qalady da, jas batyrdyń jaýmen jalǵyz aıqasýyna týra keledi. Shaıqas uzaqqa sozylady. Batyr kózden aıyrylyp, qulaǵy kereń bolady. Áli ketken ol, arqasymen qulap, jaý jolyn bógep, tas bop qatyp qalǵan eken. Aı tolǵan kezderi túnde taý ústinen kógildir sáýle kórinedi deıdi jergilikti halyq.
Kenesary úńgiri
Bul tarıhı ári tabıǵı eskertkish. Ol teńiz deńgeıinen 356 metr joǵary tasty shoqyda ornalasqan. Ataqty halyq batyry, ult - azattyq qozǵalystyń kóshbasshysy, sońǵy qazaq hany Kenesarynyń qurmetine atalǵan.
Uly Abylaıdyń nemeresi Kenesary Býrabaı shatqalynda týyp - ósken. Óz jasaǵymen birge sátti ań aýlaýdan keıin ol, úńgir etegine túneýge jıi kelip turǵan. Munda Kenesary hannyń qurmetine memorıaldyq taqta ornatylǵan.
... Býrabaıdaı jer qaıda?!.
3 - kezeń Pysyqtaý
Sózjumbaq sheshý
1. Shaǵyn kólemdi dvıgatel óndiretin óndiris ortalyǵy.
2. Qazaqstannyń astanasy
3. Ekoaýdan Ertis, Tobyl, Esil jáne jáne sońǵy qaı ózenniń alqabynda ornalasqan?
4. Qazaqstandaǵy mańyzy jaǵynan ekinshi oryn alatyn kómir baseıni.
5. Arqalyq mańynda óndiriletin alúmını túri
6. Munaı óńdeıtin jáne traktor jasaý zaýyttary ornalasqan qala.
7. Asbes ken orny.
8. Qostanaı oblysyndaǵy iri kólderdiń biri.
9. Pavlodarda qorytylatyn tústi metal.
10. Aqmola oblysyndaǵy altyn óndiriletin ken orny.
4 - kezeń Sergitý sáti
Taqyryby: «SÝPER - OIYN»
1. Aq;
2. Domalaq;
3. Kóbińiz ony kúndelikti paıdalanasyzdar;
4. Qoldan - qolǵa ótedi;
5. Kólemi alaqandaı;
6. Ortasy tesik;
7. Ózi aqjarqyn bolǵandyqtan ishine kóp nárse syıyp ketedi. /Dısk/
5 - kezeń Bekitý
1. Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdannyń quramyna neshe oblys kiredi?
2. Soltústik Qazaqstan respýblıkamyzda jer kólemi jóninen neshinshi oryn alatyn ekonomıkalyq aýdan?
3. Soltústik Qazaqstandaǵy aýyl sharýashylyǵynyń jetekshi salasy.
4. Soltústik Qazaqstan oblysy qaı jyly qurylǵan? (1936j)
5. Temir kenine baı oblys. (Qostanaı)
6. Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdany qandaı paıdaly qazbalarǵa baı?
7. Aýdanda kóliktiń qandaı túrleri bar?
8. Soltústik Qazaqstannyń qaı qalasynda munaı óńdeý zaýyty bar? (Pavlodar).
9. Soltústik Qazaqstanda ónerkásiptiń qandaı salalary damyǵan?
10. İri alúmını zaýyty qaıda? (Pavlodarda)
1. Soltústik Qazaqstan oblysynyń ortalyǵy?
2. Soltústik Qazaqstan respýblıkamyzda halqynyń sany jóninen neshinshi oryn alatyn ekonomıkalyq aýdan?(2 - shi)
3. Aqmola oblysy qaı jyly qurylǵan?(1961j)
4. Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdan sharýashylyǵynyń mamandanǵan salalaryn ata?
5. Aýyl sharýashylyq mashınalaryn shyǵaratyn iri ortalyqtaryn ata? (Astana, Qyzylorda)
6. İri temir ken oryndaryn ata? (Sokolov - Sarybaı t. b)
7. Soltústik Qazaqstanda kóliktiń qaı túri jaqsy damyǵan? (Temirjol)
8. Feroqorytpa zaýyty qaı qalada? (Aqsýda)
9. Soltústik Qazaqstanda tamaq ónerkásibiniń qandaı salasy aýdan aralyq mańyzy bar?
10. Traktor zaýyty qaı qalada? (Pavlodarda)
6 - kezeń Baǵalaý
Jınalǵan fıshkalardy sanaý
7 - kezeń Qorytyndylaý
Joǵary jáne tómen bal jınaǵan 2 oqýshydan sabaq jaıly pikirlerin suraý.
Sheshendikten bolǵan ǵoı barlyq kósem.
Saıra, shákirt, sýyryp sharyqtashy,
Qalmasyn bul sabaqta seniń eseń,- deı kele búgingi №247 orta mektebimizdegi 9 - synybymyzdyń geografıa pániniń «Soltústik ekonomıkalyq aýdany» taqyrybyndaǵy alǵyrlyqtarymyzdy tanytý úshin uıymdastyrylyp otyrǵan «Soltústik ekoaýdan – Qazaqstannyń júregi» atty shyǵarmashylyq jumysymyzdy bastaýǵa ruqsat etińizder jáne belsene qatysyńyzdar!!!
Shyǵarmashylyq jumysymyz tómendegi qurylymdardan turady:
1 - kezeń. Uıymdastyrý
2 - kezeń. Baıandaý
3 - kezeń. Pysyqtaý
4 - kezeń. Sergitý sáti
5 - kezeń. Bekitý
6 - kezeń. Baǵalaý
7 - kezeń. Qorytyndylaý
1 - kezeń Uıymdastyrý
9 – synyp oqýshylary árbir taqyrypty óz betimen jeke meńgere bilýleri kerek. Sol sebepti de ár oqýshy jeke komanda bolyp saıysady ıaǵnı 13 oqýshy 13 top bolyp sanalady. Baǵalaý júıesi fıshkalar arqyly anyqtalady. Kimde kóp fıshka sol jeńimpaz. Belsene at salysarsyzdar dep senemiz, İske sát!!!
2 - kezeń Baıandaý
«Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdany» jaıly túsinik berý
Maǵjan, Sáken aqyn jyrlaǵan Kókshe - bul. Kórkine kóz toımaıdy. Sulýlyǵyna suqtanasyń. Týǵan elińde osyndaı jer jannatynyń baryna shúkirshilik etesiń. Kókshe óńiri demalýǵa barǵan bir top aqyn - jazýshylardy osylaı baýyryna tartty. Tylsym tabıǵaty qupıa syrlaryna úńiltti. Óńirdiń shyraıy - shejire, ár tasy - tarıh, aıshyqty jeri - ańyz...
Kógildir shyǵanaq
Ertedegi ańyz boıynsha, bul jerde danyshpan aq túıe - sulý býra ómir súripti. Janýar Kókshetaýdyń bókterinde mamyrajaı keıipte jaıylyp, móldir kól men orman bulaqtarynan sý ishedi. Ol bir qaýiptiń bolaryn sezgen sátte, Kóksheniń shyńyna shyǵyp, adamdarǵa qaýiptiń bolatynynan habar beredi eken. Birde hannyń maqtanshaq Qasym atty uly sadaqpen túıeni júreginen atyp, jaraqattaıdy. Býranyń muń - zary aınaladaǵy jartasty jańǵyryqtyryp, onyń qany qasıetti kólge sýdaı aǵady. Túıe sýǵa jete almaı jantásilim etip, tas bop qatady. Sodan beri Kóksheniń janyndaǵy úlken taý (bıiktigi teńiz deńgeıinen 690 metr joǵary) Býrabaı atalyp ketipti.
Oqjetpes
Oqjetpes (bıiktigi - teńiz deńgeıinen 400 metr joǵary) - Býrabaıdyń eń kórikti jeri. Bul biregeı jartas Kógildir shyǵanaq (Áýlıekól kóliniń soltústik - batysynda) jaǵasynda ornalasqan. Kóptegen kóripkelder jartastyń janynan eńkeıgen kempirdiń sulbasyn kórgen, biraq mundaı beıne bárine kórine bermeıdi. Ataqty aqyn, ǵalym, saıahatshy Shoqan Ýálıhanov Oqjetpes týraly 15 ańyz jınaǵan.
Ańyzdardyń birinde Kókshe taýyn Úsh ápke jartasy men olardyń aǵasy Oqjetpes jartasynyń anasy dep ataǵan. Olar týǵan jerdi jaý shapqynshylyǵynan qorǵaǵan. Birde sansyz jaý kóshpelilerge lap qoıady. Úsh ápke men aǵasy jaýmen uzaq shaıqasady. Kúshteri qalmaǵan sátte olar tas bop qatyp, jaýlarynyń jolyn bógegen.
Birinshi tas - Úlken ápke (534 m), ekinshisi - Ortanshy ápke (460 m), úshinshisi - Kishi ápke (434 m), al janynda konýs tárizdes naǵyz erdiń keıpindegi shyń Oqjetpes tur. Keıde Oqjetpesti pilge uqsatady. Shynynda, shyńnyń basyndaǵy alyp tas demalyp jatqan pilge uqsaıdy.
Jumbaqtas
Jumbaqtas - Áýlıekól (Býrabaı) kólindegi Kógildir shyǵanaq sýynda ornalasqan bıiktigi 20 metr bolatyn keremet tas aral. Ol shashy jelbiregen jas qyzdyń beınesin elestetedi. Eger Kógildir shyǵanaq jaǵalaýymen júre berseń, tas qyz birtindep qartaıyp, aqyrynda kóz aldymyzda danyshpan qarıanyń keıpi elesteıdi.
Jumbaqtas - bul áıel taǵdyrynyń, onyń jaı tappaǵan janynyń sımvoly. Jartas bizden qanshalyqty alys bolsa, jas qyzdyń beınesi sonshalyqty jas, al qanshalyqty jaqyn bolsa, ol sonshalyqty kári. Bizdiń ómirimizdiń pálsapasy da osynda.
Ańyzǵa aınalǵan oryn bul. Ol týraly rýbaıattar bizdi Abylaı han zamanyna sapar shektiredi. Birde, ol qalmaqtardy jeńip, týǵan jerine úlken oljamen oralady. Tutqyndardyń arasynda jas sulý qalmaq qyzy bolady. Jaýyngerler sulý qyzdyń kimge buıyratynyna ózara bástesip jatty. Abylaı han oǵan kúıeý jigitti ózi tańdaýdy usyndy. Ol Oqjetpes jartasynyń ústine shyǵyp, aq oramaldy bekitti de, osy oramalǵa kim jebesin tıgizse, ol soǵan jar bolatynyn jarıalady. Jigitter kóp kúsh synasty, kóp jebe atylǵanymen, olardyń birde - biri shyń basyna jete almady. Ashýlanǵan han sulýǵa «jerge tús» dep buıyrady, biraq ol ózdiginshe sheshim qabyldap, Kógildir shyǵanaq sýyna qulady da, máńgilik azat boldy. Al biraz ýaqyt ótken soń, kól ortasynda beımálim jumbaq jartas - Jumbaqtas paıda boldy.
Abylaı han jazyǵy
Kóksheniń baýraıynda únemi kún sáýlesine shomylyp turatyn keń jasyl dala bar. Ol Abylaı han jazyǵy (bıiktigi teńiz deńgeıinen 335 metr joǵary). Ańyz boıynsha, halyq aq kıizge kóterip, Han Abylaı osy jerde taqqa otyrǵan. Hannyń shatyry bolǵan bul jazyqta 2004 jyly bıik obelısk ornatyldy. Onyń basynda altyn kún men búrkit. Jergilikti turǵyndardyń aıtýynsha, Sáken Seıfýllın osy jerde ataqty «Kókshetaý» poemasyn jazǵan.
Mahabbat úńgiri
Abylaı han jazyǵynan Aqylbaı ótkeline (Baqalshyq) qaraı júre berseń, týra 500 qadamnan soń, oń jaqtaǵy qaraǵaılar arasynan keremet jartasty kórýge bolady. Onyń tas bókteri arqyly kóterilip, perımetri boıynsha aınalsań, úlken úńgirge tap bolasyń. Ańyz boıynsha, munda ataman Astafovtyń qyzy men batyr, ánshi Balýan Sholaq jasyrynǵan. Eki ǵashyq qaıǵyly jaǵdaıda qaza tapqan, olardy eske alyp, týrıser munda shyraq jaǵady.
Bul tek boljam ǵana. Naǵyz Mahabbat úńgiri áli tabylǵan joq.
Áýlıe Qasen tasy
Aınakól kóline aparatyn qysqa jol «Qaraǵaı» shıpajaıynyń janynan ótedi. Ormanǵa barar jol boıynda qysqa saqaldy, uzyn shashty adamnyń basyn eske túsiretin keremet tas ornyqqan. Bul - áýlıe Qasen.
Shóppen emdeıtin jergilikti ájeıdiń ańyzyna súıensek, osy óńirde Qasen (Hasan) degen emshi ómir súrgen. Ol shóp, tamyr, jıdek pen gúlderdi jınap, olardan emdik qaınatpalar, jaqpamaılar men untaq ázirlegen, sóıtip, aýyr naýqastardy emdep jazǵan.
Naýqastardy emdegen Qasen olardan aqsha almaǵan. Ajaly jetkende adamdar kóz jastaryn tóge jylap, odan ózderin tastap ketpeýin ótinipti. Halyqtyń ótinishine tebirengen Qasen tereń tynystap, kózin jumyp, jerge ıyǵyn tıgizip, tas bolyp qatyp qalypty. Ǵuryp boıynsha, eger tas bop qatqan basty kún aınalymy boıynsha úsh ret aınalyp shyqsa, barlyq aýrýlardan jazylyp ketýge bolatyn kórinedi.
Jeke batyr
El qorǵaǵan jas batyr osy óńirde ómir súripti. Birde týǵan aýylyna jońǵarlar shabýyl jasaıdy. Aýyl turǵyndary sasyp qalady da, jas batyrdyń jaýmen jalǵyz aıqasýyna týra keledi. Shaıqas uzaqqa sozylady. Batyr kózden aıyrylyp, qulaǵy kereń bolady. Áli ketken ol, arqasymen qulap, jaý jolyn bógep, tas bop qatyp qalǵan eken. Aı tolǵan kezderi túnde taý ústinen kógildir sáýle kórinedi deıdi jergilikti halyq.
Kenesary úńgiri
Bul tarıhı ári tabıǵı eskertkish. Ol teńiz deńgeıinen 356 metr joǵary tasty shoqyda ornalasqan. Ataqty halyq batyry, ult - azattyq qozǵalystyń kóshbasshysy, sońǵy qazaq hany Kenesarynyń qurmetine atalǵan.
Uly Abylaıdyń nemeresi Kenesary Býrabaı shatqalynda týyp - ósken. Óz jasaǵymen birge sátti ań aýlaýdan keıin ol, úńgir etegine túneýge jıi kelip turǵan. Munda Kenesary hannyń qurmetine memorıaldyq taqta ornatylǵan.
... Býrabaıdaı jer qaıda?!.
3 - kezeń Pysyqtaý
Sózjumbaq sheshý
1. Shaǵyn kólemdi dvıgatel óndiretin óndiris ortalyǵy.
2. Qazaqstannyń astanasy
3. Ekoaýdan Ertis, Tobyl, Esil jáne jáne sońǵy qaı ózenniń alqabynda ornalasqan?
4. Qazaqstandaǵy mańyzy jaǵynan ekinshi oryn alatyn kómir baseıni.
5. Arqalyq mańynda óndiriletin alúmını túri
6. Munaı óńdeıtin jáne traktor jasaý zaýyttary ornalasqan qala.
7. Asbes ken orny.
8. Qostanaı oblysyndaǵy iri kólderdiń biri.
9. Pavlodarda qorytylatyn tústi metal.
10. Aqmola oblysyndaǵy altyn óndiriletin ken orny.
4 - kezeń Sergitý sáti
Taqyryby: «SÝPER - OIYN»
1. Aq;
2. Domalaq;
3. Kóbińiz ony kúndelikti paıdalanasyzdar;
4. Qoldan - qolǵa ótedi;
5. Kólemi alaqandaı;
6. Ortasy tesik;
7. Ózi aqjarqyn bolǵandyqtan ishine kóp nárse syıyp ketedi. /Dısk/
5 - kezeń Bekitý
1. Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdannyń quramyna neshe oblys kiredi?
2. Soltústik Qazaqstan respýblıkamyzda jer kólemi jóninen neshinshi oryn alatyn ekonomıkalyq aýdan?
3. Soltústik Qazaqstandaǵy aýyl sharýashylyǵynyń jetekshi salasy.
4. Soltústik Qazaqstan oblysy qaı jyly qurylǵan? (1936j)
5. Temir kenine baı oblys. (Qostanaı)
6. Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdany qandaı paıdaly qazbalarǵa baı?
7. Aýdanda kóliktiń qandaı túrleri bar?
8. Soltústik Qazaqstannyń qaı qalasynda munaı óńdeý zaýyty bar? (Pavlodar).
9. Soltústik Qazaqstanda ónerkásiptiń qandaı salalary damyǵan?
10. İri alúmını zaýyty qaıda? (Pavlodarda)
1. Soltústik Qazaqstan oblysynyń ortalyǵy?
2. Soltústik Qazaqstan respýblıkamyzda halqynyń sany jóninen neshinshi oryn alatyn ekonomıkalyq aýdan?(2 - shi)
3. Aqmola oblysy qaı jyly qurylǵan?(1961j)
4. Soltústik Qazaqstan ekonomıkalyq aýdan sharýashylyǵynyń mamandanǵan salalaryn ata?
5. Aýyl sharýashylyq mashınalaryn shyǵaratyn iri ortalyqtaryn ata? (Astana, Qyzylorda)
6. İri temir ken oryndaryn ata? (Sokolov - Sarybaı t. b)
7. Soltústik Qazaqstanda kóliktiń qaı túri jaqsy damyǵan? (Temirjol)
8. Feroqorytpa zaýyty qaı qalada? (Aqsýda)
9. Soltústik Qazaqstanda tamaq ónerkásibiniń qandaı salasy aýdan aralyq mańyzy bar?
10. Traktor zaýyty qaı qalada? (Pavlodarda)
6 - kezeń Baǵalaý
Jınalǵan fıshkalardy sanaý
7 - kezeń Qorytyndylaý
Joǵary jáne tómen bal jınaǵan 2 oqýshydan sabaq jaıly pikirlerin suraý.
You Might Also Like
