InfoHub Logo

• Oqýshylardy izettilikke, sypaıylyqqa, ádeptilikke, dostyqqa tárbıeleý.
• Oqýshylardyń syılastyq qarym - qatynas daǵdylaryn damytý.
• Oqýshylardy úlkendermen amandasýǵa, bir - birimen sálemdesýge, bir - birine izet, syı - qurmet kórsete bilýge úıretý
kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, slaıdtar, júreksheler, sharlar, kóńil - kúı toptamasy
Júrý barysy: 1. Uıymdastyrý.
2. Muǵalimniń kirispe sózi. Sálem - arabtyń «tynyshtyq», «beıbitshilik» maǵynasyndaǵy «assalam» sózinen shyqqan. Teginde, ádep, adamshylyq amandasýdan bastalady. Sálemdesýdiń máni - eń aldymen betpe - bet ushyrasqan sáttegi únsizdikti joıý, ózderiniń aman - esen dıdarlasyp turǵanyna qýaný, nıetteriniń aq, adal, taza ekenin bildirý. Musylmen halqynda amandasý «Assalaýmaǵaleıkým» degen sózden bastalady. Jasy kishi adam jasy úlken adamǵa qos qolyn usynyp, aldymensálem beredi. Al sálem alýshy «Ýaǵaleıkýmassalam» dep oń qolyn beredi.

Sálemdesý – barlyq halyq da adamgershilik qarym - qatynastyń alǵashqy bastaýy, kilti sıaqty seziledi. Qazaq halqynda sálemdesý rásimderi kúrdeli. Ásirese, úlkenge sálem berý reti - jaýaptyraq. Sony árkim qatań saqtaýǵa kerek. Baryp sálemdesý reti kez kelgen ýaqytta, kim kóringenge baryp sálem bermegen, burynda. Bir aýyldaǵy nemese bir týystyqtaǵy bir jasy úlken, el - jurtqa syılylyǵymen tanylǵan adamdarǵa ǵana ádeıi ýaqytyn arnap, sapar etip sálem berýge baratyn bolǵan. Nemese, aýyl adamdarynyń ishinen bireýler oqýdan, áskerden, t. b. sapardan kelip jatsa, jasy úlkenderge sálem berip shyǵý boryshtarlyǵyn óteıtin bolǵan.

Úlkendermen sálemdesý
Eger sálem beretin adamnyń ata jastaǵy, aǵa jastaǵy bolsa, qaıda kezdesseń de, burylyp qasyna kelip sálemdesý oryndy. Eger azamat jasy úlken er adamdarǵa - «Assalaýmaǵaleıkým, ata», nemese «assalaýmaǵaleıkým, aǵa!»- dep sálem berip, eki qolyn birdeı usynady. Al, sálem alýshy - «ýaǵaleıkýmassalam»,- dep eki qolyn nemese bir qolyn berse de aıyp emes.
Jasy qatar adamdarmen sálemdesýi. Jasy qatar adamdar kezdese qalsa, qaısysy sálemdesýge buryn yńǵaılansa da artyq emes. Eger, ekeýi sálemdesýge yńǵaılanyp jatsa, óte durystyq bolady. Qatar adamdar bir - birine «sálematsyz ba» dep amandasady da qoıady.
Jasy kishilermen amandasý. Jasy kishilermen sálemdespeıdi, amandasady. Jasy kishi baıqamaı, sálem bere almaı jatatyn jaılar kezdesedi. Ondaı da «Aý, pálenshejan - aý, amansyń ba, úlken jigit boldyń ba?» dep, ózine qaratyp amandasa bastaıdy. Sol kezde ol da «baıqamaı qalyppyn - aý, assalaýmaǵaleıkým» dep sálemin berý artyq emes.
Bir úıge kirip kelgende onyń úı ıeleri jasy kishi adamdar bolsa da, syrttan kirýshi «Assalaýmaǵaleıkúm»- dep úıge sálem berip kirýi kerek. Muny shańyraqqa sálem berý dep te ataıdy. Qazaqta shańyraq qashanda úlken sanalǵan. Sosyn baryp, úı ishindegi adamdar jasynyń retine qaraı, ózderi sálemdese bastaıdy.
Eń bastysy - kishiniń úlkendi syılaý boryshtarlyǵy halqymyzda sálemdesý rásiminde de qarastyrylǵan eken.
1 - oqýshy: Aıdos Ákem: «Úlken kisini kórseń, ony tanysań da, tanymasań da aldymen sálem ber» dep otyrady.
2 - oqýshy: Asylzat Halqymyzdyń tóbe bıi Tóle bı «Alystan alty jasar bala kelse, alpystaǵy shal ornynan turyp sálem beredi» degen sóz
Muǵalim: Qandaı jaǵdaılarda sálem berýge tyıym salynady.
Aqyl álippesi
1 - oqýshy: Ata - ananyń tilegi -
Adam bolyp óskeniń.
2 - oqýshy: Adamdyqtyń belgisi -
Adal bolyp óskeniń
3 - oqýshy: Ádeptilik degeniń -
Árqashanda keregiń.
4 - oqýshy: Ásempazdyq degeniń -
Áýre - sarsań álegiń.
5 - oqýshy: Tártipti bala – súıenish,
Tóbeń kókke jetedi.
6 - oqýshy: Tártipsiz bala - kúıinish,
Tómendep basyń ketedi.
7 - oqýshy: Kim úlkendi tyńdasa,
Kim úlkendi syılasa,
8 - oqýshy: Úlken bolǵan kezinde
Syıly bolmaq ózi de.
9 - oqýshy: Atam maǵan ámanda
Kishipeıil bol degen.
10 - oqýshy: Ata sózi sanamda,
Maqtanbaýdy jón kórem.
11 - oqýshy: Aldyn orap kisiniń
Kesip ótpeı kóldeneń.
12 - oqýshy: İzetimen kishiniń
Sálemdesip qol berem.
13 - oqýshy: Atam maǵan ámanda
Ádepti jan bol degen.
14 - oqýshy: Ata sózi sanamda,
Jasy úlkenge jol berem.
15 - oqýshy: Kórshilerdi kórgende,
Syılap sálem beremin.

Esińde bolsyn:
• Synypqa kirgende áýeli muǵalimge, sonan soń joldasyńa amandas
• Synypqa úlkender kiretin bolsa, oryndaryńnan turyp amandas
• Kólikten túsip amandas
• Kórshilerińmen jyly amandas
• Kóp adam jınalǵan jerge sálemdespeı ótpe