InfoHub Logo

Sportpen aınalysý tek fızıkalyq formaǵa ǵana áser etedi deseńiz, qatelesesiz. Ómirdegi qıyn da, problemaǵa toly kezeńde janyńyzǵa sporttan artyq serik joq. Bul pikirdi tek sportshylar ǵana emes, ǵalymdar da rastaıdy.

Sportpen shuǵyldaný sizdiń boıyńyzdaǵy tózimdilikti arttyryp qana qoımaı, ómirdegi qıyndyqtardy jeńýge kómektesetinin baıqadyńyz ba? Keıbir sportshylardyń aıtýy boıynsha, kúndelikti jattyǵýlar sport alańynan tys ýaqyttarda da óz ónimdiligin saqtap, kóp bolmasa, az paıdasyn tıgizbegen. Sondaı-aq sportpen aınalysatyndar qarym-qatynasta da jańǵaqtaı berik keledi eken.

Bir qyzyǵy, turaqty sport sizdi bastyqtyń aıqaıy nemese ýaqyt tyǵyz kezde sabyrlyq pen salqynqandylyqty saqtaı otyryp, asyǵys sheshim qabyldamaýǵa úıretedi. Qarym-qatynastaǵy qıyndyqtardyń da kúrmeýi sheshile bastaıdy.

Barlyq nárse sharshaǵanǵa ǵana baılanysty dep oılaýyńyz múmkin. Jattyǵýlardan qatty sharshaǵandyqtan bolmashy nárselerdi ýaıymdaýǵa álińiz qalmaıdy.Alaıda, sharýa munymen bitti degen sóz emes. Zertteýge súıensek, sport mıdyń belsendiligin qalypqa keltirip, zeıindi arttyrady. Sportpen turaqty túrde aınalysatyn adamdar jattyǵýlardan birazǵa deıin bosańsyǵan kúnderde de kúızeliske qarsy tura alady.

Sportpen shuǵyldaný dıabetti emdep, ınsýlttyń aldyn alatynyn, júrek soǵysyn qalypqa keltirip, gıpertonıa men osteoporozdy emdeıdi degendi jıi estımiz. Alaıda, aýyr sport túrlerimen shuǵyldaný ómirdegi qıyndyq ataýlyǵa tap kelgende moıymaýǵa jaǵdaı jasaıtynyn aıta bermeıtinimiz ókinishti.

Oqýǵa keńes beremiz:

Osteoporoz

Sportshylarǵa jattyǵýlar qalaı áser etti

Bul daǵdy ásirese aýyr sport túrlerimen aınalysatyn adamdarda jaqsy damyǵan. Bul sportshylar kópshilik tóze bermeıtin qıyndyqtarǵa tótep berý arqyly nápaqasyn tabady. Aıtýlarynsha, sport olardy kez-kelgen sátte syna bermeıtin beriktikke baýlyǵan.

Amerıkalyq jelaıaq Dezıre Lındenniń aıtýynsha, uzaq qashyqtyqty júgirip ótý kezinde jıǵan tájirıbeleri oǵan tipti dem jetpegen ýaqytta da sabyrlyq saqtaýǵa kómektesken. Osylaısha, aýyr kezeńde jigerin jıyp, ózin ishteı sabyrǵa shaqyrǵan.

Álemdegi bilikti serfıngshilerdiń biri Nık Lembtiń paıymdaýynsha, qorqynysh pen qolaısyzdyq oǵan eń úlken tolqyndardy eńserýge kómektesken. Budan bólek sporttyń bul túri Nıkke jiger men tulǵalyq damýǵa kúsh bergen. Nık tipti, jiger sarqylǵan kezde de, qaıta kúsh  alyp, eńseńdi tikteseń, kez-kelgen qıyndyqty jeńip shyǵýǵa bolatynyna senimdi.

Eger, keri sheginseń, ókinetin bolasyń. Sol úshin batyldana alǵa umtyl!

Nık Lemb

Álpınıs Aleks Honnold qandaı da bolsyn qıyndyqty turaqty jattyǵýlarmen jeńýge bolatynyna shúbá keltirmeıdi. Sebebi, «jattyǵý kezindegi nebir qıyndyqtardy sezingennen keıin, taýǵa shyǵýdyń ózin qorqynyshty dep aıtýǵa aýzyń barmaıtyn bolady» deıdi. Bul qaǵıdany ómirde qoldanýǵa ábden bolady.

Amerıkalyq veloshabandoz Evelın Stıvens saǵattyq rekordty ornatqan kezde, eń qıyn sátterde «munyń bári qashan bitedi?» dep kútpeı, kúsh salyp, qıyndyqtardy barynsha sezinip, olardy jeńýge tyrysqan.

Ekstremal-fotograf Djımmı Chın qaýipti jaǵdaılarda aqylǵa qulaq túrip, naqty jáne qıaldaǵy qaýipti ajyratyp alýǵa keńes beredi.

Al, KSRO-nyń 16 dúrkin chempıony, álpınıs Valerıı Balezınmen suhbattasýdyń sáti túsken adamdar onyń tózimdiligi kez-kelgen jaǵdaıǵa tán ekenin atap ótedi: taýǵa órmeleý kezinde de, qarapaıym ómirde de.

Ǵalymdar ne deıdi?

Alaıda, bul degenińiz, qaýipti sport túrlerimen aınalysyp, álemdik rekordty jańartýǵa umtylyńyz degendi bildirmeıdi. Densaýlyq psıhologıasy salasyn zertteý barysynda buryn-sońdy múldem sportpen aınalyspaǵan kolejdiń stýdentterine aptasyna eki nemese úsh ret sportzalǵa barýǵa keńes berilgen. Nátıjesinde, zertteýge qatysqan stýdentter jattyǵýlardyń kúndelikti ómirine jaqsy áser etkenin alǵa tartady. Budan bólek, stýdentterdiń boıynan stresstiń azaıǵany, alkogól, shylymnan bas tartý nemese temeki mólsherin azaıtý áreketteri baıqalǵan. Oǵan qosa olar paıdalyraq taǵamdardy da tutynyp, oqý úlgerimderiniń sapasyn da kótere bastaǵan.

Aıta keterlik taǵy bir jaıt, 2 aılyq turaqty jattyǵýdan keıin zertteýge qatysýshylar arasynda ózderin qadaǵalaý kórsetkishi joǵarylaǵan. Basqasha aıtqanda, stýdentter oqý barysyndaǵy eń qıyn sátterde de sabyrlyq pen jınaqylyqty tanyta bastaǵan. Sondaı-aq, sport olarǵa kúızelisten arylyp qana qoımaı, aýqymy úlken aqparattardy ońaı qabyldaýǵa járdemdesken.

«The Power of Habit» atty kitaptyń avtory Charlz Dahıgtyń pikirinshe, kúndelikti jattyǵýlar áýeli ómirdiń bir bóligine áser etip, sodan keıin ómirdiń basqa tustaryn ózgertýge kirisedi eken. Bul ádetterdiń kúshtiligi sonshalyq, ózimizge qatysty pikirdi ózgertip, jańa múmkindikterdi baıqaýǵa jol ashatyn kórinedi.

Máselen, Back on My Feet dep atalatyn qaıyrylymdylyq jobasy aıtarlyqtaı nátıje kórsetken. Ol joba aıasynda ótken marafonǵa 5000-nan astam úısiz adam qatysqan. Marafonǵa qatysqandardyń 40 paıyzy jumys tabýǵa múmkindik alsa, 25 paıyzy turaqty baspanaǵa qol jetkizgen.

Taǵy bir aıta keterligi, uzaq qashyqtyqty júgirip ótýdi kúndelikti ádetke aınaldyrý ajyrasý, jaqyn adamnyń ólimi sekildi ómirdiń qıyndyqtaryna tótep berýdi úıretedi eken.

Basqa bir zertteýdiń nátıjesinde turaqty túrdegi jattyǵýlar kúızelistiń aldyn alyp, tap kele qalǵan jaǵdaıda eńseni tikteýge kómektesedi eken. Taǵy bir mysaldy keltire keteıik. Birinshi jarty jyldyqtyń basynda Germanıadaǵy Karlsrýe Tehnologıalyq ınstıtýty stýdentterdi eki topqa bólgen. Toptardyń birine aptasyna eki ret júgirip turý tapsyrmasy júktelgen.

Zertteý bas-aıaǵy 20 aptaǵa jalǵasqan. Bir qyzyǵy, sońǵy 20-apta stýdentter úshin eń qıyn kez emtıhan tapsyrý kezine tap kelgen. Osy kezde, zertteýshiler arnaıy qurylǵynyń kómegimen eki toptyń stýdentteriniń júrek qaǵysyn anyqtap, edáýir aıyrmashylyqtardy baıqaǵan. Nátıjesinde, júgirýmen aınalysqan stýdentterdiń kúızeliske berilý deńgeıi júgirmegen stýdentterge qaraǵanda áldeqaıda tómen ekeni anyqtalǵan.

Baıqaǵandaryńyzdaı, keremet nátıje alý úshin mindetti túrde asyra siltep kúsh salý kerek emes eken. Jaı ǵana ózińizge unaıtyn sport túrin tańdap, turaqty túrde aınalyssańyz jetip jatyr. Osylaısha jalqaýlyqty jeńip, kópten kútken nátıjege qol jetkizetin bolasyz.

bilim-all.kz, Nazerke Ásetova

Oqýǵa keńes beremiz:

Júzý sporty jáne paıdasy

Sýyq kúnderdegi sport

Bulshyq et ósiretin dárýmender

Dın Karnazes — sharshamaıtyn jelaıaq