InfoHub Logo

Kommýnıkatıvti etıka — bul tehnologıalyq jetistiktermen jáne qoǵamdaǵy ózgeristermen qatar únemi damyp otyratyn dınamıkalyq sala. Bul salada psıhologıalyq aspektilerdi zertteý qarym-qatynastyń etıkalyq ádisterin túsinýde jáne jetildirýde sheshýshi jáne mańyzdy ról atqarady. Bul maqalada qarym-qatynas etıkasy sheńberindegi psıhologıalyq aspektilerdi zertteý men damytýdyń mańyzdylyǵy qarastyrylady, qyzyǵýshylyq týdyratyn negizgi baǵyttar jáne jeke adamdar men qoǵam úshin yqtımaldylyǵy erekshelenedi.

Ózara árekettesýdi túsiný:

Qarym-qatynas adam psıhologıasymen tyǵyz baılanysty, óıtkeni ol oılarmen, emosıalarmen jáne aqparatpen almasýdy qamtıdy. Kommýnıkatıvti etıkanyń psıhologıalyq aspektilerin zertteý adamdardyń ártúrli qarym-qatynas senarılerinde etıkalyq dılemlar men máselelerdi qalaı qabyldaıtynyn, túsindiretinin jáne olarǵa qalaı jaýap beretinin jan-jaqty zertteýdi qamtıdy.

1. Moraldyq paıymdaý jáne sheshim qabyldaý:

 Qarym-qatynasta etıkalyq máselelerge tap bolǵan kezde adamdardyń moraldyq paıymdaýǵa qalaı júginetinin zertteý óte mańyzdy bolyp tabylady. Bul zertteý etıkalyq nemese etıkalyq emes minez-qulyqqa yqpal etetin faktorlardy anyqtaýǵa kómektesý arqyly sheshim qabyldaýǵa áser etetin kognıtıvti prosesterge áser etýi múmkin.

2.  Qarym-qatynastaǵy emosıonaldy ıntellekt:

 Emosıonaldy ıntellekt etıkalyq qarym-qatynasta sheshýshi ról atqarady. Osy saladaǵy zertteýler adamdardyń óz emosıalaryn bilip jáne olardy basqarýy olardyń etıkalyq qarym-qatynas qabiletine qalaı áser etetinin zertteıdi. Emosıonaldy sıgnaldar men reaksıalardy túsiný empatıa men ózara túsinistikke yqpal etetin komýnıkasıalyq strategıalardy damytýǵa yqpal etýi múmkin.

3. Qýat dınamıkasy jáne etıkalyq baılanys:

 Qarym-qatynas sheńberindegi qýat dınamıkasynyń amaldary: manıpýlásıa, májbúrleý jáne qanaý máselelerin sheshý úshin óte mańyzdy. Zertteýler bıliktiń teńgerimsizdigi etıkalyq sheshimder qabyldaýǵa jáne kommýnıkatıvti minez-qulyqqa qalaı áser etetinin zertteı alady, óz kezeginde bul qarym-qatynastyń jaqsy ádisterin qurý qajettiligin túsinýge ákeledi.

Praktıkalyq saldary:

Kommýnıkatıvtik etıkanyń psıhologıalyq aspektilerin zertteý jáne damytý Bıznes, Densaýlyq saqtaý, bilim berý jáne tb. ártúrli salalar úshin praktıkalyq mańyzy óte zor:

1. Korporatıvtik komýnıkasıalar jáne kóshbasshylyq:

Uıymdar kóshbasshylardyń psıhologıalyq faktorlarynyń qarym-qatynas etıkasyna qalaı áser etetinin túsinýden paıda kóre alady. Bul bilim, esep berý jáne senim mádenıetin qalyptastyrýǵa yqpal etetin etıkalyq kóshbasshylyq baǵdarlamalaryn ázirleýde nusqaýlyq bola alady.

2. Densaýlyq saqtaý salasyndaǵy baılanys:

Qarym-qatynas etıkasynyń psıhologıalyq aspektilerin túsiný densaýlyq saqtaý mekemelerinde óte mańyzdy. Zertteýler medısına qyzmetkerlerine pasıenttermen etıkalyq qarym-qatynas jasaý, aqparattandyrylǵan kelisim berý, avtonomıany qurmetteý jáne janashyrlyq tanytý týraly aqparat bere alady

3. Bilim berý praktıkasy:

Psıhologıalyq zertteý nátıjelerin qarym-qatynas etıkasyna qosý bilim berý tájirıbesin jaqsarta alady. Oqytýshylar stýdentterdi etıkalyq qarym-qatynasqa úıretý strategıalaryn jasaı alady.

Qarym-qatynas etıkasynyń psıhologıalyq aspektilerin zertteý jáne damytý adamdardyń ózara árekettesýine tán qıyndyqtardy tereń túsinýge yqpal etedi. Moraldyq paıymdaýdy, emosıonaldy ıntellekt pen qýat dınamıkasyn zertteı otyryp, ǵalymdar men tájirıbeshiler oń qarym-qatynasty damytatyn jáne qoǵamnyń jaqsarýyna yqpal etetin etıkalyq qarym-qatynas ádisterin damytý úshin birlesip jumys isteı alady. Jalpy qarym-qatynas etıkasynyń psıhologıalyq aspektileriniń qyr-syryn ashýǵa arnalǵan  jospparlar áli de jalǵasyp kele jatyr, bul etıkalyq turǵydan sanaly jáne ózara baılanysty bolashaqqa nyq qadam bamýdy ýáde etedi.

N.B. Dengelbaeva

---