InfoHub Logo

Almaty oblysy,
Talǵar aýdany, Nura aýyly,
№12 JJB mekteptiń bastaýysh synyp muǵalimi
Baıdıldaeva Makpal Shamgalıevna

Dúnıetaný 2 synyp
Sabaqtyń ataýy: Sý. Sýdyń mańyzy
Maqsaty: Sabaqtyń maqsaty men mindetteri:
• sýdyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy týraly túsinik berý.
• Jergilikti jerdiń sý aıdyndarymen tanystyryp, olardyń sol aımaqqa paıdasyn uǵyndyrý
• Sýdyń barlyq erekshelikterin sıpattaý: túsin, móldirligin, ıisin, tazalyǵyn, jergilikti jerge tıgizetin paıdasyn (aýyz sýǵa, mádenı ósimdikterdi sýarýǵa, ishýge jaraı ma, jaramaıtyn bolsa, nelikten ekenin anyqtaý)
• Qazirgi tańda adamzat aýasyn jutyp, sýyn iship otyrǵan tabıǵat - anany qorǵap, aıalaýǵa úıretý.
Kórnekiligi: globýs,. karta, tájirıbe stoly, probırkalar, qum, saz, qant, sý, as sodasy, kofe, shaı, shtatıv, shyny, maı sham.
Naqyl sózder:
• Sýly jer - nýly jer
• Sý - tirshiliktiń ǵana emes, tazalyqtyń, páktiktiń belgisi.
• Sý - energıanyń qaınar kózi, keleshektiń otyny.
• «Bir jutym sý bólispegen adam Alla taǵalanyń aldynda kúnáhar»
Kútiletin nátıje
Psıhologıalyq ahýal
Psıhologıalyq daıyndyq
Biz baldyrǵan balamyz,
Qustaı qanat qaǵamyz.
Dúnıeni aralap,
Oqyp bilim alamyz.
Oqýshylar sheńberde jınalyp, muǵalimmen birge búgingi sabaqqa sáttilik tileıdi.

Qyzyǵýshylyqty oıatý
Psıhologıalyq ıkem oqýshylardyń kóńil kúılerin jazý, suraý:
TAMASHA!
JAQSY!
ORTASHA!

II. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Sýdyń qasıetterin jáne jaı kúıi týraly bilimderin jınaqtaý, qorytyndylaý.
- Sýdyń qandaı qasıetterin bilemiz? Ony dáleldeńder.

Maǵynany taný

- Sýdyń qandaı úsh jaǵdaıy bolady?
Ol bir jaǵdaıdan ekinshi jaǵdaıǵa qalaı kóshedi?
SÝDYŃ JAI KÚIİ:
↓
Suıyq
BÝ
Qatty(muz)

III. Oqýshylardy jańa sabaqtyń taqyrybymen, mindetimen tanystyrý. Dápterge kúndi jazý.
Adam ómirine ne qajet? Ótken taqyryptan eske túsirý.
ADAM ÓMİRİNE NE QAJET?
↓
TAMAQ
SÝ
AÝA
JARYQ
JYLÝ

Búgingi sabaqta biz toppen jumys istep tájirıbe jasaımyz.
1 - tapsyrma
1 - topqa tapsyrma:
Sýǵa qantty salyp qorytyndy shyǵaryńyz
2 - topqa tapsyrma:
Sýǵa tuz salyp qorytyndy shyǵaryńyz

2 - tapsyrma
Sýǵa as sodasyn salyp qorytyndy shyǵaryńyz
3 - tapsyrma
Sýǵa shaı salyp qorytyndy jasańyz
Sýǵa kofe salyp qorytyndy jasańyz
Oqýshylar qorytyndylaryn dápterge jazady:
• Sýǵa salǵan nárseler ne istedi?
• Sýdyń túsi ózgerdi me?
• Dámi ózgerdi me?
Qorytyndy: Sý eritkish.
4 - tapsyrma
Sazdy sýǵa salý
Qumdy sýǵa salý
Nátıjesin dápterge jazý: Sý laılandy. Ydystyń qabyrǵasynan ekinshi jaǵyndaǵy nárseni kóre almaımyz, sebebi saz, qum sýǵa aralasqanymen sýda erigen joq. Sýda aýa erip oǵan aralasady.
Muǵalimmen birge tájirıbe jasaý:
Taza sýdy shyny betine tamyzyp, astyna maı shammen qyzdyramyz. Sý býǵa aınalyp, ushyp ketedi, al shyny betinde aqshyl daq qalady. Bul ne?
Qorytyndy: Taza móldir sýdyń ózinde erigen zattar bar. Ásirese, erigen zattar ashshy sýlarda kóp bolady.
Qorytyndy shyǵarý:
Erimeıtin zattar (saz, qum)
SÝ (sý býlanady)
Erıtin zattar (qant, tuz, soda, shaı, kofe)
• Balalarǵa suraq: bıdaı dáni topyraqta ónip, ósý úshin oǵan qandaı jaǵdaı jasaýymyz kerek? (oqýshylar jaýaby). Tirshilik sýdan bastalady.

IY. Derekter men dáıekter:
• Sý bar jerde tirshilik bar, ómir bar, jaıqalyp ósken baý baqsha, syńsyǵan orman, toǵaı, bitik shyqqan egin, myńǵyraǵan mal, alyp sý elektr stansıasy bar, sondyqtan qazaq «Sýly jer nýly jer»deıdi. Ný degenimiz qalyn orman.
• Sý tirshiliktiń ǵana emes, tazalyqtyń páktiktiń belgisi.
• Qazaq halqy sýdy qadir etýmen qatar ony jalpy halyqqa, jan janýar dúnıesine, ósimdik álemine tirshilik berýshi dep sanaǵan. Sý bermeý, sýdan taryqtyrý eń úlken qylmys.
• Muhammed paıǵambar quranynda: «Bir jutym sý bólispegen adam Alla taǵalanyń aldynda kúnáhar» dep jazǵan. Sol úshin atamzamannan beri qazaq úıindegi sý, qymyz, aıran shalap sıaqty sýsyndar tegin bolǵan. Aıdalada japadan jalǵyz mal baǵyp otyrǵan adamnyń úıine jolaýshy kelip tússe, eń aldymen sýsyn berip qurmettegen.