Sý. Sýdyń qasıetteri
Sabaqtyń taqyryby: Sý. Sýdyń qasıetteri.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylardy sýdyń qandaı kúıde bolatynymen tanystyrý. Praktıkalyq jumys barysynda baqylaý, taldaý, salystyrý jáne qorytyndy shyǵara bilýge úıretý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń óz oılaryn júıeli túrde baıandaýyn, túsinip oqýyn, oılaýyn, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıeliligi: Tabıǵatty súıýge, ony qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta, slaıdtar, sýretter, jarty sharlar kartasy, úntaspa, tájirıbege qajetti zattar.
Sabaqtyń tıpi: Jańa materıaldy meńgertý sabaǵy.
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap, túsindirý, áńgimeleý, toptastyrý, syzba, toppen jumys, praktıkalyq jumys, test.
Pánaralyq baılanys: Ádebıettik oqý
Sabaqtyń júrisi:
1. Uıymdastyrý bólimi:
Psıhologıalyq daıyndyq? Sýdy únin estip, sol kóńil kúıge qozǵalys jasaý.
Synyp oqýshylaryn topqa bólip otyrǵyzý.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Toppen jumys.
Aýa
Aýanyń qasıetteri
Aýanyń mańyzy
İ top. 1. Aýa týraly ne bilemiz?
İİ top. 2. Aýanyń qandaı qasıetteri bar?
İİİ top. 3. Aýanyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy qandaı?
İİ bólim. Ne kórdik? Ne bildik?
Bul bólimde ótken sabaqtarda aýanyń qasıetterine jasalǵan tájirıbelerdi eske túsiremiz.
İ top. Aýanyń oryn alatyndyǵy týraly tájirıbeni eske túsirý.
İİ top. Aýanyń syǵylyp serpiletindigi týraly tájirıbeni aıtý.
İİİ top. Ot janý úshin aýanyń qajettiligi týraly tájirıbeni eske túsirý.
İİİ bólim. Ne úırendik? Ne bildik?
İ top. Aýanyń tabıǵattaǵy mańyzy.
İİ top. Aýanyń adam ómirindegi mańyzy.
İİİ top. Aýany qorǵaý.
İV bólim. Oı qorytý.
Keste quryp, ony toltyrý.
Negizgi sóz: aýa
Aýanyń qasıetteri: móldir, tússiz, salmaǵy joq, pishini ıisi joq, syǵylady, serpiledi, jyly, salqyn, yssy, sýyq aýalar. Aýasyz ot janbaıdy.
Aýanyń quramyn suraý. (azot, kómirqyshqyl gazy, ottegi jáne basqa gazdar)
Aýa – gazdardyń qospasy.
Aýanyń lastaný sebepterin anyqtaý:( túrli qaldyqtar, ýly gazdar, tútinder, radıasıa, ormandaǵy aǵashtardy kesý, orman - toǵaılardyń órtenýi t. b)
Taza aýany saqtap qalý úshin ne isteý kerek?
Zavod fabrıkalardyń sýretterimen jumys júrgizý.
3 toptan bir - bir oqýshy óz oılaryn ortaǵa salady.
Sý týraly jumbaqtar sheshý.
1. Aıaǵy joq jorǵalaıdy, júredi,
Aýzy da joq syńǵyrlaıdy, kúledi.
Onsyz biraq jer betinde tirlik joq
Aıtyńdarshy osyny kim biledi? (sý)
2. Kózge kórinbeıdi
Qolǵa ilinbeıdi (aýa)
3. Kózge kóringenmen
Ustasaq qolǵa ilinbeıdi. (bý )
Úntaspadan E. Ótetileýulynyń “Sý“ atty óleńin tyńdaý.
Sý – tirshilik negizi
Onsyz ómir súrmeısiń
Gıgıena egizi
Sý dep jáne bilgeısiń
Sý – tabıǵat baılyǵy
Ózen - kólge barǵaısyń
Kemi eki ret ár kúni
Sýǵa túsip turǵaısyń.
Úıde vana, dýsh bolsa
Salqyn sýmen quıynǵyn
Ystyq sýmen shomylsań
Sýyq sýmen jýynǵyn
Sý sergiter boıyńdy
Onymen dos bolǵaısyń
Sýdan keıin sen endi
İsińdi ońaı jalǵaısyń
Aınalańdy qorshaǵan
Tabıǵatty súıe bil
Qaýip - qater tónse oǵan
Qamqorǵa alyp súıe bil
Bilgin muny balalar
Sýsyz qurǵaq dalalar
Sýsyz qarań dalalar
Eskertemiz bar ulǵa
Eskertemiz bar qyzǵa
Sýdy bosqa aǵyzba.
Óleńniń mazmuny boıynsha qoıylatyn suraqtar
İ top. “Sý – tirshilik kózi” degendi qalaı túsinesiń?
İİ top. Sýdyń qandaı paıdasy bar?
İİİ top. Sýdy qorǵaý úshin qandaı sharalar júzege asyrylady?
Sý týraly túsindirý, áńgimeleý.
Jarty sharlar kartasymen jumys.
Kartada sý kók túspen belgilengen. Sý jerdiń tórtten úsh bóligin alyp jatyr. Sýsyz ómir joq. Sý tirshilik kózi. Ol suıyq zat. Ózen, kól, teńiz, muhıttardy quraıdy. Aspannan jańbyr túrinde túsedi. Kún sýytqanda sý qatyp muzǵa aınalady. Muz ben qar – sýdyń qatty kúıi.
Dymqyl shúberekpen ústel ústin súrtsek, birneshe mınýttardan keıin ol keýip qalady. Onyń betindegi sý býǵa aınalyp ushyp ketedi.
Bý – móldir, tússiz gaz. Bý – sýdyń gaz túrindegi kúıi. Sýdyń ózine tán qasıetteri bolady. Ony tájirıbe jasaý arqyly anyqtaýǵa bolady.
Tájirıbe jasaý.
1. Sýdyń naqty pishini bolmaıdy.
2. Sýdyń túsi joq. Ol tússiz.
3. Sý – móldir.
4. Sýdyń dámi joq.
5. Sýdyń ıisi joq.
6. Sý suıyq. Ol aǵady.
Sý sózine toptastyrý jumysy:
shyq
bý
muz
shyq, muz, bý, tuman, muzdaq, qar, jańbyr, sel, kól, ózen, teńiz, muhıt.
Qorytyndy.
Satylaı taldaý:
Taqyryp Sý
Qasıetteri
Paıdasy
Óz oıym
Baǵalaý: Sý tamshylaryn sanaý arqyly baǵalaý.
Sabaqtyń maqsaty:
Bilimdiligi: Oqýshylardy sýdyń qandaı kúıde bolatynymen tanystyrý. Praktıkalyq jumys barysynda baqylaý, taldaý, salystyrý jáne qorytyndy shyǵara bilýge úıretý.
Damytýshylyǵy: Oqýshylardyń óz oılaryn júıeli túrde baıandaýyn, túsinip oqýyn, oılaýyn, este saqtaý qabiletterin damytý.
Tárbıeliligi: Tabıǵatty súıýge, ony qorǵaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi: Interaktıvti taqta, slaıdtar, sýretter, jarty sharlar kartasy, úntaspa, tájirıbege qajetti zattar.
Sabaqtyń tıpi: Jańa materıaldy meńgertý sabaǵy.
Sabaqtyń ádisi: Suraq - jaýap, túsindirý, áńgimeleý, toptastyrý, syzba, toppen jumys, praktıkalyq jumys, test.
Pánaralyq baılanys: Ádebıettik oqý
Sabaqtyń júrisi:
1. Uıymdastyrý bólimi:
Psıhologıalyq daıyndyq? Sýdy únin estip, sol kóńil kúıge qozǵalys jasaý.
Synyp oqýshylaryn topqa bólip otyrǵyzý.
2. Úı tapsyrmasyn tekserý.
Toppen jumys.
Aýa
Aýanyń qasıetteri
Aýanyń mańyzy
İ top. 1. Aýa týraly ne bilemiz?
İİ top. 2. Aýanyń qandaı qasıetteri bar?
İİİ top. 3. Aýanyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy qandaı?
İİ bólim. Ne kórdik? Ne bildik?
Bul bólimde ótken sabaqtarda aýanyń qasıetterine jasalǵan tájirıbelerdi eske túsiremiz.
İ top. Aýanyń oryn alatyndyǵy týraly tájirıbeni eske túsirý.
İİ top. Aýanyń syǵylyp serpiletindigi týraly tájirıbeni aıtý.
İİİ top. Ot janý úshin aýanyń qajettiligi týraly tájirıbeni eske túsirý.
İİİ bólim. Ne úırendik? Ne bildik?
İ top. Aýanyń tabıǵattaǵy mańyzy.
İİ top. Aýanyń adam ómirindegi mańyzy.
İİİ top. Aýany qorǵaý.
İV bólim. Oı qorytý.
Keste quryp, ony toltyrý.
Negizgi sóz: aýa
Aýanyń qasıetteri: móldir, tússiz, salmaǵy joq, pishini ıisi joq, syǵylady, serpiledi, jyly, salqyn, yssy, sýyq aýalar. Aýasyz ot janbaıdy.
Aýanyń quramyn suraý. (azot, kómirqyshqyl gazy, ottegi jáne basqa gazdar)
Aýa – gazdardyń qospasy.
Aýanyń lastaný sebepterin anyqtaý:( túrli qaldyqtar, ýly gazdar, tútinder, radıasıa, ormandaǵy aǵashtardy kesý, orman - toǵaılardyń órtenýi t. b)
Taza aýany saqtap qalý úshin ne isteý kerek?
Zavod fabrıkalardyń sýretterimen jumys júrgizý.
3 toptan bir - bir oqýshy óz oılaryn ortaǵa salady.
Sý týraly jumbaqtar sheshý.
1. Aıaǵy joq jorǵalaıdy, júredi,
Aýzy da joq syńǵyrlaıdy, kúledi.
Onsyz biraq jer betinde tirlik joq
Aıtyńdarshy osyny kim biledi? (sý)
2. Kózge kórinbeıdi
Qolǵa ilinbeıdi (aýa)
3. Kózge kóringenmen
Ustasaq qolǵa ilinbeıdi. (bý )
Úntaspadan E. Ótetileýulynyń “Sý“ atty óleńin tyńdaý.
Sý – tirshilik negizi
Onsyz ómir súrmeısiń
Gıgıena egizi
Sý dep jáne bilgeısiń
Sý – tabıǵat baılyǵy
Ózen - kólge barǵaısyń
Kemi eki ret ár kúni
Sýǵa túsip turǵaısyń.
Úıde vana, dýsh bolsa
Salqyn sýmen quıynǵyn
Ystyq sýmen shomylsań
Sýyq sýmen jýynǵyn
Sý sergiter boıyńdy
Onymen dos bolǵaısyń
Sýdan keıin sen endi
İsińdi ońaı jalǵaısyń
Aınalańdy qorshaǵan
Tabıǵatty súıe bil
Qaýip - qater tónse oǵan
Qamqorǵa alyp súıe bil
Bilgin muny balalar
Sýsyz qurǵaq dalalar
Sýsyz qarań dalalar
Eskertemiz bar ulǵa
Eskertemiz bar qyzǵa
Sýdy bosqa aǵyzba.
Óleńniń mazmuny boıynsha qoıylatyn suraqtar
İ top. “Sý – tirshilik kózi” degendi qalaı túsinesiń?
İİ top. Sýdyń qandaı paıdasy bar?
İİİ top. Sýdy qorǵaý úshin qandaı sharalar júzege asyrylady?
Sý týraly túsindirý, áńgimeleý.
Jarty sharlar kartasymen jumys.
Kartada sý kók túspen belgilengen. Sý jerdiń tórtten úsh bóligin alyp jatyr. Sýsyz ómir joq. Sý tirshilik kózi. Ol suıyq zat. Ózen, kól, teńiz, muhıttardy quraıdy. Aspannan jańbyr túrinde túsedi. Kún sýytqanda sý qatyp muzǵa aınalady. Muz ben qar – sýdyń qatty kúıi.
Dymqyl shúberekpen ústel ústin súrtsek, birneshe mınýttardan keıin ol keýip qalady. Onyń betindegi sý býǵa aınalyp ushyp ketedi.
Bý – móldir, tússiz gaz. Bý – sýdyń gaz túrindegi kúıi. Sýdyń ózine tán qasıetteri bolady. Ony tájirıbe jasaý arqyly anyqtaýǵa bolady.
Tájirıbe jasaý.
1. Sýdyń naqty pishini bolmaıdy.
2. Sýdyń túsi joq. Ol tússiz.
3. Sý – móldir.
4. Sýdyń dámi joq.
5. Sýdyń ıisi joq.
6. Sý suıyq. Ol aǵady.
Sý sózine toptastyrý jumysy:
shyq
bý
muz
shyq, muz, bý, tuman, muzdaq, qar, jańbyr, sel, kól, ózen, teńiz, muhıt.
Qorytyndy.
Satylaı taldaý:
Taqyryp Sý
Qasıetteri
Paıdasy
Óz oıym
Baǵalaý: Sý tamshylaryn sanaý arqyly baǵalaý.
You Might Also Like
