Sý tirshilik kózi
Taqyryp: Sý tirshilik kózi
Maqsaty: Qorshaǵan ortany tanyp bilý, sý týraly bilimderin tereńdetý.
Bilimdilik maqsaty: Sýdyń barlyq qasıetterin, balalardyń jas erekshelikterine saı, jan – jaqty júıeli túrde túsindirý
Damytýshylyq maqsaty: Sýdyń tirshilikke, adam ómirine paıdasymen zıany, sý kúıiniń ózgerýin, balanyń kózimen kórip, qolmen ustaý tájirıbesi arqyly kóz jetkizý.
Tárbıelik maqsaty: Balany tazalyqqa, jeke bas tazalyǵyn bilý, baýlý, sýdy lastamaý, únemdi paıdalanýǵa tárbıeleý
Mindeti
1. Tanymdyq qabiletin damytý
2. Este saqtaý, zeıin qabiletin damytý
3. Shyǵarmashylyq qıalyn damytý
4. İskerlik qabiletterin jetildirý
Sheshý joldary
Tanymdyq jobalaý is - áreketterinde
Serýende baqylaý, oıyn túrinde
Kútiletin nátıje
Jobanyń belsendi qatysýshysy retinde balanyń rýhanı jaǵynan baı, jeke tulǵasy qalyptasady
Sýdyń tirshilik kózi, tirshilik úshin mańyzy týraly túsinikteri qalyptasady
Balanyń iskerlik, belsendilik qabiletteri artady.
Sý – tirshilik negizi
Onsyz ómir súrmeısiń
Gıgıena egizi
Sý dep jáne bilgeısiń
Sý – tabıǵat baılyǵy
Ózen – kól dep bilgeısiń
Kemi eki ret ár kúni
Sýdy iship júrgeısiń.
Bulaq kórseń kózin ash
Saýabyna qalarsyń.
Sýdy ishseń qanyp ish
Boı sergitip alarsyń.
Sý týraly maqal - mátelder
Ózen boıy turǵanda
ózge jerge qonbańyz.
Kóldiń kórki — quraq,
Taýdyń kórki — bulaq.
Bulaq kórseń kózin ash.
Ózen - sýǵa jarasqan qamysy men qoǵasy,
Qarıaǵa jarasqan aýzyndaǵy tobasy.
Ózen jaǵalaǵannyń ózegi talmas.
Ózen sýyn jańbyr tasytady,
Adam qadirin eńbek asyrtady.
Kól tartylsa kus qashar.
Ózen uzaq aǵady bulaǵy bolsa basynda,
İzdegen baqyt tabady jalyqpasa jasynda.
Sýly jer quraqsyz bolmas,
Taýly jer bulaqsyz bolmas.
Sý yrystyń kózi,
Eńbek kiristiń kózi.
Sý jerdiń tórtten úsh bóligin alyp jatyr. Sýsyz ómir joq. Sý tirshilik kózi. Ol suıyq zat. Ózen, kól, teńiz, muhıttardy quraıdy. Aspannan jańbyr túrinde túsedi. Kún sýytqanda sý qatyp muzǵa aınalady. Muz ben qar – sýdyń qatty kúıi.
Dymqyl shúberekpen ústel ústin súrtsek, birneshe mınýttardan keıin ol keýip qalady. Onyń betindegi sý býǵa aınalyp ushyp ketedi.
Bý – móldir, tússiz gaz. Bý – sýdyń gaz túrindegi kúıi. Sýdyń ózine tán qasıetteri bolady
1. Sýdyń naqty pishini bolmaıdy.
2. Sýdyń túsi joq. Ol tússiz.
3. Sý – móldir.
4. Sýdyń dámi joq.
5. Sýdyń ıisi joq.
6. Sý suıyq. Ol aǵady.
Sýdyń adam aǵzasyna paıdasy
Ómirde sýsyz tirshilik joq. Monshada da sýmen jýynyp, onyń ystyq býyn paıdalanamyz. Sol sebepti sýdyń adam aǵzasyna paıdasyn bilý – mindet. Biz endi ishetin, jýynatyn sýymyzdyń bizge shıpasyna, qajettiligine toqtalaıyq.
Sý ne úshin qajet?
1. Sý dene temperatýrasyn turaqtandyrady.
2. Azyq, qaldyq, ottegini tasymaldaıdy.
3. Búırek jáne baýyrdaǵy qaldyqtardy (shlak) tazalaıdy.
4. Dárýmenniń jáne mıneraldardyń taralýyn qamtamasyz etedi.
5. Deneni jaraqattanýdan qorǵaıdy.
6. Jasýshalardyń jáne bulshyq etterdiń birigýin qamtamasyz etedi.
7. Teri jasýshalaryn ylǵaldandyrady jáne saýyqtyrady.
8. As qorytýda joǵarydan tómen qaraı retimen astyń qorytylýynan sińirilýine jáne de eń sońynda qaldyqtardyń shyǵýyna deıin sýdyń atqaratyn mindeti mol.
9. Denede bolatyn kúnine 2 - 4 lıtr sý shyǵynynyń ornyn qaıta toltyryp otyrý qajet. Eresek adamnyń denesinde 40 - 50 lıtr sý bolady.
Qannyń 83 paıyzy, bulshyq etterdiń 75 paıyzy, mıdyń 74 paıyzy, súıekterdiń 22 paıyzy sýdan turady. Denede 20 paıyz sý jetispeýshiliginiń bolýy óte qaýipti jáne ol ólimge deıin jeteleıdi.
Qajetti mólsherde sý ishpegende
1. Mıdyń jumys isteýi baıaýlaıdy.
2. Qan qoıýlanady.
3. Júrek kóp jumys isteýge májbúr bolady.
4. Nájis sary tústi bolady.
5. İsh qatýyna (zapor) sebep bolady.
Sý jetispegende
1. Bas aýyrady.
2. Bas aınalady.
3. Sharshaý, álsizdik paıda bolady.
4. Oıdyń tynyqtyǵy buzylady.
5. Tábetsizdik týady.
6. Bıik jerlerde, aýa ystyq qapyryq bolsa, tumaý bolsa, temperatýra artsa ishetin sý mólsheriniń kóbirek bolǵany jón.
Maqsaty: Qorshaǵan ortany tanyp bilý, sý týraly bilimderin tereńdetý.
Bilimdilik maqsaty: Sýdyń barlyq qasıetterin, balalardyń jas erekshelikterine saı, jan – jaqty júıeli túrde túsindirý
Damytýshylyq maqsaty: Sýdyń tirshilikke, adam ómirine paıdasymen zıany, sý kúıiniń ózgerýin, balanyń kózimen kórip, qolmen ustaý tájirıbesi arqyly kóz jetkizý.
Tárbıelik maqsaty: Balany tazalyqqa, jeke bas tazalyǵyn bilý, baýlý, sýdy lastamaý, únemdi paıdalanýǵa tárbıeleý
Mindeti
1. Tanymdyq qabiletin damytý
2. Este saqtaý, zeıin qabiletin damytý
3. Shyǵarmashylyq qıalyn damytý
4. İskerlik qabiletterin jetildirý
Sheshý joldary
Tanymdyq jobalaý is - áreketterinde
Serýende baqylaý, oıyn túrinde
Kútiletin nátıje
Jobanyń belsendi qatysýshysy retinde balanyń rýhanı jaǵynan baı, jeke tulǵasy qalyptasady
Sýdyń tirshilik kózi, tirshilik úshin mańyzy týraly túsinikteri qalyptasady
Balanyń iskerlik, belsendilik qabiletteri artady.
Sý – tirshilik negizi
Onsyz ómir súrmeısiń
Gıgıena egizi
Sý dep jáne bilgeısiń
Sý – tabıǵat baılyǵy
Ózen – kól dep bilgeısiń
Kemi eki ret ár kúni
Sýdy iship júrgeısiń.
Bulaq kórseń kózin ash
Saýabyna qalarsyń.
Sýdy ishseń qanyp ish
Boı sergitip alarsyń.
Sý týraly maqal - mátelder
Ózen boıy turǵanda
ózge jerge qonbańyz.
Kóldiń kórki — quraq,
Taýdyń kórki — bulaq.
Bulaq kórseń kózin ash.
Ózen - sýǵa jarasqan qamysy men qoǵasy,
Qarıaǵa jarasqan aýzyndaǵy tobasy.
Ózen jaǵalaǵannyń ózegi talmas.
Ózen sýyn jańbyr tasytady,
Adam qadirin eńbek asyrtady.
Kól tartylsa kus qashar.
Ózen uzaq aǵady bulaǵy bolsa basynda,
İzdegen baqyt tabady jalyqpasa jasynda.
Sýly jer quraqsyz bolmas,
Taýly jer bulaqsyz bolmas.
Sý yrystyń kózi,
Eńbek kiristiń kózi.
Sý jerdiń tórtten úsh bóligin alyp jatyr. Sýsyz ómir joq. Sý tirshilik kózi. Ol suıyq zat. Ózen, kól, teńiz, muhıttardy quraıdy. Aspannan jańbyr túrinde túsedi. Kún sýytqanda sý qatyp muzǵa aınalady. Muz ben qar – sýdyń qatty kúıi.
Dymqyl shúberekpen ústel ústin súrtsek, birneshe mınýttardan keıin ol keýip qalady. Onyń betindegi sý býǵa aınalyp ushyp ketedi.
Bý – móldir, tússiz gaz. Bý – sýdyń gaz túrindegi kúıi. Sýdyń ózine tán qasıetteri bolady
1. Sýdyń naqty pishini bolmaıdy.
2. Sýdyń túsi joq. Ol tússiz.
3. Sý – móldir.
4. Sýdyń dámi joq.
5. Sýdyń ıisi joq.
6. Sý suıyq. Ol aǵady.
Sýdyń adam aǵzasyna paıdasy
Ómirde sýsyz tirshilik joq. Monshada da sýmen jýynyp, onyń ystyq býyn paıdalanamyz. Sol sebepti sýdyń adam aǵzasyna paıdasyn bilý – mindet. Biz endi ishetin, jýynatyn sýymyzdyń bizge shıpasyna, qajettiligine toqtalaıyq.
Sý ne úshin qajet?
1. Sý dene temperatýrasyn turaqtandyrady.
2. Azyq, qaldyq, ottegini tasymaldaıdy.
3. Búırek jáne baýyrdaǵy qaldyqtardy (shlak) tazalaıdy.
4. Dárýmenniń jáne mıneraldardyń taralýyn qamtamasyz etedi.
5. Deneni jaraqattanýdan qorǵaıdy.
6. Jasýshalardyń jáne bulshyq etterdiń birigýin qamtamasyz etedi.
7. Teri jasýshalaryn ylǵaldandyrady jáne saýyqtyrady.
8. As qorytýda joǵarydan tómen qaraı retimen astyń qorytylýynan sińirilýine jáne de eń sońynda qaldyqtardyń shyǵýyna deıin sýdyń atqaratyn mindeti mol.
9. Denede bolatyn kúnine 2 - 4 lıtr sý shyǵynynyń ornyn qaıta toltyryp otyrý qajet. Eresek adamnyń denesinde 40 - 50 lıtr sý bolady.
Qannyń 83 paıyzy, bulshyq etterdiń 75 paıyzy, mıdyń 74 paıyzy, súıekterdiń 22 paıyzy sýdan turady. Denede 20 paıyz sý jetispeýshiliginiń bolýy óte qaýipti jáne ol ólimge deıin jeteleıdi.
Qajetti mólsherde sý ishpegende
1. Mıdyń jumys isteýi baıaýlaıdy.
2. Qan qoıýlanady.
3. Júrek kóp jumys isteýge májbúr bolady.
4. Nájis sary tústi bolady.
5. İsh qatýyna (zapor) sebep bolady.
Sý jetispegende
1. Bas aýyrady.
2. Bas aınalady.
3. Sharshaý, álsizdik paıda bolady.
4. Oıdyń tynyqtyǵy buzylady.
5. Tábetsizdik týady.
6. Bıik jerlerde, aýa ystyq qapyryq bolsa, tumaý bolsa, temperatýra artsa ishetin sý mólsheriniń kóbirek bolǵany jón.
You Might Also Like
