InfoHub Logo

№8 «Kógershin» eresek tobynyń «Sý tirshiliktiń kózi» uıymdastyrylǵan  ashyq   oqý qyzmeti
Tárbıeshi: Adılova Nýrjanat sagatbekovna
Bilim   berý  salasy:  «Áleýmet»
Bólimi: «Qorshaǵan ortamen tanystyrý»
Taqyryby:«Sý tirshiliktiń kózi»
Maqsaty: Balalarǵa sý týraly túsinik berý jáne sýdyń qajettiligin, onyń adamnyń, qustyń, janýarlar men ósimdikterdiń tirshiligindegi mańyzy týraly túsindirý. 
Damytýshylyqy: Sýdyń tabıǵatta baǵa jetpes syı ekenin aıtý, túsinikterin qalyptastyryp damytý. 
Bilimdilik: Sýdyń qasıetin tájirıbe arqyly uǵyndyrý. 
Tárbıelik: Qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, sýdy lastamaýǵa, sýdy únemdeı bilýge, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Kórnekiligi: Sýretter, sý, stakan, sút, qasyq, túrli tústi sý boıaý,  muz, qant, tuz,,áınek, qolshatyr, aq qaǵaz.

 

is –áreketiniń  kezeńderi	Tárbıeshiniń   is – áreketi
Motıvasıalyq  qozǵaýshylyq	Shattyq sheńberi: Qol alysyp, qáne, biz, Dostasaıyq bárimiz. Aıtarym bar senderge, Tez turyńdar sheńberge. Qandaı jaqsy bir turý, Dostarmenen bir júrý! Qandaı jaqsy dos bolý!
uıymdastyrý -izdestirý	Balalarmen jyl mezgilderin qaıtalaý: Balalar jaıǵasyp otyryp, kózderin jumyp, mýzyka yrǵaǵymen tabıǵat sulýlyǵyn kóz aldaryna elestete otyryp, jan tynyshtyǵyn tabady. Tynyshtyq sáti:  Kózimizdi jumamyz. Erkin otyramyz. Men ormanǵa bardym. Ormannyń tabıǵaty óte tamasha. Aspandaǵy kún bizdiń denemizge shýaǵyn shashyp tur. Kún meni jylytty. Kúnnen lázzat aldym, ormannyń aýasy ne degen taza. Taza aýasymen dem aldym. Aınalamdy qarasam qarlar erip jylǵalardan sarqyrap sý aǵyp jatyr. Sýǵa beti - qolymdy jýdym. Ormanda qustardyń shyıqyldaǵan ár-túrli dybystary estilip jatty olar bizdiń jaqqa     ushyp kelipti. Balalar biz qaı jyl mezgilin aıtyp otyrmyz.  Kóktem mezgilinde tabıǵatta qandaı ózgerister bolady? - Balalar, qalaı oılaısyńdar, kún, sý, aýa kerek pa? - Ia, kún, sý, aýa bizge kerek. - Balalar, men senderge jumbaq jasyramyn. Sender muqıat tyńdap, sheshýin tabyńdar! Jumbaq: Aspan tústes suıyq, Árkim isher quıyp. (sý) - Balalar, tyńdańdarshy, bir nárse tyrsyldaıtyn sıaqty. (Balalar tańyrqaı qarap, tyńdaıdy.) Ǵajaıyp sát: - Bizge qonaqqa Tamshy kelipti. - Qane, balalar, qonaqpen sálemdeseıik.  Balalar sálemdesedi. Tamshy: Sálem, dostar! Balalar, men sendermen dostasqym keledi. Sender sıaqty bilim alyp, oqyǵym keledi. - Tamshy, kel tórlet, biz búgin sý álemine zertteý jasaımyz. - Ózińniń kim ekenińdi bilgiń kele me? - Tamshy: Árıne bilgim keledi. - Endeshe sen de muqıat tyńdap otyr. - Kóp tamshydan sý paıda bolady. Sý ómir boıy aınalymda bolady. Ol jańbyr bolyp jerge túsedi. Aryq bolyp ózendi quraıdy. Sodan keıin qaıtadan kún shýaǵymen bý bolyp aspanǵa kóterilip, jer betine jańbyr bolyp oralady. - Jer betinde sý kóp bolsa da, barlyǵy birdeı ishýge jaramdy bola bermeıdi. Sý tushshy jáne tuzdy (ashshy) bolady. Biz ishý úshin tushshy sýdy paıdalanamyz.  Sý - tirshilik kózi. Ony tamaqqa paıdalanamyz, shólimizdi basamyz. Sonymen qatar egin sýaramyz, órt sóndiremiz. Jan - janýarlar, balyqtar, qustar da sýsyz ómir súre almaıdy. Balalar, myna sýretke qarańdarshy, jer betin sý alyp jatyr.  Sýǵa qoqysty tastaýǵa bolmaıdy, jazda  ózen-kólge  túsýge barǵanda, ózimizden keıin qalǵan nárselerdiń barlyǵyn jınap birge alyp ketýimiz kerek. Sýdy bekerge tókpeı únemdeı bilýimiz kerek. Dana halqymyz"Sýdy bekerge tókpe","Sýdyń da suraýy bar"dep aıtatyny sondyqtan. Sergitý jattyǵýy: - Olaı bolsa balalar, sharshaǵan bolarsyńdar, ornymyzdan turyp boı sergitip alaıyq. (Balalar "Jaýshy  jańbyr"ániniń áýenimen bı bılep, sergitý jattyǵýyn oryndaıdy.)   Olaı bolsa sýdyń qasıetterimen tanysaıyq, sýǵa tájirıbe jasaıyq. Tájirıbe jasaý 1."Sý - móldir" Ortaǵa eki bala shyǵyp sý men sútke tájirıbe jasaıdy. Stakanǵa taza sý jáne sút quıyp salystyrady. Eki ydysqa qasyq salyp, qaısysy kórinetinin, qaısysy kórinbeıtinin baqylaıdy. 2."Sýda dám joq" Balalar tútikshe arqyly sý iship dámin kóredi. Ony salystyrý úshin alma shyrynyn iship kóredi. Sýǵa qant jáne tuz qosyp dámin tatady. 3."Sý - tússiz" Stakandaǵy sýǵa ártúrli sý boıaý qosyp, odan tús paıda bolǵanyn baqylaý. 4."Sýdyń ıisi joq" Balalardyń aldyna eki stakan qoıylady. Onyń bireýinde sý, ekinshisinde vanılın qosylǵan sý quıylǵan. Iaǵnı:"Sýdyń ıisi joq" 5."Sýdyń kúıi". Muzdyń qatty sý ekendigin baqylaý úshin, tońazytqyshtaǵy qatqan muzǵa baqylaý júrgizedi.   6."Turaqty pishini bolmaıdy"Sýdy tárelkege quıyp, sýdyń pishininiń ózgerýin baqylaý.   7. Bý - bul da sý. Býdyń da sý ekendigin uǵyný úshin qaınatylǵan sýdyń ústine áınekti ustap, odan tamshy paıda bolatynyn baıqaý. - Balalar mine sýdyń osyndaı-osyndaı qasıetteri bar eken. Tamshy: Meniń ózime jeterlikteı qasıetim bar eken. Balalar, endi meniń sendermen oıyn oınaǵym kelip tur.  Qımyldy - qozǵalys oıyny:"Jel men jańbyr"degen oıyndy oınaıyq. Oıyn sharty: Men senderge jel degende sender júgiresińder, al jańbyr degende qolshatyrdyń astyna tyǵylasyńdar jaqsy ma? Tamshy: - Balalar, senderge kóp - kóp rahmet! Mensiz tabıǵatta tirshilik joq ekenine kózim jetti. Saý bolyńdar! - Tamshy, saǵan da kóp rahmet! Bizdiń balalarmen oıyn oınap kóńilderin kóterip tastadyń. Kelesi kezdeskenshe qosh saý bol! Dıdaktıkalyq oıyn:"Sý kimderge nemese nelerge qajet?" Sý týraly naqyl sózder: 1. Sýdyń da suraýy bar. 2. Sý anasy - bulaq Sóz anasy - qulaq  3. Sýmen oınama - batarsyń Otpen oınama - janarsyń 4. Sýly jer - nýly jer 5. Sý - tabıǵattyń ajary Sý - tazalyqtyń dosy  6. Sýdy shashyp oınama Mine sý týraly osyndaı-osyndaı naqyl sózderimiz bar eken!
Refleksıvti  túzetýshilik	Balalarmen búgingi oqý is-áreketti qorytyndylaý. Jaraısyńdar, balalar, búgingi oqý is - áreketke óte jaqsy qatystyńdar, senderge kóp - kóp rahmet!  Balalardy maqtap-madaqtaý. Qoshtasý.

Kútiletin nátıje:
Neni bilý kerek:  Sýdy únemdeýdi, sýdy lastamaýdy;
Neni ıgeredi:  Sýdyń ashshy jáne tushshy bolatynyn, tushshy sýdy qaıda paıdalanatynyn, sýdyń qasıetterin tájirıbe jasaý arqyly biledi;
Neni bildi:  Sýsyz tirshilik bolmaıtynyn  bildi.