Sońǵy jańartý

(Ózgertilgen ýaqyty 3 kún buryn)
Sýdy jaqsy kóretinder
Sýdy jaqsy kóretinder
Bilim berý salasy: «Tanym»
Uıymdastyrylǵan oqý is - áreketi: Ekologıa negizderi.
Maqsaty:
Bilimdilik: Sýdyń tabıǵattaǵy jáne adam ómirindegi mańyzy týraly túsinik berý. Qurlyqta jáne sýda tirshilik etetin janýarlardyń aıyrmashylyǵyn úıretý. Sýdyń ereksheligine, qajettiligine jáne qasıetterimen tanystyrý.
Damytýshylyǵy: Balalardy sóıletý arqyly tilin damytý. Oıyndar oınatyp, qyzyǵýshylyǵyn arttyrý. Janýarlardyń attaryn, olardyń tirshiligi týraly túsindirý arqyly zeıinderin damytý.
Tárbıeligi: Tabıǵatqa qamqorlyqpen qaraýǵa, sýdy taza saqtaýǵa, las qoqys tastamaýǵa, uqyptylyqqa tárbıeleý.
Kórnekilik: Slaıd, balyq sýreti, akvarıým, úlestirmeli materıaldar.
Sózdik jumys: Balyq, sý.
Bılıngvaldy komponent: Balyq - ryba, sý - voda.
Ádis tásilder: Áńgimeleý, kórsetý, túsindirý, oıyn, jumbaq, taqpaq, maqal - mátel, slaıd.

Shattyq sheńber:
Qýan, shattan, alaqaı!
Qýanatyn kýn keldi.
Kelip shyqty kýn býgin!
Qaıyrly tań, balalar!
Qaıyrly tań, apaılar!
Tárbıeshi balalarǵa jumbaq jasyrady.

Jumbaq:
1. Qanaty bar - ushpaıdy,
Jurt aılamen ustaıdy. (Balyq)
- Durys aıtasyńdar balalar!
Bul - balyq. Balyq sýda tirshilik etedi. Ol jelbezekterimen tynys alady.
2. Appaq júndi úlpildek,
Jalǵyz júrgen tym sırek. (Qoıan)
- Qoıan da qurlyqta tirshilik etedi. Aǵashtyń butaqtary men tamyrlaryn qorek etedi. Qoıannyń tirshiligi úshinde sý óte qajet.
3. Shelektep sý quısań da sý juqpas (Úırek)
- Durys aıtasyńdar, balalar!
Úırek - úı qusy. Jabaıy úırekter de bolady. Olar - sý qustary. Sýda júzedi.

Slaıd tamashalaý:
Sý jáne sýda tirshilik etetin janýarlardy tanystyrý.
- Adamǵa, ósimdikke, janýarlarǵa tirshilik etý úshin ne qajet eken?
- Durys aıtasyńdar, balalar. Sý - tússiz, dámsiz, ıissiz, suıyq, móldir bolady. Jer betindegi tirshilik úshin sýdyń máni zor. Sý bolmasa, ósimdik óspeıdi. Janýarlar da, adam da sýsyz tirshilik ete almaıdy. Fabrıkalar men zaýyttardyń jumysyna da sý qajet. Sýsyz as daıyndaý da múmkin emes. Sýdy ishemiz, sýmen jýynamyz, kir jýamyz. Sýdy únemdi paıdalaný kerek. Sýdy retsiz shashyp, ysyrap etýge bolmaıdy.
Adamǵa aýa qandaı qajet bolsa, sý da sondaı qajet. Sýdy tamaq pisirýge, ishýge, kir jýýǵa, boıaýlarǵa qosýǵa, tipti sýdan elektr qýatyn óndiredi.
Sýda tirshilik etetin janýarlar da bar. Sý olar úshin mekeni. Janýarlar da sýda shomylady. Ósimdikpen qorektenedi. Al ósimdik sýsyz óspeıdi.

Sózdik jumys: Balyq, sý.
Bılıngvaldy komponent: Balyq - ryba, sý - voda.
Ǵajaıyp sát:
Altyn balyq keledi. Balalarmen amandasyp, olardan kómek suraıdy. Tárbıeshi altyn balyqtyń ne úshin kelgenin balalarǵa aıtyp beredi.
- Altyn balyq dostaryn taba almaı júr. Senderden dostaryn taýyp berýdi ótinedi.
- Qane, balalar, altyn balyqqa kómektesemiz be?

Dıd. oıyn: «Kóleńkesin tap!»
Sharty: Balalar balyqtardy kóleńkesine ornalastyrady.
- Balalar, sender balyqtardy kóleńkesine durys ornalastyryp, altyn balyqtyń dostaryn tez taýyp berdińder.
Altyn balyq balalarǵa dostaryn taýyp bergenderi úshin rızashylyǵyn aıtyp qoshtasady.

Sergitý sáti:
Taza sýda balyq júzdi,
Aqqý moınyn sozdy.
Qaz qanatyn jaıdy,
Úırek kelip qondy.
Kim balyq týraly taqpaq biledi?
Taqpaq aıtý:
Ádilet: Sý astynda balyqtar
Sazan, shortan, bekire,
Neshe túrli balyq bar
Shoshytasyń sekirme.
Amına: Aıqaılama, uryspa,
Tipti ańyryn tynysta,
Sazan naǵyz saq balyq.
Jolamaıdy dybysqa...
Amıra: Bilem deseń, bilip kór.
Qarmaǵyńa ilip kór.
Jaıyn úshin sóz be eken.
Baqa, shaıan, súlikter.
Maqal – mátel:
Balalardan ózderi biletin maqal – mátel suralady:
Taýly jer bulaqsyz bolmas,
Sýly jer quraqsyz bolmas.
Sý júrgen jer - bereke,
El júrgen jer - mereke.
Sý - yrystyń kózi,
Eńbek - kiristiń kózi.
Sýdyń da suraýy bar.
Sýsyz jerdiń shóbi – aryq.

Dıdaktıkalyq oıyn: «Kim qaıda turady?»
Sharty: Sýda jáne qurlyqta mekendeıtin janýarlardy ajyratyp, olardy ornalastyrý.
Suraq - jaýap:
- Balalar, adamǵa, janýarlarǵa, ósimdikterge, balyqtarǵa tirshilik etý úshin ne kerek eken?
- Sý qandaı bolady?
- Sýdy qalaı paıdalanamyz?
- Balalar, sondyqtan da únemi sýdy únemdep, qorǵap otyrý kerek.
Tárbıeshi jaqsy qatysqan balalardy madaqtaıdy.

Atyraý qalasy
№25 «Erkemaı» balabaqshasy
Majıeva Dınara Baýyrjanqyzy

You Might Also Like

Jańalyqtar

Jarnama