InfoHub Logo

Tehnologıa 6 synyp
Sabaqtyń taqyryby: Sút jáne sút ónimderi.
Sabaqtyń maqsaty: oqýshylardy qazaqtyń dástúrli sút taǵamdarymen tanystyra otyryp sútten jasalatyn sýsyndardyń jasalý jolyn meńgertý.
Bilimdiligi: jalpy sút taǵamdarynyń adam aǵzasyna paıdaly ekenin túsindirý.
Damytýshylyǵy: sýsyndardyń jasalý tehnologıasymen, ádisterin úıretý arqyly, teorıalyq bilimderin kúndelikti tirshilikte paıdalanýǵa, ıkemdilikterin damytý.
Tárbıeliligi: sút taǵamdaryn uqypty ustaýǵa úıretý jáne úı jaǵdaıynda jasalatyn taǵamdar men salqyn sýsyndardyń jasalý joldaryn kórsetý arqyly, uqyptylyq pen tazalyqqa, eptilikke tárbıeleý
Sabaqtyń túri: aralas sabaq.
Sabaqtyń ádisi: Assosasıa, JIGSO, talqylaý kestesi.
Pánaralyq baılanys: bıologıa, hımıa, tarıh, medesına
Jabdyqtar: stakan, qasyq, áınek ydys, pyshaq, mıkser.

Sabaqtyń barysy: Uıymdastyrý kezeńi
Synyptyń sabaqqa daıyndyǵyn tekserý.
İ. Qyzyǵýshylyǵyn oıatý.
Tamaqtaný pıramıdasyna toqtalý

İİ. Maǵynany taný
Oqýshylar túster arqyly eki topqa bólinip mátin beriledi.
«Álemdi sharlaý»
1. top. Sút jáne sút ónimderi.
2. top. Sút jáne sút ónimderiniń ulttyq taǵamdardy daıyndaýdaǵy mańyzy
1 top. TV - shoý
2 top. Poster
Sút jáne sútónimderi
Súttiń quramynda adamnyń organızmine qajetti taǵamdyq zattar - beloktar, maılar, kómirsýtegi, mıneraldy tuzdar, A, V, S, D, E dárýmenderi, sý. Olardyń ishindegi eń qundy taǵamdyq zaty - belok. Súttiń negizgi belogi - kazeın boı ósiretin jáne deneni qorǵaıtyn zattarǵa baı jáne bıologıalyq jaǵynan qundy bolyp esepteledi. Beloktardy organızm tolyq derlik sińiredi jáne olardyń quramynda adamnyń tirshiligine qajetti barlyq amın qyshqyldary bar.
Súttegi maıdyń mólsheri shamamen beloktyń mólsherindeı. Sútte holesterın de bolady, biraq onyń bul mólsheri organızmdegi holesterınniń shamasyna eshqandaı yqpal etpeıdi. Sút maıy óziniń taǵamdyq jáne bıologıalyq qasıetteri jaǵynan óte qundy bolyp sanalady, adamnyń organızmine ońaı, jeńil sińedi. Sútte kómirsýtegi sút qantynda bolady. Ony laktoza dep ataıdy. Súttegi mıneraldy zattar túrlishe bolyp keledi, solardyń ishindegi óte mańyzdylary - kálsı men fosfor. Tamaqpen birge sút ishkende, basqa taǵamdardaǵy kálsı tuzdary jaqsy sińedi.

Sút - dárýmenderdiń kózi. Sút taǵamdary arqyly adam organızmin A dárýmenimen, V tobyndaǵy dárýmendermen, S jáne D dárýmenderimen tolyq qanaǵattandyrýǵa bolady. Eń baǵalysy jańa saýylǵan sút. Onyń bakterıany joıatyn, ıaǵnı sútke túsken bakterıalardyń ósip - ónýin toqtatyp, olardy joıyp jiberedi. Súttiń emdik qasıeti týraly aqparatty kóne dárigerler - Gıppokrat, Galen jáne Ábý ıbn Sınanyń eńbekterinen kezdestirýge bolady, olar túrli janýarlardyń sútin týberkýlez ben tuz baılaný aýrýlaryna emdeýge qoldanýǵa keńes bergen. XVIII jáne XIX ǵasyrlarda orys dárigerleri sútpen bronhıt, tyrysqaq, as qorytý - ishek, júıke jáne t. b. aýrýlardy emdegen. Peterbýrg dárigeri F. L. Karrel 1865j. júrek syrqaty, baýyr sırozy, ókpe aýrýy jáne t. b. aýrýlardy emdeýge sút qoldanyp 200 jaǵdaıdy sıpattap ketken edi.

Tolyq nusqasyn júkteý