Súıinbaı Aronuly (1815 - 1898 j. j)
Súıinbaı Aronuly (1815 - 1898 j. j) slaıd
Súıinbaı – aıtys óneriniń altyn dińgegi.
(M. Áýezov.)
Súıinbaı Aronuly Alataýdyń asa sulý betbaýyr bókterindegi Almatyǵa tıip turǵan Qaraqystaq aýylynyń Bulaq degen jerinde 1815 jyly týyp, 1898 jyly 83 jasynda dúnıe salǵan. Bolashaq dańqty jyraý jasynda joqshylyq taýqymetin kóp tartqan. Jastaı jetim qalyp, baıdyń malyn baǵyp, tamaǵyn asyraǵan.
Súıinbaı 13 - 15 jasynan aqyndyq jolyn qýady. Baıaǵynyń neshe alýan jyr - dastandaryn, ańyz - qıssalaryn jıyn - toılarda jatqa aıtyp, óz janynan da shyǵarady.
Qarshadaıynan qolyna dombyra alyp, óleńdi ómir serik etken jyraýdyń 60 jyldan astam ýaqyt boıy toqtaýsyz shyǵarǵan jyr murasy ushan - teńiz bolǵan. "Soqqan jeldeı, aqqan seldeı" óren júıriktiń aqyndarmen aıtystary, el qorǵaǵan erlerge arnaǵan uzaq jyrlary, arnaý, syqaq - syn, minezdeme, qaǵytpa óleńderi, ómir týraly tolǵanystary óte kóp bolǵan.
Shyǵarmashylyǵy
Súıinbaı – XIX ǵasyrdyń 30 - jyldarynan 80 - jyldardyń sońyna deıin alpys jyldan astam irkilissiz jyrlaǵan, aıtysta jeńilip kórmegen asa kórnekti aqyn - jyraý. Onyń óleńderi men aıtystarynda XIX ǵasyrdaǵy qazaq eliniń ómir - tirshiligi, arman - muraty kórinis tapqan. Jasynan qolynda bıligi men baılyǵy barlardyń kedeı - kepshikke kórsetken zorlyq - zombylyǵyn, áleýmettik ádiletsizdikti kórip - bilip ósken ol qara halyqtyń joqshysy boldy. Bı men bektiń, atqa minerlerdiń halyqqa jasaǵan qıanattaryn almastaı ótkir jyrlarmen esten ketpesteı qyp betine basty.
El birligin, onyń táýelsizdigin, sol joldaǵy erlerdiń janqıarlyǵyn talmaı jyrlady. Ol óziniń bul bıik adamgershilik - etıkalyq ustanymyn jolyn qýǵan talantty shákirtteriniń kókiregine quıyp otyrǵan. Qarataı, Ótegen, Suranshy, Saýyryq, Sypataı sıaqty jońǵar qalmaqtaryna soqqy bergen, Jetisýdy Qoqan basqynshylarynan azat etken dańqty batyrlar jaıynda Jambyl bastaǵan keıingi aqyndar Súıinbaıdan qalǵan úlgimen jyrlaǵan. Qyrǵyz eposy "Manas", kóne túrkilik "Kóruǵly", túbi shyǵystyq "Shahnama", "Totynyń toqsan taraýy" tárizdi uly týyndylardy jyrlap, kelesi urpaqqa jetkizgen.
Qorytyndy
Súıinbaı – iri aqyn. Sondyqtan onyń qozǵaǵan taqyryp, kótergen máseleleri de iri bolyp keledi, soǵan oraı oıy da óreli, tili de órnekti shyǵady.
Súıinbaı únemi halyqqa arqa súıep, rý emes, taıpa emes, tutas eldiń múddesin jyrlaıdy, el úshin ottan da, sýdan da taıynbaı, ómirin qıǵan erlerdi madaqtaıdy. Eldik, erlik ıdeıasy – Súıinbaıdyń óleńderi men jyr - dastandarynyń, aıtystarynyń ón boıyna tartylǵan ózekti ıdeıasy.
Aqyn shyǵarmalarynyń bir parasy osy eldik pen erlik taqyrybyna arnalǵan. Solardyń ishinde eldik pen erliktiń gımni ispetti "Bórili meniń baıraǵym" óleńiniń orny bólek. Onda bir taıpa eldiń ǵana emes, búkil qazaqtyń, túpki tegi – kók bórige sıynǵan, onyń basyn tý etip, tulpar minip, elin qorǵaǵan sonaý hún - túrki zamanynan qanyna sińgen halyq rýhy esip tur.
Súıinbaı – aıtys óneriniń altyn dińgegi.
(M. Áýezov.)
Súıinbaı Aronuly Alataýdyń asa sulý betbaýyr bókterindegi Almatyǵa tıip turǵan Qaraqystaq aýylynyń Bulaq degen jerinde 1815 jyly týyp, 1898 jyly 83 jasynda dúnıe salǵan. Bolashaq dańqty jyraý jasynda joqshylyq taýqymetin kóp tartqan. Jastaı jetim qalyp, baıdyń malyn baǵyp, tamaǵyn asyraǵan.
Súıinbaı 13 - 15 jasynan aqyndyq jolyn qýady. Baıaǵynyń neshe alýan jyr - dastandaryn, ańyz - qıssalaryn jıyn - toılarda jatqa aıtyp, óz janynan da shyǵarady.
Qarshadaıynan qolyna dombyra alyp, óleńdi ómir serik etken jyraýdyń 60 jyldan astam ýaqyt boıy toqtaýsyz shyǵarǵan jyr murasy ushan - teńiz bolǵan. "Soqqan jeldeı, aqqan seldeı" óren júıriktiń aqyndarmen aıtystary, el qorǵaǵan erlerge arnaǵan uzaq jyrlary, arnaý, syqaq - syn, minezdeme, qaǵytpa óleńderi, ómir týraly tolǵanystary óte kóp bolǵan.
Shyǵarmashylyǵy
Súıinbaı – XIX ǵasyrdyń 30 - jyldarynan 80 - jyldardyń sońyna deıin alpys jyldan astam irkilissiz jyrlaǵan, aıtysta jeńilip kórmegen asa kórnekti aqyn - jyraý. Onyń óleńderi men aıtystarynda XIX ǵasyrdaǵy qazaq eliniń ómir - tirshiligi, arman - muraty kórinis tapqan. Jasynan qolynda bıligi men baılyǵy barlardyń kedeı - kepshikke kórsetken zorlyq - zombylyǵyn, áleýmettik ádiletsizdikti kórip - bilip ósken ol qara halyqtyń joqshysy boldy. Bı men bektiń, atqa minerlerdiń halyqqa jasaǵan qıanattaryn almastaı ótkir jyrlarmen esten ketpesteı qyp betine basty.
El birligin, onyń táýelsizdigin, sol joldaǵy erlerdiń janqıarlyǵyn talmaı jyrlady. Ol óziniń bul bıik adamgershilik - etıkalyq ustanymyn jolyn qýǵan talantty shákirtteriniń kókiregine quıyp otyrǵan. Qarataı, Ótegen, Suranshy, Saýyryq, Sypataı sıaqty jońǵar qalmaqtaryna soqqy bergen, Jetisýdy Qoqan basqynshylarynan azat etken dańqty batyrlar jaıynda Jambyl bastaǵan keıingi aqyndar Súıinbaıdan qalǵan úlgimen jyrlaǵan. Qyrǵyz eposy "Manas", kóne túrkilik "Kóruǵly", túbi shyǵystyq "Shahnama", "Totynyń toqsan taraýy" tárizdi uly týyndylardy jyrlap, kelesi urpaqqa jetkizgen.
Qorytyndy
Súıinbaı – iri aqyn. Sondyqtan onyń qozǵaǵan taqyryp, kótergen máseleleri de iri bolyp keledi, soǵan oraı oıy da óreli, tili de órnekti shyǵady.
Súıinbaı únemi halyqqa arqa súıep, rý emes, taıpa emes, tutas eldiń múddesin jyrlaıdy, el úshin ottan da, sýdan da taıynbaı, ómirin qıǵan erlerdi madaqtaıdy. Eldik, erlik ıdeıasy – Súıinbaıdyń óleńderi men jyr - dastandarynyń, aıtystarynyń ón boıyna tartylǵan ózekti ıdeıasy.
Aqyn shyǵarmalarynyń bir parasy osy eldik pen erlik taqyrybyna arnalǵan. Solardyń ishinde eldik pen erliktiń gımni ispetti "Bórili meniń baıraǵym" óleńiniń orny bólek. Onda bir taıpa eldiń ǵana emes, búkil qazaqtyń, túpki tegi – kók bórige sıynǵan, onyń basyn tý etip, tulpar minip, elin qorǵaǵan sonaý hún - túrki zamanynan qanyna sińgen halyq rýhy esip tur.
Nazar aýdaryńyz! Jasyryn mátindi kórý úshin sizge saıtqa tirkelý qajet.
You Might Also Like
