InfoHub Logo

Maqsaty: Qorshaǵan orta, tabıǵat pen tirshilik arasyndaǵy baılanys jaıly túsinikterin qalyptastyrý, dúnıetanymyn keńeıtý. Oılaý este saqtaý jáne zerdeleýin damytý, sózderdi anyq aıtýǵa mashyqtaý jáne sóıleý mádenıetin qalyptastyrý tabıǵatqa súıispenshilikke tárbıeleý, jaratylystyń árbir zaty men múshesin qurmetteýge, qorshaǵan ortany qorǵaýǵa, saqtaýǵa úıretý. Súıispenshilik, meıirimdilik qasıetterin damytý.
Kórnekilik: bólme gúlderi, gúl qopsytqysh, tabıǵattyń sýreti.
Ádis - tásilderi: Suraq – jaýap, áńgimeleý
Shattyq sheńber:
Armysyń qaıyrymdy Jer - Ana,
Armysyń, móldir taza sý
Armysyń shuǵylaly Altyn - Kún
Armysyń meıirimdi Aspan - Ata
T:- Biz qazir nege uqsap turmyz?
B: - Kúnge
T:- Iá balalar jer betindegi tirshilik ataýynyń qaınar kózi – kún.
Ol bizge ne úshin kerek?
B: Kún bizge jaryq, jylý beredi
T: Bárimiz kúnge qolymyzdy sozaıyq!
Kúnnen ne aldyq?
B: Jylý aldyq
T: Osy kúnnen alǵan jylýymyzdy bir - birimizge tarataıyq
- Balalar jyldyń qaı mezgili?
B: Qys
T: Qys aıynyń sońǵy kúni, erteń kóktem aıynyń alǵashqy kúni bastalady
Qys aılarynda kún qandaı boldy?
B: Qys aıynda kún sýyq, aıaz, boran jáne qar jaýdy
T: Tabıǵat degenimiz ne?
Tabıǵat degenimiz - bizdi qorshaǵan orta, oǵan (aspan, sý, aǵash, gúlder, ósimdikter, kún) jatady. Tabıǵat ózdiginen, adamnyń qatysýynsyz jaralǵan tabıǵı zańdylyq. Ol tiri jáne óli tabıǵat bolyp ekige bólinedi. Tiri tabıǵatqa – aǵash, gúl, shóp, t. b olar ózdiginen ósedi. Óli tabıǵatqa sý, tas, qum jatady. Olar óspeıdi, dem almaıdy, denesinde jany joq.
Tabıǵat – bizdiń ortaq úıimiz. Biz oǵan uqyptylyqpen qaraýymyz kerek. Baý - baqshada jáne ósip turǵan aǵashtar men gúlderge qomqorlyq jasaý kerek.
Kún, sý, aýa, gúl, adam aıtysy
Kún: Aısha
Men shýaqty kúnmin! Men bárine jylýymdy, nurymdy, beremin. Eger men bolmasam tabıǵatta bolmas edi. Sondyqtan tabıǵatqa kórik berip turǵan menmin!
Sý: Araılym:
Men móp - móldir, tap - taza, syńǵyrlaǵan sýmyn. Men bolmasam osyndaı sulý tabıǵat bolar ma edi? Tabıǵatqa kórik berip turǵan menmin
Gúl: Danara
Men ásem gúlmin! Eger men bolmasam jer ústi jaınaıtyn ba edi? Meniń arqamda tabıǵat ásem bolyp tur. Tabıǵatqa kórik berip turǵan men ǵana.
Aýa: Ádilet
Men taza aýamyn! Tabıǵattaǵy barlyǵy men arqyly demalady Eger men bolmasam eshkim tirshilik ete almas edi. Tabıǵatqa eń kerekti menmin.
Adam: Temirlan
Men dúnıedegi eń kúshti, aqyldy adammyn. Menen asqan eshkim joq bul jalǵanda. Sondyqtan da bul ómirdiń ıesi de kıesi de menmin.
- Durys aıtasyńdar!
Kún bolmasa jaryq jylýdy qaıdan alamyz.
Sý bolmasa ósimdikterdi, qalaı sýaramyz
Aýa bolmasa qalaı tynys alamyz
Gúl bolmasa tabıǵatymyz ádemi bolmaıdy
Adam osy qorshaǵan ortadaǵy taldarǵa ósimdikterge paıdasyn tıgizedi, kútip baptaıdy.
T: Qysqy gúlder baǵyna saıahatqa shyǵamyz.
«Qyz ósse – eldiń kórki, gúl ósse – jerdiń kórki»
T: Balalar, bizge gúlder ne úshin kerek?
B: Bólmeniń aýasyn tazartady, bizderdiń kóńil - kúılerimizdi kóterý úshin, biz gúlderge qarap qýanamyz, ádemilik úshin qajet.
T: Keıbir jándikterdiń de ómir súrýi gúlderge baılanysty. Gúlder kóp jaqsylyqtar syılaıdy. Eger de gúlder joq bolsa ne bolar edi?
B: Kóńil – kúıimiz tómendeıdi adamdar qatal bolady, jándikter jaıylyp ketýi múmkin.
Toptyq jumys:
- Qane balalar, gúlderdi aıalaý jáne qamqorlyq kórsetý maqsatynda myna gúldi alaıyq. Bul gúl shegir gúl (fıalka) dep atalady. Onyń gúliniń túsi kúlgin, japyraǵy dóńgelek, túkti bolyp keledi. Japyraǵy túkti bolǵandyqtan biz ony súrte almaımyz. Biz onyń japyraǵyn tazalaý úshin sýdy búrkip sebemiz.
T: Gúlder óte názik, meıirimdilikpen kútip, baptaý kerek
Gúlderdiń jylylyǵyn, náziktigin, ádemiligin nege teńeýge bolady?
B: Anaǵa, kúnge, ánge, qyzdarǵa teńeıdi
T; Gúldiń tamyry, sabaǵy, japyraǵy, kúltesi bolady.
Balalar endi biz endi myna gúlge qaraıyq?
Bul gúldiń aty - fıkýs
Káne bárimiz qosylyp birge ataıyqshy? Balalar tárbıeshimen birge qaıtalaıdy.
T: Gúldiń túsi qandaı?
B: Jasyl
T: Al, aıta qoıyńdarshy, japyraǵy qandaı?
B; Gúldiń japyraǵy úlken, ári jalpaq.
T: Gúldiń túbin qalaı qopsytyp, qalaı sý quıý kerektigin túsindiredi
Balalar gúlge sý quıady. Balalar gúldiń topyraǵyn qopsytýǵa, sý quıýǵa, japyraǵynyń shańyn súrtýge qatystyryp kórsetý.
Sý ishpese, shańy súrtilip, tazalanbasa gúlimiz qýrap qalady
Senderdiń analaryń ózderińdi qalaı baptap qarasa, gúldi de solaı kútip qaraý kerek
Kórdińder me, balalar, gúldi baptap kútsek, olardyń japyraqtary kóbeıip, úlken bolyp ósedi. Gúlderge aýa, sý. Kún qanshalyqty qajet bolsa, kútim de sonshalyqty qajet.
T; Endi gúldi qalaı otyrǵyzý kerektigin úırenemiz. Barlyǵymyz muqıat qarap otyryńdar. Bólme gúlin otyrǵyzamyz
Qunarly qara topyraq toltyrylǵan gúldiń qutysyn alyp, ortasyn kishkene tereńirek etip qazyp gúldiń qutysyn alyp, ortasyn kishkene tereńirek etip qazyp gúldiń kóshetin tamyryn úzip almaı kishkene shuńqyrǵa salamyz
Túbine sý quıamyz
Túbin jaqsylap topyraqpen nyǵyzdap basamyz, ústine taǵy sý quıamyz
Mine, gúlimizdi otyrǵyzdyq gúlimiz ádemi bolyp ósý úshin taǵy sý quıamyz
«Tabıǵatty aıalaıyq» oıyny
Ár bala tabıǵat túrlerin plakatqa japsyryp, tabıǵat kórinisin beıneleıtin tıym sózder aıtý
Gúldi julýǵa bolmaıdy, gúldi aıalaý kerek.
Aǵashty kesýge bolmaıdy, ol bizge taza aýa beredi
Sýdy lastaýǵa bolmaıdy, sýsyz ómir joq
Kúnimizdi bult baspasyn
Kóbelekti óltirmeńder, ol - ádemilik belgisi
Qusty atýǵa bolmaıdy, qus adamnyń dosy
Jasyl shópti julýǵa bolmaıdy, ol jerimizge kórik berip turady
Ańdardy qorǵaýymyz kerek, ol bizdiń baılyǵymyz
Asqar taýlarymyz bıik bolsyn

T: Adamdardyń tabıǵatsyz kúni joq,
Tabıǵattyń muny aıtýǵa tili joq.
- Káne, balalar barlyǵymyz qonaqtarmen qoshtasaıyq.
Káne barlyǵymyz turaıyq,
Úlken sheńber quraıyq
Kóriskenshe kún jaqsy,
Saý - salamat bolaıyq
Saý bolyńyzdar!