InfoHub Logo

Taqyryby: «Tapqyr dostar» (bilgirler saıysy)

Bilimdilik maqsaty: Qazaq tili men ádebıet páni boıynsha alǵan bilimderin júıelep, ózindik pikirlerin qalyptastyrý, ózindik oılaý qabiletterin arttyryp, teorıalyq bilimderin praktıkamen ushtastyrý;
Damytýshylyq maqsaty: Túrli tásilder arqyly balalardyń baıqaǵyshtyq, tapqyrlyq, sóz astaryn túsiný, óz oılaryn aýyzsha da, jazbasha da jetkize bilý qabiletterin damytý. Tildik qorlaryn baıytý;
Tárbıelik maqsaty: Berilgen tapsyrmalar arqyly oqýshylardy meıirimdilikke, baýyrmaldyqqa, dostyqqa tárbıeleý. Eljandylyq pen ultjandylyq sezimderin tereńdetý.
Túri: Bilimdiler saıysy.
Kórnekiligi: úlestirmeli materıaldar, kespe áripter, syzbalar
Ótý barysy:

İ. Uıymdastyrý kezeńi
1. Búgingi sabaqtyń túrin, maqsatyn aıtý, oqýshylardy topqa bólý
2. Ótiletin jumystyń josparymen tanystyrý.

« Tapqyr dostar» saıysy tómendegideı jospardan turady:
1. Tanystyrý
2 « Sóz tapqanǵa …»
3 «Oılan tap»
4 «Sen bilesiń be?»
5. «Kim jyldam?»
6. «Syńaryn tap»
7. «Áripterdi qosyp oqy»
8. «Qolqa salý»
Qazaq tili - ómirińde, óleńde,
Qazaq tili – tamyr jaıǵan tereńge.
Qazaq tili bolashaqqa jetelep,
Urpaqtardy tanytady álemge, - degendeı, memlekettik tildiń mártebesin kóterip, týyn jelbireter jas urpaq órken jaıyp ósip keledi. Senderdeı urpaq barda bizdiń tilimiz kórkeıip, órkendeı bermek. Olaı bolsa, búgin týǵan tilimizdiń qyr – syryn tanytýǵa arnalǵan erekshe bir sabaqtyń reti kelip otyr eken, soǵan kezek bereıik.

İ. Tanystyrý
(ár top ózderin tanystyrady)
İ top: «Jiger» toby
İİ top: «Dostyq» toby
İİ. «Sóz tapqanǵa…»
(Eki toptan úsh oqýshydan shyǵady. Ár oqýshyǵa áripter taratylyp beriledi.
Sol áripter boıynsha berilgen suraqtarǵa jaýap beredi.
«B»
- Sen búgin ne jediń?
- Qyzdar áskerge bara ma?
- Mektep erejesin bilesiń be?
- Dosyńnyń aty kim?
- Qandaı janýarlardy bilesiń?
- Jazda qaıda boldyń?
«A»
- Qysta balalar ne isteıdi?
- Úıińde neshe jan bar?
- Qandaı kitap oqydyń?
- Ulttyq taǵam aty?
- Ata – anańnyń esimderi kim?
- Qandaı ándi jaqsy kóresiń?
«T»
- Qandaı tamaqty jaqsy kóresiń?
- Jazda balalar ne isteıdi?
- Qaı qalada boldyń?
- Oǵan nemen bardyń?
- Seni kim qarsy aldy?

- Qandaı kınony unatasyń?
«J»
- Matematıka sabaǵy saǵan unaı ma?
- Uldar kóılek kıe me?
- Atyń kim?
- Famılıań kim?
- Qandaı qustardy bilesiń?
- Kim bolǵyń keledi?
«S»
- Qaıdan keldiń?
- Nemen keldiń?
- Jasyń neshede?
- Neni unatasyń?
- Qandaı ulttyq kıim túrin bilesiń?
- Neshege deıin sanaı alasyń?
«M»
- Qaıda barasyń?
- Nemen barasyń?
- Jazda ne kıesiń?
- Áskerge kimdi almaıdy?
- Qandaı aqyn – jazýshylardy bilesiń?

İİİ. «Oılan, tap!»
(Eki topqa birdeı «Tanystyrý» degen sóz beriledi. Sol sózden bir mınýt ishinde maǵynaly birneshe sózder tabý kerek.)

İV. «Sen bilesiń be?»
(Segiz uıashyq beriledi. Eki top kezektesip asha otyryp jasyrynǵan suraqtardy sheshedi)
1 «Sorqudyqtyń basyna,
Sorǵa bola qondy ákem...»
Úzindi qaıdan alynǵan?

2. Abaıdyń «Ásempaz bolma árnege» óleńin jatqa aıt.
3. Asan Qaıǵy kim?
4. Buqar jyraý qoıǵan birden onǵa deıingi sandardyń maǵynasyn Qazybek bı qalaı sheshti?
5. Malaısarynyń Syrymǵa bergen batasy.
6. Alpamys batyrdyń zyndannan shyǵýyna sebep bolǵan jaǵdaı.
7. S. Toraıǵyrovtyń «Shákirt oıy» óleńin jatqa aıt.
8. Gıperbola (ásireleý) degenimiz ne?

V. «Kim jyldam?»
(eki topqa ortaq suraqtar qoıylady. Biletin top jyldamdyq tanytyp, jaýap berýi kerek.)
1. Batyr sóziniń sınonımi.
2. AQSH, AlMÝ, BUU qandaı sózder?
3. Qazaq tilinde neshe sóz taby bar?
4. Qazaq batyrlaryna serik bolǵan qandaı tulparlardy bilesińder?
5. Taýly sózi qaı sóz tabyna jatady?
6. Ekinshi syńary «taý» bolyp keletin qandaı qalanyń, taýlardyń attaryn bilesińder?
7. Qazaq tilinde neshe sóılem múshesi bar?
8. Maqaldyń jalǵasyn aıt. Aılaly batyr...
9. Ertegilerdiń qandaı – qandaı túrleri bar, attaryn ata.
10. Omonımder degenimiz ne?
11. Qos sózder, olardyń túrleri.
12. Qazaq tarıhyndaǵy qandaı sheshenderdi bilesińder?

Vİ. «Syńaryn tap»
Syzbada berilgen sózderdiń syńarlaryna strelkamen aparý arqyly birikken sózderdi tabyńdar. Qaı sóz qaı sózdiń syńary? Birikken sózderdiń maǵynasyn túsindir.
Ala, jalman, ıt, aq, adyr, balyq jáne ekinshi syńary – aspan, kóz, saqal, muryn, bota, at
Vİİ. «Áripterdi qosyp oqy»
Tómendegi daýysty jáne daýyssyz dybystardy retine qaraı qosyp oqysańdar, jumbaq shyǵady. Ol qandaı jumbaq? Sheshýi ne?
Daýyssyz dybystar:
S, n, m, y, q, n, sh,
B, l, m, ı, m, z,
T, n, m, n, k, z,
L, m, ı, m, z,
Daýysty dybystar:
a, y, y, a, a
i, e, i,
ú, i, e, ó
İ, e, i.

Vİİİ. « Qolqa salý»
Jeńilgen top qarsylastarynyń qolqa salýy boıynsha bir óner kórsetedi.
Muǵalimniń qorytyndy sózi.
- Mine, oqýshylar! «Ana súti boıyńdy ósiredi, ana tili oıyńdy ósiredi»,- deıdi. Til oıdy jetkizýdiń quraly. Til damý úshin aldymen oı damý kerek. Til damý besikten bastalatyny sózsiz. Til ómirge aralasyp, zamanǵa tiri kúıinde qyzmet etýi úshin tildiń óshpeıtin ómiri bolýy kerek. Tildiń urany - ómir, qorǵany – qoǵam. Endeshe, memlekettik tilimiz qudiretti, qasıetti bolsyn. Osy saıysymyzdy Tóle bıdiń myna bir tolǵaý sózimen aıaqtasaq deımin.
- Ýa, halaıyq!
Kósile shabar jeriń bar!
Tý kóterer eliń bar,
Qol bastaıtyn eriń bar.
Atadan qalǵan sara jolyń bar,
Qazynaly ana tiliń bar,
Sóz qadirin bilińder!