Tapqyrlar saıysy
SHQO, Katonqaraǵaı aýdany,
Katon aýyly matematıka pániniń muǵalimi
Janýzakova Aıaýlym Janatovna
Tapqyrlar saıysy
Maqsaty: 1) Oqýshylardyń matematıkaǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, matematıkalyq oılaý qabiletin damytý, alǵan bilimderin tereńdetý, keńeıtý, esepteý daǵdylaryn jetildirý.
2) Dıdaktıkalyq, logıkalyq t.b. oıyndar arqyly oqýshylardyń aqyl-oı belsendiligin tárbıeleý.Oıyn, naqyl sózder arqyly balalardyń oı-órisin keńeıtý.
3) Oqýshylardyń zeıinin, oılaý, zerde prosesterin damytý. Qıalyn ushtap, qabiletterin shyńdaý, shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Matematıkalyq saıystyń barysy:
1-júrgizýshi: Hosh keldińizder, qadirli ustazdar, ádilqazylar jáne oqýshylar!
Ýa, halaıyq, halaıyq,
Bárińe jar salaıyq!
Búgin saıys tórine,
Matematıka tilinde,
Esep sheship talasyp,
Jumbaq aıtyp ańdysyp,
Shabyt tasyp shalqysyp,
Keń peıildi jigermen,
Keldi mine kóp bilgen.
Demekshi endi kópshilik qaýym, syrtta turyp tolqyǵan, kúsh jigeri shalqyǵan, bul jeńis meniki dep, artynǵan oqýshylarymyzdy ortaǵa shaqyraıyq.
2 - júrgizýshi: Sálemetsizder oqýshylar!
Naqty ǵylymdarǵa qyzyǵýshylar
Estigenin estip turyp
Oqyǵanyn mıǵa toqýshylar.
Búgingi “Júzden júırik, myńnan tulpar ” saıysymyzǵa
Qosh keldińizder! (2-eýi birge)
Saıysymyzǵa 5-7 synyptar aralyǵynan 7- oqýshy qatysyp otyr. Jeti oqýshy qatysý sebebi, qazaqta jeti sany kıeli sandardyń biri bolyp sanalady. Jeti kún, jeti amal, jeti qazyna, jeti joq, jeti jut, jeti ata, jeti qubylys, jeti jetim, jeti shárip, jeti ǵalam sıaqty ulaǵatty uǵymdar bar.
1-júrgizýshi: Shyn júırik shabysynan tanylady
Naqty bilim, tereń oı synalady.
Baǵa berer ádilqazy ortamyzda
Sizderge qurmetpenen qol soǵylady.
Ádil qazylar alqasy:
2-júrgizýshi: Búgingi kún saıysta
Eshkimnen sen qalyspa
Bilimi kimniń kóp bolsa,
Sol ozady saıysta degendeı saıysqa qatysýshylar:
1-júrgizýshi: Qymbatty bilim súıgish jas dostar! Orys ǵalymy M.Lomonosov «Aqyl-oıdy tártipke keltiretin –matematıka, sondyqtan da ony oqý kerek, »- degen. Olaı bolsa, búgin sender qyzyqty, matematıkanyń jumbaqty da, tartymdy álemimen tanysasyńdar. Sender bul álemniń qanshalyqty qyzyqty, ári san túrli ekendigine kóz jetkizesińder.
2-júrgizýshi: Saıysta senderge ár túrli qyzyqty suraqtar men tapsyrmalar
usynylady. Saıysta jeńý úshin sender belsendilik tanytyp,
berilgen suraqtarǵa ózgelerden tezirek oılanyp, jaýap berýleriń
kerek jáne tapsyrmalardy durys oryndaýlaryń qajet.
1-júrgizýshi: Matematıkalyq saıys – bul eńbek. Sondyqtan saıys kezinde óte uqypty, oılaryń jınaqtalǵan bolý kerek jáne tártip saqtalǵany jón.
2-júrgizýshi:
Bilim degen bıik shyń,
Baqytqa seni jetkizer.
Bilim degen aqylshyń,
Qıyndyqtan ótkizer - dep saıysymyzdyń josparymen tanystyryp ótelik:
1. Bilim saıysy
2. Maqal –sóz máıegi
3. Esepke kim júırik
4. Kim kóp biledi
5. Matematıkalyq jumbaqtar
6. Qas-qaǵym sát
7. Qorytyndy
1-júrgizýshi: Qıyndyqtan eshqashan biz qashpaımyz.
Alǵyrlyqpen tapqyrlyqty ushtaımyz
Qıaldarǵa samǵap ushqan qustaımyz,
Sheginbeımiz jeńisterge bastaımyz - dep, bilim saıysynda logıkalyq esepter shyǵaramyz.
Ekrandaǵy esepterden ár oqýshy óz nómirlerine sáıkes esepterdi shyǵarady.
1. 7 jumyrtqanyń baǵasy 7 teńge bolsa, 100 jumyrtqanyń baǵasy neshe teńge? (100)
2. 1t temir aýyr ma, álde 1000 kg maqta aýyr ma? (Birdeı )
3. 4 827 105 sanyndaǵy úsh sıfrdy eń kishi san shyǵatyndaı etip syz. Sonda qandaı san shyqty? (2 105)
4. Sandar qataryndaǵy kelesi sandy tap? 20, 21, 23, 24, 26, 27, … (29)
5. Kvadrat ústeldi aınala tórt adam otyra alady (ár jaǵyna bir-birden). Mektepte dál osyndaı 7 ústeldi jalǵap bir qatarǵa qoıyp, uzyn ústel qurdy. Osy ústeldi aınala qansha adam otyra alady? (16)
6. Túıe, bota mań basqan
Tórt aıaǵyn teń basqan.
Shunaq qulaq bes eshki
Qos laqpen qos eshki.
Tórt qozyly eki qoı
Bárin birge sanap qoı. (17)
7. Kól toǵandy qyrǵa bar
Kelip qondy tyrnalar.
Juptan qonyp sol jerde
Otyr eken on jerde
Sanap bershi tyrnalar
Qansha boldy ol jerde? (20)
2-júrgizýshi:
Al, balalar, balalar
Maqal –mátel aıtaıyq.
Qıyndyqqa qaıyspaı
Asýlardan asaıyq –dep, berilgen maqaldardy jalǵastyraıyq.árkim ózine sáıkes nómerdegi maqaldy aıtady.
1-júrgizýshi:
1. Bir tal kesseń.....( on tal ek).
2. jeti ret ólshep..... (bir ret kes)
3. Bilgeniń bir toǵyz, (bilmegeniń toqsan toǵyz)
4. otyz tisten shyqqan sóz, ....( otyz rýly elge taraıdy)
5. eki quzǵyn talassa, ....(bir qarǵaǵa jem bolar)
6. bir kisi qazǵan qudyqtan, (myń kisi sý ishedi)
7. Altaý ala bolsa aýyzdaǵy ketedi...(
2-júrgizýshi:
Ómirde oılap tursań, bári de - esep.
Aýyrsań, ishetuǵyn dári de - esep.
Esepsiz súrgen ómir mazmunsyz aý,
Dúnıeniń bar tulǵasy esep desek - dep, Esepke kim júırik? Saıysynda árkim ózine berilgen esepterdi shyǵarady.
1-júrgizýshi: Kórermensiz jalǵyz qalar júırikter
O, olarsyz kóńilderde kúı bitpes!
Matematıka jaıly suraqtar bar azdaǵan
Al, kórermen jaýabyn aıt, bılik ber!
Kelesi suraqtar kórermenderge arnalady.
1) Jańylmastan jeteýi,
Kezek qyzmet etedi. (apta kúnderi)
2) Nárselerdi sanaǵanda
Kerek ol bizge aýadaı.
Aıtyńdarshy bul qandaı san
Jan-jaǵyna qaramaı. (natýral sandar)
3) Almatydan Astanaǵa deıin ushaq 1 saǵat 30 mınýt ushty, al qaıtarda sol jyldamdyqpen 90 mınýt ushty. Bul qalaı? (1saǵ 30mın=90 mın)
4) Úsh at jegilgen kúıme 1 saǵatta 15 km shaýyp ótti. Árbir at qandaı jyldamdyqpen shapty? (15km/saǵ)
5) Toǵaıda 10 qyrǵaýyl otyr. Ańshy olardyń ekeýin atyp aldy, nesheýi qaldy? (ekeýi)
6) Barlyq Arab sıfrlarynyń kóbeıtindisi neshege teń? (0)
7) 10 sentner temir aýyr ma, 1 tonna maqta aýyr ma? (teń)
8) 7 sanymen aıaqtalatyn san berilgen. Ol 300-den artyq ta, 310-nan kem. Berilgen sandy tap. (307)
2-júrgizýshi:
Bilimniń ushqyrlyǵyn tanytyp sen,
Asyp-tasyp, asyqpa, qalyspa sen.
Ýaqyt degen zymyrap, zýlap jatyr,
Shapshańdyq bul saıysta kerek eken –dep “Kim kóp biledi?” saıys ynda ár oqýshyǵa 7 suraqtan qoıylady. Oǵan kim tez jáne qansha ýaqytta jaýap beretini eskeriledi.
1-júrgizýshi:
5-synypqa
1. Sanaýda qoldanylatyn sandar? (natýral)
2. Sannyń eń úlken bólgishi nege teń? (sannyń ózine)
3. 2-ge bólinbeıtin sandar ne dep atalady? (Taq sandar)
4. Qandaı sandar 5-ke bólinedi? ( 0 men 5- ke aıaqtalatyn sandar)
5. Jaı sandardyń kestesin jasaǵan grek ǵalymy kim? (Eratosfen)
6. 1/2-ge keri san? (2)
7. Ǵasyrdyń jartysy neshe jyl? ( 50jyl)
2-júrgizýshi:
5-synypqa
1. Neshe sıfr bar? (on)
2. Kez kelgen natýral sannyń bólgishi? (1)
3. 2-ge bólinetin sandar ne dep atalady? (Jup sandar)
4. Qandaı sandar 10-ǵa bólinedi? (0-ge aıaqtalatyn sandar)
5. Eń kishi natýral san, (1)
6. Sandy qandaı sanǵa bólýge bolmaıdy? (0-ge)
7. 3-ke keri san? ( 1/3)
1-júrgizýshi:
6-synyp
1. Sheńberdiń eki núktesin sentr arqyly qosatyn kesindi?
(dıametr)
2. Ózara keri sandardyń kóbeıtindisi nege teń? (1)
3. Oń sanǵa da teris sanǵa da jatpaıtyn san (nól)
4. 9-ǵa qarama qarsy san (-9)
5. -99, 9 ben 1 qaısysy úlken? (1)
6. 0-den úlken sandar (oń sandar)
7. Tańbalary ár túrli sandardyń kóbeıtindisi (teris san)
2-júrgizýshi:
6-synyp
1. Qandaı san barlyq sandarǵa qaldyqsyz bólinedi? (nól)
2. Qarama qarsy sandardyń qosyndysy nege teń? (o)
3. Sheńberdiń núktesin sentrimen qosatyn kesindi? (radıýs)
4. | - 10 | men 1 qaısysy úlken? ( | - 10| )
5. Eki sannyń qatynasy ne dep atalady (proporsıa)
6. 0- den kishi sandar (teris sandar)
7. Eń úlken ýaqyt ólshemi? (ǵasyr)
1-júrgizýshi:
7-synyp
1. Keńistiktegi fıgýralar qasıetin zertteıtin geometrıa bólimi (planımetrıa)
2. Koordınatalar júıesin engizgen ǵalym (R. Dekart)
3. Vertıkal buryshtar qandaı bolady (teń)
4. Úshburyshtyń ishik buryshtarynyń qosyndysy (180 )
5. Jazyqtyqtaǵy bir birimen qıylyspaıtyn túzýler (paralel)
6. Sannyń bir dárejesi nege teń? (sannyń ózine teń)
7. Tik buryshty úshburyshtyń súıir buryshyna qarsy jatqan qabyrǵasy (katet)
2-júrgizýshi:
7-synyp
1. Kez kelgen sannyń nól dárejesi ( 1)
2. Dáleldeýdi qajet etetin sóılem (teorema)
3. Buryshty qaq bóletin sáýle (bısektrısa)
4. Tustas buryshtardyń qosyndysy (180)
5. Eki qabyrǵasy teń úshburysh? (teń búıirli úshburysh)
6. π sanynyń jýyq máni nege teń? (3, 14)
7. Tik burysh jasap qıylysatyn túzýler (perpendıkýlár)
1-júrgizýshi:
7-synyp
1. Geometrıa termıniniń maǵynasy ( grek sózi jer ólsheý)
2. Sybaılas buryshtardyń qosyndysy (180 )
3. Teń qabyrǵaly úshburyshtyń buryshtary neshe gradýstan (60)
4. Kvadrat fýnksıanyń grafıgi (parabola)
5. Dáleldeýdi qajet etpeıtin sóılem (aksıoma)
6. Tik buryshty úshburyshtyń tik buryshyna qarsy jatqan qabyrǵasy (gıpotenýza)
7. Barlyq qabyrǵalary teń úshburysh (teń qabyrǵaly úshburysh)
2-júrgizýshi: ǵylymnyń syryn uǵyna
Shyǵyńdar bilim shyńyna.
Uqyptylyq pen zerektik
Jetkizer sizderdeı órendi
Jeńistiń mynaý shyńyna –deı kele, matematıkalyq jumbaqtar saıysynda kim jyldam qol kóterse sol oqýshy jaýap beredi.
1-júrgizýshi:
1. Bes in, bes inniń aýzy bir in? (qolǵap)
2. Júz tórt túıme, on bir ıne?(esepshot)
3. Júz múıizi bar, ústinde kıizi bar(kıiz úı)
4. Sheker jeıtin aqqutan
Bir qazyqqa baılandy
Aýzyna tistep shekerin
Ol qazyqty aılandy (sırkúl)
5. Atadan on balamyz,
Bir-bir jastan aramyz
Qosylyp keıde basymyz,
Azaıyp keıde qalamyz
Bólinip keıde aramyz
Kóbeıip te alamyz (sıfr)
6. Aıqasqan eki taıaq, turady joqty surap?(h)
7. Nárselerdi sanaǵanda
Kerek ol bizge aýadaı
Aıtyńdarshy bul qandaı san
Jan-jaǵyńa qaramaı?( natýral)
2-júrgizýshi: 6-saıys saıysymyzdyń sońǵy kezeńi «Qas –qaǵym sát»
1. Kim barlyq tilde sóıleıdi? (jańǵyryq)
2. Úsh ákesi men alty uly serýenge shyqty. Olar 42 alma satyp aldy. Árqaısysyna 6 almadan tıdi. Bul qalaı bolǵany? (7 –adam t-2-atasy, 2-ákesi, 2- balasy)
3. Qatar turǵan úsh sannyń qosyndysy da, kóbeıtindisi de 6-ǵa teń. Ol qandaı san? (1, 2, 3)
4. 86 sanyn eshqandaı jazý jazbaı 12-ge arttyr. (98)
5. Saǵattyń tórtten bir bóliginde neshe mınýt bar?(15 mınýt)
6. Túıe, bota mań basqan,
Tórt aıaǵyn teń basqan.
Shunaq qulaq bes eshki
Qos laqty qos eshki
Tórt qozyly eki qoı Bárin bilseń sanap qoı. (17)
7. Úı ıesi: Sapyryp-sapyryp Sarmanǵa ber,
Quıyp-quıyp Qurmanǵa ber,
Esiktegi ekeýge ber,
Tórdegi tórteýge ber
Óziń ish te maǵan ber degen eken.
Muny estigen urylar – «Qoı munymyz bolmas. Bul úı toly kisi boldy, ári bizden eki ese artyq eken, keteıik»- dep ketip qalypty. Úı ıesi tapqyrlyǵymen urylardan osylaı aman qalypty.
Sonda úıdegi adam nesheý, ury qansha?
1-júrgizýshi:
Ǵylym joly birde jeńil, birde qatty.
Aqyl – oılar álemdi arbap aldy.
Matematıka ǵylymdar patshasy
Tańyrqatyp, ańyz qylǵan adamzatty.
Keler urpaq danalarǵa uqsap týsa,
Omar Haııam, ál – Farabı jolyn qýsa,
Elimniń bolashaǵy gúldenedi.
Ǵylymnyń shamshyraǵy janyp tursa.
Endeshe, ádil qazylar alqasy saıystyń qorytyndysyn shyǵaryp, búgingi saıysymyzdyń eń tapqyr oqýshymyzdy atap ótse.
Katon aýyly matematıka pániniń muǵalimi
Janýzakova Aıaýlym Janatovna
Tapqyrlar saıysy
Maqsaty: 1) Oqýshylardyń matematıkaǵa degen qyzyǵýshylyǵyn arttyrý, matematıkalyq oılaý qabiletin damytý, alǵan bilimderin tereńdetý, keńeıtý, esepteý daǵdylaryn jetildirý.
2) Dıdaktıkalyq, logıkalyq t.b. oıyndar arqyly oqýshylardyń aqyl-oı belsendiligin tárbıeleý.Oıyn, naqyl sózder arqyly balalardyń oı-órisin keńeıtý.
3) Oqýshylardyń zeıinin, oılaý, zerde prosesterin damytý. Qıalyn ushtap, qabiletterin shyńdaý, shyǵarmashylyq qabiletin damytý.
Matematıkalyq saıystyń barysy:
1-júrgizýshi: Hosh keldińizder, qadirli ustazdar, ádilqazylar jáne oqýshylar!
Ýa, halaıyq, halaıyq,
Bárińe jar salaıyq!
Búgin saıys tórine,
Matematıka tilinde,
Esep sheship talasyp,
Jumbaq aıtyp ańdysyp,
Shabyt tasyp shalqysyp,
Keń peıildi jigermen,
Keldi mine kóp bilgen.
Demekshi endi kópshilik qaýym, syrtta turyp tolqyǵan, kúsh jigeri shalqyǵan, bul jeńis meniki dep, artynǵan oqýshylarymyzdy ortaǵa shaqyraıyq.
2 - júrgizýshi: Sálemetsizder oqýshylar!
Naqty ǵylymdarǵa qyzyǵýshylar
Estigenin estip turyp
Oqyǵanyn mıǵa toqýshylar.
Búgingi “Júzden júırik, myńnan tulpar ” saıysymyzǵa
Qosh keldińizder! (2-eýi birge)
Saıysymyzǵa 5-7 synyptar aralyǵynan 7- oqýshy qatysyp otyr. Jeti oqýshy qatysý sebebi, qazaqta jeti sany kıeli sandardyń biri bolyp sanalady. Jeti kún, jeti amal, jeti qazyna, jeti joq, jeti jut, jeti ata, jeti qubylys, jeti jetim, jeti shárip, jeti ǵalam sıaqty ulaǵatty uǵymdar bar.
1-júrgizýshi: Shyn júırik shabysynan tanylady
Naqty bilim, tereń oı synalady.
Baǵa berer ádilqazy ortamyzda
Sizderge qurmetpenen qol soǵylady.
Ádil qazylar alqasy:
2-júrgizýshi: Búgingi kún saıysta
Eshkimnen sen qalyspa
Bilimi kimniń kóp bolsa,
Sol ozady saıysta degendeı saıysqa qatysýshylar:
1-júrgizýshi: Qymbatty bilim súıgish jas dostar! Orys ǵalymy M.Lomonosov «Aqyl-oıdy tártipke keltiretin –matematıka, sondyqtan da ony oqý kerek, »- degen. Olaı bolsa, búgin sender qyzyqty, matematıkanyń jumbaqty da, tartymdy álemimen tanysasyńdar. Sender bul álemniń qanshalyqty qyzyqty, ári san túrli ekendigine kóz jetkizesińder.
2-júrgizýshi: Saıysta senderge ár túrli qyzyqty suraqtar men tapsyrmalar
usynylady. Saıysta jeńý úshin sender belsendilik tanytyp,
berilgen suraqtarǵa ózgelerden tezirek oılanyp, jaýap berýleriń
kerek jáne tapsyrmalardy durys oryndaýlaryń qajet.
1-júrgizýshi: Matematıkalyq saıys – bul eńbek. Sondyqtan saıys kezinde óte uqypty, oılaryń jınaqtalǵan bolý kerek jáne tártip saqtalǵany jón.
2-júrgizýshi:
Bilim degen bıik shyń,
Baqytqa seni jetkizer.
Bilim degen aqylshyń,
Qıyndyqtan ótkizer - dep saıysymyzdyń josparymen tanystyryp ótelik:
1. Bilim saıysy
2. Maqal –sóz máıegi
3. Esepke kim júırik
4. Kim kóp biledi
5. Matematıkalyq jumbaqtar
6. Qas-qaǵym sát
7. Qorytyndy
1-júrgizýshi: Qıyndyqtan eshqashan biz qashpaımyz.
Alǵyrlyqpen tapqyrlyqty ushtaımyz
Qıaldarǵa samǵap ushqan qustaımyz,
Sheginbeımiz jeńisterge bastaımyz - dep, bilim saıysynda logıkalyq esepter shyǵaramyz.
Ekrandaǵy esepterden ár oqýshy óz nómirlerine sáıkes esepterdi shyǵarady.
1. 7 jumyrtqanyń baǵasy 7 teńge bolsa, 100 jumyrtqanyń baǵasy neshe teńge? (100)
2. 1t temir aýyr ma, álde 1000 kg maqta aýyr ma? (Birdeı )
3. 4 827 105 sanyndaǵy úsh sıfrdy eń kishi san shyǵatyndaı etip syz. Sonda qandaı san shyqty? (2 105)
4. Sandar qataryndaǵy kelesi sandy tap? 20, 21, 23, 24, 26, 27, … (29)
5. Kvadrat ústeldi aınala tórt adam otyra alady (ár jaǵyna bir-birden). Mektepte dál osyndaı 7 ústeldi jalǵap bir qatarǵa qoıyp, uzyn ústel qurdy. Osy ústeldi aınala qansha adam otyra alady? (16)
6. Túıe, bota mań basqan
Tórt aıaǵyn teń basqan.
Shunaq qulaq bes eshki
Qos laqpen qos eshki.
Tórt qozyly eki qoı
Bárin birge sanap qoı. (17)
7. Kól toǵandy qyrǵa bar
Kelip qondy tyrnalar.
Juptan qonyp sol jerde
Otyr eken on jerde
Sanap bershi tyrnalar
Qansha boldy ol jerde? (20)
2-júrgizýshi:
Al, balalar, balalar
Maqal –mátel aıtaıyq.
Qıyndyqqa qaıyspaı
Asýlardan asaıyq –dep, berilgen maqaldardy jalǵastyraıyq.árkim ózine sáıkes nómerdegi maqaldy aıtady.
1-júrgizýshi:
1. Bir tal kesseń.....( on tal ek).
2. jeti ret ólshep..... (bir ret kes)
3. Bilgeniń bir toǵyz, (bilmegeniń toqsan toǵyz)
4. otyz tisten shyqqan sóz, ....( otyz rýly elge taraıdy)
5. eki quzǵyn talassa, ....(bir qarǵaǵa jem bolar)
6. bir kisi qazǵan qudyqtan, (myń kisi sý ishedi)
7. Altaý ala bolsa aýyzdaǵy ketedi...(
2-júrgizýshi:
Ómirde oılap tursań, bári de - esep.
Aýyrsań, ishetuǵyn dári de - esep.
Esepsiz súrgen ómir mazmunsyz aý,
Dúnıeniń bar tulǵasy esep desek - dep, Esepke kim júırik? Saıysynda árkim ózine berilgen esepterdi shyǵarady.
1-júrgizýshi: Kórermensiz jalǵyz qalar júırikter
O, olarsyz kóńilderde kúı bitpes!
Matematıka jaıly suraqtar bar azdaǵan
Al, kórermen jaýabyn aıt, bılik ber!
Kelesi suraqtar kórermenderge arnalady.
1) Jańylmastan jeteýi,
Kezek qyzmet etedi. (apta kúnderi)
2) Nárselerdi sanaǵanda
Kerek ol bizge aýadaı.
Aıtyńdarshy bul qandaı san
Jan-jaǵyna qaramaı. (natýral sandar)
3) Almatydan Astanaǵa deıin ushaq 1 saǵat 30 mınýt ushty, al qaıtarda sol jyldamdyqpen 90 mınýt ushty. Bul qalaı? (1saǵ 30mın=90 mın)
4) Úsh at jegilgen kúıme 1 saǵatta 15 km shaýyp ótti. Árbir at qandaı jyldamdyqpen shapty? (15km/saǵ)
5) Toǵaıda 10 qyrǵaýyl otyr. Ańshy olardyń ekeýin atyp aldy, nesheýi qaldy? (ekeýi)
6) Barlyq Arab sıfrlarynyń kóbeıtindisi neshege teń? (0)
7) 10 sentner temir aýyr ma, 1 tonna maqta aýyr ma? (teń)
8) 7 sanymen aıaqtalatyn san berilgen. Ol 300-den artyq ta, 310-nan kem. Berilgen sandy tap. (307)
2-júrgizýshi:
Bilimniń ushqyrlyǵyn tanytyp sen,
Asyp-tasyp, asyqpa, qalyspa sen.
Ýaqyt degen zymyrap, zýlap jatyr,
Shapshańdyq bul saıysta kerek eken –dep “Kim kóp biledi?” saıys ynda ár oqýshyǵa 7 suraqtan qoıylady. Oǵan kim tez jáne qansha ýaqytta jaýap beretini eskeriledi.
1-júrgizýshi:
5-synypqa
1. Sanaýda qoldanylatyn sandar? (natýral)
2. Sannyń eń úlken bólgishi nege teń? (sannyń ózine)
3. 2-ge bólinbeıtin sandar ne dep atalady? (Taq sandar)
4. Qandaı sandar 5-ke bólinedi? ( 0 men 5- ke aıaqtalatyn sandar)
5. Jaı sandardyń kestesin jasaǵan grek ǵalymy kim? (Eratosfen)
6. 1/2-ge keri san? (2)
7. Ǵasyrdyń jartysy neshe jyl? ( 50jyl)
2-júrgizýshi:
5-synypqa
1. Neshe sıfr bar? (on)
2. Kez kelgen natýral sannyń bólgishi? (1)
3. 2-ge bólinetin sandar ne dep atalady? (Jup sandar)
4. Qandaı sandar 10-ǵa bólinedi? (0-ge aıaqtalatyn sandar)
5. Eń kishi natýral san, (1)
6. Sandy qandaı sanǵa bólýge bolmaıdy? (0-ge)
7. 3-ke keri san? ( 1/3)
1-júrgizýshi:
6-synyp
1. Sheńberdiń eki núktesin sentr arqyly qosatyn kesindi?
(dıametr)
2. Ózara keri sandardyń kóbeıtindisi nege teń? (1)
3. Oń sanǵa da teris sanǵa da jatpaıtyn san (nól)
4. 9-ǵa qarama qarsy san (-9)
5. -99, 9 ben 1 qaısysy úlken? (1)
6. 0-den úlken sandar (oń sandar)
7. Tańbalary ár túrli sandardyń kóbeıtindisi (teris san)
2-júrgizýshi:
6-synyp
1. Qandaı san barlyq sandarǵa qaldyqsyz bólinedi? (nól)
2. Qarama qarsy sandardyń qosyndysy nege teń? (o)
3. Sheńberdiń núktesin sentrimen qosatyn kesindi? (radıýs)
4. | - 10 | men 1 qaısysy úlken? ( | - 10| )
5. Eki sannyń qatynasy ne dep atalady (proporsıa)
6. 0- den kishi sandar (teris sandar)
7. Eń úlken ýaqyt ólshemi? (ǵasyr)
1-júrgizýshi:
7-synyp
1. Keńistiktegi fıgýralar qasıetin zertteıtin geometrıa bólimi (planımetrıa)
2. Koordınatalar júıesin engizgen ǵalym (R. Dekart)
3. Vertıkal buryshtar qandaı bolady (teń)
4. Úshburyshtyń ishik buryshtarynyń qosyndysy (180 )
5. Jazyqtyqtaǵy bir birimen qıylyspaıtyn túzýler (paralel)
6. Sannyń bir dárejesi nege teń? (sannyń ózine teń)
7. Tik buryshty úshburyshtyń súıir buryshyna qarsy jatqan qabyrǵasy (katet)
2-júrgizýshi:
7-synyp
1. Kez kelgen sannyń nól dárejesi ( 1)
2. Dáleldeýdi qajet etetin sóılem (teorema)
3. Buryshty qaq bóletin sáýle (bısektrısa)
4. Tustas buryshtardyń qosyndysy (180)
5. Eki qabyrǵasy teń úshburysh? (teń búıirli úshburysh)
6. π sanynyń jýyq máni nege teń? (3, 14)
7. Tik burysh jasap qıylysatyn túzýler (perpendıkýlár)
1-júrgizýshi:
7-synyp
1. Geometrıa termıniniń maǵynasy ( grek sózi jer ólsheý)
2. Sybaılas buryshtardyń qosyndysy (180 )
3. Teń qabyrǵaly úshburyshtyń buryshtary neshe gradýstan (60)
4. Kvadrat fýnksıanyń grafıgi (parabola)
5. Dáleldeýdi qajet etpeıtin sóılem (aksıoma)
6. Tik buryshty úshburyshtyń tik buryshyna qarsy jatqan qabyrǵasy (gıpotenýza)
7. Barlyq qabyrǵalary teń úshburysh (teń qabyrǵaly úshburysh)
2-júrgizýshi: ǵylymnyń syryn uǵyna
Shyǵyńdar bilim shyńyna.
Uqyptylyq pen zerektik
Jetkizer sizderdeı órendi
Jeńistiń mynaý shyńyna –deı kele, matematıkalyq jumbaqtar saıysynda kim jyldam qol kóterse sol oqýshy jaýap beredi.
1-júrgizýshi:
1. Bes in, bes inniń aýzy bir in? (qolǵap)
2. Júz tórt túıme, on bir ıne?(esepshot)
3. Júz múıizi bar, ústinde kıizi bar(kıiz úı)
4. Sheker jeıtin aqqutan
Bir qazyqqa baılandy
Aýzyna tistep shekerin
Ol qazyqty aılandy (sırkúl)
5. Atadan on balamyz,
Bir-bir jastan aramyz
Qosylyp keıde basymyz,
Azaıyp keıde qalamyz
Bólinip keıde aramyz
Kóbeıip te alamyz (sıfr)
6. Aıqasqan eki taıaq, turady joqty surap?(h)
7. Nárselerdi sanaǵanda
Kerek ol bizge aýadaı
Aıtyńdarshy bul qandaı san
Jan-jaǵyńa qaramaı?( natýral)
2-júrgizýshi: 6-saıys saıysymyzdyń sońǵy kezeńi «Qas –qaǵym sát»
1. Kim barlyq tilde sóıleıdi? (jańǵyryq)
2. Úsh ákesi men alty uly serýenge shyqty. Olar 42 alma satyp aldy. Árqaısysyna 6 almadan tıdi. Bul qalaı bolǵany? (7 –adam t-2-atasy, 2-ákesi, 2- balasy)
3. Qatar turǵan úsh sannyń qosyndysy da, kóbeıtindisi de 6-ǵa teń. Ol qandaı san? (1, 2, 3)
4. 86 sanyn eshqandaı jazý jazbaı 12-ge arttyr. (98)
5. Saǵattyń tórtten bir bóliginde neshe mınýt bar?(15 mınýt)
6. Túıe, bota mań basqan,
Tórt aıaǵyn teń basqan.
Shunaq qulaq bes eshki
Qos laqty qos eshki
Tórt qozyly eki qoı Bárin bilseń sanap qoı. (17)
7. Úı ıesi: Sapyryp-sapyryp Sarmanǵa ber,
Quıyp-quıyp Qurmanǵa ber,
Esiktegi ekeýge ber,
Tórdegi tórteýge ber
Óziń ish te maǵan ber degen eken.
Muny estigen urylar – «Qoı munymyz bolmas. Bul úı toly kisi boldy, ári bizden eki ese artyq eken, keteıik»- dep ketip qalypty. Úı ıesi tapqyrlyǵymen urylardan osylaı aman qalypty.
Sonda úıdegi adam nesheý, ury qansha?
1-júrgizýshi:
Ǵylym joly birde jeńil, birde qatty.
Aqyl – oılar álemdi arbap aldy.
Matematıka ǵylymdar patshasy
Tańyrqatyp, ańyz qylǵan adamzatty.
Keler urpaq danalarǵa uqsap týsa,
Omar Haııam, ál – Farabı jolyn qýsa,
Elimniń bolashaǵy gúldenedi.
Ǵylymnyń shamshyraǵy janyp tursa.
Endeshe, ádil qazylar alqasy saıystyń qorytyndysyn shyǵaryp, búgingi saıysymyzdyń eń tapqyr oqýshymyzdy atap ótse.
You Might Also Like
