InfoHub Logo

Taqyryby: «Táýelsizdik tańynyń juldyzymyz» atty ıntellektýaldy - tanymdyq oıyn

Maqsaty: Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 20 jyldyq mereıtoıy qarsańynda oqýshylardyń mektepte meńgergen bilim deńgeıin anyqtaý, oılaý qabiletterin damytý, sóıleý mádenıetin, jan - jaqty oı órisin jetildirý, oı ushqyrlyǵyn, oqýǵa degen yntasyn arttyrý. Táýelsiz Qazaqstan memleketin órkendetýge, Táýelsizdigimizdiń sheksiz, máńgi bolýyna adal qyzmet etetin bilimdi de jan - jaqty damyǵan, ıntellekti joǵary, batyl tekti, namysty urpaq, shynaıy patrıottar tárbıeleý. Óz Otanyn súıýge, týǵan eliniń tarıhyn, zıaly tulǵalaryn tanýǵa shaqyrý;
Kórnekiligi: Elbasy N. A. Nazarbaevtyń sýreti, elimizdiń rámizderi, Táýelsizdiktiń 20 jyldyǵyna arnalǵan kitap kórmesi, naqyl sózder jazylǵan plakattar, qazaq halqynyń tarıhı tulǵalarynyń, mádenıet jáne ádebıet óneri qaıratkerleriniń sýretteri, slaıd - shoý, ensıklopedıalar.
Qoldanylǵan qural - jabdyqtar: «Úzdik bestik» kestesi, kompúter, dıskiler, nómirlengen asyqtar, dorba, baǵalaý paraǵy, saǵat; marapattaý qaǵazdary; sýretter salynǵan konvertter.

Oıynnyń barysy:
Júrgizýshi: - Armysyzdar qurmetti búgingi oıynnyń qonaqtary, oıynǵa qatysýshylar jáne jankúıer qaýym! Qazaqstan Respýblıkasy Táýelsizdiginiń 20 jyldyq mereıtoıyna arnap uıymdastyrylyp otyrǵan «Táýelsizdik tańynyń juldyzymyz» atty ıntellektýaldy - tanymdyq oıynymyzǵa qosh kelipsizder!
Táýelsiz Qazaqstan eliniń tarıhy – Otanshyldyqtyń, erliktiń, eldiktiń ne ekenin dáleldeıtin, tamyry tereń baı tarıh. Elim, Jerim, Otanym degen qasıetti uǵymdar ár adamzattyń óz tabaldyryǵynan, óz otbasynan, óz qalasynan, óz ólkesinen bastalady.
Egemen elimizdiń erteńin nurly eter «barys» tekti namysty urpaq boıynda ulttyq sana kórinis tapsa, aqyl oıy men júreginde týǵan jeri men eline degen súıispenshilik oryn tepse, bul Táýelsiz Qazaqstannyń qalypty damýy, álemdegi eń bedeldi memleketter qataryna umtylý jolyndaǵy nátıjeli kórinisi bolyp sanalatyny anyq.
Mine, búgingi bizdiń ıntellektýaldy - tanymdyq «Táýelsizdik tańynyń juldyzymyz» atty oıyny da osyny meńzeıdi. Joǵary da atalǵan qasıetter sizderdiń de boılaryńyzda bar ekeni jáne táýelsizdik tańynyń jaryq juldyzdary sizder ekeni anyq. Olaı bolsa, ortaǵa oıynǵa qatysýshy toptardy shaqyraıyq. Ortaǵa «Jaryq juldyz» jáne «Táýelsizdik tiregi» top músheleri shyǵady, oryndaryna jaıǵasady.
Toptarǵa arnalǵan ústelder ázirlenedi jáne ár ústelde toptyń ataýy jazylǵan keste kórsetiledi
Ár top ózderimen tanystyryp ótedi.
Júrgizýshi: - Rahmet, qurmetti oıynshylar, búgingi oıynda sizderge úlken sáttilik tileımiz.

Al endi, oıynymyzdyń ádilqazy alqasy jáne oıyn barysymen tanystyryp ótýge ruqsat etińizder.
Ádil qazy alqasynyń múshelerimen tanystyrý.
Oıyn tórt kezeńnen turady:
İ kezeń «Túrli-túrli suraqtar... oı túrtedi», oıyndy bastamas buryn et qyzdyrý, ıaǵnı, balalardy oıynǵa baǵyttaý kezeńi.
İİ kezeń «Sýretter syr shertedi tereńinen».
İİİ kezeń «Úzdik bestik» mektep baǵdarlamalary boıynsha suraqtar.
İÚ kezeń «Kózqaras kaleıdoskopy» beıne suraqtar.
Mine, qurmetti oıynǵa qatysýshylar, jankúıerler, qonaqtar oıynnyń barlyq erejelerimen tanystyq, iske sát.
Atyńnan aınalaıyn, egemen el,
Táýelsiz kúniń týdy kenele ber.
Mereıiń qutty bolsyn, Táýelsizdik!
Ǵasyrdyń toıy bolshy kele berer! – deı otyryp oıynymyzdyń
İ kezeńin bastaıyq.
İ kezeń: «Túrli-túrli suraqtar oı túrtedi...». Qurmetti oıynshylar, bul kezeńde sizderge 20 suraq qoıylady, al sizder, sol suraqqa tez arada, sol sátte jaýap berýlerińiz qajet. Ár naqty durys jaýap 1 upaı. Birinshi bolyp qaı top jańylmaı, myna suraqqa durys jaýap berse, sol top oıyndy bastaıdy.

Adam men kompúter arasyndaǵy qarym - qatynas? Interfeıs
- Rahmet, Al, «Táýelsizdik tiregi» tobyna iske sát delik.
1. Eń ashshy kól (Qarasor)
2. Kólikti kútetin jer (Aıaldama)
3 Qazaqstan Respýblıkasynyń memlekettik tili (Qazaq tili)
4. Bóle degen kim? (1 úıdiń qyzdarynyń balalary)
5. Qulager kimniń aty?(Aqan seri)
7. Kúrishti aımaq?(Qyzylorda)
8. Altyn adam tabylǵan jer? /Esik qorǵany/
9. Astana qalasynyń beıresmı sımvolyna aınalǵan ǵımarat? Báıterek
10. Sózdiń eń túpki maǵyna beretin bólshegi? (Túbir)
11. Jartylaı tushshy, tuıyq kól ( Balqash)
12. Naǵashy kimniń týysy? (Ananyń aǵasy)
13. Kómirli aımaqty astana? (Qaraǵandy)
14. Eń úlken janýar? (kıt)
15. Aspanda qansha juldyz bar? (sanalmaıdy)
16. Qazaqstannyń Ata Zańy qabyldanǵan kún? (1995. 30. 08)
17. Karta jınaǵy? ( Atlas)
18. Qustyń negizgi mekeni? (Uıa)
19. Zat esimniń suraqtary? (Kim? Ne? Kimder? Neler?)
20 Jer sharynyń modeli?( Globýs)

- Rahmet, qurmetti saıyskerler, qurmetti kórermender, minekeı, İ - kezeńimiz aıaqtaldy. Osyndaı et qyzdyrý jattyǵýdan keıin, oılaryńyz oıanyp, oı - óris kókjıekterińiz keńeıip qaldy, suraqtar ár saladan bolǵandyqtan birneshe tarapqa baryp ta qaıttyq, sizder kelesi kezeńderde de osyndaı jyldamdyq pen tapqyrlyqtaryńyzdy kórsete alarsyzdar deımin. Al, sóz kezegin oıynnyń sarapshylaryna, ádil - qazy alqasyna beremiz. Saraptamalaryńyzdyń sońynda upaı sanyn aıta ótseńizder. (Birden toptardyń utystaryn aıta ótý kerek)
- Rahmet, ádilqazy alqasyna.
Sonymen, oıynymyzdyń İİ kezeńine kósheıik.

İİ kezeń:
«Sýretter syr shertedi tereńinen» atty bul kezeńde sizder myna dorbadan nómirlengen asyq alasyzdar jáne sol nómir túbindegi konvertti ashyp sýretke qol jetkizesizder. Konvert ishinde qazaq halqynyń óner, mádenıet qaıratkerleri men tarıhı tulǵalarynyń sýretteri. Sizderdiń negizgi áreketterińiz sýretke muqıat qarap, meniń beretin aqparatyma qulaq asý. Ár sýrettegi tulǵalardyń ómirbaıany men Otan úshin, elimizdiń táýelsizdigi úshin atqarǵan qyzmeti jaıly, óz zamanynda álemdik úlken sahnaǵa shyǵyp qazaqty tanytqan óneri, erlikteri jaıly aıtamyn, al sizder óz kezekterińizde tulǵanyń aty - jónin aıtý kereksizder. Oıyndy İ - kezeńde basym upaıǵa ıe bolǵan top bastasa bolady. Al, iske sát.

№1. Dinmuhamed Qonaev. Qazaqtyń birtýar uly, asa kórnekti memleket jáne qoǵam qaıratkeri, úsh márte Sosıalısik Eńbek Eri, Qazaq KSR Ǵylym akademıasynyń akademıgi, tehnıka ǵylymynyń doktory, KSRO shet el ordenderi men medaldarynyń ıegeri. Almaty qalasynda, qyzmetkerlerdiń otbasynda ómirge kelgen. Máskeýdiń tústi metal altyn ınstıtýtyn támamdaǵan. Ekinshi dúnıejúzilik soǵysynyń qıyn kúnderinde ol tyldaǵy jumysty uıymdastyrýda iskerligimen kózge túsedi. Ol 1955 — 60 jáne 1962 — 64 jj. Qazaq KSR Joǵarǵy Keńesiniń tóraǵasy, 1960 — 62 jáne 1964 — 86 jj. Qazaqstan komýnıstik partıasynyń Ortalyq komıtetiniń birinshi hatshysy boldy. Ol Qazaqstannyń ekonomıkasy men mádenıetin órkendetý jolyna óziniń bilimin, mol tájirıbesin jáne uıymdastyrýshylyq qabiletin aıanbaı jumsaı bildi. Ol 1986 j. Qyzmet ornynan bosatyldy.

№2. Qasym Amanjolov. Soǵystan keıingi qazaq ádebıetiniń damýyna aıtarlyqtaı úles qosqan, HH ǵasyrdaǵy qazaq poezıasynyń kórnekti qaıratkerleriniń biri. Aqyn, jýrnalıs, dramatýrg, sazger, aýdarmashy jáne parodıst. 1911 jyly 10 qazanda Qaraǵandy oblysynyń Qarqaraly aýdanynda týǵan. Semeı mal dárigerlik tehnıkýmyn (1930) bitirgen, Oral pedagogıkalyq ınstıtýtynda (1931) jáne Lenıngradtyń orman sharýashylyǵy ınstıtýtynda (1932) oqyǵan. Onyń eń myqty týyndylary, maıdanger aqynnyń qasiretine toly. Kóptegen óleńderi soǵystyń aýyr jyldarynda jazylǵan («Elge hat», «Qoshtasý», «Maı maıdanda», «Aǵaıǵa» t. s. s.). Arnaıy mýzykalyq bilim almaǵanymen, ol sýyryp salma darynyna ıe sazger bolǵan, ol dombyramen súımeledeı otyryp, tamasha ánder jazatyn.

№3 Qalqaman uly Buqar jyraý 1693 - 1781. HÚİİİ ǵasyrdaǵy qazaq halqynyń rýhanı mádenıetiniń kórnekti ókiliniń biri, ádebıetimizde aty áıgili, iri tulǵa.. Ol - HÚİİİ ǵasyr poezıasynyń kórnekti ókili. Ol qazaq halqynyń basyn qosyp el bolý, syrtqy jaýlardan qorǵaný máselelerin óz jyrlarynda tirek etken. Ol el tarıhynda «Aq taban shubyryndy, Alqa kól sulama» atalǵan qaterli zamanda, halyq kósemi Abylaıdyń qasynda boldy. Qıyn sátterde aqyl - keńes beretin qabyrǵaly bıi atalǵan. Ol jurtty tatýlyq - birlikke, adamgershilikke úndegen - nasıhattyq jyrlary da san alýan.

№4. Qashaýbaev Ámire (1888 - 1934). Qazaqtyń ataqty ánshisi, akter ári mýzykanty. Shyǵys Qazaqstan oblysynyń Abyraly aýdanyna qarasty Degeleń taýynyń alabynda týǵan. Shyqqan tegi Orta júz ishindegi Taraqty rýy. Ol eseıe kele 1921 - 1924 jyldary Semeıde qurylǵan qazaq jastarynyń aǵartý uıymy «Es - aımaqqa» múshe bolyp, ánshilik ónerin shyńdaı túsedi. Búgingi kúni, ol kisiniń atymen Semeı qalasyndaǵy oblystyq fılarmonıa atalady. 1925 j Halyq Aǵartý komısary Lýnacharskııdiń shaqyrýymen Parıjde bolatyn dúnıejúzilik kórmede qoıylatyn konsertke qatysady. Onda ol «Aǵash aıaq», «Dýdar», «Eki jıren» t. b. ánderin aıtyp, óziniń erekshe daýysymen Parıj halqyn tań qaldyryp, qazaq degen halyqtyń atyn álemge pash etedi.

№5. Baǵlanova Roza.
Qazaqstan men SSRO - nyń halyq artısi. 1922 jyly Qyzylorda oblysynda týǵan. 1941j. Qyzylorda pedagogıkalyq ınstıtýtyn bitirgen. Onyń shyǵarmashylyq joly Uly Otan soǵysy jyldary bastaldy. 1947 - 1949 jj. Abaı atyndaǵy qazaqtyń memlekettik akademıalyq opera jáne balet teatrynda 1949 - 1960 jj. Jambyl atyndaǵy Respýblıkalyq fılarmonıada jumys istedi. 1960 jyldan Qazaqkonsert solısi. Ol sırek talantty ánshi, álem halyqtary ánderin sheber oryndaýshy. Ol búkil Qazaqstanda, SSRO - nyń burynǵy respýblıkalarynda, shetelderde bolyp, Otan, mahabbat pen dostyq, adam men tabıǵat týraly ánderdi shyrqaǵan.

№6. Sherhan Murtaza. 1932 jyly Jambyl oblysy, Jýaly aýdanyndaǵy Talapty aýylynda týǵan. Ulty qazaq, bilimi joǵary. 1955 jyly Máskeýdegi Lomonosov atyndaǵy memlekettik ýnıversıtetti bitirgen. 1975 - 1994 jyldary respýblıkalyq «qazaq ádebıeti», «Sosıalısik Qazaqstan» gazetteriniń bas redaktory, teledıdar jáne radıo memlekettik komıteti toraǵasy. 1994 - 1995 jyldar Qazaqstan Respýblıkasy joǵary keńesiniń depýtaty. Qazir Qazaqstan Respýblıkasy Parlament Májilisine depýtat. Ol Abaı atyndaǵy memlekettik syılyqtyń laýreaty, orden, medaldarmen marapattalǵan, «Qazaqstan halyq jazýshysy» ataǵy berildi. Ol «Tabylǵan teńiz», «Belgisiz soldattyń balasy», «Qyryq birinshi jylǵy kelinshek» áńgime povesteriniń avtory. Jazýshynyń kórnekti memleket qaıratkeri Turar Rusqulovtyń ómir jolyna arnalǵan «Qyzyl jebe» romany bar. - Jaraısyńdar, táýelsizdik tańynyń juldyzdary, tamasha oıyn kórsete bildińizder. Oı - óris kókjıeginiń bıiktigi osy kezeńde keremet baıqaldy desem artyq emes shyǵar. Ádilqazy upaı sanyn aıta ótsin. Qurmetti sarapshylarǵa rahmet, mine qurmetti kórermender oıynǵa qatysýshy jastardyń jan - jaqtylyǵyn, oı ushqyrlyǵyn baıqaǵan shyǵarsyzdar? Kórermendermen jumys. Olaı bolsa, kelesi kezeńge kóshpes buryn sizderdiń de jankúıerler retinde osy oıynshylardyń qorjynyna úles qosýlaryńyzǵa múmkindik berelik. Ol úshin men sizderge 1 mınýt ýaqyt beremin jáne myna aldaryńyzdaǵy shataspa kestesinen Táýelsiz Qazaqstanymyzdyń qala attaryn taýyp aıtýyńyzdy suraımyn. Qaı top jankúıerleri kóbirek qalalardy atasa sol toptyń qorjynyna 3 upaı qosylady. Shataspa kestesi taqtaǵa ilinedi.

SKEÓNME, ZATAR, LQǴOATDNRYA, ÓBQTEA, ZǴNAJQEZN, NTESHTAK, SHO, KBKESHİ, EYTSHMKN, ATÁBVSE, ANTSAA, ASHBLHA, TÝAYRA. (Sátbaev, Balhash, Astana, Shymkent, Óskemen, Taraz, Taldyqorǵan, Aqtóbe, Jezqazǵan, Tashkent, Bishkek, Osh, Atyraý).

İİİ kezeń. - Tamasha, jankúıerlerge de úlken rahmetimizdi aıtamyz. Al, oıynshylardy oıynymyzdyń İİİ kezeńi, ıaǵnı «Úzdik bestik» atty mektepte alǵan bilimderińizdiń deńgeıin kórsetýge shaqyramyz. Bul kezeńde 4 túrli pánder boıynsha jáne besinshisi «Ár túrli» suraqtardan jáne upaılardan quralǵan keste beriledi. Kestede Eger pán suraqtaryna durys jaýap berseńizder, sol pán upaılary óz qorjyndaryńyzǵa túsedi. Oıyn sharty túsinikti bolsa oıynymyzdy bastaımyz.

Qazaq tili
1. Derbes maǵynasy joq, adamnyń kóńil kúıin bildiretin nemese janýarlarǵa aıtylatyn sóz – Odaǵaı
2. Esim sózdiń de, etistiktiń de qyzmetin atqaratyn etistiktiń erekshe túri. Esimshe
3. İs - oqıǵany zattyq maǵyna jaǵynan sıpattaıtyn turlaýsyz múshe. Tolyqtaýysh
Matematıka
1. 5 mysyq 5 tyshqandy 5 mınýt ustasa, 1 mysyq 1 tyshqandy neshe mınýt ustaıdy? 5 mınýtta
2. Dáleldeýdi qajet etpeıtin matematıkalyq sóılem? aksıoma
3. Bir túzýde jatpaıtyn úsh núkteden jáne osy núktelerdi qosatyn úsh keskindiden turatyn fıgýrany ne dep ataımyz. Úshburysh
Geografıa
1. Ámýdarıa men Syrdarıa aralyǵyndaǵy shól?
Qyzylqum
2. AQSH - tyń soltústik shtaty? Aláska
3. Eń tereń kól? Baıkal
Tarıh
1. Tarıhtyń atasy? Gerodot
2. Reıhstagqa eń alǵash tý tikken qazaq jaýyngeri kim? R. Qoshqarbaev
3. 2010 jyldyń 1 - 3 jeltoqsan aralyǵynda OVSE uıymynyń neshinshi samıti ótti. Jetinshi
Ár túrli
1. Úİİ qysqy Azıa olımpıadasy qaı elde ótkizildi?
2. Eń joǵary ǵylymı ataq? Akademık
3. Qan qysymyn ólsheıtin aspap? Tanometr
Júrgizýshi:- Iá, qurmetti oıynshylar, meniń oıymsha, mektep baǵdarlamasynan da jaman nátıje kórsetpedińizder. Sóz kezegin saraptaýǵa jáne utyp alǵan upaı sanyn ataýǵa ádilqazy alqasyna berelik.

İÚ kezeń.
- Rahmet sizderge, qurmetti ádilqazy alqasy.
Endi İÚ «Kózqarastar koleıdoskopy» kezeńine shaqyramyn. Ol kezeńde ár topqa bir - birden beıne suraq qoıylady. Eger de top ózine tıisti suraqqa durys jaýap berse 2 upaı, al qarsylasynyń suraǵyna oń kózqaras tanytsa upaıy eki esege ósetinin aıta keteıik. Endeshe, birinshi bolyp suraqqa jaýap beretin alda kele jatqan «Jaryq juldyz» toby. Sonymen, birinshi beıne suraqqa nazar aýdaraıyq. Balalar suraqty tyńdap óz kózqarastaryn aıtady - Al, endi suraq avtorynyń óz nusqasyn tyńdaıyq. Kompúterden avtordyń jaýaby tyńdalady Al, sarapshylarymyz ne deıdi eken?Sarapshylar óz sheshimderin aıtady. Kelesi topqa ázirlengen beıne suraqqa nazar aýdaraıyq. – Endi, durys jaýabyn tyńdaıyq. Kompúterge barlaǵymyz nazar aýdaramyz- Sóz sarapshylarda.Sarapshylar óz oılaryn ortaǵa salady, upaı sanyn aıtady
- Rahmet, mine búgingi oıynymyzdyń sońǵy kezeńi de aıaqtalyp, onyń nátıjesimen de tanystyq. Endeshe,
Táýelsizdik tańy sender, bilemin,
Bolashaqqa bar bilimin bererin.
Barys tekti jastar, sender, bilemin,
Jalyndatyp bıik shyńda júrerin – deı otyryp, búgingi bilim dodasyn aıaqtamas buryn, ádilqazy alqasyna sóz bereıik, jeńimpazdy atasyn.
Sarapshylar oıynǵa saraptama jasap, jeńimpazdy ataıdy.
Ádilqazy alqasynyń tóraıymy jeńimpaz topty atap marapattaıdy

Qorytyndy: - Osymen búgingi bilim dodasyn aıaqtaýǵa ruqsat etińizder, qashanda oıymyzdyń kók jıegi bıik bolsyn, júrisimiz nyq, eńsemiz bıik, Táýelsizdigimiz qýatty, jastarymyz namysty, uldarymyz qaıratty, qyzdarymyz symbatty da bilimdi bolsyn, aǵaıyn!