Teatrdaǵy mádenı kesh
Sonaý XIII ǵasyrdan beri umytylmaı kele jatqan túrik halyqtarynyń ǵúlama oıshyly, áýlıe Nasreddın Hojanyń esimi qazaq elinde Qojanasyr degen atpen tanys. Qojanasyrdyń sóz qýaty halyqtar arasyndaǵy shekarany buzyp ótip, ony álemge tanymal etti. Adam boıyndaǵy oısyzdyq, tabansyzdyq, sarańdyq, ozbyrlyq sıaqty nápsi qasıetterin áshkere etip, dál taýyp aıtylǵan qysqa, ótimdi, sheshen, sózdermen jetkizýi Qojekeńniń dúnıetanymdyq kózqarastarynyń haq ilimi arnasynda qalyptasqanyn dáleldeıdi. Onyń rýhanı-ıntelektýaldyq maǵynasy tereń ázilderi adamdy tek kúldirip qana qoımaı, onyń rýhanı tolysýyna járdem etetin, jaqsy men jamandy ajyratýǵa tárbıeleıtin baǵa jetpes ustaz. Qojekeń aıtty degen ázilderdiń mol bolýyna ár zamandarda ómir súrgen áýlıeler de óz úlesterin qosty.
Qazaqta Qojanasyrdy tanymaıtyn adam joqtyń qasy. Qajanasyr beınesi aýyz ádebıetimizde de oıyp oryn alady. Ásirese, onyń ázil áńgimeleri, kúldirgi hıkaıalary búginge deıin áserlenip jetken. Qazaq aýyz ádebıetinde Qojanasyr esimi Aldar kóse, Tazsha bala sıaqty áıgili keıipkerlermen qatar júredi. Muhtar Áýezovtiń eńbekterinde Qojanasyr hıkaıalary qazaqqa kórshi elden kelgendigi, onyń shaharda turǵandyǵy aıtylady.
Búkil túrki álemine tanymal satırashy týraly naqty málimetter joq. Sondyqtan, Qojanasyrdyń tulǵalyq minezin, onyń álem ádebıetindegi ornyn zerdeleý maqsatynda ál-Farabı atyndaǵy Qazaq Ulttyq Ýnıversıtetiniń «tarıh jáne geografıa» mamandyǵynyń 1 kýrs magıstranttary edvaızer Qozǵambaeva Gúlnar Bestibaıqyzymen birge M.Áýezov atyndaǵy Qazaq ulttyq drama teatrynda ótken belgili qalamger Tynymbaı Nurmaǵanbetovtiń "Qojanasyr tiri eken" atty eki bólimdi mýzykalyq komedıasyna baryp qaıtty. Qojanasyr jalpy Shyǵys elderi, onyń ishinde túrki halyqtaryna ortaq keıipker. Al, spektáklde Qojanasyrdy satyp paıda tappaq, sensasıa jasamaq bolǵan kommersanttar negizgi róldi somdaıdy. Ortaq babalary Qojanasyrdy óz eline alyp ketý úshin kelgen túrki halyqtary ókilderiniń ózara daý-damaıy, pikirtalasy beınelenedi. Qojanasyr túsken sıtýasıalar – pesa men spektákl alǵa tartatyn túp ıdeıany ashýǵa bastaıdy: tarıh kóshine ilese almaı, tilin, dinin joǵaltqan, dilinen aıyrylǵan halyqtar jer betinde az emes. HHİ ǵasyr – jahandaný ǵasyryna túrki halyqtary qalaı jetti, bolmysy qalaı ózgerdi? Bul jolda ol neni tapty, neden utyldy jáne búgingi túrki áleminiń bet-beınesi qandaı? Kórermen osy bir kókeıtesti saýaldarǵa jaýap taba alady. Jeńil jáne ázil-ospaqty mazmuny bar qoıylym túrikterdiń ómir súretin shyndyqtaryn ashady jáne bolashaqta ne bolatynyn oılaýdy usynady. Spektákldiń basty maqsaty-túrki memleketterin birlikke, tatýlasýǵa shaqyrý. Spektákl bizdiń qazirgi ómirimizdiń áleýmettik, qoǵamdyq jáne saıası aspektilerin qozǵaıdy, oqıǵalary kúlki týdyra otyryp halqymyzdyń, jalpy túrki áleminiń búgingi ahýalyn zerdeleı bilýge, bolashaǵy týraly oılanýǵa shaqyrady.
Ázil - kúlkimen astasqan qoıylymdy magıstranttar qyzyǵýshylyqpen tamashalyp, erekshe áser alyp qaıtty. Magıstranttar qoıylym joǵary deńgeıde ótip, sheberlikpen kórermenge qoǵamnyń barlyq máselelerin jetkizdi degen baǵa berdi.
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ
T.ǵ.k., profesor Qozǵambaeva G.B.
Tarıh fakúltetiniń 1 kýrs magıstranty Mýkysheva A.
You Might Also Like
