Tigin mashınasymen jumys isteý
Sabaqtyń taqyryby: Tigin mashınasymen jumys isteý
Sabaqtyń bilimdilik maqsaty: oqýshylarǵa tigin mashınasyn iske qosyp, jyldamdyǵyna jattyǵyp, túzý tigisti aq qaǵazǵa oryndalýdy úıretý. Mashına tigis túrlerimen tanystyrý.
Sabaqtyń damytýshylyq maqsaty: oqýshylardyń tigin mashınasymen jumys isteýge degen qyzyǵýshylyqtaryn oıata otyryp, jumys isteý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Sabaqtyń tárbıelik maqsaty: oqýshylardy jumys ornyn taza ustaýǵa, mektep múlkin uqypty ustaýǵa, mektep múlkin uqypty saqtaýǵa, TQE qatań saqtaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi men qural - jabdyǵy: nusqaý karta, qaıshy, jip túrleri, tigin mashınasy, ǵajaıyp taqta t. b.
Sabaqtyń túri: aralas, saramandyq.
Sabaqtyń barysy.
Sabaq jospary.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Úı tapsyrmasyn suraý.
a) Evrıka dúkenine saıahat.
3. Jańa sabaq.
a) Mashına tigisteriniń ataýymen tanystyrý.
á) Mashınada durys otyrý tásili.
b) Tigin mashınasyn jumysqa daıyndaý.
v) Tigin mashınasymen jumys bastaý, oryndaý, aıaqtaý
g) Tigin mashınasymen jumys isteý kezindegi TQE.
4. Saramandyq jumys.
a) Sheberqol.
5. Sabaqty bekitý.
a) Tosyn sıy.
6. Sabaqty qorytyndylaý.
7. Úıge tapsyrma.
8. Baǵalaý.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylarmen sálemdesý.
á) joq oqýshylardy belgileý.
b) jumys ornyn sabaqqa daıarlaý.
2. Ótken sabaqty qaıtalaý. ( Evrıka dúkenine saıahat.)
1. Tigin mashınasynyń eń alǵashqy jobasyn kim usyndy?
2. Karl Vaızental qandaı mashına oılap tapty?
3. Isaak Zınger kim jáne onyń qandaı eńbegi bar?
4. Reseıde tigin mashınasy shyǵaratyn qandaı zaýytty bilesińder?
5. Tigin mashınasynyń qandaı túrin bilesińder?
6. Turmysta qoldanylatyn mashınalarmen óndiristegi mashınalardyń qandaı aıyrmashylyǵy bar?
7. Ámbebap, arnaıy, jartylaı avtomatty mashınalar qandaı operasıalar oryndaıdy?
3. Jańa sabaq:
1. Oı qozǵaý. Tigin mashınasymen ne isteımiz? - suraǵyn qoıý arqyly jańa taqyrypty ashý.
Tigin mashınasymen jumys isteý
a) Mashına tigisteriniń ataýymen tanystyrý.
á) Mashınada durys otyrý tásili.
b) Tigin mashınasyn jumysqa daıyndaý.
v) Tigin mashınasymen jumys bastaý, oryndaý, aıaqtaý.
g) Tigin mashınasymen jumys kezindegi tehnıka qaýipsizdik erejesi.
Mashınada durys otyrý tásili:
- jumys ornyna jyryq sol jaqtan nemese aldyńǵy jaqtan túsý kerek;
- otyratyn oryndyq pen tigin mashınasynyń ara qashyqtyǵy 10 - 15sm bolý kerek;
- qural - jabdyqtar arnaıy qorapta turý qajet, ústeldiń betinde tek qana tigiletin buıym jatýy tıis;
- tigis mashınasynyń aınalatyn bólshekterine tym jaqyndamańdar.
Tigin mashınasymen jumys isteýden buryn ony ázirleıdi.
Ústińgi astyńǵy jipterdi ótkizip, tigistiń uzyndyǵyn retteıdi, júrisin fýnksıalyq vınt arqyly túzeıdi. Eger mahovık dóńgelekti aınaldyrǵanda ıne qozǵalsa, ol jumys isteýge ázir bolǵany. Bos júriste mahovıkti dóńgelek qana aınalyp, ıme qozǵalmaıdy.
Jipti ótkizgende arnaıy ereje saqtalmasa, mashına durys júrmeıdi. Astyńǵy jipti shóripke kıgizedi, jiptiń tartylysyn birińǵaı rettep otyrý úshin shóriptiń qabyn qoldanady. Tigin mashınasymen jumys istegen kezde deneni tik ustap, basty sál eńkeıip otyr.
Tigin mashınasymen jumys istegende mynandaı tártipti saqtaý kerek:
1. Tigin mashınasyn jumysqa daıarlaý: Qozǵaltqysh rychagty qosyp,
mashınany jumys júrisine qoıý. Ústińgi, astyńǵy jipterdi ótkizip, tigistiń qajetti uzyndyǵyn rettep, ıneni joǵary kóterý.
2. Jumysty bastaý: tigiletin matany tabannyń astyna qystyryp, ınemen shanshý; jumysty jalǵastyrý.
3. Jumysty oryndaý: qozǵaltqysh tutqany aınaldyryp, matany belgilengen orny boıynsha baǵyttap otyrý.
4. Jumysty aıaqtaý: ıneni, mashınanyń tabanyn kóterý, sol qolmen matany shyǵaryp, jipterin qoıý; mashınany bos júriske qoıý.
Tigin mashınasymen jumys isteýdegi tehnıka qaýipsizdigi:
1. İske shashty jınap, jeńdi qaıyryp nemese túımelep kirisý qajet.
2. Jumysqa kirisýden buryn mashına platformasyndaǵy qajet emes zattardy tazalap, onyń aıaǵynyń nyq turǵanyna, ınelerdiń durys zattardy tazalap, onyń aıaǵynyń nyq turǵanyna, ınelerdiń durys ornalasqandyǵyna kóz jetkizý kerek.
3. Mashına jumys istep turǵanda, mashınanyń qozǵalyp turǵan bólshekterine jaqyn eńkeıýge bolmaıdy.
4. Qol saýsaqtaryn mashınanyń tabanymen ınege jaqyndatpaý.
5. Jumys ústinde tigip otyrǵan oqýshylardy alańdatýǵa, olar arqyly zattardy berýge bolmaıdy.
6. Aıaq mashınasymen jumys istegen kezde jetek qaıshysyn qolmen ustaýǵa bolmaıdy.
4. Saramandyq jumys.
1. Oqýlyqtaǵy mashına tegisterin muqıat oqyp shyǵyp, oryndalý retinde zer sal.
2. Mashınany iske qosyp, jyldamdyǵyna jattyǵyp, túzý tigisti aq qaǵazǵa júrgizip úıren.
3. Tik buryshtap qıyp alǵan mataǵa oqýlyqta kórsetilgen tigisterdi túsir. Tigisterdiń tizý ári sapaly oryndalýyn baqyla.
4. Óziń oryndaǵan tigis úlgilerin dápterge jelimdep qoı.
5. Sabaqty bekitý.
a) Mashınada durys otyrý tártibi qandaı?
á) Tigin mashınasyn jumysqa qalaı daıyndaımyz?
b) Astyńǵy jipti ótkizý erejesi qandaı?
v) Tigin mashınasymen jumys isteýdi bastaý, oryndaý, aıaqtaý degen ne?
g) Qandaı mashına tigisterin bilesiń?
ǵ) Tigin mashınasymen jumys isteý kezindegi TQE eske túsir?
d) Ústińgi jipti ótkizý erejesi qandaı?
6. Sabaqty qorytyndylaý.
7. Úıge tapsyrma: Tigin mashınasymen jumys isteý jáne oqyp kelý.
8. Baǵalaý.
Sabaqtyń bilimdilik maqsaty: oqýshylarǵa tigin mashınasyn iske qosyp, jyldamdyǵyna jattyǵyp, túzý tigisti aq qaǵazǵa oryndalýdy úıretý. Mashına tigis túrlerimen tanystyrý.
Sabaqtyń damytýshylyq maqsaty: oqýshylardyń tigin mashınasymen jumys isteýge degen qyzyǵýshylyqtaryn oıata otyryp, jumys isteý daǵdylaryn qalyptastyrý.
Sabaqtyń tárbıelik maqsaty: oqýshylardy jumys ornyn taza ustaýǵa, mektep múlkin uqypty ustaýǵa, mektep múlkin uqypty saqtaýǵa, TQE qatań saqtaýǵa tárbıeleý.
Sabaqtyń kórnekiligi men qural - jabdyǵy: nusqaý karta, qaıshy, jip túrleri, tigin mashınasy, ǵajaıyp taqta t. b.
Sabaqtyń túri: aralas, saramandyq.
Sabaqtyń barysy.
Sabaq jospary.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
2. Úı tapsyrmasyn suraý.
a) Evrıka dúkenine saıahat.
3. Jańa sabaq.
a) Mashına tigisteriniń ataýymen tanystyrý.
á) Mashınada durys otyrý tásili.
b) Tigin mashınasyn jumysqa daıyndaý.
v) Tigin mashınasymen jumys bastaý, oryndaý, aıaqtaý
g) Tigin mashınasymen jumys isteý kezindegi TQE.
4. Saramandyq jumys.
a) Sheberqol.
5. Sabaqty bekitý.
a) Tosyn sıy.
6. Sabaqty qorytyndylaý.
7. Úıge tapsyrma.
8. Baǵalaý.
1. Uıymdastyrý kezeńi.
a) oqýshylarmen sálemdesý.
á) joq oqýshylardy belgileý.
b) jumys ornyn sabaqqa daıarlaý.
2. Ótken sabaqty qaıtalaý. ( Evrıka dúkenine saıahat.)
1. Tigin mashınasynyń eń alǵashqy jobasyn kim usyndy?
2. Karl Vaızental qandaı mashına oılap tapty?
3. Isaak Zınger kim jáne onyń qandaı eńbegi bar?
4. Reseıde tigin mashınasy shyǵaratyn qandaı zaýytty bilesińder?
5. Tigin mashınasynyń qandaı túrin bilesińder?
6. Turmysta qoldanylatyn mashınalarmen óndiristegi mashınalardyń qandaı aıyrmashylyǵy bar?
7. Ámbebap, arnaıy, jartylaı avtomatty mashınalar qandaı operasıalar oryndaıdy?
3. Jańa sabaq:
1. Oı qozǵaý. Tigin mashınasymen ne isteımiz? - suraǵyn qoıý arqyly jańa taqyrypty ashý.
Tigin mashınasymen jumys isteý
a) Mashına tigisteriniń ataýymen tanystyrý.
á) Mashınada durys otyrý tásili.
b) Tigin mashınasyn jumysqa daıyndaý.
v) Tigin mashınasymen jumys bastaý, oryndaý, aıaqtaý.
g) Tigin mashınasymen jumys kezindegi tehnıka qaýipsizdik erejesi.
Mashınada durys otyrý tásili:
- jumys ornyna jyryq sol jaqtan nemese aldyńǵy jaqtan túsý kerek;
- otyratyn oryndyq pen tigin mashınasynyń ara qashyqtyǵy 10 - 15sm bolý kerek;
- qural - jabdyqtar arnaıy qorapta turý qajet, ústeldiń betinde tek qana tigiletin buıym jatýy tıis;
- tigis mashınasynyń aınalatyn bólshekterine tym jaqyndamańdar.
Tigin mashınasymen jumys isteýden buryn ony ázirleıdi.
Ústińgi astyńǵy jipterdi ótkizip, tigistiń uzyndyǵyn retteıdi, júrisin fýnksıalyq vınt arqyly túzeıdi. Eger mahovık dóńgelekti aınaldyrǵanda ıne qozǵalsa, ol jumys isteýge ázir bolǵany. Bos júriste mahovıkti dóńgelek qana aınalyp, ıme qozǵalmaıdy.
Jipti ótkizgende arnaıy ereje saqtalmasa, mashına durys júrmeıdi. Astyńǵy jipti shóripke kıgizedi, jiptiń tartylysyn birińǵaı rettep otyrý úshin shóriptiń qabyn qoldanady. Tigin mashınasymen jumys istegen kezde deneni tik ustap, basty sál eńkeıip otyr.
Tigin mashınasymen jumys istegende mynandaı tártipti saqtaý kerek:
1. Tigin mashınasyn jumysqa daıarlaý: Qozǵaltqysh rychagty qosyp,
mashınany jumys júrisine qoıý. Ústińgi, astyńǵy jipterdi ótkizip, tigistiń qajetti uzyndyǵyn rettep, ıneni joǵary kóterý.
2. Jumysty bastaý: tigiletin matany tabannyń astyna qystyryp, ınemen shanshý; jumysty jalǵastyrý.
3. Jumysty oryndaý: qozǵaltqysh tutqany aınaldyryp, matany belgilengen orny boıynsha baǵyttap otyrý.
4. Jumysty aıaqtaý: ıneni, mashınanyń tabanyn kóterý, sol qolmen matany shyǵaryp, jipterin qoıý; mashınany bos júriske qoıý.
Tigin mashınasymen jumys isteýdegi tehnıka qaýipsizdigi:
1. İske shashty jınap, jeńdi qaıyryp nemese túımelep kirisý qajet.
2. Jumysqa kirisýden buryn mashına platformasyndaǵy qajet emes zattardy tazalap, onyń aıaǵynyń nyq turǵanyna, ınelerdiń durys zattardy tazalap, onyń aıaǵynyń nyq turǵanyna, ınelerdiń durys ornalasqandyǵyna kóz jetkizý kerek.
3. Mashına jumys istep turǵanda, mashınanyń qozǵalyp turǵan bólshekterine jaqyn eńkeıýge bolmaıdy.
4. Qol saýsaqtaryn mashınanyń tabanymen ınege jaqyndatpaý.
5. Jumys ústinde tigip otyrǵan oqýshylardy alańdatýǵa, olar arqyly zattardy berýge bolmaıdy.
6. Aıaq mashınasymen jumys istegen kezde jetek qaıshysyn qolmen ustaýǵa bolmaıdy.
4. Saramandyq jumys.
1. Oqýlyqtaǵy mashına tegisterin muqıat oqyp shyǵyp, oryndalý retinde zer sal.
2. Mashınany iske qosyp, jyldamdyǵyna jattyǵyp, túzý tigisti aq qaǵazǵa júrgizip úıren.
3. Tik buryshtap qıyp alǵan mataǵa oqýlyqta kórsetilgen tigisterdi túsir. Tigisterdiń tizý ári sapaly oryndalýyn baqyla.
4. Óziń oryndaǵan tigis úlgilerin dápterge jelimdep qoı.
5. Sabaqty bekitý.
a) Mashınada durys otyrý tártibi qandaı?
á) Tigin mashınasyn jumysqa qalaı daıyndaımyz?
b) Astyńǵy jipti ótkizý erejesi qandaı?
v) Tigin mashınasymen jumys isteýdi bastaý, oryndaý, aıaqtaý degen ne?
g) Qandaı mashına tigisterin bilesiń?
ǵ) Tigin mashınasymen jumys isteý kezindegi TQE eske túsir?
d) Ústińgi jipti ótkizý erejesi qandaı?
6. Sabaqty qorytyndylaý.
7. Úıge tapsyrma: Tigin mashınasymen jumys isteý jáne oqyp kelý.
8. Baǵalaý.
You Might Also Like
-
Shyǵarmashylyq jumystyń taqyryby: Jańa aǵymda ulttyq kıimderdiń elementterin paıdalaný
