Til ustartý jumystarynyń amal - tásilderi
Sabaqtyń taqyryby: Til ustartý jumystarynyń amal - tásilderi
Sabaqtyń maqsaty: a) Til ustartý jumystarynyń amal - tásilderin, adam oıyn jetkizý quraldary bolyp tabylatyn tarmaqtar jóninde maǵlumat berý;
á) Maqala taqyryptary arqyly oqýshylardy úlgi - ónegege, jaqsy dástúrge úıretý, eńbekke baýlý, erlik ister jasaýǵa eliktirý, sanalylyqqa, uıymshyldyqqa, adamgershilikke, dostyqqa, Otanshyldyqqa, óz ana tilin súıýge tárbıeleý;
b) İzdenimpazdyq pen mashyqtaný qabiletin arttyrý; til baılyǵyn molaıtý; sóılemdi jatyq kórkem etip quraı bilýdi, oıyn tolyq jetkize bilýge, baıandamaqshy mazmundy qyzǵylyqty quryp jazýǵa daǵdylandyrý; sóılem taldaý sheberligin shyńdaý.
Ádisteri: Ózindik jumystar, problemalyq ádis, suraq - jaýap ádisi jáne deńgeılik tapsyrma berý ádisi.
Sabaqtyń túri: a) Shyǵarmashylyq sabaq;
á) Alǵan bilimderin pysyqtaý; iskerlik pen daǵdyny qalyptastyrý
Pánaralyq baılanys: ádebıet.
Kórnekiligi: Úlgi kesteler, kespeler, úntaspa jáne til, sóz, shyǵarmashylyq jaıyn - daǵy naqyl sózder jazylǵan plakattar.
Sabaq barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy sabaqtyń taqyryby, onyń maqsat - mindetteri, túri jáne negizgi ádisterimen tanystyrý.
á) Baǵdarlaýshy suraqtar arqyly oqýshylardyń ótken sabaqtaǵy alǵan bilimderin eske túsirý.
1. Til ustartý degenimiz ne?
2. Ádebı til stılderiniń qandaı túrlerin bilesińder?
3. İs - qaǵazdarynyń qandaı túrin bilesińder?
4. Til ustartý, durys sóılep, durys jaza bilý úshin qandaı sharttar kerek eken?
Úıge «Qabylan» degen atpen shyǵarma jazyp kelý tapsyrylǵan edi.
Tirek sózder berilip, mátin mazmunyna kiristirý arkyly shyǵarma taqyrybyn qórkem tilmen jetkizý maqsaty qoıylǵan bolatyn.
JAŃA SABAQ: Til ustartý jumystarynyń amal - tásilderi
Biz ótken sabaǵymyzda «Til ustartý - stılısıkanyń bir tarmaǵy» dep dáleldesek, búgin sol til ustartýdyń tolyp jatqan tarmaqtary jóninde, ár túrli amal - tásilderi jóninde áńgimelespekpiz.
Kúndelikti ómirde qajet amal - tásilder, adam oıyn jetkizý quraldary - áńgime shyǵarma, maqala, baıandama, resenzıa, tezıs t. b.
Osynyń bári – sóıleı bilý, jaza bilý túrleri men amal - tásilderi. Sóıleı bilýdiń, jaza bilýdiń, jalpy saýattylyqtyń belgili ólshemderi:
- kúrdeli de uzaq mazmundy áńgimeni aıtyp bere bilý;
- áńgime qurastyra alý;
- ol áńgimeni durys jazý arqyly az sózben túsindire bilý;
- az sózben kóp maǵyna ańǵartý;
- óziniń shyǵarmashylyq qabiletin shyńdaı túsý;
Konspekt, tezıs, resenzıa týraly aıtyp, oqýlyq boıynsha anyqtamasyn jazǵyzyp, olar týraly tereńirek maǵlumattardy arnaıy berilgen saǵattarda
aıtylatynyn eskertip ótemin.
Búgingi sabaqta MAQALA týraly sóz bolatynyn aıtyp, birneshe shyǵarmashylyq jumystar júrgizemin.
Maqala jazý úshin jazatyn nárseni, oqıǵany, isti avtor óz kózimen kórip, jete bilýi kerek. Maqala jazý úshin eń aldymen, taqyryp jáne sol taqyrypqa jazylatyn mazmun kerek.
Shyǵarmashylyq jumys túrleri:
I. «Shyǵarmashylyq degenimiz - adamnyń belsendiligi men derbes is - áreketiniń eń joǵarǵy formasy» (Pedagogıkalyq ensıklopedıa., 1961 j.) degen anyqtamany dáleldeý úshin shyǵarma - kespelermen jumys jasaımyz.
Deńgeılik tapsyrmalar retinde beriletin shyǵarma - kespelerdiń úlgisi tómendegishe quryldy.
İ deńgeı - taqyryptyń alǵashqy sóılemderi jazylǵan;
İİ deńgeı - taqyryptyń sońǵy sóılemderi jazylǵan;
İİİ deńgeı - taqyryptyń ortańǵy sóılemderi jazylǵan kespeler beriledi.
Osy kespeler arqyly oqýshylar bilim deńgeıine qaraı maqala mátinin jazyp shyǵady.
Shyǵarma - kespe №1.
Ana tili - aryń bul
Aıaldama. Jaqyp qart qasynda turǵan qazaq jigitine: «Balam, janaǵy ótken qaı avtobýs?» dep surady. Jigit: «Ne znaıý, atashka», - dep burylyp júre berdi...
Shyǵarma - kespe №2
Naýryz toıy
Naýryz toıyna ádeıilep shaqyrǵandaryńa rahmet, qaraqtarym! - dep batasyn berdi.
Shyǵarma - kespe №3
Jaqsynyń aty, ǵalymnyń haty ólmeıdi
Iaǵnı, jyraýlar tek qana aqyn emes, úlken oıshyldar, zamanyna baǵa berip, bolashaqty boljaǵan jandar.
İİ. «Jas Abaı – sheshen bala» atty mátin boıynsha shyǵarmashylyq dıktant júrgizý. Úntaspadan tyńdatý.
Jas Abaı - sheshen bala
Abaı erteden – aq ózine bitken tabıǵı erekshelik, sergek oı, sezimdi júreginiń arqasynda talaı jerde tapqyrlyǵymen, sheshendigimen baıqala bastaıdy. Semeıde oqyp júrgende qudasy Tinibaıdyń úıine kelse, Tinibaıdyń dosy Aqaı baı kelip otyr eken. Aqaı Abaıdy kórip, «Mynaý kózi ótkir bala kimniń balasy?»,- deıdi. Sonda Tinibaı: «Bul Qunanbaı myrzanyń Ibrahım atty balasy»,- deıdi. Sonda
Aqaı: «Qunekeńniń báıgege qosýǵa daıyndap júrgen qunan shyǵary bar eken ǵoı»- dep sózben qaǵytady. Sonda Abaı: «Bul kisi Naıman eliniń alaqanyna salyp, álpeshtegen aq búırek almasy ma?»- depti. Sonda Aqaı: «Iapyraı, myna bala meni ońdyrmaı jeńip ketti - aý, men ony báıge qunanǵa teńegende, ol meni jeıtin alma - ǵa teńegeni me?»- depti. Abaı osyndaı sheshendigimen erte kórinip edi.
a) bir ret tyńdatyp, sonan soń muǵalim kómegimen mazmunyn túsiný;
á) ekinshi ret oqyǵanda mátin mazmunyn konspektilep, tezıs jazý tapsyryldy;
b) shyǵarmashylyq dıktant jazý jumysy júrgiziledi;
v) Semeıde oqyp júrgen qudasy Tinibaıdyń úıine kelse, Tinibaıdyń dosy Aqaı baı kelip otyr eken.
Bul sóılemge sıntaksıstik taldaý jasatyp, ishindegi etistik tulǵaly sózderdi terip, tulǵalyq taldaý jasatý.
Sabaqty qorytyndylaý
İİİ Toppen jumys
1. Toptastyrý strategıasyn qoldaný
Til ustartý taqyrybyn oqı otyryp, sózdik qorymyzdy qanshalyqty baıyttyq, neni uqtyq?
2. «Erkin jazý» strategıasy boıynsha oı - tolǵanys. Qalaǵan taqyryby boıynsha maqala jazý(Úı tapsyrmasy)
3. «Oı qorytý» strategıasy
1. Bul sabaqtan neni úırendiń?
2. Aýyzsha mátin quraý (tirek sózderdi qatystyrý)
QUSTAR
Tirek sózder: tabıǵat, qustar, qarlyǵash, aqqý, tirshilik, tary, úı, qamqorlyq, kómekshi, tal, Kórkem, qurt-qumyrsqa, arpa, bárekeldi.
Úıge tapsyrma:
1. Qalaǵan taqyryby boıynsha maqala jazý.
2. Óziniń qyzyǵyp oqyǵan bir kórkem shyǵarmadan alǵan áserlerin maqala etip jazý.
BAǴALAÝ.
Sabaqtyń maqsaty: a) Til ustartý jumystarynyń amal - tásilderin, adam oıyn jetkizý quraldary bolyp tabylatyn tarmaqtar jóninde maǵlumat berý;
á) Maqala taqyryptary arqyly oqýshylardy úlgi - ónegege, jaqsy dástúrge úıretý, eńbekke baýlý, erlik ister jasaýǵa eliktirý, sanalylyqqa, uıymshyldyqqa, adamgershilikke, dostyqqa, Otanshyldyqqa, óz ana tilin súıýge tárbıeleý;
b) İzdenimpazdyq pen mashyqtaný qabiletin arttyrý; til baılyǵyn molaıtý; sóılemdi jatyq kórkem etip quraı bilýdi, oıyn tolyq jetkize bilýge, baıandamaqshy mazmundy qyzǵylyqty quryp jazýǵa daǵdylandyrý; sóılem taldaý sheberligin shyńdaý.
Ádisteri: Ózindik jumystar, problemalyq ádis, suraq - jaýap ádisi jáne deńgeılik tapsyrma berý ádisi.
Sabaqtyń túri: a) Shyǵarmashylyq sabaq;
á) Alǵan bilimderin pysyqtaý; iskerlik pen daǵdyny qalyptastyrý
Pánaralyq baılanys: ádebıet.
Kórnekiligi: Úlgi kesteler, kespeler, úntaspa jáne til, sóz, shyǵarmashylyq jaıyn - daǵy naqyl sózder jazylǵan plakattar.
Sabaq barysy:
a) Uıymdastyrý kezeńi: Oqýshylardy sabaqtyń taqyryby, onyń maqsat - mindetteri, túri jáne negizgi ádisterimen tanystyrý.
á) Baǵdarlaýshy suraqtar arqyly oqýshylardyń ótken sabaqtaǵy alǵan bilimderin eske túsirý.
1. Til ustartý degenimiz ne?
2. Ádebı til stılderiniń qandaı túrlerin bilesińder?
3. İs - qaǵazdarynyń qandaı túrin bilesińder?
4. Til ustartý, durys sóılep, durys jaza bilý úshin qandaı sharttar kerek eken?
Úıge «Qabylan» degen atpen shyǵarma jazyp kelý tapsyrylǵan edi.
Tirek sózder berilip, mátin mazmunyna kiristirý arkyly shyǵarma taqyrybyn qórkem tilmen jetkizý maqsaty qoıylǵan bolatyn.
JAŃA SABAQ: Til ustartý jumystarynyń amal - tásilderi
Biz ótken sabaǵymyzda «Til ustartý - stılısıkanyń bir tarmaǵy» dep dáleldesek, búgin sol til ustartýdyń tolyp jatqan tarmaqtary jóninde, ár túrli amal - tásilderi jóninde áńgimelespekpiz.
Kúndelikti ómirde qajet amal - tásilder, adam oıyn jetkizý quraldary - áńgime shyǵarma, maqala, baıandama, resenzıa, tezıs t. b.
Osynyń bári – sóıleı bilý, jaza bilý túrleri men amal - tásilderi. Sóıleı bilýdiń, jaza bilýdiń, jalpy saýattylyqtyń belgili ólshemderi:
- kúrdeli de uzaq mazmundy áńgimeni aıtyp bere bilý;
- áńgime qurastyra alý;
- ol áńgimeni durys jazý arqyly az sózben túsindire bilý;
- az sózben kóp maǵyna ańǵartý;
- óziniń shyǵarmashylyq qabiletin shyńdaı túsý;
Konspekt, tezıs, resenzıa týraly aıtyp, oqýlyq boıynsha anyqtamasyn jazǵyzyp, olar týraly tereńirek maǵlumattardy arnaıy berilgen saǵattarda
aıtylatynyn eskertip ótemin.
Búgingi sabaqta MAQALA týraly sóz bolatynyn aıtyp, birneshe shyǵarmashylyq jumystar júrgizemin.
Maqala jazý úshin jazatyn nárseni, oqıǵany, isti avtor óz kózimen kórip, jete bilýi kerek. Maqala jazý úshin eń aldymen, taqyryp jáne sol taqyrypqa jazylatyn mazmun kerek.
Shyǵarmashylyq jumys túrleri:
I. «Shyǵarmashylyq degenimiz - adamnyń belsendiligi men derbes is - áreketiniń eń joǵarǵy formasy» (Pedagogıkalyq ensıklopedıa., 1961 j.) degen anyqtamany dáleldeý úshin shyǵarma - kespelermen jumys jasaımyz.
Deńgeılik tapsyrmalar retinde beriletin shyǵarma - kespelerdiń úlgisi tómendegishe quryldy.
İ deńgeı - taqyryptyń alǵashqy sóılemderi jazylǵan;
İİ deńgeı - taqyryptyń sońǵy sóılemderi jazylǵan;
İİİ deńgeı - taqyryptyń ortańǵy sóılemderi jazylǵan kespeler beriledi.
Osy kespeler arqyly oqýshylar bilim deńgeıine qaraı maqala mátinin jazyp shyǵady.
Shyǵarma - kespe №1.
Ana tili - aryń bul
Aıaldama. Jaqyp qart qasynda turǵan qazaq jigitine: «Balam, janaǵy ótken qaı avtobýs?» dep surady. Jigit: «Ne znaıý, atashka», - dep burylyp júre berdi...
Shyǵarma - kespe №2
Naýryz toıy
Naýryz toıyna ádeıilep shaqyrǵandaryńa rahmet, qaraqtarym! - dep batasyn berdi.
Shyǵarma - kespe №3
Jaqsynyń aty, ǵalymnyń haty ólmeıdi
Iaǵnı, jyraýlar tek qana aqyn emes, úlken oıshyldar, zamanyna baǵa berip, bolashaqty boljaǵan jandar.
İİ. «Jas Abaı – sheshen bala» atty mátin boıynsha shyǵarmashylyq dıktant júrgizý. Úntaspadan tyńdatý.
Jas Abaı - sheshen bala
Abaı erteden – aq ózine bitken tabıǵı erekshelik, sergek oı, sezimdi júreginiń arqasynda talaı jerde tapqyrlyǵymen, sheshendigimen baıqala bastaıdy. Semeıde oqyp júrgende qudasy Tinibaıdyń úıine kelse, Tinibaıdyń dosy Aqaı baı kelip otyr eken. Aqaı Abaıdy kórip, «Mynaý kózi ótkir bala kimniń balasy?»,- deıdi. Sonda Tinibaı: «Bul Qunanbaı myrzanyń Ibrahım atty balasy»,- deıdi. Sonda
Aqaı: «Qunekeńniń báıgege qosýǵa daıyndap júrgen qunan shyǵary bar eken ǵoı»- dep sózben qaǵytady. Sonda Abaı: «Bul kisi Naıman eliniń alaqanyna salyp, álpeshtegen aq búırek almasy ma?»- depti. Sonda Aqaı: «Iapyraı, myna bala meni ońdyrmaı jeńip ketti - aý, men ony báıge qunanǵa teńegende, ol meni jeıtin alma - ǵa teńegeni me?»- depti. Abaı osyndaı sheshendigimen erte kórinip edi.
a) bir ret tyńdatyp, sonan soń muǵalim kómegimen mazmunyn túsiný;
á) ekinshi ret oqyǵanda mátin mazmunyn konspektilep, tezıs jazý tapsyryldy;
b) shyǵarmashylyq dıktant jazý jumysy júrgiziledi;
v) Semeıde oqyp júrgen qudasy Tinibaıdyń úıine kelse, Tinibaıdyń dosy Aqaı baı kelip otyr eken.
Bul sóılemge sıntaksıstik taldaý jasatyp, ishindegi etistik tulǵaly sózderdi terip, tulǵalyq taldaý jasatý.
Sabaqty qorytyndylaý
İİİ Toppen jumys
1. Toptastyrý strategıasyn qoldaný
Til ustartý taqyrybyn oqı otyryp, sózdik qorymyzdy qanshalyqty baıyttyq, neni uqtyq?
2. «Erkin jazý» strategıasy boıynsha oı - tolǵanys. Qalaǵan taqyryby boıynsha maqala jazý(Úı tapsyrmasy)
3. «Oı qorytý» strategıasy
1. Bul sabaqtan neni úırendiń?
2. Aýyzsha mátin quraý (tirek sózderdi qatystyrý)
QUSTAR
Tirek sózder: tabıǵat, qustar, qarlyǵash, aqqý, tirshilik, tary, úı, qamqorlyq, kómekshi, tal, Kórkem, qurt-qumyrsqa, arpa, bárekeldi.
Úıge tapsyrma:
1. Qalaǵan taqyryby boıynsha maqala jazý.
2. Óziniń qyzyǵyp oqyǵan bir kórkem shyǵarmadan alǵan áserlerin maqala etip jazý.
BAǴALAÝ.
You Might Also Like
