InfoHub Logo

Bul aǵashty alǵash ret 1690 jyly baıqap kóńil aýdarǵan Japonıadaǵy golandıa elshisi dáriger E.Kempfer bolǵan. E.Kempfer baıqap qana qoımaı, 1712 jshy tolyq sıpattap «gınkgo» — dep ataǵan. «Gınkgo" — japon tilinde «kúmis jemis» — degen maǵynany bildiredi. Gınkgo — ashyq tuqymdylarǵa jatatyndyqtan, onyń jemisi bolmaıdy, tek tuqym túzedi, jemiske eshqandaı qatysy joq. Tuqymdary domalaq ári jyltyr bolǵandyqtan aıtylǵan teńeý ǵana. E.Kempfer gınkgonyń tuqymdaryn Eýropaǵa alǵash ákelgen. Gınkgo — Japonıada, Qytaıda, Koreıada shirkeýdiń aınalasyndaǵy saıabaqtarda ósiriledi. Gınkgo 1730 jyly Batys Eýropaǵa, 1760 jyldary Soltústik Amerıkaǵa ákelingen.

Gınkgony «jurnaq aǵash», «tiri murajaı», «kóneniń kózi» — deıtin sebebi gınkgo mezozoı zamanynan (100 mln. jyl buryn) beri saqtalyp kele jatqan aǵash. Paleobotanıkter ıýra kezeńindegi geologıalyq qabattardan onyń japyraǵy dińi, tozańdarynyń qaldyq izderin tapqan áli kúnge deıin Ýkraına, Oral, Grenlandıa, Soltústik Amerıkanyń jer qoınaýynan gınkgonyń tasqa basylǵan tańbalary tabylýda.

Gınkgo — ashyq tuqymdylarǵa jatatyndyqtan jemisi bolmaıdy, tek tuqym damıdy. Qytaıda tuqymyn medısına salasynda qoldanady, keıde qaınatyp, qýyryp tamaqqa paıdalanady. Qazirgi kezde gınkgo Eýropa, Soltústik Amerıkanyń saıabaqtarynda ósiriledi. Gınkgo — kóp jyl jasaıtyn aǵash, Qytaıda, Japonıada 1000 jyldan asa ósip turǵan daralary bar.

Oqýǵa keńes beremiz:

Álemdegi eń ádemi aǵashtar

Banán aǵashy

Tabıǵatqa qalaı qaraýymyz kerek

8 mln aǵash egip, 100 jyl buryn otalyp ketken ormandy qalpyna keltirdi

---