InfoHub Logo

Qazaq tili 8 synyp
Taqyryby: Tól sózdiń tynys belgileri
Maqsaty: Tól sózdiń ózindik ereksheligin, jasalý jolyn bilý. Ózine tán qoıylatyn tynys belgilerinen túsinik alý. Tól sózderdiń tynys belgilerin durys qoıyp, syzbasyn kórsete alý. Ótken gramatıkalyq taqyryptarmen baılanystyra jumys júrgize bilý, alǵan bilimderin jetildire alý, tól sózdiń sóılem ishinde ornalasý tártibin jete túsinýi, bilimin tájirıbede paıdalana bilýi.
Sabaqtyń túri: jańa bilimdi ıgerý;
Sabaqtyń ádisi: túsindirmeli, toptastyrý, suraq - jaýap, deńgeılep - saralap oqytý.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, úlestirmeli paraqshalar, tirek - syzbalar;

Sabaqtyń barysy:
Uıymdastyrý kezeńi: Amandasý;
Túgendeý;
Sabaqqa daıarlaý;
Úı jumysyn tekserý: kórkem shyǵarmadan 5 tól sózi bar sóılemdi taýyp, ony tóleý sózge aınaldyrý kerek.
- Balalar, kelesi taqyrybymyzǵa kóshpes buryn aldymen ótken taqyryptan alǵan bilimderimizdi kórseteıik, eske túsireıik.
- Tól sózi bar sóılemderdi qaıda kezdestiremiz?
- Onyń qyzmeti qandaı?
- Sóıleýshiniń tikeleı aıtylǵan oıy ekenin bizge qaıdan bilýimizge bolady?
- Tól sózben baılanysty aıtylǵan sóıleýshiniń óz sózin ne deımiz?
- Al endeshe tóleý sózdiń ózindik ereksheligin túsindirip ketińder.
- Jaqsy, endigi kezeń jańa sabaq.
Jańa sabaq: sabaqtyń maqsatyn aıtyp ketý;
taqyrypty ashyp túsindirý;

Tól sóz bolatyn sózder
↓
Bireýdiń aıtqan sózi
İshteı aıtylǵan oı
Maqal - mátelder
Qanatty sózder
Danalyq sózder
Shyǵarmadan alynǵan úzindiler
Dıalogty sózden basqa tól sóz tyrnaqshamen jazylady.

Tól sóz - avtor sózi túrinde ornalasýdyń tynys belgilerin syzbamen bylaı kórsetýge bolady:

1. «Sonan qalmaq Saryarqaǵa basqan joq», - deıdi jyr. «_______», __
2. – Kóktemde nege jelikti? – dep suradym men. _ _____? __.
3. Azdan soń taǵy da ózi sóıleıdi:
- Meniń ańǵarýymsha, siz tarıhqa at salyspaǵan sıaqtysyz:__ _________.
4. Uıyqtap jatyr edik: «Surataı, oıan!» - degen daýys qulaǵyma sap ete túskende basymdy kótere túregelsem, jer qozǵalǵandaı úıim dirildep barady.: «_____!»_.
5.– Taza bolsa, táýir bolsa bolady, - dedi ol balasyna,- kıe ber, kúnishegim! _ _____, _, _!

Sabaqty bekitý: Úlestirmeli paraqshalarmen jumys. Deńgeılik tapsyrmalardy oryndaý.
1 - deńgeı
1. Berilgen tól sózderdi tóleý sózge aınaldyryp jazyńdar.
- Bilmeske sóziń qor bop keter, - degen M. Dýlatuly.
Aıjan: «Meniń úıim alys edi, erterek qaıtaıyn», - dedi.
2. Tóleý sózge aınaldyrǵan sóılemderińdi sóılem múshesine qaraı taldap, sıpattama berińder.

2 - deńgeı
1. Berilgen sóılemdegi tól sózdi sóılemniń ortasyna jáne sońyna qoıyp qurastyryp jazyńdar. Syzbasyn kórsetińder.
– Serkeniń jelin shyǵaryp ákelsin, - dedi kúıeýi qoqılanyp.
2. Berilgen sóılemge sıpattama berip, sózderdiń baılanysý túrin jazyńdar. Tóleý sózdi tól sózge aınaldyryp jazyńdar.
Marat erteń óziniń qalaǵa baratynyn aıtty.

3 - deńgeı
1. Tól sózdi bir baǵanǵa, tóleý sózdi ekinshi baǵanǵa tizip jazyńdar.
Ol menen qaıda baratynymdy surady. İnim bınokldi bir ret qarap kórshige berýimdi ótindi. Keldi de: «Abaı shyraǵym, seni ákeń shaqyrady»- dedi. «Shyraǵym», - dedi kempir, -«Sen dalaǵa shyǵyp kelshi». «Bul ne degen jumbaq?»,- dedi ekeýi. Ospan degen ádepti bala. «Endi ne istemekshisiń?», - dedi ana. - Ol eshteńe deı almady. Ol menen: «Sen qaıda barasyń?»- dep surady.
2. Berilgen tól sózderdiń syzbasyn jazyńdar.

Tól sózdiń tynys belgileri. júkteý