InfoHub Logo

Ádebıettik oqý 3 synyp
Taqyryby: Tólegen Aıbergenov. «Aq qys»
Maqsaty: 1. Tólegen Aıbergenov týraly málimet bere otyryp, «Aq qys» óleńiniń mazmunyn, maǵynasyn meńgertý.
2. Aqynnyń qys mezgilin – aq qolǵapqa, izderdi – roıáldyń aq pernelerine, syqyrlaǵan qar dybysyn – appaq áýenge teńeýi arqyly oqýshylardyń qıalyn, oı - órisin damytý.
3. Oqýshylardy birizdilikke, shapshańdyqqa, sýretpen jumys jasaı bilýge tárbıeleý.
Túri: dástúrli emes
Tıpi: jańa materıaldy meńgertý
Prınsıpteri: bilimniń túsiniktiligi men ómirmen baılanystylyǵy, júıelilik pen birizdilik, sanalylyq pen belsendilik, kórnekilik.
Ádisteri: túsindirý, baıandaý, tirek - syzba, sózdik jumys, tizbektep oqytý, kórnekilik.
Pánaralyq baılanys: matematıka, dúnıetaný, qazaq tili.
Kórnekiligi: ınteraktıvti taqta, tabıǵat sýreti, aqynnyń sýreti, tirek - syzba, sózjumbaq.

1. Uıymdastyrý kezeńi. Psıhologıalyq daıyndyq
Sálemetsizder me, balalar? Kóńil - kúılerińiz qalaı? Otyryńyzdar. Sabaqqa qajetti quraldarymyzdy alyp, sabaqqa daıyndalyp otyramyz.

Qaıyrly kún, dosym!
Qaıyrly kún bolsyn.
Seısenbiniń sáti
Qýanyshqa tolsyn!
Bizdiń alar baǵamyz
Tek «5» qana bolsyn.

2. Jańa sabaqqa daıyndyq
Taqyrypty ashý
Bárimiz nazarymyzdy taqtaǵa aýdaraıyqshy. Bul jerden ne kórip turmyz? – Sandar. Al, endi osy sandardyń ishinen 20 - ǵa deıingi 2 jup sandardyń qosyndysy 9 - ǵa bólinetin sandardy ata. (10+8=18/9=2). 10 - nan úlken 3 taq sandardyń qosyndysy 9 - ǵa bólinetin sandardy ata. (13+15+17=45/9=5).

3. Jańa materıaldy meńgertý
Sonymen, biz búgin Tólegen Aıbergenov atamyzdyń «Aq qys» atty óleńimen tanys bolamyz.
Tólegen Aıbergenov – qazaq keńes aqyny. 1937 jyly qaraqalpaq eliniń Qońyrat aýdanynda dúnıege kelgen. Tashkenttegi Nızamı atyndaǵy pedagogıkalyq ınstıtýtty bitirgen. Qońyrat aýdanynda, Ońtústik Qazaqstan oblysynyń Saryaǵash aýdanynda muǵalim bolǵan. 1965 jyldan bastap Almatyǵa kelip, Jazýshylar odaǵynda jumys atqardy. 1958 jyldan bastap óleńderi «Qazaq ádebıeti», «Lenınshil jas» gazetterinde jarıalana bastady. Aıbergenov «Arman sapary» (1963), «Ómirge saıahat» (1965), «Qumdaǵy munaralar» (1968) óleńder jınaǵynyń avtory.

Tirek - syzbamen jumys

Aq qys
Aq qolǵappen qushaqtap,
Saqyldaıdy qys appaq.
Ózen, teńiz, taý - tóbe –
Tegis appaq sáýkele.
Jatyr izder josylǵan,
Roıáldiń basylǵan
Aq tiline uqsap qap...
Aq qys – sulý aq óleń,
Tabanymnyń astynda
Tańǵajaıyp aq álem.
Syrlasady, syrlassań,
Qyrǵa asady, qyrǵa assań.
Appaq áýen syqyrlap,
Jyrlaǵaly tur bassań.
Janarynan jaz búrkip,
Tur qys kúni súıkimdi.
Oıanbasań, májbúr qyp
Ashatuǵyn uıqyńdy.
Qulaq kúıin oń burap,
Tónedi aspan tóbemnen.
Appaq qardan ombylap
Kóktem izdep kelem men.
T. Aıbergenov

Óleń mazmunyn ashý
Sózdik jumys
Óleń ne týraly jazylǵan? – Qys mezgili týraly. Aqyn qys mezgilin qalaı sıpattaǵan? Qar betindegi adam izderin nege uqsatady? Júrgen kezdegi qardyń syqyrlaǵanyn aqyn nege teńeıdi?

Oqýlyǵymyzda roıál sózine anyqtama berilgen. Roıál – perneli mýzykalyq aspap, fortepánonyń bir túri.
Dáptermen jumys
Dápterimizdi ashamyz, búgingi kúndi, synyp jumysyn, aqynnyń aty - jónin jazamyz. Týǵan jylyn, taqyrypty jazamyz.
Jazý barysynda oqýshy qalaı otyrý kerek? Denemiz tik, dápterimiz qıǵash turady. Sózdik jumysty kóshirip jazamyz.

4. Sergitý sáti
Qane, ornymyzdan turaıyq. Sharshaǵan shyǵarmyz, ıa? Endeshe sál sergip alaıyq.
Aq kıimdi, deneli, aq saqaldy, (kıimderin, denesin, saqaldy qolymen kórsetedi)
Soqyr, mylqaý tanymas tiri jandy. (tanymas – qoldaryn sermeıdi)
Ústi - basy aq qyraý, túsi sýyq, (ústin, basyn, dalany kórsetedi)
Basqan jeri syqyrlap kelip qaldy. (adymdap alǵa qaraı júredi)

Venn dıagramsy
Bul óleńniń avtory kim? Durys, Abaı Qunanbaev. Endi Abaı Qunanbaev pen Tólegen Aıbergenovty salystyryp kóreıik.
Venn dıagramsy
● T. Aıbergenov.
1937 - 1967jj. Qaraqalpaq eliniń Qońyrat degen jerinde dúnıege kelgen.
● Uqsastyqtary: Aqyn. Qys mezgiline baılanysty óleńderi bar. Óleńderi teńeý túrinde
● A. Qunanbaev.
1845 - 1904 j. j. qazaq eliniń uly aqyny

Kórnekilik ádisi
Ári qaraı, taqtadaǵy sózjumbaqqa qaraımyz. Tabıǵat sózine qatysty suraqtarǵa jaýap berý arqyly sózjumbaqty sheship kórelik.
Suraqtary:
1. Qap - qarańǵy merzim. 2. Qysqy jaýyn. 3. Jazǵy tabıǵat qubylysy.
4. Aspan men jerdiń shekarasy. 5. Qystap qalatyn qustardyń biri.
6. Úskirik.... Qatty sýyq kez. 7. Jyl mezgili.

Til damytý
Oqýlyǵymyzdyń 56 - betin ashamyz. Jańyltpash berilgen. Oqımyz.

Jańyltpash
Aq qys, qaǵaz, aqqý – aq,
Aq tis, aq bý, aq bulaq.
Appaq deıin, aq deıin.
Aq emes, biraq aqtıin.
Qarǵa qara, qar aq...
Qar jamylǵan dala aq.
Daraq ta aq, tal aq,
Taǵy ne aq? Sanap,
Jańylysty Qanat.

Endi jyldamyraq oqyp kóreıik. Tamasha! Jaraısyńdar!
5. Bekitý
Áńgimelesý ádisi arqyly bekitý
1. Búgin biz qaı aqynmen tanystyq?
2. T. Aıbergenov qaı jyldary ómir súrgen?
3. Aqyn qaı jerde dúnıege kelgen?
4. Tólegen atamyz qandaı ınstıtýtty bitirdi?
5. Aqynnyń qandaı óleń jınaqtary (kitaptary) bar?
6. Biz qandaı óleńimen tanys boldyq?
7. Aq qys óleńinde aqyn qysty qalaı sýretteıdi?
8. Qar betindegi adam izderin ne nársege uqsatady?
9. Júrgen kezdegi qardyń syqyrlaǵanyn nege teńeıdi?

6. Baǵalaý
Búgingi sabaqqa qatysqandaryń boıynsha baǵalap ótemin. Óz oılaryn ashyq ta naqty aıtyp, suraqtarǵa tolyq jaýap berip otyrǵan balalar, báriń tıisti baǵalaryńdy aldyńdar.

7. Úıge tapsyrma
Úıge tapsyrma: óleńdi jattaý. Aýylymyzdyń qysyn sıpattap jazý. Kúndelikterińdi ashyp, úı tapsyrmasyn jazyp alyńdar.

8. Qorytyndy
Búgingi sabaq unady ma? Nesimen unady? Nesimen unamady? Qazirgi ýaqyt jyldyń qaı mezgili? Qys mezgilinde neshe aı bar? Olardy ata. Qazir qandaı aı? Jaqsy.
Osymen sabaǵymyz aıaqtaldy. Saý bolyńyzdar!